Πώς κάνεις πιο ανάλαφρη μια ιστορική και αρχιτεκτονικά πλούσια πρωτεύουσα της οποίας το κέντρο διαποτίζεται από τη γοητεία της μεσαιωνικής Ευρώπης; Πώς αμβλύνεις λίγο τον δυναμισμό μιας σύγχρονης, κοσμοπολίτικης, πολύγλωσσης πόλης που έχει στραμμένα πάνω της τα φώτα της διεθνούς επικαιρότητας; Και πώς ξορκίζεις τη μουντάδα του σχεδόν πάντα συννεφιασμένου και βροχερού βελγικού ουρανού;
Στη σημερινή πολυπολιτισμική, και με αδιάκοπη καλλιτεχνική κληρονομιά, πόλη των Βρυξελλών, την απάντηση δίνει μια από τις πιο σύγχρονες μορφές εικαστικών τεχνών, η street art, που με τις ζωηρόχρωμες τοιχογραφίες και τις παιχνιδιάρικες παρεμβάσεις της, μετατρέπει τη βελγική πρωτεύουσα σ΄ έναν ανοιχτό καμβά δημιουργικότητας και χιούμορ.
Γκράφιτι που εκπέμπουν ζωντάνια, φιγούρες που χαρίζουν ανάλαφρη διάθεση στους δρόμους, εικόνες που «σπάνε» την αυστηρότητα της όψης κτηρίων ή μετριάζουν το μνημειώδες ύφος περιοχών, αλληλεπιδρούν με τις δεκτικές στις σύγχρονες τάσεις Βρυξέλλες, γίνονται δυναμικό μέρος του αστικού τοπίου, αλλά και αφορμή για να γνωρίσουμε μια διαφορετική πλευρά της πόλης, να δούμε έναν κλασικό προορισμό μέσα από νέο πρίσμα. Οι Βέλγοι και διεθνείς καλλιτέχνες που ντύνουν την πόλη με έμπνευση, πολλοί. Η ποικιλία των έργων τους είναι μεγάλη: τοιχογραφίες, γκράφιτι, κολλάζ, ιδιόμορφα ψηφιδωτά και installations σε τοίχους.
Ο καμβάς τους, τοίχοι κτηρίων, σταθμοί του μετρό, στοές και τούνελ σε κάθε περιοχή της πόλης. Εμείς για αρχή, σας καλούμε να εντοπίσετε και να ακολουθήσετε ήρωες από γνωστά κόμικς και φανταστικούς χαρακτήρες σε μια χαλαρή και διασκεδαστική βόλτα 10 στάσεων γύρω από την Grand-Place, ως τμήμα της επίσημης διαδρομής Brussels’ Comic Book Route, που αποτίνει φόρο τιμής στη δημιουργικότητα και την αφηγηματική ικανότητα των βελγικών comics.
Tintin
Ο χαρακτηρισμός «η πρωτεύουσα των comics» ανήκει δικαιωματικά στις Βρυξέλλες, καθώς καμιά άλλη χώρα δεν απαριθμεί τόσους καλλιτέχνες-δημιουργούς της ιδιαίτερης αυτής τέχνης, όσους το Βέλγιο. Πρόκειται για μια παράδοση που σύντομα συμπληρώνει έναν αιώνα ζωής, αφότου ο Βέλγος καλλιτέχνης Georges Prosper Remi – διάσημος ως Hergé- παρουσίασε τις «Περιπέτειες του Tintin» το 1929. Γνωστός στην Ελλάδα ως Τεντέν, ο δαιμόνιος και αξιαγάπητος Βέλγος δημοσιογράφος που πάντα μπλέκει σε παράξενες περιπέτειες, μετρά εκατομμύρια φίλους παγκοσμίως και σας περιμένει μεταξύ άλλων σημείων της πόλης, στον γεμάτο τουριστική κίνηση δρόμο που συνδέει την Grand Place με το Manneken Pis. Η μεγάλη, κάθετη τοιχογραφία στο νο37 της Rue de l’ Etuve που τον απεικονίζει με τον πιστό του σκύλο Μιλού και τον Captain Haddock, αποτελεί στιγμιότυπο της περιπέτειας «The Calculus Affair» που εκτυλίσσεται την τεταμένη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.
Olivier Rameau
Κυριολεκτικά λίγα βήματα παραπέρα, ο καρτουνίστας Dany σκορπά λάμψη και αισιοδοξία στο νο 9 της οδού Rue du Chêne, με μία ιδιαίτερα ζωηρόχρωμη από τις 80 περίπου τοιχογραφίες των Βρυξελλών. Εδώ μεταφερόμαστε απευθείας στον ονειρικό κόσμο της Rêverose, το ουτοπικό σύμπαν που ο συγγραφέας κόμικς Greg δημιούργησε το 1968, κι όπου δεν έχει αξία το χρήμα καθώς πληρώνεις με δάκρυα χαράς, τραγούδια, γέλιο και φιλιά. Στη γεμάτη ποιητικότητα, φαντασία και χρώμα σκηνή της τοιχογραφίας, ο κεντρικός χαρακτήρας Olivier Rameau της ομώνυμης σειράς, απλώνει ευτυχισμένος το χέρι του προς την αισθησιακή Colombe Tiredaile, με τα πυροτεχνήματα γύρω τους να συμβολίζουν τη μαγεία του φανταστικού τους κόσμου.
Monsieur Jean
Λίγο νοτιότερα, περιμένοντας να γίνει πράσινο το φανάρι στη διασταύρωση των οδών Rue des Alexiens και Zuidstraat, δεν είναι δύσκολο να απορροφηθείς στη λίγο-πολύ αναγνωρίσιμη καθημερινότητα του Κυρίου Jean: τριβές στη σχέση με το έτερο ήμισυ, δυσκολίες στις σχέσεις με τους φίλους που ωστόσο πάντα παραμένουν στήριγμα, κατάθλιψη και η ατέλειωτη μάχη απέναντι στη ρουτίνα, οι περιπέτειες του Monsieur Jean συγκινούν με την αμεσότητα και το ρεαλισμό τους. Τις σκαρφίζονται και τις σχεδιάζουν από κοινού οι Philippe Dupuy και Charles Berberian, δίνοντας έναν τόνο που κινείται από το εύθυμο στο μελαγχολικό.
Kinky & Cosy
Μόλις ένα τετράγωνο παραπέρα, οι Kinky και Cosy, οι ιδιότροπες δίδυμες αδερφές που γέννησαν η πένα και η φαντασία του Βέλγου συγγραφέα – καρτουνίστα Nix, κυριολεκτικά σπέρνουν τον όλεθρο και προκαλούν χάος στις Βρυξέλλες. Τουλάχιστον αυτό βλέπουμε να συμβαίνει στη συγκεκριμένη τοιχογραφία, όπου οι «enfants terribles» των βέλγικων καρτούν, κραδαίνοντας μια αυτοσχέδια σημαία της ειρήνης δεμένη σε σκουπόξυλο, μετατρέπουν το σπίτι τους σε πεδίο μάχης: αναποδογυρισμένα έπιπλα, βάζα και διακοσμητικά πεταμένα στο πάτωμα, όπως και οι τηγανιτές πατάτες με μαγιονέζα και τα λαχανάκια Βρυξελλών – ένα κλείσιμο του ματιού απ’ τη πλευρά του Nix σε κλισέ ταυτισμένα με την πατρίδα του. (Rue des Bogards 19)
Froud et Stouf
Για χάρη των Froud και Stouf είμαστε διατεθειμένοι να κατηφορίσουμε λίγο ακόμη, ως το σημείο που η Rue Philippe de Champagne συναντά τη λεωφόρο Maurice Lemmonier. Εδώ γινόμαστε για λίγο αδιάκριτοι κοιτάζοντας μέσα από τα υποτιθέμενα παράθυρα μιας τυπικής πολυκατοικίας, όπου οι μυημένοι καταρχήν θα αναγνωρίσουν τους δύο μικρούς μπλε σκύλους Froud και Stouf, που αρέσκονται να φιλοσοφούν επί παντός επιστητού. Στη συγκεκριμένη σκηνή, οι δύο ήρωες που αρχικά εμφανίστηκαν σε τηλεοπτική σειρά καρτούν και στη συνέχεια εκδόθηκαν ως κόμικ, κινδυνεύουν από μια πονηρή γάτα που μένει στον επάνω όροφο, ενώ κατά τα άλλα, μια ροκ μπάντα που κάνει πρόβες στο ρετιρέ τρελαίνει -με την καλή και την κακή έννοια- τους υπόλοιπους ενοίκους.
ΧΙΙΙ
Όπως ο κινηματογραφικός ήρωας Jason Bourne, ο γοητευτικός άνδρας με το κωδικό όνομα «13» -από τον λατινικό αριθμό XIII που έχει τατουάζ στον ώμο του- πάσχει από αμνησία και αποδεικνύεται μια άριστα εκπαιδευμένη μαχητική μηχανή, που καθώς πασχίζει να βρει την πραγματική του ταυτότητα, μπλέκει από τη μια περιπέτεια στην άλλη. Ανελέητα διωκόμενος από δολοφόνους και μυστικούς πράκτορες, προσπαθεί να θυμηθεί το παρελθόν του σε μια σειρά από συναρπαστικά κόμικς ρεαλιστικής δράσης, που υπογράφει ο Jean Van Hamme και εικονογραφεί ο William Vance, φέρνοντάς τον από την Ουάσινγκτον ως τη Νότια Αφρική. Στην προκειμένη, τον εντοπίζουμε στο νο31 της Rue Philippe de Champagne – ή μήπως βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη;
Le Jeune Albert
Μια ακόμη σκηνή δρόμου εκτυλίσσεται λίγο ανατολικότερα, φέρνοντάς μάς πρόσωπο με πρόσωπο με τον νεαρό Άλμπερτ, δημιούργημα του περίφημου Γάλλου καρτουνίστα Yves Chaland, του οποίου τα λιγοστά έργα πριν αποβιώσει πρόωρα, θεωρούνται συλλεκτικά. Φόρος τιμής στον ταλαντούχο καλλιτέχνη, η τοιχογραφία στη διεύθυνση Rue des Alexiens 49, αποδίδει επιτυχημένα την ατμόσφαιρα στις Βρυξέλλες του 1950 μέσα από λεπτομέρειες σαν το κίτρινο τραμ, τα παλιά αυτοκίνητα, το στυλ των ρούχων. Όσο για τον άτακτο, κατεργάρη, συχνά επαναστατικό και σκληρό Albert με το χαρακτηριστικό κόκκινο παλτό στη στάση του τραμ, πιθανόν ετοιμάζει κάποια από τις χοντροκομμένες φάρσες του – επινόηση του Chaland για να σατιρίσει τα υπερβολικά καθωσπρέπει κόμικς της εποχής του.
Broussaille
Φέροντας τον τίτλο της πρώτης τοιχογραφίας με έμπνευση από τον κόσμο των κόμικς, το Broussaille έχει κλείσει 34 χρόνια ζωής και το ανάλαφρο ύφος του συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς της πολύβουης, γεμάτης καφέ και εστιατόρια γειτονιάς Saint-Jacques που απέχει ελάχιστα από την Grand Place. Υπογραμμίζοντας ότι βρισκόμαστε στο κέντρο της LGBTQ+ κοινότητας των Βρυξελλών, δύο νεαρά αγόρια απεικονίζονται να περπατούν αγκαλιά στους δρόμους της πόλης, με τα πουλιά γύρω τους να συμβολίζουν το πνεύμα ελευθερίας και ανεμελιάς που αποπνέει η περιοχή. (Rue du Marché au Charbon 41)
Out in the street
Μένουμε στην ίδια ζωηρή γειτονιά για μια τοιχογραφία μοναδική στο είδος της σε ολόκληρη την Ευρώπη, που αφιερώνεται στην ποικιλομορφία της LGBTQ+ κοινότητας. Εμπνευστής αυτής της γεμάτης ζωντάνια σκηνής από μια παρέλαση Pride, είναι ο Γερμανός καρτουνίστας Ralf König ο οποίος εδώ και 30 χρόνια προβάλλει και προωθεί μέσα από τα comics του τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων ζευγαριών, αλλά και κατακρίνει τα στερεότυπα γύρω από τη gay κοινότητα. (Rue de la Chaufferette)
Victor Sackville
Δεν θα χρειαστεί να κάνετε παρά ελάχιστα βήματα από το Broussaille για να φτάσετε στο νο60 της
Rue du Marché au Charbon και σε μια από τις ωραιότερες εκφράσεις του street art στις Βρυξέλλες. Η γεμάτη κομψότητα και λεπτομέρεια τοιχογραφία του 2002 που σχεδίασε ο Βέλγος καλλιτέχνης Francis Carin, μας μεταφέρει στην εποχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου ο άψογα ντυμένος gentleman Victor Sackville ταξιδεύει ανά τον κόσμο ως κατάσκοπος στην υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητας του βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας, κάνοντας τα πάντα για να ανατρέψει τα σχέδια των εχθρών του Στέμματος.
Διαβάστε ακόμα:
Ταξίδι στις Βρυξέλλες: Στην πόλη του μπον βιβάν και του ιδιαίτερου χιούμορ
Γάνδη: Μεσαιωνική αρχιτεκτονική, γοητευτική ατμόσφαιρα και άφθονη σύγχρονη τέχνη





