Ο Τζωρτζ Στάινερ ισχυρίζεται στο βιβλίο του με τίτλο «Η ιδέα της Ευρώπης» ότι τα καφενεία είναι είδος προς εξαφάνιση στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Τονίζει ότι αυτό έχει σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνία. Ωστόσο, τέτοιες δηλώσεις δεν πρέπει να στέκονται ως μοχλοί νοσταλγικής προδιάθεσης για το παρελθόν αλλά να διαμορφώνουν το πρόσφορο έδαφος για την αναρώτηση του παροντικού γίγνεσθαι. Άραγε, υπάρχουν σήμερα χώροι που μπορεί κανείς να συνδιαλλαγεί με τον εαυτό του ή με τους άλλους και να στοχαστεί, να ηρεμήσει, χαλαρώσει; Πόσο έχουν αλλάξει τα στέκια των ανθρώπων που λειτουργούν σαν καταφύγια για την πνευματικότητά τους, όπου οι ωσμώσεις και οι ζυμώσεις παίρνουν φωτιά;
Στην Ελλάδα, λοιπόν, διαδραματίζεται ένα αντιφατικό γεγονός τα τελευταία χρόνια. Το ποσοστό των Ελλήνων που διαβάζει είναι ένα διαχρονικά μικρό σταθερό κοινό. Παρ’ όλα αυτά, ξεπροβάλλουν όλο και περισσότερα βιβλιοπωλεία που είτε λειτουργούν αμιγώς ως εμπορικοί χώροι βιβλίου είτε προσφέρουν και επιπλέον υπηρεσίες όπως καφέ, ποτό και φαγητό.
Πρόκειται για όμορφα αισθητικά εγχειρήματα που έχουν ως στόχο την καλλιέργεια της αναγνωστικής απόλαυσης και της προσέγγισης του κοινού μέσα από μια λιτή διαδικασία που μετατρέπει το διάβασμα σε στοιχείο καθημερινότητας. Χρώματα, χαρτιά και καταχωνιασμένες αράδες συσκευάζονται μέσα σε πελώρια φρούρια γνώσης όπου επισκέπτες και θαμώνες μπορούν να χαθούν στον χρόνο ξεφυλλίζοντας σελίδες, να συζητήσουν πάνω από τις αγαπημένες τους ιστορίες, ακόμη και να εργαστούν διαδικτυακά, μα κυρίως να πραγματοποιήσουν τα πιο τολμηρά ταξίδια με τη δύναμη της φαντασίας.
Αν και οι αλγόριθμοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διαδίδουν όλο και περισσότερο αυτούς τους χώρους στο ανάλογο κοινό, αξίζει να προβληθεί περαιτέρω στο ευρύ κοινό αυτός ο βιβλιοφιλικός επιχειρηματικός σχεδιασμός, που ομολογουμένως δεν εξαπλώνεται μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα. Υπάρχουν πολλά επαρχιακά στέκια που κινούνται με μεράκι, στυλ και ουσία, στον δρόμο της ανάδειξης του βιβλίου και της επανένταξής του σε ένα περιβάλλον όπου μπορεί ο οποιοσδήποτε, ακόμη και κάποιος που δεν είναι αναγνώστης να βρεθεί σε έναν χώρο όπου θα παρασυρθεί από τη μαγεία του βιβλίου.
Δεν είναι μόνο οι βιβλιοθήκες και τα αναγνωστήρια που συστεγάζουν τους χάρτινους θησαυρούς. Από άκρη σε άκρη, στα πιο κεντρικά αλλά και στα πιο απρόσμενα σημεία, τα βιβλιοπωλεία είναι έτοιμα να υποδεχθούν τον πιο ανήσυχο αναγνώστη αλλά και τον πιο άπειρο ταξιδιώτη. Είναι και οι μικροί πόλοι της ανάγνωσης σε κάθε τόπο που στηρίζουν και κρατούν ζωντανό το βιβλίο, παρά τις δύσκολες συγκυρίες.
Δύο, Ξάνθη
Σε ένα γραφικό σημείο της Ξάνθης, στον ίδιο δρόμο που βρίσκεται το σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι, στεγασμένο σε ένα πέτρινο διατηρητέο κτίριο, υπάρχει το βιβλιοπωλείο «Δύο». Με περίοπτη θέση ανάμεσα στο ούτως ή άλλως πέτρινο φόντο της πόλης και θυμίζοντας βρετανικά βιβλιοπωλεία που μοιάζουν με μικρούς πύργους, έχει βοηθήσει σημαντικά στην πολιτισμική άνοδο της περιοχής. Επιπλέον, είναι γνωστό για τις αξέχαστες παρουσιάσεις του. Δεν είναι λίγοι οι συγγραφείς και οι εκδότες που επιλέγουν το «Δύο» για τις εκδηλώσεις τους.
Νέστωρ, Κατερίνη
Με μεγάλη ποικιλία σε βιβλία, πάντα με την υπόκρουση εκλεκτής μουσικής, ο επισκέπτης μπορεί να ανοίξει την πόρτα του βιβλιοπωλείου «Νέστωρ» και να μοιάζει σαν να αντικρίζει κυριολεκτικά έναν άλλον κόσμο. Το «Νέστωρ» λειτουργεί και σαν λέσχη που έχει σκοπό να «αγκαλιάσει» οποιοδήποτε πιθανό μέλος. Στόχος του είναι η διεύρυνση των οριζόντων αυτών που ήδη διαβάζουν αλλά και η διεύρυνση του αριθμού των αναγνωστών εν γένει.
Χάρτα, Βόλος
Στον Βόλο αξίζει κανείς να επισκεφθεί το βιβλιοπωλείο καφενείο «Χάρτα». Με παραδοσιακό στυλ, προσφέρεται όχι μόνο για τους λάτρεις του βιβλίου αλλά και για όσους αρέσκονται να συζητούν μετά μεζέδων και εκλεκτών ποτών. Κάνει συχνά παρουσιάσεις και αποτελεί ένα από τα πιο ξεχωριστά μαγαζιά τέτοιου τύπου πανελληνίως.
Η πολυθρόνα του Νίτσε, Άρτα
Η πολυθρόνα του Νίτσε μετράει αισίως 19 χρόνια λειτουργίας. Έχει πια αναχθεί σε στέκι για όλους τους βιβλιόφιλους Αρτινούς που ψάχνουν έναν χώρο διαφορετικό, ο οποίος προσφέρει ηρεμία, αναγνωστικές προτάσεις και έχει την υφή μικρής κοινότητας. Εκτός αυτού, εντός της επιχείρησης μπορεί κανείς να βρει και ένα concept store, με αξεσουάρ και είδη ένδυσης, αποκλειστικά από ελληνικά brands. Ιδιοκτήτης του χώρου είναι ο συγγραφέας Γιάννης Σιδεράκης.
Σιμούν, Πρέβεζα
Σε μία άλλη ηπειρώτικη γωνιά, έχει στηθεί το βιβλιοπωλείο «Σιμούν», εμπνευσμένο από το ομώνυμο τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Σιμούν σημαίνει ζεστός αφρικανικός άνεμος σαν τον ζεστό άνεμο που αναδύεται από τις χάρτινες σελίδες και συμπαρασύρει στον διάβα του όσους είναι πρόθυμοι να βιώσουν την περιπετειώδη φύση των βιβλίων. Επίσης, στο Σιμούν προσφέρεται καφές, αλκοόλ αλλά διοργανώνονται και πολλές ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις. Είναι συνηθισμένη στάση για περιοδείες και εκδηλώσεις,.
Πλους, Κέρκυρα
Η Κέρκυρα είναι γνωστή για την πολιτιστική της κληρονομιά. Ανάμεσα στα δεκάδες αισθητικά της ερεθίσματα, στην καρδιά της Παλιάς Πόλης, έχει στηθεί ο ζεστός και «κινηματογραφικός» χώρος του Πλους. Σαν να έχει βγει από κάποιο μυθιστορηματικό κεφάλαιο, με άρωμα παλιάς εποχής και έπιπλα που μοιάζουν με αυτά των βιβλιοθηκών της Κεντρικής Ευρώπης, το «Πλους» αφήνει καθημερινά το στίγμα του μέσα από βιβλία, παρουσιάσεις αλλά και γευστικές αναμνήσεις. Πρόκειται για έναν εξίσου διαδεδομένο χώρο βιβλιοπαρουσιάσεων.
Αποσπερίτης, Ναύπλιο
Ένα από τα πιο όμορφα και γνωστά δρομάκια του Ναυπλίου, στολίζεται από τη χαρισματική πινελιά του βιβλιοπωλείου «Αποσπερίτης». Πρόκειται για έναν μικρό χώρο που βρίθει από αναγνωστικές επιλογές ενώ το προσωπικό είναι πάντα πρόθυμο να βοηθήσει στην εξερεύνηση του χάρτινου κόσμου αλλά και πλήρως ενημερωμένο για νέες κυκλοφορίες. Πέραν αυτών, αναλαμβάνει και τη διοργάνωση παρουσιάσεων σε άλλα σημεία της πόλης.
Σπείρα, Ηράκλειο
Μια φρέσκια και πρωτοποριακή επιλογή στο κέντρο του Ηρακλείου, είναι το βιβλιοπωλείο καφέ «Σπείρα». Πέρα από τις κλασικές λειτουργίες ενός βιβλιοπωλείου καφέ, η «Σπείρα» είναι σαν να επιτελεί έργο πολιτιστικού πολυχώρου, καθώς έχει ιδρύσει τη δική της αναγνωστική λέσχη, που συναντιέται στο πατάρι καθώς επίσης φιλοξενεί και εργαστήρια για παιδιά.
Τα Τρία Γουρουνάκια, Κίμωλος
Η Κίμωλος είναι ένα από μικρά νησιά των Κυκλάδων που τα τελευταία χρόνια έχει κάνει εξαιρετικά ηχηρή την παρουσία του. Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο αφού οι κάτοικοί της έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στη διατήρηση ενός κοσμοπολίτικου χαρακτήρα με ήπιο τόνο. Πέρα από την εθελοντική ομάδα Κιμωλίστες, η οποία διοργανώνει φεστιβάλ κινηματογράφου και προβολές ταινιών, σε όλο το νησί υπάρχουν βιβλιοθήκες/βάρκες ενώ το βιβλιοπωλείο «Τα Τρία Γουρουνάκια» με τον χαριτωμένα οικείο του χώρο, έλαβε το 2021 το βραβείο Public ως το Ανεξάρτητο Βιβλιοπωλείο της χρονιάς.
Αρόδο, Αντίπαρος
Σε ένα ευάερο και ευήλιο σημείο, όχι μακριά από το λιμάνι, στη Χώρα της Αντιπάρου, βρίσκεται το βιβλιοπωλείο «Αρόδο». Πρόκειται για έναν χώρο απόλυτα εναρμονισμένο με το παραδοσιακό τοπίο των Κυκλάδων, αφού παρά τη μικρή του έκταση, το βιβλιοπωλείο προσφέρει την ψευδαίσθηση ότι είναι δωμάτιο σπιτιού. Πόσο μάλλον όταν ο επισκέπτης μπορεί να ξαποστάσει στην ευρύχωρη αυλή που υπάρχει από πίσω. Ο χώρος είναι γεμάτος από εγχώριες και διεθνείς εκδόσεις αλλά και από συλλεκτικά βιβλία και περιοδικά. Οι ιδιοκτήτες συντηρούν και παλαιοβιβλιοπωλείο στην περιοχή του Παγκρατίου στην Αθήνα.
Σηματολόγιον, Σίκινος
Το «Σηματολόγιον», με όνομα παρμένο από το γνωστό έργο του Οδυσσέα Ελύτη, δεσπόζει αγέρωχο σε ένα παραμυθένιο ξέφωτο, διπλά από την κεντρική πλατεία στη Χώρα της Σικίνου. Ο Ελύτης μπορεί να μην πήγε ποτέ στη Σίκινο, ακόμη και αν την ύμνησε, αλλά χωρίς να το ξέρει, τοποθέτησε και αυτός το λιθαράκι του στο πέτρινο αυτό κόσμημα του Αιγαίου που κοντεύει πια να κλείσει δεκαετία λειτουργίας. Σε αντίθεση με τον ποιητή, ο ιδιοκτήτης αποφάσισε να δημιουργήσει αυτό το πόνημα από τη μεγάλη του αγάπη για το νησί, που το επισκεπτόταν ως τουρίστας. Στο «Σηματολόγιον» μπορεί κανείς να βρει ακόμη και αγγλόφωνες εκδόσεις αλλά και αξιόλογες μεταφράσεις ελληνικής πεζογραφίας και ποίησης.
Διαβάστε ακόμα:
8 υπέροχα βιβλιοπωλεία με ξεχωριστή ταυτότητα σε ελληνικά νησιά
Σίκινος: Άγριο τοπίο, παρθένες παραλίες, ανεξερεύνητη ομορφιά σε ένα μικροσκοπικό νησί του Αιγαίου
