Η Νάξος, το μεγαλύτερο νησί στο κέντρο των Κυκλάδων, έχει ταυτίσει το όνομά της με την αρχαιότητα όσο λίγα άλλα μέρη στο Αιγαίο. Αρχαίες ακροπόλεις, ερείπια ναών και λιγότερο γνωστά ιερά συνθέτουν ένα αρχαιολογικό μωσαϊκό μεγάλης αξίας, που προσκαλεί τον επισκέπτη να ανακαλύψει το αθέατο παρελθόν ενός νησιού με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα.
Με ιστορία που εκτείνεται βαθιά στην αρχαιότητα, η Νάξος διαφυλάσσει ένα πλούσιο και ιδιότυπο πολιτισμικό απόθεμα, το οποίο αποτυπώνεται με ακρίβεια στους αρχαιολογικούς της θησαυρούς. Παρακάτω, προτείνουμε μερικούς από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού που αξίζει να ανακαλύψετε, αν επιθυμείτε να εμβαθύνετε στη συναρπαστική προϊστορία της Νάξου.
Πορτάρα
Επιβλητική και εμβληματική, η Πορτάρα της Νάξου έχει ταυτιστεί διεθνώς με το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. Έχοντας αποτελέσει στην αρχαιότητα την πύλη ενός παλαιότερου αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα, βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του λιμανιού και χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ. Είναι το πιο χαρακτηριστικό και εύκολα προσβάσιμο μνημείο του νησιού. Το ενδιαφέρον είναι πως η νησίδα πάνω στην οποία βρίσκεται η Πορτάρα ενώθηκε με τη Νάξο το 1919, έχοντας για αιώνες τη δική της ανεξάρτητη υπόσταση που συγκέντρωνε το θρησκευτικό ενδιαφέρον.
Αρχαίο Ιερό του Διονύσου στα Ύρια
Νότια της Χώρας της Νάξου, σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα του νησιού, βρίσκεται το ιερό του Διονύσου στα Ύρια, το οποίο χρονολογείται από την αρχαϊκή περίοδο και είχε ιδιαίτερη σημασία για τη λατρεία του θεού στη Νάξο.
Οι ανασκαφές στον χώρο ξεκίνησαν το 1986 και ολοκληρώθηκαν το 1999, φέρνοντας στο φως ένα σπάνιο, μυστηριώδες ιερό, όπου λατρεύονταν διαφορετικές εκφάνσεις του ίδιου θεού: ο Διόνυσος Μειλίχιος και ο Διόνυσος Βάκχος. Αν και δεν έχει πλήρως κατανοηθεί το τελετουργικό της λατρείας στα Ύρια, είναι σαφές ότι ο χώρος κατείχε εξέχουσα θέση για πολλούς αιώνες. Η λειτουργία του ως ιερού διήρκεσε μέχρι και τον 14ο αιώνα, οπότε και σταδιακά εγκαταλείφθηκε.
Κούροι στον Απόλλωνα
Στην ανεμοδαρμένη βόρεια Νάξο, ακριβώς εκεί που χτυπούν οι βοριάδες, βρίσκεται ένα από τα πιο ξεχωριστά αρχαία μνημεία του ελλαδικού χώρου. Ο λόγος για τον Κούρο στον Απόλλωνα της Νάξου: έναν γιγαντιαίο, ημιτελή κούρο ύψους περίπου δέκα μέτρων και βάρους σχεδόν ογδόντα τόνων, που παραμένει ξαπλωμένος στο έδαφος.
Αν και παλαιότερα θεωρούνταν ότι το άγαλμα ήταν αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα, νεότερες έρευνες συγκλίνουν στην εκδοχή ότι προοριζόταν για τον Διόνυσο. Για λόγους που παραμένουν αδιευκρίνιστοι, πιθανότατα εξαιτίας ενός τεχνικού προβλήματος που καθιστούσε αδύνατη τη μεταφορά του, ο Κούρος δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και παρέμεινε για πάντα στο αρχαίο λατομείο, χωρίς να φτάσει ποτέ στον ναό για τον οποίο είχε αρχικά σχεδιαστεί.
Ναός της Δήμητρας
Ένας ναός κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο Νάξου, αφιερωμένος πιθανότατα στη θεά Δήμητρα, δεσπόζει στο Σαγκρί και χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ. Το ιδιαίτερο με αυτό το αρχαίο οικοδόμημα είναι πως δεν έχει επιβεβαιωθεί πλήρως αν η αρχική του αφιέρωση ήταν πράγματι προς τη Δήμητρα, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι για κάποιο διάστημα συνδέθηκε με τη λατρεία του Απόλλωνα. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό παραμένει ανοιχτό, καθώς δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς από την αρχαιολογική έρευνα. Εξίσου σημαντικό είναι πως ο ναός θεωρείται ένα από τα πρώτα παραδείγματα ιωνικού ρυθμού στον Αιγαιακό χώρο, με την αρχιτεκτονική του να παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και τη διάδοση του ιωνικού ρυθμού στον ελλαδικό χώρο.
Διαβάστε ακόμα:
H άλλη Νάξος: Μια διαδρομή μέσα από γραφικούς οικισμούς
Νάξος: Στην εύφορη Γη των Κυκλάδων
Νάξος: Οι καλύτερες διευθύνσεις για να δοκιμάσετε τα τοπικά πιάτα της
