Στο σημείο όπου χτυπούσε πριν πολλούς αιώνες η καρδιά του μεγάλου μινωικού πολιτισμού, στα πανέμορφα υψώματα γύρω από το σημερινό Ηράκλειο ο μυθικός Μίνωας και η βασιλική οικογένειά του έχτισαν κάποια από τα πιο εντυπωσιακά και μεγαλεπήβολα ανάκτορα του αρχαίου κόσμου, σημαντικά ερείπια των οποίων διασώζονται μέχρι τις μέρες μας. Από τη σπουδαίο Κνωσό, το ισχυρό κέντρο του μινωικού πολιτισμού μέχρι τη Φαιστό με τα μεγάλα αρχαιολογικά ευρήματα και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία αρχαιολογικών ευρημάτων στον κόσμο, στον νομό Ηρακλείου και την ευρύτερη περιοχή ο επισκέπτης γίνεται «ένα» με ένα μεγαλειώδες κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού, σε έναν τόπο με τεράστια κληρονομιά και ιστορία.
Αρχαιολογικοί χώροι
Κνωσός
Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για το πιο σημαντικό κέντρο του μινωικού πολιτισμού, ενός εκ των πιο σημαντικών πρώιμων πολιτισμών της ανθρωπότητας και ενός από τους πρώτους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Η Κνωσός αναπτύσσεται στον λόφο της Κεφάλας μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο γεμάτο ελιές και αμπέλια, περίπου 5 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη του Ηρακλείου. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν η έδρα του περίφημου βασιλιά Μίνωα και ο θρύλος της είναι συνδεδεμένος με δεκάδες μυθικές ιστορίες, ανάμεσα σε αυτές και ο μύθος του Μινώταυρου, αλλά και του Δαίδαλου και του Ίκαρου.
Στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει, εκτός από τα πολύ καλά διατηρημένα ερείπια του βασιλικού ανακτόρου με τις εκπληκτικές τοιχογραφίες και την αίθουσα του θρόνου, πολλά και σημαντικά ίχνη από τη Μινωική εποχή μέχρι τα Ρωμαϊκά χρόνια. Μέσα από τα συναρπαστικά ερείπια που έχουν εντοπιστεί περιφερειακά των ανακτόρων και στην ευρύτερη περιοχή θα αποκτήσετε μία καλή εικόνα για την εξέλιξη της αγροτικής ζωής, αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους αναπτύχθηκαν οι οικισμοί στην Κνωσό μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Η Κνωσός ήρθε για πρώτη φορά στο φως το 1878 με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Μίνωα Καλοκαιρινού, ενώ το ανάκτορο ανακαλύφθηκε το 1931 μαζί με ένα μεγάλο μέρος της πόλης και των νεκροταφείων.
Ανάκτορο Φαιστού
Το δεύτερο μεγαλύτερο, σε μέγεθος, μινωικό ανάκτορο που σώζεται μέχρι τις μέρες μας, το εντυπωσιακό ανάκτορο της Φαιστού είναι χτισμένο σε ύψωμα στο δυτικό τμήμα της πεδιάδας της Μεσαράς. Τυπικό δείγμα μινωικής αρχιτεκτονικής, το πρώτο ανάκτορο της Φαιστού χρονολογείται στην αρχή της 2ης χιλιετίας π.Χ. και καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά γύρω στο 1700 π.Χ. για να δώσει τη θέση του σε ένα νέο, ακόμα πιο μεγαλόπρεπο ανάκτορο το οποίο κατασκευάστηκε πάνω στα ερείπια του προηγούμενου. Στον εξαιρετικά ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο της Φαιστού, έναν από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, ο επισκέπτης θα δει τα ερείπια τόσο του παλιού, όσο και του νέου ανακτόρου που ισοπεδώθηκε, όπως και υπόλοιπα μινωικά κέντρα περίπου στα μέσα του 15ου αιώνα π.Χ. με την έκρηξη του ηφαιστείου στη Θήρα της Σαντορίνης. Οι αρχαιολογικές έρευνες στο ανάκτορο της Φαιστού ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα από Ιταλούς αρχαιολόγους και συνεχίστηκαν, με κάποια διαλείμματα, μέχρι και τη δεκαετία του 1970.
Μάλια
Η κωμόπολη των Μαλίων, 35 χιλιόμετρα από την καρδιά του Ηρακλείου, υπήρξε, σύμφωνα με τις ιστορικές μελέτες, κατοικημένη ήδη από την αρχαιότητα με ονομασία που δεν έχει διασωθεί μέχρι σήμερα. Είναι, ωστόσο, βέβαιο πως στην περιοχή υπήρχε μεγάλο μινωικό ανάκτορο το οποίο θεωρείται πως χτίστηκε περίπου την ίδια περίοδο με αυτά της Κνωσού και της Φαιστού και, όπως προδίδουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές, καταστράφηκε και αυτό από άγνωστη μέχρι σήμερα αιτία γύρω στο 1700 π.Χ. για να ανακατασκευαστεί εκ νέου και να καταστραφεί ολοσχερώς γύρω στο 1450 π.Χ. Εντυπωσιακό παραμένει το γεγονός ότι ο αρχαιολογικός χώρος που θα δει σήμερα ο επισκέπτης ήταν παντελώς άγνωστος ακόμα και στους κατοίκους της περιοχής μέχρι το 1800, όταν ένας γαιοκτήμονας ανακάλυψε τυχαία φύλλα χρυσού σε ένα κτήμα. Aπό τότε η περιοχή πήρε το όνομα Χρυσόλακκος, ενώ από το 1915 ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές που έφεραν στο φως μεγάλο τμήμα του ανακτόρου και του αρχαίου οικισμού.
Μινωική Έπαυλη Βαθυπέτρου
Στη μεγάλη άνθιση του μινωικού πολιτισμού στην Κρήτη δεν κατασκευάστηκαν μόνο γιγαντιαία, εντυπωσιακά ανάκτορα αλλά και πολλές ιδιωτικές επαύλεις με πολυτελέστατη εσωτερική διακόσμηση, πολλούς ορόφους, φοβερές εσωτερικές αυλές και πολλά δωμάτια με καταπληκτικές τοιχογραφίες, αρκετές από τις οποίες σώζονται μέχρι και σήμερα. Η μινωική έπαυλη του Βαθυπέτρου, χαρακτηριστικό δείγμα της παραπάνω συνθήκης, βρίσκεται στη θέση Πίσω Λιβάδια, 4 χιλιόμετρα μακριά από τις Αρχάνες. Το εντυπωσιακό κτίσμα άρχισε να χτίζεται γύρω στο 1580 π.Χ., πιθανότατα από κάποιον πολύ εύπορο άντρα της εποχής η ταυτότητα του οποίου παραμένει άγνωστη. Η έπαυλη δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αλλά αποτελεί ένα υπέροχο, ζωντανό παράδειγμα μίας σημαντικής «τάσης» της εποχής και μία ισχυρή απόδειξη της οικονομικής ισχύος του μινωικού πολιτισμού.
Αρχαία πόλη της Γόρτυνας
Σε μία πολύ μεγάλη έκταση 4.000 στρεμμάτων εκτείνεται η αρχαία πόλη της Γόρτυνας, με την επιβλητική της ακρόπολη και τις νεκροπόλεις της, μία περιοχή της αρχαίας Κρήτης που κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή. Η πόλη κράτος έφτασε στο απόγειο της δύναμής της κατά τη διάρκεια των ελληνιστικών χρόνων, πιο συγκεκριμένα από το τέλος του 4ου αιώνα μέχρι το 67 π.Χ. όταν έφτασε στο σημείο να είναι επικεφαλής μίας από τις τρεις ενώσεις πόλεων στο νησί, ενώ τον 2ο αιώνα π.Χ. έγινε πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας Κρήτης, γνωρίζοντας, εκτός των άλλων, και τεράστια οικοδομική ανάπτυξη. Ένας τόπος με τεράστια οικονομική, εμπορική και πολιτική δύναμη που έπαιξε τον δικό του ρόλο στην Κρήτη της Μεταμινωικής εποχής.
Αρχάνες
14 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και 7 από το διάσημο σε όλο τον κόσμο ανάκτορο της Κνωσού, οι Αρχάνες είναι ένα πολύχρωμο, κουκλίστικο χωριό, ιδιαίτερα αγαπητό στους επισκέπτες που ταξιδεύουν στην Κρήτη ακόμα και σήμερα. Αυτός ο γραφικότατος οικισμός κρύβει στα στενά του δρομάκια τη δική του αρχαία ιστορία και φιλοξενεί διάφορα μικρά μουσεία γεμάτα με ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τη μινωική περίοδο μέχρι και τα βυζαντινά χρόνια.
Αμνισός
Στους πρόποδες του λόφου Παλαιόχωρα, μόνο 7,5 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου, θα επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο της Αμνισού, στο χωριό Καρτερός, την αρχαία πόλη που, σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, χρησιμοποιούνταν για στρατηγικούς λόγους από τον Μίνωα, λόγω της εγγύτητας της με την Κνωσό. Η καταπληκτική μινωική έπαυλη που εντοπίστηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αμνισού, τα ερείπια της οποίας διασώζονται μέχρι σήμερα, είναι γνωστή με την ονομασία Έπαυλη των Κρίνων, χάρη στις περίφημες τοιχογραφίες που απεικονίζουν πανέμορφα κρίνα. Ακόμα, κάντε μία στάση στο ιερό του Διός Θενάτα, το οποίο κατασκευάστηκε στους δυτικούς πρόποδες του λόφου τον 7ο αιώνα π.Χ., κατά την αρχαϊκή εποχή, με τις επιγραφές της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής που σώζονται ως τις μέρες μας.
Μουσεία
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Αντίστοιχα σπουδαίο με τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά μουσεία σε ολόκληρη την Ελλάδα, στεγάζοντας μία από τις πιο αποκαλυπτικές και ενδιαφέρουσες συλλογές αρχαιολογικών ευρημάτων στην Ευρώπη μέσα σε ένα υπέροχο κτήριο της δεκαετίας του 1930 το οποίο σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Πάτροκλος Καραντινός. Θα δείτε εκθέματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τους Ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ κεντρική θέση στις αίθουσες του μουσείου κατέχουν, φυσικά, τα εκπληκτικά δείγματα της μινωικής τέχνης με τη συλλογή που φιλοξενείται εδώ να θεωρείται -δικαιολογημένα- ως το πιο σπουδαίο συνολικά δείγμα μινωικού πολιτισμού που φιλοξενείται σε κάποιο μουσείο σε όλο τον κόσμο.
Μουσείο Παραδοσιακής Ζωής και Λαϊκού Πολιτισμού Κρήτης
Το Μουσείο Παραδοσιακής Ζωής και Λαϊκού Πολιτισμού Κρήτης είναι γνωστό και ως μουσείο «Λυχνοστάτης» και ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στο λιμάνι της Χερσονήσου από τον επίκουρο καθηγητή οφθαλμολογίας και συλλέκτη-λαογράφο Γιώργο Μαρκάκη με σκοπό να φέρει τον επισκέπτη ένα βήμα πιο κοντά στην κρητική φύση, διατηρώντας ζωντανή την παράδοση και τον πολιτισμού ενός αρχαίου τόπου και πραγματικά ξεχωριστού. Αξίζει να πούμε πως το 1993 ιδρύθηκε και ο Σύλλογος Φίλων του Μουσείου, ο οποίος έχει αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες πάντα με επίκεντρο την ανάδειξη της κρητικής παράδοσης και της τοπικής τέχνης.
Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς
Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Γόρτυνας ένα ξεχωριστό μουσειακό ίδρυμα, το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς, παρουσιάζει μέσα από μία σειρά σημαντικών ευρημάτων την επίδραση της ανθρώπινης παρουσίας στο συγκεκριμένο σημείο της Κρήτης από τους προϊστορικούς ως τους χριστιανικούς χρόνους. Μέσα από βίντεο, ψηφιακές παρουσιάσεις και διαδραστικές εφαρμογές ο επισκέπτης έρχεται πιο κοντά στα εκθέματα και στα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, κατανοώντας καλύτερα τα αρχαία μυστικά του τόπου.
Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας
Ένα ξεχωριστό μουσείο με μοναδικό ενδιαφέρον στεγάζεται σε ένα διώροφο κτήριο στο Ηράκλειο, εστιάζοντας στην εθνογραφική έρευνα με τα εκθέματα που θα δει ο επισκέπτης εδώ να καλύπτουν με διαφορετικούς τρόπους 2.000 χρόνια κρητικής ιστορίας. Από την αρχαιότητα μέχρι την επανάκτηση του νησιού από τους Βυζαντινούς το 963 και από εκεί μέχρι τον Μεσαίωνα, την Αναγέννηση και τα 700 χρόνια κατοχής από τους Ενετούς και του Τούρκους, η ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα του τόπου κατάφερε να παραμένει να ζωντανή για να αφηγηθεί τη δική της ιστορία στις αίθουσες του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας μέσα από 3000 εκθέματα από όλη την Κρήτη.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1980, περιλαμβάνοντας πέντε ξεχωριστά τμήματα για την εξέλιξη του πλανήτη: το ζωολογικό, το βοτανικό, το παλαιοντολογικό, το γεωλογικό και το ορυκτολογικό. Στα τέσσερα διαφορετικά επίπεδα της έκθεσης, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τα διαφορετικά τμήματα του μουσείου και να δουν εντυπωσιακές αναπαραστάσεις του προϊστορικού φυσικού περιβάλλοντος σε ρεαλιστικό μέγεθος και προσομοιώσεις φοβερών προϊστορικών πλασμάτων όπως το γιγάντιο Δεινοθήριο, το μεγαλύτερο προϊστορικό ζώο της Κρήτης που έζησε στο νησί πριν από 8,5 εκατομμύρια χρόνια. Ένας χώρος που θα ενθουσιάσει τους μικρότερους επισκέπτες και θα αιχμαλωτίσει την προσοχή των μεγαλύτερων.
Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
Στην καρδιά του Ηρακλείου Κρήτης το Ιστορικό Μουσείο του νησιού άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του το 1953 από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, εστιάζοντας στην ιστορία της Κρήτης από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια φτάνοντας μέχρι τη σημερινή εποχή μέσα από μία σειρά σπάνιων ντοκουμέντων.
Μουσείο Δομήνικου Θεοτοκόπουλου
Στο χωριό Φόδελε, σε ένα κτήριο που πιστεύεται πως ήταν το σπίτι του σπουδαίου Κρητικού καλλιτέχνη στεγάζεται από το 1998 το Μουσείο Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ακριβώς απέναντι από τον Βυζαντινό ναό της Παναγίας που για πολλούς υπήρξε το βασικό ερέθισμα του Θεοτοκόπουλου προκειμένου να αρχίσει να ασχολείται με την αγιογραφία. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει τη μόνιμη έκθεση των 24 αντιγράφων έργων του σπουδαίου Αναγεννησιακού ζωγράφου σε μορφή slides, ενώ στην είσοδο του κτηρίου ξεχωρίζει η προτομή του ίδιου του Θεοτοκόπουλου. Ακόμη, σε μία από τις αίθουσες του μουσείου μπορείτε να ανακαλύψετε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για το οικογενειακό υπόβαθρο του καλλιτέχνη, ενώ ένα από τα δωμάτια φιλοξενεί εργαστήριο ζωγραφικής. Μη χάσετε την ευκαιρία να απολαύσετε τον καφέ σας στο όμορφο καφενείο που λειτουργεί στην αυλή του σπιτιού με τα ψηλά δέντρα και τη δροσερή σκιά.
Διαβάστε ακόμα:
Η δραστήρια και πολυσυλλεκτική πόλη του Ηρακλείου
