Δεν υπάρχει ένδυμα που να πιστοποιεί χαρακτηριστικότερα τη σχέση αγάπη μας με τη θάλασσα από το μαγιό και πιθανότατα δεν έχει υπάρξει κομμάτι της γκαρνταρόμπας πιο αντιπροσωπευτικό της μεταπολεμικής απελευθέρωσης από το μπικίνι. Από το πρώτο του λανσάρισμα το 1946 από τον Γάλλο μηχανικό Louis Réard που ονόμασε το αποκαλυπτικό, δύο κομματιών μαγιό «bikini» από την ομώνυμη ατόλη, έναν κοραλλιογενή ύφαλο όπου οι ΗΠΑ έκαναν πυρηνικές δοκιμές, ως την περίφημη δήλωση της θρυλικής συντάκτριας μόδας Diana Vreeland «το μπικίνι είναι η σημαντικότερη ανακάλυψη μετά την ατομική βόμβα», μπορεί να έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας, αλλά το διαχρονικό σύμβολο του καλοκαιριού παραμένει δημοφιλές, αγαπημένο και απαραίτητο.
Μετρώντας αντίστροφα μόλις λίγο πριν το ημερολόγιο δείξει επίσημα καλοκαίρι, η έκθεση «Splash! A century of swimming and style» που παρουσιάζεται στο Design Museum του Λονδίνου, έρχεται όχι απλά να μας ξεσηκώσει και να ανεβάσει τη διάθεσή μας, αλλά και να παρουσιάσει το εύρος της σχεδιαστικής γκάμας των μαγιό -από αθλητική ενδυμασία ως δήλωση μόδας- και τον τρόπο που ο σχεδιασμός τους έχει καθορίσει στην πορεία του χρόνου με σχέση μας με το υδάτινο στοιχείο.
Μαγιό και στυλ λοιπόν, για μία από τις πλέον αναμενόμενες περιοδικές εκθέσεις στην πολιτιστική ατζέντα του Λονδίνου, με την guest curator Amber Butchart να μας οδηγεί μέσω του Splash! πέρα από το προφανές θέμα της εξέλιξης της μόδας, βάζοντάς μας να αναρωτηθούμε πότε ήταν η τελευταία φορά που σκεφθήκαμε την ιδέα πίσω από το σχέδιο ενός μαγιό, ή ακόμη κι αν έχουμε ποτέ παρατηρήσει την αρχιτεκτονική κάποιας πισίνας όπου βρεθήκαμε να κολυμπάμε. Κι όπως εύστοχα η ίδια παρατηρεί, η ιστορία των μαγιό και της κολύμβησης είναι συναρπαστική, καθώς αντικατοπτρίζει ευρύτερες αλλαγές στα κοινωνικά ήθη και τις συνήθειες στη διάρκεια του περασμένου αιώνα, θίγοντας παράλληλα θέματα αυτοδιάθεσης, σωματικών προτύπων, ή πολύ απλά του πώς επιλέγουμε να περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας.
Τα 200 περίπου αντικείμενα που εκτίθενται στο γεμάτο χρώμα σκηνικό του υπογείου του μουσείου, αποτελούν δάνεια από 50 πηγές ανά την Ευρώπη, καλύπτοντας 100 χρόνια ιστορίας και έχουν επιλεχθεί ώστε να αντανακλούν την εξέλιξη της φόρμας και χρήσης του μαγιό, επανατοποθετώντας το σε συνάρτηση με κοινωνικούς, πολιτιστικούς, τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς όρους. Χωρίζονται δε σε τρεις ενότητες, ανάλογα με το περιβάλλον όπου επιλέγουμε να κολυμπήσουμε: ξεκινώντας από τις πισίνες περνά στους υπαίθριους φυσικούς ή τεχνητούς χώρους και καταλήγει φυσικά στο μαγικό θαλάσσιο σύμπαν.
Χρονολογική αφετηρία είναι η δεκαετία του 1920, όταν η πρώτη μεταπολεμική χαλάρωση των κανόνων έφερε κοντύτερα μήκη στα μαλλιά, απαλλαγή από τους στενούς κορσέδες, αλλά και αλλαγή στην αντίληψη του ρόλου του μαγιό. Η αύξηση της δημοτικότητας των διακοπών σε παραθαλάσσιες περιοχές είχε σαν αποτέλεσμα το μαγιό να λανσάρεται σαν ένδυμα απαραίτητο για κολύμβηση, παρά σαν ελαφρύ ρούχο παραλίας κατά τα Βικτωριανά ήθη, δίνοντας έμφαση στη λειτουργικότητα κι αφήνοντας χώρο για σχέδια λιγότερο καλυπτικά. Εδώ μπορεί να δει καταρχήν κανείς δύο από τα παλαιότερα εκθέματα, ένα μάλλινο μαγιό του 1933, μαζί το χρυσό μετάλλιο που κέρδισε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι η Lucy Morton, αποτελώντας την πρώτη Βρετανίδα που κατέκτησε ατομικό Ολυμπιακό τίτλο για τα 200 μέτρα πρόσθιο. Μη αμελώντας την τεράστια απήχηση κι επιρροή ενός τόσο μικρού κομματιού υφάσματος στον κόσμο της μόδας, η έκθεση παρακάμπτει επιφανειακά στερεότυπα που έχουν συνδεθεί με γυναίκες που ποζάρουν με μαγιό για τη διαφημιστική προώθηση προϊόντων και την προσέλκυση της προσοχής των αγοραστών, παρουσιάζοντας στοιχεία όπως οι διάσημες την εποχή του βωβού κινηματογράφου Sennett Bathing Beauties: μια ομάδα γυναικών που έδιναν ολιγόλεπτες παραστάσεις με μαγιό σε μικρού μήκους ταινίες της δεκαετίας του 1920.
Εδώ, πρέπει να αναφερθεί ότι highlight της έκθεσης που τραβά τα βλέμματα όλων είναι το πιθανώς διασημότερο μαγιό στον κόσμο, το αισθησιακό κατακόκκινο ολόσωμο που η Pamela Anderson φορούσε στο Baywatch -την αμερικανική τηλεοπτική σειρά που, στο απόγειό της τη δεκαετία του 1990, υπολογίζεται ότι συγκέντρωνε 1,1 δισεκατομμύρια τηλεθεατές την εβδομάδα-. Το εμβληματικό κομμάτι που ξαναέφερε στη μόδα τα ολόσωμα μαγιό, προέρχεται από το BikiniARTmuseum της Γερμανικής πόλης Bad Rappenau, που αποτελεί και το πρώτο μουσείο αφιερωμένο στην κουλτούρα των μαγιό- και το οποίο με τη σειρά του το απέκτησε από τον πρωταγωνιστή της σειράς David Hasselhoff και το τηλεοπτικό συνδικάτο All-American Television μόλις το 2023. Με τα σχέδια των μαγιό της σειράς να έχουν βασιστεί σε αυτά που φορούν πραγματικοί ναυαγοσώστες της Νότιας Καλιφόρνια η έκθεση τονίζει το πως έφτασαν να θεωρούνται οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της επιτυχημένης σειράς. Από το ίδιο δε γερμανικό μουσείο προέρχεται και ένα από τα παλαιότερα μπικίνι που χρονολογείται στο 1951.
Το δικό τους μερίδιο έχουν φυσικά στο Design Museum και τα ανδρικά μαγιό: από το παλαιότερο του 1933 που λάνσαρε η εταιρία Butka, μάλλινο και με ριγέ σχέδιο ως δέκα από τα διάσημα «Speedos» σε μια σειρά σχεδίων από το 1980 ως τις μέρες μας, όλα μας θυμίζουν την αλλαγή της μόδας και των αναγκών στην πορεία 10 περίπου δεκαετιών. Κι όπως τονίζει ιδιαίτερα η έκθεση Splash! ήταν ο Peter Travis ο σχεδιαστής που εργαζόμενος για την Speedo τη δεκαετία του 1960, έφερε επανάσταση στο σχεδιασμό των ανδρικών μαγιό, με φόρμες-ωδή στο ανδρικό σώμα και φωτεινά, τολμηρά ακόμη και κραυγαλέα κάποιες φορές, φλούο χρώματα.
Παρά το όνομά της, η έκθεση δεν πραγματεύεται μόνο το στυλ. Εξάλλου ο ρόλος των μαγιό συνδέεται στενά και με τις αθλητικές επιδόσεις, κεφάλαιο το οποίο επίσης εξερευνά η έκθεση. Εδώ, η πρόοδος της τεχνολογίας στην κατασκευή υφασμάτων εστιάζει σε καινοτομίες όπως το μαγιό που παρουσίασε η Jantzen στα ‘30s με πλάτη σε σχήμα Y για βελτίωση των κολυμβητικών επιδόσεων, εκείνο από Bri-Nylon που σχεδιάστηκε στα 60s με τη βοήθεια της Ολυμπιονίκη κολυμβήτριας Judy Grinham αλλά και το ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο LZR Racer, ένα δείγμα του οποίου βλέπουμε στην έκθεση. Πρόκειται για ένα υψηλών επιδόσεων κομμάτι, απόρροια συνεργασίας της Speedo με τη NASA και το Ινστιτούτο Αθλητισμού της Αυστραλίας, που παρουσιάστηκε το 2008, φέρνοντας επανάσταση στην αγωνιστική κολύμβηση, καθώς προσέφερε στους κολυμβητές συγκριτικό πλεονέκτημα στην ταχύτητα, την άνωση και την κινητική ικανότητα. Την πρώτη χρονιά χρήσης των συγκεκριμένων μαγιό, οι κολυμβητές που τα φορούσαν έσπασαν 79 από τα 108 παγκόσμια ρεκόρ και κέρδισαν το 94% των χρυσών μεταλλίων κλειστής κολύμβησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008, με αποτέλεσμα δύο χρόνια μετά να απαγορευτεί από τη FINA η χρήση τους, καθώς τα πλεονεκτήματα που προσέφεραν χαρακτηρίστηκαν «τεχνολογικά αναβολικά».
Ξεχωριστή πτυχή της έκθεσης αποτελεί και ο σχεδιασμός των χώρων κολύμβησης. Εδώ τα αρχιτεκτονικά παραδείγματα περιλαμβάνουν το βρετανικό lido Jubilee Pool, που εγκαινιάστηκε το 1935 στο Penzance της Κορνουάλης και αποτελεί σημείο αναφοράς για το πρωτότυπο τριγωνικό σχήμα του, με ένα σχετικό βίντεο να παρουσιάζει πως μεταμορφώθηκε ώστε να περιλαμβάνει την πρώτη πισίνα θαλάσσιου νερού της Μ. Βρετανίας που θερμαίνεται όλο το χρόνο με τη χρήση γεωθερμικής ενέργειας. Σε αντιπαραβολή παρουσιάζεται, το London Aquatics Centre που σχεδίασε η Zaha Hadid για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012, αλλά και παραδείγματα σχεδίων από σάουνες, παραθαλάσσιες καμπίνες και δημόσια λουτρά.
Μας αποχαιρετά η γοητευτική γοργόνα της ασπρόμαυρης ταινίας του 1948 «Miranda» αλλά και η Halle Bailey στο εξώφυλλο του περιοδικού The Face υποδυόμενη το ρόλο της Ariel στην ταινία του 2023 «Η μικρή γοργόνα». Προηγουμένως όμως, σαν τροφή για σκέψη και επίλογο, η έκθεση Splash! εξετάζει από ποιους και για ποιους σχεδιάζονται τα μαγιό, αλλά και τα σωματικά πρότυπα που αναδεικνύουν και προβάλλουν ως αποδεκτά. Για άλλη μια φορά μέσα από το πρίσμα του design, η πολυδιάστατη ιστορία της εξέλιξης των μαγιό μας φέρνει στο σήμερα και στον τρόπο που από τον 20ό στον 21ο αιώνα, αυτό το μικρό κομμάτι υφάσματος έχει συνδεθεί με τον ελεύθερο χρόνο, τα ταξίδια, τη φυσική μας κατάσταση και διάθεση, ακόμη και με το ίδιο το περιβάλλον.
Πληροφορίες: Design Museum, 224-238 Kensington High St, Kensington, W8 6AG
28 Μαρτίου -17 Αυγούστου 2025, 10:00-17:00, εισιτήριο ενηλίκων από 14,38£
Διαβάστε ακόμα:
Mέσα στα σπίτια 5 διάσημων κατοίκων του Λονδίνου
5 ξεχωριστά café σε διάσημα μουσεία και ενδιαφέρουσες γκαλερί του Λονδίνου
5 γοητευτικά βιβλιοπωλεία στο Λονδίνο με εξαιρετικές ταξιδιωτικές συλλογές
