Μπορούν τα δένδρα, οι ήχοι, οι μυρωδιές του δάσους και ο καθαρός αέρας, να γίνουν ο καλύτερος «θεραπευτής» για να απαλλαγούμε από την ένταση της καθημερινότητας και το αστικό στρες που κουβαλάμε;
Είτε πρόκειται για πολυήμερα ταξιδιωτικά προγράμματα, είτε για μια πεζοπορική εμπειρία διάρκειας λίγων ωρών, είτε για μια ολιγόλεπτη διαδρομή 30΄ λεπτών μέσα σε ένα δάσος, εμπειρικά ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την θετική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος πάνω του.
Η τάση αυτή δημιούργησε σταδιακά την αναγκαιότητα να αξιοποιηθούν τα δάση και οι χώροι πρασίνου για λόγους υγείας και ευημερίας. Αυτή ακριβώς είναι η βάση και η αφετηρία της πρακτικής του Forest Bathing, που αποδίδεται στα ελληνικά με τους όρους «Δασική Κολύμβηση» ή και «Δασοθεραπεία», ενώ στην παγκόσμια βιβλιογραφία η πρακτική αναφέρεται και με τους όρους Forest Therapy και Nature Therapy.
Πως έγινε η αρχή
Η αρχή έγινε το 1983 από την Ιαπωνία, με την ονομασία του Shinrin-Yoku (μεταφρασμένο στα αγγλικά ως Forest Bathing) και συγκεκριμένα δομήθηκε από την Ιαπωνική Δασική Υπηρεσία, με στόχο να συνδυάσει τις δασικές επισκέψεις με τον τουρισμό, προσανατολισμένο στην υγεία και την ευημερία των Ιαπώνων.
Από τη δεκαετία του 1970, η Ιαπωνία αντιμετώπισε μια έκρηξη της αστικοποίησης και της τεχνολογικής προόδου, με αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση των επιπέδων του άγχους και των ασθενειών που σχετίζονται με το στρες, οι οποίες αποδόθηκαν στην εργασία με πολλές υπερωρίες και στον καθημερινό τρόπο ζωής των κατοίκων της. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι Ιάπωνες χρησιμοποίησαν τον όρο «Karoshi» που μπορεί να μεταφραστεί κυριολεκτικά ως «θάνατος από υπερβολική εργασία».
Το αποκαταστατικό αποτέλεσμα της πρακτικής με ήπιο περπάτημα, θέαση και αναπνοή στο δάσος, έγινε αποδεκτό ως θεραπευτική πρακτική ψυχολογικής αποσυμφόρησης. Το Shinrin – Yoku καθιερώθηκε έτσι ως ένα Εθνικό Πρόγραμμα Υγείας για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να δραπετεύουν συχνότερα εκτός αστικών κέντρων και να «λούζονται» στον αέρα του δάσους. Σήμερα η χώρα διαθέτει περισσότερα από 60 δασικά κέντρα που συνεργάζονται με τα μεγάλα κέντρα υγείας και πρωτοβάθμιας περίθαλψης μεγάλων ιαπωνικών μητροπόλεων.
Τι είναι όμως αυτό που διαφοροποιεί το Forest Bathing από μια απλή πεζοπορική διαδρομή μέσα στο δάσος;
Το Forest Bathing είναι μια συνειδητή επιλογή αυτού που συμμετέχει, όχι μόνο να έχει μια εμπειρία μέσα σε ένα δάσος, αλλά να αφουγκραστεί τη φύση και να νοιώσει τη θεραπευτική της δύναμη. Κατά τη διάρκεια της πρακτικής συμμετέχουν και οι 5 αισθήσεις του ανθρώπου και κάθε κύτταρο του σώματος βυθίζεται στην ουσία του δάσους. Η ενσυνειδητότητα είναι βασική κατά τη διάρκεια του Forest Bathing και περιλαμβάνει την παρατήρηση του σώματος, των συναισθημάτων, του νου και του φυσικού περιβάλλοντος όπου λαμβάνει χώρα.
Η ποικιλομορφία του φυσικού περιβάλλοντος, οι ήχοι, τα χρώματα, οι υφές των δασικών στοιχείων (κορμοί δένδρων, φύλλα, πέτρες, χώμα κτλ.), οι μυρωδιές, η αίσθηση της ηλιοφάνειας, του αέρα, του νερού, εμπεριέχονται στο Forest Bathing. Κάθε στοιχείο από το τιτίβισμα ενός πουλιού, τον ήχο από το κοντινό ρυάκι, το θρόισμα και τα χρώματα των φύλλων, την υφή του φλοιού ενός δένδρου και την μυρωδιά του χώματος, συμμετέχουν στη θεραπευτική διαδικασία.
Τα δένδρα φέρνουν υγεία και ευτυχία
Ο Qing Li στο βιβλίο του «Forest Bathing: How Trees Can Help You Find Health and Happiness» δίνει μερικές συμβουλές ως βασικές αρχές της πρακτικής: «Δεν είναι απαραίτητο να πάτε σε κάποιο δάσος. Οποιοδήποτε σημείο στη φύση με πράσινο είναι κατάλληλο. Ακόμη και ο κήπος σας. Βεβαιωθείτε ότι έχετε αφήσει το τηλέφωνο στο σπίτι. Περπατήστε άσκοπα και αργά. Ακολουθήστε τη μύτη σας. Απολαύστε τους ήχους, τις μυρωδιές και τα χρώματα της φύσης και αφήστε το δάσος να «εισχωρήσει» μέσα σας. Αυτό θα γίνει μέσα από τις πέντε αισθήσεις. Ακούστε τα πουλιά να τραγουδούν. Κοιτάξτε τα διαφορετικά φύλλα των δέντρων και πώς το φως του ήλιου περνάει μέσα από τα κλαδιά. Μυρίστε τη φρεσκάδα του αέρα καθώς παίρνετε βαθιές αναπνοές. Αγγίξτε ή αγκαλιάστε τον κορμό ενός δέντρου. Βουτήξτε τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών σας σε ένα ρυάκι. Ξαπλώστε στο έδαφος. Έτσι θα συνδεθείτε με τη φύση. Εναλλακτικά, υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε και θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε και να συνδεθείτε με τη φύση: γιόγκα, πικ νικ, Tai Chi, διαλογισμός, ασκήσεις αναπνοής, σκανδιναβικό περπάτημα και παρατήρηση φυτών».
Όσα προσφέρει σε ψυχή, νου και σώμα
Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η συστηματική πρακτική στο Forest Bathing μπορεί να δώσει πολλά οφέλη στην ανθρώπινη υγεία:
-Μειώνει το άγχος και τις ορμόνες που σχετίζονται με το στρες
-Βελτιώνει το σθένος και τη ζωτικότητα ενός ατόμου
-Καταστέλλει τα συμπτώματα της κατάθλιψης
-Ενισχύει το ανοσοποιητικό σας σύστημα
-Μειώνει την υψηλή αρτηριακή πίεση
-Επιταχύνει την ανάρρωση από ασθένειες
-Βελτιώνει τα συμπτώματα του σωματικού πόνου
Forest Bathing στην Ελλάδα: Πού, Πώς και Γιατί
Η Ελλάδα, με την εξαιρετική γεωμορφολογική της ποικιλομορφία, προσφέρει ένα μοναδικό δυναμικό για την πρακτική του Forest Bathing. Από τα παρθένα ορεινά δάση της Πίνδου και της Ροδόπης έως τους αρχαίους ελαιώνες της Άμφισσας και της Κρήτης, τα αρωματικά πορτοκαλοχώραφα της Αργολίδας και τον Κάμπο της Χίου, το ελληνικό τοπίο δημιουργεί ένα μωσαϊκό εμπειριών που αγκαλιάζουν όλες τις αισθήσεις. Εναλλαγές τοπίων μέσα σε λίγα χιλιόμετρα, σπάνια βιοποικιλότητα, ευνοϊκό κλίμα, διαύγεια και ένταση του φωτός, κάνουν την Ελλάδα ιδανικό τόπο όχι μόνο για εξορμήσεις στη φύση, αλλά και για συνειδητές, θεραπευτικές βυθίσεις σε αυτήν. Εδώ, το Forest Bathing αποκτά μια μοναδική ταυτότητα που συνδυάζει τα απάτητα ορεινά δάση, τα μεσογειακά τοπία και τη νησιωτική χώρα, γεμάτα φως, κίνηση, άρωμα και ιστορία.
4 Περιοχές με διαφορετικό φυσικό περιβάλλον -4 Μοναδικές βιωματικές εμπειρίες Forest Bathing
Άγραφα Ευρυτανίας -Η σιωπή που θεραπεύει
Ελατοσκέπαστα απάτητα βουνά, στην καρδιά της Ρούμελης, σε μια από τις πιο απομονωμένες και ανεξερεύνητες ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Εδώ, ο χρόνος επιβραδύνεται, και ο χώρος βαθαίνει. Μια πραγματική ένωση με το βουνό, χωρίς ανθρώπινες επεμβάσεις, που προσφέρει την απόλυτη αποτοξίνωση από τον ‘θόρυβο’ του σύγχρονου τρόπου ζωής. Το βλέμμα απλά αφήνεται ανάμεσα στις κορυφές και στις έντονες χαράδρες του τοπίου. Τα νερά, από τα καθαρότερα της Ευρώπης, αναβλύζουν από παντού και λειτουργούν σαν φυσική ηχοθεραπεία και εργαλείο κάθαρσης του Forest Bathing.
Η επαφή με το αυθεντικό και ανεπιτήδευτο τοπίο, δίνουν την καλύτερη επανεκκίνηση σε σώμα, νου και ψυχή. Ανάβαση στα μονοπάτια μέσα στο δάσος, περνώντας από τα ερημωμένα χωριά που κρέμονται από τις απόκρημνες πλαγιές. Στάσεις κοντά στις πηγές και τα ποτάμια, διασχίζοντας τα στενά φαράγγια και περνώντας τοξωτά γεφύρια -χωρίς λέξεις και κουβέντες- μέχρι τα σημεία θέασης κάτω από τις ψηλές κορυφές. Η απόλυτη αισθητική και ενεργειακή απομόνωση, που κάνουν την σιωπή στα Άγραφα να λειτουργεί θεραπευτικά και καταπραϋντικά για τον ψυχισμό.
Σαμοθράκη -Spa στο δάσος
Το νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου που μαγεύει με την ενέργειά του, την πλούσια δενδρώδη κάλυψη στα νότια και κεντρικά του νησιού, αλλά και το υδάτινο στοιχείο να αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του τοπίου. Η βλάστηση στο νησί διαμορφώνεται με πλατύφυλλα, πλατάνια και δρυς, αλλά και σπάνια μεσογειακή χλωρίδα, σε συνδυασμό με τα πολλά σημεία που έχουν μικροκλίματα με υγρασία και δροσιά, λόγω των νερών. Ρέματα, βάθρες, καταρράκτες και θερμές πηγές ενισχύουν το αίσθημα αποφόρτισης και σύνδεσης με το περιβάλλον. Το νησί προσφέρει ευκαιρίες για χαλάρωση και ευεξία για όσους αναζητούν εναλλακτικές και φυσιολατρικές εμπειρίες.
Στη Σαμοθράκη δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά για να βιώσεις μια εμπειρία Forest Bathing. Η περιπλάνηση χωρίς στόχο κάτω απ’ τα πλατάνια στο φαράγγι του Φονιά μέχρι την πρώτη βάθρα, ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό σύστημα και μειώνει άγχος, πίεση και ένταση. Συνέχεια με καθιστική παρατήρηση δίπλα στη βάθρα του Φονιά, με κλειστά μάτια. Το σώμα και το πνεύμα απορροφούν ήχους από το νερό και τα φύλλα, τις μυρωδιές από την χαμηλή βλάστηση και το υγρό χώμα. Μια βουτιά στα δροσερά νερά του ποταμού ολοκληρώνει την εμπειρία της κάθαρσης και της ένωσης με τη φύση. Ένα τοπίο βγαλμένο από παραμύθι, ιδανικό για όσους θέλουν να συνδεθούν με το φυσικό περιβάλλον και να κάνουν spa σε σώμα και πνεύμα.
Ελαιώνας Άμφισσας -Ένωση με τη «Μητέρα Γη»
Αρχέγονος ελαιώνας κάτω από τη μυσταγωγική σκιά των Δελφών, θεωρείται ο αρχαιότερος συνεχώς καλλιεργούμενος ελαιώνας στην Ελλάδα και ένας από τους παλαιότερους στην Ευρώπη. Ένας μοναδικός τόπος για Forest Bathing –όχι με τη στενή έννοια ενός «δάσους», αλλά για την ενέργεια, τη σοφία και τη γαλήνη που προσφέρει ένα αιωνόβιο τοπίο. Η ελιά, σύμβολο ειρήνης, καρποφορίας και ανθεκτικότητας, συνδέεται με την ψυχική ανάταση και η αίσθηση επαναλαμβανόμενης γεωμετρίας από τους κορμούς και τις σκιάσεις ηρεμεί το νευρικό σύστημα.
Η πρακτική ανάμεσα στις ελιές είναι μια μοναδική βιωματική άσκηση, δημιουργώντας ισορροπία και την αίσθηση της ενδυνάμωσης. Περπάτημα με αργό ρυθμό στο παλιό μονοπάτι με μοναδική θέα από την Άμφισσα προς το χωριό Ελαιώνας. Στάση κάτω από τις υπεραιωνόβιες ελιές για αισθητηριακή παρατήρηση: Το αργό θρόισμα των φύλλων, τα περάσματα του φωτός μέσα από τα φύλλα της ελιάς. Καθιστική φάση με κλειστά μάτια με έμφαση στην αναπνοή και ασκήσεις γείωσης κάτω από ελιόδεντρα που «ψιθυρίζουν» ιστορίες αιώνων. Ενσυνειδητότητα και γείωση μέσα στην αιωνόβια γαλήνη του ελαιώνα που ενώνει τις ‘ρίζες’ μας με την αρχέγονη γνώση της ένωσής μας με τη «Μητέρα Γη» και τους αέναους κύκλους αναγέννησής της.
Κάμπος της Χίου -Αισθητηριακό Forest Bathing
Στην εύφορη πεδινή περιοχή στα νότια της Χώρας της Χίου, ο Κάμπος είναι ένα τοπίο ευωδιάς και μνήμης, ανάμεσα στα κτήματα με τα εσπεριδοειδή και τα αρχοντικά από τον 14ο αιώνα. Μοναδικό δενδρώδες περιβάλλον που προσφέρει μια σύνθετη εμπειρία Forest Bathing και τοπικής κουλτούρας της νησιωτικής Ελλάδας. Πορτοκαλιές, μανταρινιές, λεμονιές, νεραντζιές, δεσπόζουν στους περίτεχνους κήπους, δίπλα στις λιθόστρωτες αυλές των αρχοντικών με τα πηγάδια. Ένα περιβάλλον όχι ακατέργαστης φύσης, αλλά δημιουργημένο από τον άνθρωπο, που προσφέρει γαλήνη, χαλάρωση και μπορεί να συνδυάσει την πρακτική με εναλλακτικές βιωματικές εμπειρίες.
Ο αέρας στον Κάμπο είναι πλούσιος σε τερπένια εσπεριδοειδών, τις φυτοχημικές ενώσεις που περιέχονται στα αιθέρια έλαιά τους. Το Λιμονένιο (Limonene) και η Λιναλόλη (Linalool) είναι γνωστά για τη χαλαρωτική και αντικαταθλιπτική τους δράση. Ο ήλιος εξατμίζει τα αιθέρια έλαια από τα φύλλα και τις φλούδες των εσπεριδοειδών, γεμίζοντας την ατμόσφαιρα ευωδιά και θεραπευτική δύναμη. Μια πρωινή περιήγηση μέσα στα κτήματα του Κάμπου, με σταθμούς κάτω από λεμονιές και νεραντζιές, με εστίαση ανάλογα με την εποχή, στα αρώματα των ανθών, των καρπών, των φύλλων, του εδάφους. Η πρακτική μπορεί να ολοκληρωθεί στην αυλή ενός αρχοντικού, με συμμετοχή σε εργαστήρι οικοτεχνίας, για την παρασκευή γλυκού κουταλιού, αποστάγματος ή ενός τσαγιού εσπεριδοειδών. Μια αισθητηριακή εμπειρία στο φως και στο ήπιο μεσογειακό κλίμα του Αιγαίου, όπου όραση, ακοή, όσφρηση και γεύση ενώνονται με το ανθρωπογενές περιβάλλον και την πολιτισμική μνήμη.
Στεφανία Κοκοτίνη
MSc in Ecology and Management of the Environment
Διαβάστε ακόμα:
Forest Βathing: Μία δυνατή βιωματική εμπειρία ένωσης με τη Φύση
Μια ανοιξιάτικη βόλτα στον μαγευτικό Κάμπο Χίου
Οι ωραιότερες παραλίες της Σαμοθράκης -Οι αμμώδεις, οι απομονωμένες, οι άγριες και βραχώδεις
