Η γέφυρα της Κόνιτσας στέκεται πάνω από τον Αώο σαν μια πέτρινη πρόκληση στη βαρύτητα. Τριάντα έξι μέτρα άνοιγμα, είκοσι μέτρα ύψος, και κάτω από την καμάρα της μια μικρή καμπάνα, ιστορικό κατάλοιπο που κάποτε προειδοποιούσε τους περαστικούς όταν οι άνεμοι της χαράδρας γίνονταν επικίνδυνοι. Το 1870, ο Πυρσογιαννίτης πρωτομάστορας Ζιώγας Φρόντζος με συνεργείο πενήντα ανθρώπων χτίζει αυτό το έργο, χρηματοδοτημένο από τους κατοίκους και κυρίως από τον Γιαννιώτη Ιωάννη Λούλη. Εδώ, αρχίζει το μονοπάτι προς τη Μονή Στομίου, ένα περπάτημα περίπου μιάμιση ώρας, που είναι και γεωγραφική αποστολή και προσκύνημα.
Το μονοπάτι δίπλα στον ποταμό
Τα πρώτα χιλιόμετρα ακολουθούν τη δεξιά όχθη του Αώου. Το μονοπάτι, πλακόστρωτο στην αρχή, εναλλάσσεται με χωματόδρομο και ξεδιπλώνεται μέσα σε βλάστηση που αλλάζει σε κάθε στροφή. Γάβροι, οστριές, βελανιδιές, η ορεινή χλωρίδα σχηματίζει πυκνή οροφή πάνω από το μονοπάτι. Κάπου στη μέση της διαδρομής, το ρυάκι Γράβος, που πηγάζει κάτω από τη Δρακολίμνη στα υψίπεδα της Τύμφης, διασχίζει το μονοπάτι με μικρούς σκαλωτούς καταρράκτες. Ο ήχος του νερού συνοδεύει κάθε βήμα.
Μετά από περίπου σαράντα λεπτά παράλληλα με τον ποταμό, το μονοπάτι στρίβει και αρχίζει να ανηφορίζει. Η ανάβαση γίνεται μέσα από δάσος, απομακρύνοντας σταδιακά τον περιπατητή από τον Αώο. Εδώ, το Epirus Trail συναντά το παλαιότερο μονοπάτι, και η επιλογή είναι προφανής. Το παλιό μονοπάτι προσφέρει μια πιο άμεση αίσθηση της άγριας αρχιτεκτονικής της χαράδρας.
Η μονή που επέζησε δύο φορές
Η Μονή Παναγίας Στομίου εμφανίζεται ξαφνικά, κρεμασμένη στα 650 μέτρα υψόμετρο, πάνω σε μια έξαρση των πλαγιών της Τύμφης. Η θέση της είναι γεωλογική ποίηση, ανάμεσα στην Τύμφη που υψώνεται στα 2.497 μέτρα και την Τραπεζίτσα στα 2.024, αγναντεύοντας το στενότερο τμήμα της χαράδρας του Αώου, εκεί που ο ποταμός σφηνώνεται ανάμεσα στα βράχια και δικαιολογεί το όνομα «Στόμιο».
Η ιστορία της μονής είναι ιστορία μετακινήσεων και επιβίωσης. Ιδρύθηκε το 1442 στις απέναντι πλαγιές της Τραπεζίτσας, εκεί που σήμερα διασώζεται μόνο η ονομασία «Παλιομονάστηρο». Το 1774, ο ηγούμενος Κωνσταντίνος αποφασίζει να τη μεταφέρει στη σημερινή θέση, πιο προσβάσιμη αλλά εξίσου εντυπωσιακή. Το 1943, οι Γερμανοί την πυρπολούν σχεδόν ολοκληρωτικά. Μόνο ο ναός επιβιώνει.
Ένας ζωντανός οργανισμός
Σήμερα, η μονή είναι ενεργό ανδρικό μοναστήρι. Έντεκα κελιά, ένα καθολικό σταυροειδούς τύπου με τρούλο, ένα τέμπλο με βυζαντινές εικόνες που μεταφέρθηκαν από το Παλιομονάστηρο. Τα λείψανα αγίων, προσεκτικά φυλαγμένα, συνδέουν το παρόν με αιώνες πίστης. Στην πίσω πλευρά της μονής, ένα μικρό κελί φυλάει μια ξεχωριστή μνήμη. Εδώ, ασκήτευσε για τέσσερα χρόνια ο Άγιος Παΐσιος, αφήνοντας το δικό του στίγμα στον τόπο. Κάθε 8 Σεπτεμβρίου, το μονοπάτι από την Κόνιτσα γεμίζει με προσκυνητές. Εκατοντάδες άνθρωποι από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή ανεβαίνουν για το πανηγύρι, μετατρέποντας τη μοναχική ησυχία σε γιορτή.
Η χαράδρα ως παγκόσμια κληρονομιά
Η χαράδρα του Αώου δεν είναι μόνο φυσικό τοπίο. Αποτελεί τμήμα του Εθνικού Γεωπάρκου Βίκου-Αώου, αναγνωρισμένο από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς. Οι απότομες πλαγιές, η πυκνή βλάστηση, οι γεωλογικοί σχηματισμοί, όλα συνθέτουν ένα οικοσύστημα σπάνιας οικολογικής αξίας.
Από την κορυφή, δίπλα στη μονή, η θέα της χαράδρας αποκαλύπτει την κλίμακα του τοπίου. Ο Αώος τρέχει βαθιά κάτω, οι πλαγιές της Τύμφης υψώνονται αδιάφορες, και η μονή στέκεται στη μέση, ανθρώπινη παρουσία σε έναν κόσμο που δεν χρειάζεται τον άνθρωπο για να υπάρξει, αλλά του προσφέρει καταφύγιο όταν τον αναζητά.
Η κάθοδος προς την Κόνιτσα είναι πιο γρήγορη από την ανάβαση. Το μονοπάτι, καλά σημαδεμένο και χωρίς κινδύνους, επιστρέφει στη γέφυρα του Ζιώγα Φρόντζου. Εκεί, το μόνο που μένει είναι να κοιτάξεις τον Αώο να τρέχει κάτω από την καμάρα και να συνειδητοποιήσεις ότι κάποιες διαδρομές δεν μετριούνται σε χιλιόμετρα. Μετριούνται σε ό,τι αφήνουν πίσω.
Διαβάστε ακόμα:
Μαστοροχώρια Κόνιτσας: Τα πανέμορφα χωριά των Ηπειρωτών μαστόρων
Ένα ταξίδι αιώνων στα Μοναστήρια της Κόνιτσας: Οι πέτρινοι μάρτυρες της ιστορίας
Κόνιτσα: Εξερευνώντας τα παραδοσιακά γεφύρια που ενώνουν το χθες με το σήμερα
