Η επιμήκης, κατάφυτη και αρκετά επίπεδη σιλουέτα του είναι ευδιάκριτη από κάθε σχεδόν σημείο της πόλης της Κέρκυρας. Από το Παλαιό και το Νέο Φρούριο παρατηρούμε ξεκάθαρα τη μόλις ενός μιλίου απόσταση που μας χωρίζει από αυτό. Από τον Κήπο του Λαού θαυμάζουμε την αινιγματική παρουσία του στον πορθμό της Κέρκυρας κι αναρωτιόμαστε αν κατοικείται, ή τι είδους κτήρια είναι αυτά τα λιγοστά κτίσματα που μπορούμε να διακρίνουμε. Από τα Μουράγια ή καθώς βουτάμε στους μικροσκοπικούς κολπίσκους κάτω από τα παλιά ενετικά τείχη, νιώθουμε την επιθυμία να φτάσουμε ως εκεί, να εξερευνήσουμε τι κρύβεται ανάμεσα στην πυκνή του βλάστηση.
Μιλάμε για το Βίδο, ένα παραδεισένιο κομμάτι φύσης που επιπλέει στα ήρεμα νερά του Ιονίου, που όσο μικρά είναι το μέγεθος και το όνομά του, τόσο πλούσια είναι η ιστορία του. Για τους περισσότερους Κερκυραίους αποτελεί καθιερωμένο τόπο αναψυχής και διακοπών των παιδιών τους, αφού στον πυρήνα του φιλοξενούνται οι δημοτικές και προσκοπικές κατασκηνώσεις. Για τον γειτονικό μας Σερβικό λαό πρόκειται για τόπο ιδιαίτερης συγκινησιακής φόρτισης. Ενώ για όσους επιλέξουν το μαγευτικό νησί των Φαιάκων για καλοκαιρινές διακοπές, προσφέρεται για μια ημερήσια θαλάσσια εκδρομή μακριά από την κοσμοπλημμύρα της Παλιάς Πόλης.
Από τον Θουκυδίδη στο «Black Rose»
Χάρη στον πατέρα της επιστήμης της ιστορίας γνωρίζουμε ότι η πρώτη ονομασία του νησιού ήταν «Πτυχία». Το αναφέρει ο Θουκυδίδης στο κεφάλαιο «Κερκυραϊκά» του περίφημου έργου «Ξυγγραφή εις τον Πελοποννησιακό πόλεμο». Ωστόσο, το όνομα του νησιού όπου περιορίστηκαν οι ηττημένοι αρχηγοί των Κερκυραίων ολιγαρχικών, υπέστη πολλές αλλαγές με τα χρόνια. Έτσι, από τον 8ο περίπου αιώνα μ.Χ. επικράτησε να αποκαλείται «Το νησί του Αγίου Στεφάνου», από τον άγιο στον οποίο αφιερώθηκε η πρώτη χριστιανική εκκλησία της Κέρκυρας, ορμητήριο για τον εκχριστιανισμό των κατοίκων που ακόμη εκείνη την εποχή διώκονταν για την πίστη τους.
Πέντε αιώνες μετά, ιστορικές καταγραφές θέλουν το κατάφυτο νησάκι να παραχωρείται ως φέουδο σε επιφανείς οικογένειες που το χρησιμοποιούσαν ως κυνηγότοπο και καλοκαιρινό θέρετρο, για να φτάσουμε στο 1383 οπότε και ιδιοκτήτης του, σύμφωνα με τους Ενετούς, «Insula Santi Staphani», γίνεται ο Βενετός ευγενής Pietro Malipiero και εκ κληρονομιάς ο γιος του Guido. Με την ονομασία να έχει ήδη αλλάξει, πλέον σε «νησί του Μαλιπιέρο» ή «νησί του Γκουίντο», έρχεται και ο εξελληνισμός της, οπότε καθιερώνεται από τους Κερκυραίους να αναφέρονται στο «νησί του Βίδο», ορίζοντας και το παρόν όνομα.
Κι αν το όνομα παρέμεινε, η ιστορία είχε ακόμη πολλά να καταγράψει για το μικρό, παραδεισένιο νησί. Αυτή τη φορά ήταν η σημαντική οχυρωματική του θέση που θα απασχολούσε όσους βρέθηκαν να διοικούν τα Ιόνια νησιά ή προσπάθησαν να τα κατακτήσουν. Για τους Γάλλους που κατέλαβαν την Κέρκυρα από το 1797, το Βίδο ήταν το «ile de la paix», το «νησί της ειρήνης» καθώς κατάφυτο από ελαιόδεντρα, απέπνεε γαλήνη και ηρεμία. Που όμως φρόντισαν να οχυρώσουν με μία σειρά έργων και μάλιστα δύο φορές, αναδεικνύοντάς το σε κομβικό σημείο της άμυνας της πόλης. Ρόλο που ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο οι Βρετανοί όταν ανέλαβαν την προστασία της Κέρκυρας, δαπανώντας υπέρογκα ποσά, γκρεμίζοντας τις γαλλικές οχυρώσεις και αντικαθιστώντας τες με άλλες, τόσο πρωτοποριακές για την εποχή τους που αποτελούσαν πρότυπο ως τα τέλη του 19ου αιώνα.
Τι σώζεται από εκείνο το μεγαλεπίβολο έργο που ονομάστηκε Οχηρό Γεώργιος και είχε σχήμα βεντάλιας με πενταγωνική κάτοψη; Μόνο ελάχιστα ίχνη, αφού η Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα προέβλεπε την κατεδάφιση ανάλογων οχυρώσεων. Κι αν τα έργα Γάλλων και Βρετανών δεν διακρίνονται πλέον, είναι ο Σέρβικος λαός που έμελλε να αποκτήσει ισχυρή σύνδεση με τον ειδυλλιακό Βίδο. Είναι η τοποθεσία που επιλέγει για να μεταφερθούν τα οστά των χιλιάδων νεκρών Σέρβων στρατιωτών που είχαν βρει καταφύγιο ως πρόσφυγες στην Κέρκυρα υπό τη διοίκηση του βασιλιά τους Πέτρου, μεταξύ 1915-1918, αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους διωκόμενοι από τα αυστριακά στρατεύματα. Το μεγάλο μαυσωλείο που τιμά τη μνήμη τους, αποτελεί τόπο προσκυνήματος όπου όχι μόνο τελούνται τακτικά μνημόσυνα, αλλά και στον οποίο καταφθάνουν δεκάδες Σέρβοι καθημερινά, όπως θα διαπιστώσετε συνταξιδεύοντας μαζί τους στο πλοιάριο «Black Rose» που εκτελεί τακτικά δρομολόγια καθημερινά ως το Βίδο.
Μια σύντομη θαλάσσια εξόρμηση -πολλές ανέκδοτες αφηγήσεις
Επιβιβάζεστε στο «Μαύρο Ρόδο» ή κάποιο ανάλογο πλοιάριο, και κατά τη διάρκεια της διαδρομής των 1.200 μέτρων που χωρίζουν το λιμάνι της Κέρκυρας από το Βίδο, έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε μια διαφορετική άποψη της Αρχόντισσας του Ιονίου. Τα λίγα λεπτά του ταξιδιού κυλούν εντοπίζοντας το χαρακτηριστικό καμπαναριό του Αγίου Σπυρίδωνα πάνω από τις κεραμιδένιες στέγες των παστέλ σπιτιών της Παλιάς Πόλης και φωτογραφίζοντας τον επιβλητικό όγκο του Παλαιού Φρουρίου που ξεπροβάλλει όλο και περισσότερο, ενώ γύρω σας δεκάδες σκάφη, κότερα και ιστιοπλοϊκά διαπλέουν τον πορθμό της Κέρκυρας, υπογραμμίζοντας τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της.
Αν όμως επιλέξετε το καΐκι κάποιου ψαρά, ή πιάσετε κουβέντα μαζί τους περιμένοντας το τουριστικό σας δρομολόγιο -αναχωρούν καθημερινά από τις 10 το πρωί και ανά ώρα-, δεν αποκλείεται ν΄ακούσετε τους ντόπιους ν΄αφηγούνται μοναδικές ιστορίες για το Βίδο, σαν αυτές που παρότι δεν έχουν καταγραφεί σε ιστορικά αρχεία και συγγράμματα, παραμένουν ζωντανές μνήμες, γεμάτες ενδιαφέρον. Τέτοιες μοιράστηκε μαζί μας ένας Κερκυραίος με μεγάλη αγάπη για το Βίδο και προσωπικό αγώνα για την ανάδειξή του, ο τοπογράφος μηχανικός κος Γιώργος, πιάνοντας το νήμα της αφήγησης του δικού του Βίδου με ένα τόνο υπερηφάνειας στη φωνή για την «πρώτη εκείνη αντίσταση στην προσπάθεια να περάσει το νησάκι σε ξένα χέρια και συγκεκριμένη στη Σερβία, της οποίας η κυβέρνηση είχε ζητήσει το 1926 να της παραχωρηθεί ολόκληρη η έκτασή του προκειμένου να μετατραπεί αποκλειστικά σε μαυσωλείο.
Ο πραξικοπηματίας Θεόδωρος Πάγκαλος φτάνοντας στην Κέρκυρα και στο τότε ξενοδοχείο Bella Venezia όπου και συναντήθηκε με τους εκπροσώπους του Σέρβικου λαού έκανε δεκτό το αίτημα, για να βρεθεί αντιμέτωπος με ένα ηχηρό κίνημα αντίδρασης των Κερκυραίων υπό τον τότε Μητροπολίτη Κερκύρας και μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα. «Πενήντα χρόνια αργότερα», συνεχίζει ο αφηγητής μας «απορρίφθηκε το ίδιο έντονα και το αίτημα Αράβων επιχειρηματιών να αγοράσουν το Βίδο μας και να τον εκμεταλλευτούν τουριστικά. Αλλά ο τότε Δήμαρχος Κέρκυρας Σπύρος Ραθ επίσης αντιστάθηκε και πέτυχε τη μη παραχώρηση του Βίδου, όπως αναφέρει ο ίδιος στα απομνημονεύματά του. Από το 1985 που αποτελεί ιδιοκτησία του Δήμου, δεν έχουν πάψει να εποφθαλμιούν το Βίδο».
Όσο πιο ξεκάθαρο γίνεται στον ορίζοντά μας το νησί με την πυκνή βλάστηση από πεύκα, τόσο πιο μυστηριώδεις ιστορίες ακούμε γεμάτοι ενδιαφέρον. Οι επόμενες και τελευταίες έρχονται από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, όταν το Βίδο φιλοξενούσε τις φυλακές πολιτικών κρατουμένων. Ο κ. Γιώργος θυμάται ένα καταχείμωνο τη δεκαετία του ΄80 όταν ένας καλοντυμένος κύριος βγήκε από κάποιο αυτοκίνητο στο λιμάνι, πλησιάζοντας τους ψαράδες και ρώτησε αν κάποιος μπορεί να τον περάσει απέναντι, στο Βίδο.
Φθάνοντας και όταν ο εκεί υπάλληλος του Δήμου προσφέρθηκε να τον γυρίσει στο νησί με το υπηρεσιακό αυτοκίνητο, εκείνος αρνήθηκε απαντώντας πώς ξέρει το δρόμο. Επιστρέφοντας το μεσημέρι με τη βάρκα, ρώτησε πού ήταν ένας ξύλινος σταυρός που έστεκε στο χώρο της παλιάς εγγλέζικης δεξαμενής νερού, που αργότερα είχε μετατραπεί σε γήπεδο εντός των φυλακών και τόπο εκτελέσεων. Ο σταυρός είχε σαπίσει με τα χρόνια και ο άγνωστος άνδρας αποδείχθηκε εισαγγελέας που είχε καταδικάσει τον κρατούμενο στον οποίο αναλογούσε ο σταυρός». Από την ίδια εποχή έχει μείνει και η ιστορία του «Καρολόγου χωρίς άλογο. Ενός πολιτικού κρατουμένου καταδικασμένου να σέρνει ένα κάρο με σιδερένιες ρόδες, χωρίς ζώα, μεταφέροντας τις πέτρες που έσπαζαν οι υπόλοιποι για να χτίσουν τα λιθόστρωτα μονοπάτια του νησιού».
Φτάνοντας και αντικρίζοντας τη μικρή παραλία με τα σμαραγδένια νερά, το πέπλο κάθε σκοτεινής ανάμνησης διαλύεται μεμιάς. Το Βίδο, ένα γαλήνιο βασίλειο ησυχίας, ζωντανεύει από το ετερόκλητο πλήθος επιβατών που αποβιβάζονται από το φρεσκοβαμμένο καΐκι. Η συντριπτική πλειοψηφία είναι Σέρβοι που κατευθείαν ανηφορίζουν το δρομάκι στα δεξιά, που οδηγεί στο μεγάλο πέτρινο μαυσωλείο. Οι υπόλοιποι, διασκορπιζόμαστε στα δρομάκια που περνούν από την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου για να καταλήξουμε στις δύο παραλίες, την Τραμουντάνα και τον Μαΐστρο. Λίγο ψηλότερα από την εκκλησία και τα πανύψηλα πεύκα που την περιβάλλουν, οι ετοιμασίες και η ανανέωση των υποδομών για τους νεαρούς κατασκηνωτές που θα φτάσουν το επόμενο διάστημα, είναι σε πλήρη εξέλιξη. Τους ζηλεύουμε για τις μέρες που θα περάσουν στο δικό τους ειδυλλιακό κομμάτι της Κέρκυρας, όσο θαυμάζουμε απέναντί μας τη γεμάτη γραφικότητα σιλουέτα της Παλιάς Πόλης.
Για την πολυπόθητη δροσιά στα πεντακάθαρα νερά επιλέγουμε την Τραμουντάνα στα βορειοδυτικά του νησιού, όπου μας οδηγεί ένα μονοπάτι μισού χιλιομέτρου. Η ακτή είναι μικρή, λίγο περισσότερο από 150 μέτρα, αλλά πλατιά, με ψιλό βοτσαλάκι, αβαθής, μέσα στη βλάστηση. Φιλόξενη και οικεία, με μόνο soundtrack το εκκωφαντικό τραγούδι των τζιτζικιών. Οι ώρες μέχρι τις ωριαίες αναχωρήσεις του υδάτινου μεταφορικού μας μέσου κυλούν με διάβασμα, χαλάρωση και βουτιές εναλλάξ. Δεν χρειάζεσαι κάτι παραπάνω, όλα τα υπόλοιπα μας περιμένουν ξανά απέναντι, λίγα λεπτά μακριά. Μόνο απαραιτήτως αρκετό νερό και ίσως κάποια σνακ, καθώς το καλαίσθητο εστιατόριο που λειτουργούσε στους πρώην βρετανικούς στάβλους -είναι το μεγάλο σωμών κτήριο που διακρίνεται από μακριά πάνω στο νησί-, από φέτος σταμάτησε να λειτουργεί. Ήταν κι αυτό ένα κομμάτι της τόσο πλούσιας ιστορίας του γοητευτικού Βίδου, μοναδική περίπτωση ανάμεσα σε διάσημους συγγενείς του όπως το Λαζαρέτο, η νησίδα της Παναγίας Βλαχερνών και το διάσημο Ποντικονήσι.
Πληροφορίες (ως την ώρα που γράφηκε το άρθρο): Τα καΐκια για το Βίδο αναχωρούν από το λιμάνι της Κέρκυρας καθημερινά κατά την καλοκαιρινή περίοδο, με πρώτη αναχώρηση στις 10:00 και τελευταία από το Βίδο προς την Κέρκυρα στις 17:15. Εισιτήριο μετ΄ επιστροφής 5€.
Διαβάστε ακόμα:
Οι παραλίες της Κέρκυρας -Οι αμμώδεις, οι βοτσαλωτές, οι οικογενειακές, οι απομονωμένες
5 ιστορικές εκκλησίες που αξίζει να γνωρίσετε στην παλιά πόλη της Κέρκυρας
