Το μικρό νησάκι των Ψαρών βρίσκεται δυτικά της Χίου, έχει έκταση μόλις 40 τ.χλμ. και ανήκει στην κατηγορία των νησιών με μόνον έναν οικισμό. Τι σημαίνει αυτό; Πως είναι ιδανικό για ήρεμες διακοπές, για αποσύνδεση και απόλυτη ησυχία.
Υπάρχουν αναφορές ότι στην αρχαιότητα το νησί ενδέχεται να ταυτίζεται με την «Ψύρα» ή την «Ψυρίη», και μας είναι γνωστό κυρίως από την Ελληνική Επανάσταση κατά των Οθωμανών καθώς συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις σημαντικότερες ναυτικές δυνάμεις της Επανάστασης, μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες.
Ένα γεγονός που πραγματικά σημάδεψε όχι μόνο το νησί αλλά και τον Αγώνα, καθώς αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα στην αλλαγή της στάσης των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Το νησί έχει ιστορία που χάνεται βαθιά στον χρόνο, καθώς υπάρχουν σημάδια ζωής από τη Μυκηναϊκή εποχή. Εδώ, δεν θα βρείτε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες. Η ατμόσφαιρα είναι πιο χαλαρή, με λίγες αλλά προσεγμένες επιλογές διαμονής. Το οδικό δίκτυο είναι περιορισμένο, στρωμένο κυρίως με τσιμέντο, και ενώνει τη Χώρα με τα ξωκλήσια και τις παραλίες. Οι αποστάσεις είναι μικρές και εύκολα διαχειρίσιμες ακόμη και με τα πόδια, ενώ αν χρειαστεί να πάτε πιο μακριά, σίγουρα κάποιος ντόπιος θα προσφερθεί να βοηθήσει.
Για τις βουτιές σας, μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα στις παραλίες της Χώρας ή σε άλλες κατά μήκος της ακτογραμμής. Οι περισσότερες είναι προσβάσιμες μόνο από τη θάλασσα, όμως και αυτές που φτάνετε με τα πόδια είναι υπεραρκετές. Οι πιο κοντινές στον οικισμό είναι η παραλία Κατσούνης, στα ανατολικά, και η Κάτω Γιαλός στη δυτική πλευρά του λιμανιού. Ο κόλπος της Αγίας Κυριακής, λίγο μετά την Κατσούνη, προτιμάται από τη νεολαία, ενώ ιδιαίτερη ομορφιά έχουν η Μεγάλη Άμμος και τα Λαζαρέτα. Πιο πέρα, η παραλία Λήμνος συνδυάζει άμμο και βότσαλο, διαθέτει συστάδα από αρμυρίκια και εντυπωσιακά νερά, αν και η πρόσβαση στη θάλασσα είναι πιο εύκολη από ένα συγκεκριμένο σημείο, λόγω των πλακών στο βυθό.
Η παραλία Φανάρι εντυπωσιάζει με τα βαθιά της νερά, αν και η πρόσβαση σε αυτήν είναι κάπως πιο απαιτητική. Στα δυτικά, η Λάκκα ξεχωρίζει για τα κρυστάλλινα νερά της, ενώ το γειτονικό Αρχοντίκι, δίπλα σε αρχαιολογικό χώρο, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Από τις ωραιότερες παραλίες είναι και η Φτελιό, με εκτεταμένη αμμουδιά και ιδανικό βυθό για όσους απολαμβάνουν το κολύμπι με μάσκα. Όσο για τις πιο απομακρυσμένες ακτές, που δεν είναι προσβάσιμες από τη στεριά. Διαφορετικά, μια γνωριμία με τους ντόπιους ίσως σας ανοίξει δρόμους σε θάλασσες που δύσκολα θα φτάνατε αλλιώς.
Αν θέλετε ένα διάλειμμα από τις βουτιές, μπορείτε να επισκεφθείτε τα λίγα αλλά ενδιαφέροντα αξιοθέατα του νησιού. Κυριότερο, ο Μυκηναϊκός Οικισμός στο Αρχοντίκι, όπου έχουν βρεθεί εκτός από τον οικισμό και νεκροταφείο, τμήμα του οποίου βυθίζεται στη θάλασσα. Σε ό,τι αφορά τη θρησκευτική παράδοση, το νησί είναι γεμάτο μικρά ξωκλήσια. Στη Χώρα, ο ναός του Αγίου Νικολάου ξεχωρίζει: ξεκίνησε να χτίζεται το 1785, ολοκληρώθηκε το 1793, καταστράφηκε το 1824 και ξαναχτίστηκε το 1863 από τους κατοίκους που επέστρεψαν. Εδώ προσευχήθηκε και ο Κωνσταντίνος Κανάρης πριν ανατινάξει τουρκικό πλοίο.
Στα νότια του λιμανιού, στη Μαύρη Ράχη ή Παλαιόκαστρο, κοντά στα ξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και της Αγίας Άννας, υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στο ολοκαύτωμα του νησιού. Εκεί λειτουργούσε το κανονιοστάσιο από όπου οι Ψαριανοί προσπάθησαν να υπερασπιστούν το νησί. Η θέα από το σημείο είναι μοναδική και εύκολα προσβάσιμη από μονοπάτι. Το Παλαιόκαστρο είναι εξαιρετικό σημείο για να δείτε την ανατολή ή τη δύση του ηλίου.
Ανατολικά του λιμανιού και πάνω από την παραλία Κατσούνη βρίσκεται το παλιό πέτρινο λοιμοκαθαρτήριο του 18ου αιώνα, που σήμερα λειτουργεί ως εστιατόριο. Το «Σπιτάλια», όπως παραφθορά του “hospital”, φιλοξενούσε τους ναυτικούς κατά την επιστροφή τους, μέχρι να διαπιστωθεί ότι δεν έφεραν μεταδοτικές ασθένειες.
Έξω από τη Χώρα, αξίζει να επισκεφθείτε το Μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου, το οποίο καταστράφηκε το 1824 και άρχισε να ανασυστάται στα μέσα του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα της Παναγίας που φυλασσόταν εκεί αποδίδεται στον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο. Μεταφέρθηκε τότε στη Σύρο και σήμερα βρίσκεται στην Εκκλησία της Κοιμήσεως στην Ερμούπολη, γνωστή ως «Παναγία των Ψαριανών». Το μοναστήρι φιλοξενεί επίσης αξιόλογη βιβλιοθήκη με παλαίτυπα και χειρόγραφα.
Αν θέλετε να εξερευνήσετε το νησί λίγο παραπάνω, μπορείτε να πάρετε τα μονοπάτια και τους δρόμους που βγάζουν στα ξωκλήσια του, τα οποία, για το μέγεθος του νησιού, είναι εξαιρετικά πολλά, καθώς ξεπερνούν τα 50. Στο βορρά βρίσκονται το Ιερό Μονύδριο της Παναγίας Βατούσενας, της Αγίας Τριάδος Ξηροκάμπου, και ο ναός του Αγίου Ισιδώρου του Χιοπολίτου. Ανατολικά του οικισμού, πιο κοντά, βρίσκονται ναοί όπως του Αγίου Ελευθερίου Αχλαδοκάμπου, του Αγίου Θεοδώρου στη Λήμνο Ψαρών, του Αγίου Ιωάννου στο Λιβάδι και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στον Μπελαΐτη. Μια όμορφη διαδρομή είναι και προς τον φάρο Κοκκινόπουλο του 1909, από όπου οι πρωινοί τύποι μπορούν να απολαύσουν ίσως την ωραιότερη ανατολή του νησιού.
Διαβάστε ακόμα:
Οινούσσες, Ψαρά, Αντίψαρα: Διακοπές στα μικρά νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου
Ψαρά: Aφοπλιστική λιτότητα κι αδάμαστη ομορφιά
Φούρνοι Ικαρίας: Τα «πράσινα» νησάκια του βορείου Αιγαίου με την απέραντη, καταγάλανη ακτογραμμή
