Χάρη στην παλιά πόλη της με τη μοναδική αποικιακή γοητεία που ενέπνευσε τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, η Καρταχένα ντε Ίντιας έγινε ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς της Κολομβίας. Λουσμένη όλο το χρόνο στον ήλιο, αγκαλιασμένη από την αύρα της Καραϊβικής, η Καρταχένα ντε Ίντιας είναι ένας από τους πιο γοητευτικούς προορισμούς της Κολομβίας με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα.
Η ιστορική πόλη-λιμάνι είναι γεμάτη αντιθέσεις: την καρδιά της αποτελεί η οχυρωμένη Παλιά Πόλη, Μνημείο UNESCO από το 1984, που διατηρεί όχι μόνο την αρχιτεκτονική, αλλά και τις παραδόσεις, την κουζίνα, τη μουσική και κυρίως τη ζωντάνια της. Κάθε γωνιά αποκαλύπτει κι ένα κομμάτι ιστορίας, από το Παλάτι της Ιεράς Εξέτασης και τον εμβληματικό μοναστήρι San Pedro Claver, μέχρι τα μέγαρα με τις απίστευτες εσωτερικές αυλές και τα σπίτια της Getsemani βαμμένα με ό,τι χρώμα βάλει ο νους. Τεράστιες τοιχογραφίες και street art, παραστάσεις στο δρόμο, τοπικές γεύσεις, μουσική και χορός στους ρυθμούς της champeta -ενός τοπικού μουσικού στυλ που γεννήθηκε στην πόλη- οι περίφημες Palenqueras που κουβαλούν φρέσκα φρούτα στο κεφάλι και χρεώνουν για να φωτογραφηθούν -όλα κάνουν την πόλη μια ατέλειωτη γιορτή.
Στον αντίποδα βρίσκεται η σύγχρονη Kαρθαχένα, με το Bocagrande, μια στενή χερσόνησο με ψηλούς, γυάλινους ουρανοξύστες που παρατάσσονται κατά μήκος της ακτής, στεγάζοντας πολυτελή ξενοδοχεία, συγκροτήματα διαμερισμάτων και γραφείων, εστιατόρια, εμπορικά κέντρα και οργανωμένες παραλίες. Το ταξίδι στην Καρταχένα συνδυάζεται με τα νησιά Rosario που ξεχωρίζουν για τις παραλίες με τη λευκή άμμο και τα γαλαζοπράσινα νερά, σε ψαροχώρια όπως το La Boquilla, που προσφέρουν μια γεύση από την αφροκαραϊβική κληρονομιά και περιηγήσεις με κανό στα μαγκρόβια δάση, ή το ηφαίστειο Totumo. Το ωραιότερο όλων είναι το Εθνικό Πάρκο Tayrona, στους πρόποδες της οροσειράς Sierra Nevada de Santa Marta (240 χλμ. από την Καρταχένα). Φιλοξενεί μια εντυπωσιακή ποικιλία οικοσυστημάτων, πυκνά τροπικά δάση, καταρράκτες και λιμνοθάλασσες, μαγικές παραλίες και το Pueblito Chairama, έναν αρχαιολογικό χώρο που θυμίζει τον χαμένο πολιτισμό των Tayrona.
Μια ματιά στην ιστορία
Η Καρταχένα ιδρύθηκε το 1533 από τον Ισπανό κατακτητή Pedro de Heredia και έγινε γρήγορα σημαντικό λιμάνι. Χρυσός, ασήμι και πολύτιμα αγαθά από τη Νότια Αμερική περνούσαν από εκεί και μεταφέρονταν στην Ισπανία -γεγονός που την έκανε στόχο πειρατών όπως ο διαβόητος Francis Drake. Για να προστατευτεί η πόλη κτίστηκαν τείχη και το φρούριο San Felipe de Barajas, που διατηρούνται προσδίδοντάς της μοναδική ταυτότητα. Κατά την αποικιακή περίοδο η Καρταχένα έγινε επίσης ένα σημαντικό σημείο εισόδου για τους σκλάβους που έφερναν από την Αφρική- γεγονός που διαμόρφωσε τελικά την πολυπολιτισμική κουλτούρα της. Ήταν μία από τις πρώτες πόλεις της Κολομβίας που κήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την Ισπανία -αν και υπέστη βίαιη πολιορκία πριν από την τελική απελευθέρωσή της το 1821.
Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και η Καρταχένα
Αν και ο Μάρκες καταγόταν από το Αρακατάκα, η Καρταχένα αποτέλεσε για εκείνον ένα δεύτερο σπίτι. Εκεί, έμαθε να βλέπει τον κόσμο με το βλέμμα του συγγραφέα και του δημοσιογράφου, εκεί έγραψε τις πρώτες του ιστορίες και άρχισε να διαμορφώνει την ταυτότητά του. Ο νεαρός Γκαμπό, όπως τον αποκαλούσαν, έφτασε στην πόλη στα τέλη της δεκαετίας του ’40, εγκαταλείποντας προσωρινά τις σπουδές του στη νομική και ξεκίνησε να εργάζεται στην εφημερίδα El Universal, γράφοντας άρθρα και χρονογραφήματα. Αυτή ήταν η πρώτη του ουσιαστική επαφή με τη δημοσιογραφία, που δεν την εγκατέλειψε ποτέ και επηρέασε έντονα τη λογοτεχνική του γραφή. Στα κείμενά του εκείνης της περιόδου ξεχωρίζει ήδη η ματιά που συνδυάζει την πραγματικότητα με μια σχεδόν μυθική διάσταση -το ύφος που αργότερα θα εξελισσόταν στον διάσημο μαγικό ρεαλισμό του.
Η καθημερινότητα στην Καρταχένα εκείνης της εποχής πρόσφερε στον Μάρκες απεριόριστη έμπνευση. Οι αφηγήσεις των ψαράδων, οι παραδόσεις των Αφροκολομβιανών και το αποικιακό παρελθόν της πόλης αποτέλεσαν βάση της θεματολογίας των βιβλίων του και αναδύονται σε έργα όπως «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας». Περπατώντας νωρίς το πρωί, για να αποφύγετε τα πλήθη των τουριστών, στα τείχη της Καρταχένα, στις πλατείες όπως η Santo Domingo και η de los Coches και στις γειτονιές, ίσως καταφέρετε να νιώσετε την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που τροφοδότησε τον μαγικό ρεαλισμό. Σήμερα, η Καρταχένα τιμά τον Μάρκες με πολιτιστικά ιδρύματα, όπως το Fundación Gaboγ που στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτίριο και αποτελεί ζωντανό κέντρο πολιτισμού. Εκεί, εκτίθενται προσωπικά αντικείμενά του, φωτογραφίες, σπάνιες εκδόσεις έργων του και αρχειακό υλικό που αφορά τη ζωή και τη συγγραφική του πορεία. Παράλληλα, το ίδρυμα διοργανώνει εργαστήρια δημιουργικής γραφής, σεμινάρια δημοσιογραφίας και εκδηλώσεις που προωθούν την ελευθερία του Τύπου και την αφήγηση ως τέχνη.
Το Castillo de San Felipe de Barajas και τα τείχη
Το μεγαλύτερο φρούριο που έκτισαν ποτέ οι Ισπανοί σε οποιαδήποτε από τις αποικίες τους, ήταν το San Felipe de Barajas. Ανατέθηκε το 1630 και ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1657 στην κορυφή του λόφου San Lazaro, στα ανατολικά της παλιάς πόλης. Το 1762 έγινε μια εκτεταμένη επέκταση, με αποτέλεσμα ολόκληρος ο λόφος να καλυφθεί από αυτό το ισχυρό φρούριο που ακολουθούσε τη φυσική κλίση του εδάφους και είχε πολλαπλά επίπεδα με επικαλυπτόμενες γραμμές άμυνας. Τα τείχη ήταν χοντρά, κτισμένα με πέτρα και κοραλλιογενές υλικό, ικανά να αντέξουν σε κανονιοβολισμούς, και σε καίρια σημεία υπήρχαν προμαχώνες για να ελέγχουν όλα τα πιθανά σημεία επίθεσης. Το φρούριο σχεδιάστηκε υπό την καθοδήγηση στρατιωτικών μηχανικών των Ισπανών ώστε να είναι σχεδόν απόρθητο και πράγματι δεν καταλήφθηκε ποτέ, παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες.
Ένα πολύπλοκο σύστημα τούνελ συνέδεε στρατηγικά σημεία για να επιτρέπει τη διανομή προμηθειών και να διευκολύνει την εκκένωση. Κατασκευάστηκαν έτσι ώστε κάθε θόρυβος να αντηχεί σε όλο το μήκος τους, καθιστώντας δυνατή την ακρόαση του παραμικρού ήχου από τα βήματα ενός εχθρού που πλησίαζε, αλλά και διευκολύνοντας την εσωτερική επικοινωνία. Μερικά από τα τούνελ είναι φωτισμένα και ανοιχτά για τους επισκέπτες -μια απόκοσμη περιήγηση που δεν πρέπει να χάσετε. Η Παλιά Πόλη της Καρταχένα περιβάλλεται από τα Las Murallas, τα στιβαρά τείχη που κτίστηκαν για την προστασία της. Η κατασκευή τους ξεκίνησε προς το τέλος του 16ου αιώνα, μετά την επίθεση του πειρατή Francis Drake, καθώς μέχρι τότε η πόλη ήταν σχεδόν εντελώς απροστάτευτη.
Το έργο χρειάστηκε δύο αιώνες για να ολοκληρωθεί, λόγω των επαναλαμβανόμενων ζημιών από καταιγίδες και πειρατικές επιθέσεις. Αποτελούν εξαιρετικό δείγμα στρατιωτικής μηχανικής και είναι πολύ καλά διατηρημένα, με εξαίρεση το τμήμα που βλέπει προς τη La Matuna, το οποίο κατεδαφίστηκε στα μέσα του 20ού αιώνα. Μπορείτε να περπατήσετε σε μεγάλο μέρος των τειχών που έχουν συνολικό μήκος 11 χλμ. και να απολαύσετε την πανοραμική θέα της οχυρωμένης πόλης και της Καραϊβικής.
Βόλτα στην Παλιά Πόλη
Στην Παλιά Πόλη θα μπείτε από τη μνημειακή πύλη με το ρολόι (Puerta del Reloj), την κύρια είσοδο κατά την αποικιοκρατία. Από εκεί απλώνεται η συνοικία El Centro, με πλατείες όπως η Plaza de la Aduana και η Plaza de los Coches, ιστορικά καφέ, εστιατόρια και καταστήματα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια είναι ο καθεδρικός ναός, η Βασιλική Santa Catalina de Alejandría. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1577, αλλά το 1586 υπέστη σοβαρές ζημιές από επίθεση του Francis Drake. Ολοκληρώθηκε το 1612, ενώ ο χαρακτηριστικός τρούλος από τερακότα προστέθηκε αργότερα.
Σε αντίθεση με την El Centro, η γειτονιά San Diego στα βορειοανατολικά της, έχει πιο ήσυχη και χαλαρή ατμόσφαιρα. Επί αποικιοκρατίας η πλειονότητα των κατοίκων της ήταν Κρεολοί μεσαίας και ανώτερης τάξης που έμεναν σε αρχοντικά σπίτια με αυλές, μπαλκόνια και διακοσμητικά στοιχεία, αποτελώντας σύμβολα πλούτου και υψηλής κοινωνικής θέσης. Αρκετά διατηρητέα οικοδομήματα έχουν μετατραπεί σε πολυτελή εστιατόρια και boutique ξενοδοχεία –όπως το Casa La Cartujita, το Casa Quero και το Callecitas de San Diego- και δίνουν μια πολύ καλή εικόνα της αρχιτεκτονικής της αποικιοκρατίας. Μπαίνοντας θα θαυμάσετε τις υπέροχες εσωτερικές αυλές (patios) γύρω από τις οποίες διατάσσονταν τα δωμάτια: δροσερές και λουλουδιασμένες, συχνά είχαν κρήνες και λειτουργούσαν ως χώροι κοινωνικών δραστηριοτήτων ή ξεκούρασης. Οι προσόψεις των σπιτιών αυτών είναι χρωματιστές, με σκαλιστές λεπτομέρειες γύρω από πόρτες και παράθυρα. Τα μπαλκόνια είναι σιδερένια ή ξύλινα, με περίτεχνα κάγκελα. Στα μικρότερα σπίτια της συνοικίας κατοικούσαν τεχνίτες, έμποροι μικρής κλίμακας και επαγγελματίες (π.χ. ράφτες, μαραγκοί, ζαχαροπλάστες).
Η Plaza Bolivar και το Παλάτι της Ιεράς Εξέτασης
Η Bolivar είναι μικρότερη και λιγότερο πολυσύχναστη από την κεντρική Plaza 24 de Septiembre και θεωρείται μια από τις ωραιότερες πλατείες της Παλιάς Πόλης. Είναι διακοσμημένη με μικρά αγάλματα και λουλούδια, δροσερή και σκιερή χάρη στα ψηλά δέντρα της και αποτελεί ιδανικό σημείο ανάπαυλας κατά τη διάρκεια του περιπάτου στα σοκάκια. Εκεί υψώνεται το Παλάτι της Ιεράς Εξέτασης, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 1776. Μπορεί σήμερα να είναι ένα από τα ωραιότερα κτίρια της πόλης, αλλά στο παρελθόν στέγαζε την περιβόητη Ιερά Εξέταση, της οποίας η αιματηρή αποστολή είχε ως στόχο τον έλεγχο της θρησκευτικής πίστης και τη δίωξη όσων θεωρούνταν αιρετικοί ή αντιφρονούντες.
Το παλάτι είναι σήμερα μουσείο όπου εκτίθενται όργανα βασανιστηρίων των ιεροεξεταστών, μερικά από τα οποία είναι αρκετά φρικιαστικά. Φιλοξενεί επίσης ένα μοντέλο της Καρταχένα από τις αρχές του 19ου αιώνα, προκολομβιανή κεραμική, όπλα, πίνακες ζωγραφικής, έπιπλα -ακόμη και καμπάνες εκκλησιών. Μορφολογικά το παλάτι αποτελεί ένα καλό παράδειγμα αποικιακής αρχιτεκτονικής της ύστερης περιόδου, που ξεχωρίζει ιδιαίτερα για την μπαρόκ πέτρινη πύλη του με το ισπανικό οικόσημο στην κορυφή και τα μακριά μπαλκόνια στην πρόσοψη. Στον πλευρικό τοίχο, ακριβώς δίπλα στην είσοδο, υπάρχει ένα μικρό παράθυρο με σταυρό στην κορυφή. Εδώ καταγγέλλονταν οι αιρετικοί και στη συνέχεια το Ιερό Γραφείο ξεκινούσε τις διαδικασίες. Τα κύρια «εγκλήματα» ήταν η μαγεία και η βλασφημία. Όταν οι ένοχοι καταδικάζονταν ακολουθούσε δημόσια εκτέλεση -συχνά με καύση στην πυρά.
Κοντά στην πλατεία Bolivar βρίσκεται η μονή και εκκλησία του San Pedro Claver. Ιδρύθηκε από τους Ιησουίτες κατά το πρώτο μισό του 17ου αιώνα ως μονή του Αγίου Ιγνάτιου της Λογιόλα, αλλά αργότερα άλλαξε το όνομά της προς τιμήν του Ισπανού μοναχού Pedro Claver ο οποίος έζησε και πέθανε εδώ. Τον αποκαλούσαν «Απόστολο των Μαύρων» επειδή αφιέρωσε τη ζωή του στη φροντίδα των σκλάβων που μεταφέρονταν από την Αφρική. Το μοναστήρι είναι ένα μνημειώδες τριώροφο κτίριο που περιβάλλει μια αυλή γεμάτη δέντρα, κι ένα τμήμα του λειτουργεί ως μουσείο.
Η πολύχρωμη και τουριστική Getsemani
Είναι μια ολοζώντανη και μποέμ γειτονιά που βρίσκεται λίγο έξω από την ιστορική οχυρωμένη πόλη της Καρταχένα. Κατά την αποικιακή εποχή κατοικούνταν από τεχνίτες, λιμενεργάτες, απελεύθερους σκλάβους και κοινότητες χαμηλού εισοδήματος -σε αντίθεση με τις πλούσιες ελίτ που ζούσαν μέσα από τα τείχη. Μία από τις αξιοσημείωτες προσωπικότητες που συνδέονται με την περιοχή είναι ο Pedro Romero, μέλος των «Λανσέρων του Getsemani» και συνέβαλε καθοριστικά στην προώθηση της πρώιμης ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Καρταχένα από την Ισπανία. Για πολλά χρόνια η περιοχή ήταν υποβαθμισμένη, αλλά από τη δεκαετία του 2000 και ιδιαίτερα μετά το 2010 έζησε μια πολιτιστική αναγέννηση. Καλλιτέχνες άρχισαν να ανοίγουν εργαστήρια και να αναζωογονούν τα κτίρια ζωγραφίζοντας μεγάλες τοιχογραφίες, δημιουργικοί μικροί επιχειρηματίες έφτιαξαν καφέ και μπουτίκ ξενοδοχεία.
Οι πλατείες που κάποτε ήταν παραμελημένες ή επικίνδυνες, ανακτήθηκαν για χρήση από την κοινότητα. Σήμερα, η Getsemani έχει μετατραπεί σε μια μοντέρνα, καλλιτεχνική περιοχή που γεμίζει ασφυκτικά με τουρίστες. Οι συνδυασμοί των χρωμάτων στα σπίτια που είναι κολλημένα μεταξύ τους είναι απίστευτοι -φούξια με πορτοκαλί, γαλάζιο, κίτρινο και κυπαρισσί μαζί με μπλε και λευκό- και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας. Οι δρόμοι στολίζονται με κορδέλες από πολύχρωμα σημαιάκια, τοιχογραφίες κοσμούν σχεδόν κάθε τετράγωνο, απεικονίζοντας την τοπική ζωή, ιστορικά πρόσωπα ή αφηρημένες μορφές, καταστηματάρχες χορεύουν σάλσα έξω από τα μαγαζιά τους και το βράδυ τα πάντα μετατρέπονται σε μοναδικό υπερθέαμα που δημιουργούν τα εκατομμύρια χρωματιστά φώτα.
Περπατήστε στον λεγόμενο «δρόμο του φιδιού», ένα δαιδαλώδες σοκάκι γεμάτο street art ή στην οδό με τις κρεμαστές ομπρέλες και καθίστε στην Plaza de la Trinidad, μια ολοζώντανη πλατεία, που φιλοξενεί μουσικούς, πλανόδιους πωλητές, παραστάσεις και κοινωνικές συναθροίσεις, για να βιώσετε τον παλμό της Getsemani. Δοκιμάστε επίσης street food και φρέσκους χυμούς και επισκεφθείτε κάποια από τα πολλά καφέ, μπαρ και μικρά εστιατόρια.
Διαβάστε ακόμα:
Καρταχένα: Απόδραση στα χρώματα και τις γεύσεις της Καραϊβικής
