Όταν κάποιος αναφέρει ότι ετοιμάζεται να ταξιδέψει στις Βρυξέλλες, έρχεται συχνά αντιμέτωπος με ένα κάπως αποδοκιμαστικό ανασήκωμα του φρυδιού που συνοδεύεται από το σχόλιο ότι η βελγική πρωτεύουσα δεν έχει να επιδείξει και πολλά πέραν της μεγαλοπρεπούς κεντρικής πλατείας της. Κλισέ και άποψη που δεν ταιριάζει στο προφίλ του σύγχρονου ταξιδιώτη, εκείνου που αναζητά εμπειρίες μοναδικές, πέρα από τα προφανή και καθιερωμένα αξιοθέατα κάθε προορισμού. Και οι Βρυξέλλες, παράλληλα με την όντως φαντασμαγορική θεατρικότητα της πλατείας Grand-Place, προσφέρουν ουκ ολίγες ξεχωριστές εμπειρίες που κάνουν το ταξίδι στην «πρωτεύουσα της σοκολάτας» πραγματικά αξιομνημόνευτο.
Αρκεί μια χαλαρή κυριακάτικη βόλτα στη συνοικία Sablon για να το επιβεβαιώσει, μια αναπάντεχη γιορτή για όλες τις αισθήσεις που εκτυλίσσεται σε ένα από τα πιο αριστοκρατικά μεν σημεία των Βρυξελλών, με γερές ωστόσο δόσεις μποέμ ατμόσφαιρας. Ένα σκηνικό με πρωταγωνιστές νεαρής ηλικίας φοιτητόκοσμο και κομψούς Βέλγους αστούς με εκλεπτυσμένο γούστο, όπου τέχνη, ιστορικές αναφορές, θρησκευτική πίστη, εκλεκτές γεύσεις και μοναδικές αγορές συνιστούν ένα ιδιαίτερο ταξίδι από το χθες στο σήμερα.
Το αδιάφορο απόκεντρο που μεταμορφώθηκε σε ρομαντικό σημείο αναφοράς
Υπάρχει κάτι αδιόρατο στην ατμόσφαιρα που κάνει την περιοχή αυτή τόσο ξεχωριστή. Το νοιώθεις ανηφορίζοντας, το ανιχνεύεις στις προσόψεις των κτηρίων και στα παρτέρια με λουλούδια που ομορφαίνουν τους οδικούς κυκλικούς κόμβους, το απολαμβάνεις μυρίζοντας των αρώματα των εκλεκτότερων κόκκων κακάο που διακριτά σε βάζουν σε πειρασμό, το εισπράττεις από τη χάρη των αγαλμάτων που τη στολίζουν κι από τους ήπιους τόνους που βασιλεύουν γύρω σου, παρά τη δημοφιλία της συνοικίας ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Η κομψότητα υπερισχύει της επιτήδευσης, παρότι η περιοχή είναι γεμάτη εντυπωσιακά μνημεία. Ακόμη και στην υπαίθρια αγορά με τους vintage θησαυρούς, ακόμη και στους χώρους πρασίνου ή γύρω από το σιντριβάνι όπου παίζουν παιδιά, η γαλήνη είναι ο απολαυστικός κοινός παρονομαστής.
Βέβαια, ο εκλεπτυσμένος αέρας δεν ήταν πάντα χαρακτηριστικό της συνοικίας. Και δεν υφίστατο καν συνοικία όταν, τον Μεσαίωνα, το Le Sablon ήταν μια ελώδης περιοχή εκτός των τειχών της πόλης και από τους αμμώδεις δρόμους της περνούσαν μόνο όσοι έφταναν ως εδώ για να εξασκηθούν στον καταπέλτη. Η σκόνη που σηκωνόταν έδινε μια κιτρινωπή απόχρωση στους τοίχους των κτηρίων, «sablon» στα γαλλικά, γεγονός που έδωσε και στην περιοχή το όνομά της. Κι ενώ από το 1304 υπήρχε εδώ μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία, έργο της Συντεχνίας των Τοξοτών των Βρυξελλών, ήταν μια νεαρή γυναίκα που, σύμφωνα με την παράδοση, κατόπιν θεϊκής έμπνευσης μετέφερε κρυφά το 1348 μια θαυματουργή εικόνα της Παναγίας από την Αμβέρσα στο μικρό ναό της Σαμπλόν, με τη διαρκή συρροή των πιστών να μεταμορφώνει την περιοχή σε τόπο προσκυνήματος και ευλάβειας, αλλά και σημείο αναφοράς για την πνευματική ζωή της πόλης.
Ένα περίτεχνο γοτθικό στολίδι στο κέντρο των Βρυξελλών
Η αυξανόμενη δημοφιλία της περιοχής οδήγησε τελικά στην ένταξή της στη νέα περιτοίχιση της πόλης, ενώ και η πάλαι ποτέ ταπεινή εκκλησία εξελίχθηκε το 1549 στην Église Notre-Dame du Sablon -Παναγία του Σαμπλόν- το εντυπωσιακότερο ίσως δείγμα γοτθικού ρυθμού της Βραβάντης, που συναγωνίζεται σε μεγαλοπρέπεια τον Καθεδρικό ναό των Βρυξελλών. Η επιβλητική αίσθηση που αποπνέει εξωτερικά ο ογκώδης ναός δίνει τη θέση της στη μυσταγωγική γαλήνη που κυριαρχεί στο εσωτερικό. Εδώ, το βλέμμα σηκώνεται ψηλά, με το φως που διαχέεται μέσα από τα πολύχρωμα βιτρό των 11 ψηλόλιγνων παραθύρων να πλημμυρίζει τον χώρο με μπλε, κόκκινες και χρυσαφιές αποχρώσεις. Καθένα από αυτά τα ύψους 15 μέτρων ζωγραφιστά παράθυρα που περιβάλλουν την Αγία Τράπεζα αποτελεί έργο κάποιου σπουδαίου Φλαμανδού τεχνίτη, μια περίτεχνη απεικόνιση θρησκευτικών σκηνών που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις αυστηρές καμάρες και τις αιχμηρές αψίδες.
Μεταξύ των μοναδικών στοιχείων της Παναγίας του Σαμπλόν ξεχωρίζουν οι πέντε νάρθηκες, η αναπάντεχη προσθήκη δύο μπαρόκ παρεκκλησίων δίπλα στο χοροστάσιο και κυρίως ο ξυλόγλυπτος άμβωνας του 1697, που με τον πλούσιο διάκοσμό του μαρτυρά τον πλούτο και τη φινέτσα της εποχής. Αξίζει να αφιερώσετε λίγο από τον χρόνο σας στο οκταγωνικό ταφικό παρεκκλήσι του Πρίγκηπα Lamoral de la Tour et Tassis, πραγματικά εκθαμβωτικό, καλυμμένο με μαύρο και λευκό μάρμαρο σε μια δραματική αντίθεση και διακοσμημένο με υπέροχα αγάλματα από μάρμαρο Carrara, όπως αυτό της Αγίας Ούρσουλας. Κάτω από τον χρυσοποίκιλτο, διακοσμημένο με οικόσημα πριγκιπικών οικογενειών τρούλο, στεγάζεται πλέον ένα μικρό μουσείο που αφηγείται την ιστορία του ναού και της περιοχής, γεμάτο σπάνια θρησκευτικά βιβλία, λειτουργικά σκεύη, κειμήλια και γεμάτα κίνηση και παραστατικότητα αγάλματα που στολίζουν μεγαλοπρεπή ταφικά μνημεία.
Από τη Μεγάλη στη Μικρή Πλατεία Σαμπλόν
Κάτω από τους δίδυμους πυργίσκους της πρόσοψης, τα οξυκόρυφα τόξα και τα τριγωνικά αετώματα της Notre-Dame des Victoires du Sablon -όπως είναι το επίσημο όνομα της εκκλησίας-, απλώνεται η μία από τις δύο πλατείες που αποτελούν πόλο έλξης στην περιοχή. Η μεν Place du Grand Sablon, που εν μέρει δημιουργήθηκε όταν ελευθερώθηκε χώρος μετά την κατεδάφιση παλιών οικημάτων που εφάπτονταν στην προγενέστερη εκκλησία, οφείλει τη γοητεία της σε όσα κτήρια παρέμειναν, αποτελώντας έξοχα αρχιτεκτονικά δείγματα των ρυθμών Λουδοβίκου ΙΔ΄, ΙΕ΄ και ΙΣΤ΄. Συμμετρία, γαλλικός κλασικισμός, μπαρόκ στοιχεία και ανάλαφρες καμπύλες συμβάλλουν στη μεγαλοπρεπή εικόνα της πλατείας, ενώ παράλληλα οι πανομοιότυπες, κομψές στην απλότητά τους, τέντες που βλέπετε να καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της, φιλοξενούν την εξαιρετική υπαίθρια αγορά αντικών, που κάθε Σαββατοκύριακο δίνει έναν επιπλέον λόγο σε Βέλγους και τουρίστες να ανηφορίσουν ως εδώ.
Η Marché de la Place du Grand Sablon έχει η δική της ιστορία, στενά συνδεδεμένη με εκείνη της εκκλησίας, αφού το 1958 ένας παλαιοπώλης ονόματι Georges Van de Weghe που ζούσε στην περιοχή, ζήτησε από τον ιερέα της Notre-Dame du Sablon την άδεια να πουλά στην πλατεία μετά το τέλος της λειτουργίας τα χαρακτικά του έργα. Με ιδέα και πρωτοβουλία του ιερέα κλήθηκαν και άλλοι παλαιοπώλες στην πλατεία ώστε να σχηματιστεί μια μικρή αγορά, με αποτέλεσμα μετά από πολύμηνη αναμονή της σχετικής αδειοδότησης, να λειτουργήσει για πρώτη φορά η υπαίθρια Αγορά Αντικών του Σαμπλόν κάτω από τον λαμπερό ήλιο της 3ης Απριλίου του 1960.
Έκτοτε, η πρώτη αγορά του είδους της στην Ευρώπη, μας παρασύρει σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, τιμώντας με ένα τυπικά βελγικό τρόπο την έννοια του art de vivre. Φιλότεχνοι, λάτρεις της μόδας, συλλέκτες, απλά περίεργοι περαστικοί, όλοι κοντοστέκονται για να ρίξουν μια ματιά, αλλά τελικά συνήθως καταλήγουν να θαυμάζουν για αρκετή ώρα, μη μπορώντας να αντισταθούν στα πραγματικά ξεχωριστά, ιδιαίτερα ποιοτικά και όντως μοναδικά αντικείμενα που παρουσιάζονται με καλαίσθητο τρόπο -και όχι άτακτα ριγμένα- στους πάγκους. Αυθεντικά μεταξωτά φουλάρια YSL και Ferragamo , δερμάτινες τσάντες Jimmy Choo και Lοuis Vuitton, art deco κοσμήματα, ασημένια μαχαιροπήρουνα, κινέζικες πορσελάνες, κρυστάλλινα σετ ποτηριών και καράφες κρασιού, διακοσμητικά και έργα ζωγραφικής, συνιστούν ένα μικρό υπαίθριο θησαυροφυλάκιο που σε ταξιδεύει με το δικό του τρόπο στο παρελθόν, με την ταυτόχρονη υπόσχεση του πιο μοναδικού αναμνηστικού από το ταξίδι στις Βρυξέλλες.
Τη μποέμ ατμόσφαιρα της αγοράς αντικών και το γεμάτο θεατρικότητα σκηνικό γύρω από την Παναγία του Σαμπλόν έρχεται να συμπληρώσει η υπέροχη Place du Petit Sablon, η έτερη πλατεία της συνοικίας που κρύβεται πίσω από την επιβλητική σιλουέτα του ναού. Εδώ, το 1890 ο αρχιτέκτονας Henri Beyaert προσέθεσε στα μπαρόκ και γοτθικά στοιχεία της συνοικίας τον φλαμανδικό νεοαναγεννησιακό ρυθμό ενός petit μεγέθους κήπου, που πλέον θεωρείται η γραφικότερη αστική όαση πρασίνου της βελγικής πρωτεύουσας. Δεν πρόκειται απλά για έναν καλοφροντισμένο κήπο που σε προσκαλεί να χαλαρώσεις, αλλά για ένα μίνι υπαίθριο μουσείο, όπως υποδηλώνουν τα 48 αγάλματα που περιβάλλουν τη μικρή πλατεία πάνω σε κολώνες, αναπαριστώντας τις συντεχνίες της εποχής στις Βρυξέλλες, αλλά και 10 ακόμη που τιμούν σπουδαίους φιλάνθρωπους του 16ου αιώνα, όπως οι Mercator και Ortélius.
Ως επίκεντρο της πλατείας, ένα σύμπλεγμα μπρούτζινων αγαλμάτων ενσωματωμένο στο εντυπωσιακό σιντριβάνι στέκει σαν φόρος τιμής στους Κόμητες Egmont και Hoorne, τους δύο αντιστασιακούς που αντιτάχθηκαν στην ισπανική κατοχή του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας και αποκεφαλίστηκαν το 1568. Πέρα από τη γλυπτική που κυριαρχεί στη μικρή πλατεία, και η ίδια η ανθοκομική διαμόρφωση του κήπου κρύβει το συμβολισμό της: εννέα παρτέρια με λουλούδια και πυξάρια αντιπροσωπεύουν τις αντίστοιχες βελγικές επαρχίες της εποχής και ένα ακόμη, το βασίλειο ως σύνολο. Από το γαλήνιο περιβάλλον της Petit Sablon μπορείτε, ακολουθώντας τις δύο σειρές σκαλοπατιών, να βγείτε στην οδό Rue aux Laines, ώστε να συνεχίσετε προς το Πάρκο Egmont ή να επιστρέψετε στην Grand Place du Sablon, όπου σας περιμένουν άφθονες ακόμη ανακαλύψεις.
Γαστρονομικοί -και όχι μόνο- θησαυροί
Οι Βέλγοι θα σας πουν ότι ένα φλιτζάνι ζεστής σοκολάτας μετά την επίσκεψη στις πλατείες και την αγορά είναι εμπειρία που αγγίζει την τελειότητα. Συμφωνούμε απόλυτα και επιβεβαιώνουμε το ίδιο για τις πραλίνες και τα γλυκά των κορυφαίων σοκολατοποιών του Βελγίου που εδρεύουν στο Sablon. Το μεν ζαχαροπλαστείο-café Wittamer με θέα απευθείας στη Notre-Dame du Sablon και την πλατεία που υπήρξε επίσης αγορά αλόγων και λαχαναγορά, θαμπώνει με γλυκές δημιουργίες αληθινά έργα τέχνης, που χάρη στην άριστη ποιότητα των υλικών τους και την 115 χρόνων εμπειρία και τελειοποίηση των μεθόδων παρασκευής, έχουν αναδείξει το Maison Wittamer σε προμηθευτή της βελγικής βασιλικής αυλής. Εδώ θα ενδώσετε σε κλασικές αξίες όπως ένα άψογο Paris Brest, ένα εκλέρ με γεύση μόκα, ένα χρυσαφένιο Saint Honoré, αποκλειστικά γλυκά όπως μια Black Forest με σμέουρα ή το δικής τους έμπνευσης Samba, αλλά και ονειρεμένα κρουασάν για να συνοδεύσετε τον καφέ σας κάτω από τις ροζ τέντες, με θέα απευθείας στη δράση της υπαίθριας αγοράς.
Λίγο πιο κάτω, μια δελεαστική παρέλαση από πραλίνες και σοκολάτες κάθε είδους ξεδιπλώνεται στις σοκολατερί Pierre Marcolini και Neuhaus. Αληθινή σπουδή στον απολαυστικό κόσμο της σοκολάτας η επίσκεψη στη θεαματική γωνιακή ναυαρχίδα του Pierre Marcolini, μας ταξιδεύει από το Περού στην Κούβα και από το Μπαλί στη Γουαδελούπη προς αναζήτηση των εκλεκτότερων και σπανιότερων κόκκων κακάο, που θα χαρίσουν τα φρουτώδη, υπόξινα, γήινα, έντονα ή διακριτικά αρώματά τους στις διάσημες σοκολάτες του. Απέναντι, ο εφευρέτης της βελγικής πραλίνας Jean Neuhaus, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Μόνο όρεξη για να ανακαλύψεις την αγαπημένη σου γεύση ανάμεσα σε μια εμπνευσμένη συλλογή από σοκολατάκια με διάφορα είδη γέμισης, αυτό ακριβώς που συνιστά την επιτομή και τον ορισμό της γνήσιας βελγικής πραλίνας, που επινοήθηκε εδώ το 1912.
Πέρα από τους σοκολατένιους πειρασμούς, η περιοχή προσφέρει ιδιαίτερα αξιόλογες επιλογές για ένα κυριακάτικο γεύμα -όσο χαλαρό ή επίσημο προτιμάτε. Σε αρμονία με τη μποέμ ατμόσφαιρα της υπαίθριας αγοράς και των vintage εμπορευμάτων, το μπιστρό Chez Richard είναι ένα πολυσύχναστο στέκι ιδανικό για μια ζεστή σούπα, κροκέτες, μύδια και τηγανιτές πατάτες το μεσημέρι ή φρέσκα όστρακα και πιάτα όπως το καπνιστό στήθος πάπιας με μαρμελάδα πορτοκαλιού το βράδυ, πάντα όμως με μια βελγική μπύρα ή ένα ποτήρι γαλλικό κρασί. Σε πιο επιτηδευμένο ύφος, γεμάτες κομψούς Βέλγους που γευματίζουν εδώ τις Κυριακές, οι brasserie Lola και L’Entrée des Artistes σερβίρουν παραδοσιακή βελγική κουζίνα και κλασσικά γαλλικά πιάτα – και για τα δύο συνιστάται κράτηση.
Και κάπου ανάμεσά τους, το Sablon συνεχίζει να μας εκπλήσσει και να μας παρασύρει σε ιστορίες από τα παλιά, με 20 επιπλέον παλαιοπώλες και αντικέρ να ενώνουν από το 2003 τις δυνάμεις και τα σπάνια εμπορεύματά τους σε ένα λαβύρινθο 600 τ.μ. Πρόκειται για το αναγνωρισμένο Sablon Antiques Center, που αν και λειτουργεί καθημερινά, τα Σαββατοκύριακα αποτελεί must προορισμό για τους ενθουσιώδεις κυνηγούς αυθεντικών αντικών, συνοδευόμενων από πιστοποιητικά γνησιότητας. Βενετσιάνικοι καθρέφτες, φίνες πορσελάνες, βάζα και ασημικά όλων των μεγεθών, πολύτιμα κοσμήματα, προτομές, γλυπτά, πίνακες ζωγραφικής, κρυστάλλινοι πολυέλαιοι, κηροπήγια και έπιπλα με μαρκετερί, σε κάνουν να θέλεις να μπεις όλο και πιο βαθιά σ’ αυτόν τον γοητευτικά άτακτο λαβύρινθο με τα εντυπωσιακά εμπορεύματα και τις αρκετά υψηλές τιμές, ακόμη κι αν γνωρίζετε πως δεν θα αγοράσετε τίποτα. Δίπλα του, καταστήματα interior design με τις τελευταίες τάσεις, high-end ανθοπωλεία με θεαματικές συνθέσεις γεμάτες χρώμα και φαντασία και ένα κατάστημα του εκδοτικού οίκου Taschen με τα πιο πολυτελή, εξειδικευμένα λευκώματα, προσθέτουν τη δική τους μοναδική πινελιά σε μια περιοχή αληθινό στολίδι για τη βελγική πρωτεύουσα.
Διαβάστε ακόμα:
Ταξίδι στις Βρυξέλλες: Στην πόλη του μπον βιβάν και του ιδιαίτερου χιούμορ
Τα καλύτερα καφέ των Βρυξελλών
