Τα σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, τα μουσεία στην πόλη αλλά και σε όλη τη Ζάκυνθο, μαζί με τις καντάδες, τους ήχους της φιλαρμονικής και τα οινοποιεία που παράγουν κρασιά από τις παλιές γηγενείς ποικιλίες, αποτελούν μερικούς μόνο από τους πολιτιστικούς θησαυρούς του νησιού.
Ναός Αγίου Διονυσίου στην πόλη
Ο Άγιος Διονύσιος γεννήθηκε το 1547 στο νησί και είχε σπουδαία δράση από τα μέσα του 16ου αιώνα ως και τις αρχές του 17ου, ενώ υπήρξε και επίσκοπος Αιγίνης. Πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου του 1622 και η τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Στροφάδων. Το 1717 το -σχεδόν αλώβητο από τον χρόνο- λείψανό του μεταφέρθηκε στη Ζάκυνθο. Ο σημερινός μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Διονυσίου, ξεκίνησε να χτίζεται το 1925 και ολοκληρώθηκε το 1932. Τα σχέδιά του φέρουν την υπογραφή του καθηγητή Αναστάσιου Ορλάνδου. Ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με καμάρα και αποτελεί κομψοτέχνημα της νεοελληνικής ναοδομίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι, τόσο κατά τον βομβαρδισμό της πόλης από τις δυνάμεις του Άξονα το 1940, όσο και κατά τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953, ο ναός διέφυγε σοβαρών ζημιών. Μόνο το καμπαναριό υπέστη σοβαρές ζημιές και κρίθηκε κατεδαφιστέο για να κτιστεί νέο στη θέση του, ύψους 37 μ., με τέσσερις μεγάλες καμπάνες.
Εσωτερικά η εκκλησία εντυπωσιάζει τον επισκέπτη λόγω του μεγέθους και του αγιογραφικού της πλούτου. Δεξιά της Αγίας Τράπεζας υπάρχει η ανάγλυφη λάρνακα με το σκήνωμα του Αγίου Διονυσίου το οποίο αποτελεί μεγάλο προσκύνημα. Η λάρνακα κατασκευάστηκε το 1829 από Ηπειρώτη τεχνίτη και το σκάλισμά της θεωρείται από πολλούς τεχνοκριτικούς ως ένα από τα σημαντικότερα έργα της νεοελληνικής αργυρογλυπτικής, καθώς απεικονίζει την κοίμηση του αγίου με εξαιρετικές λεπτομέρειες. Το λείψανό του έχει σταθεροποιηθεί στη φάση της αφυδάτωσής του, χωρίς περαιτέρω αλλοιώσεις. Η γενική όψη του είναι υποβλητική, απόκοσμη, αλλά και παρακλητική. Με εξαίρεση τις περιόδους που το σκήνωμα εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα (λιτανείες 24ης Αυγούστου, 17ης Δεκεμβρίου και πασχαλινή περίοδος) η λάρνακα ανοίγει για τους προσκυνητές μετά από προφορική αίτηση στον εφημέριο, ο οποίος κάθε φορά τελεί τρισάγιο.
Νέα Μονή Στροφάδων
Το κτιριακό συγκρότημα της νέας μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου απέχει ελάχιστα από τον ναό του πολιούχου και καταλαμβάνει όλη σχεδόν την έκταση της πλατείας πίσω από το ιερό. Αποτελείται από δύο πτέρυγες. Η πρώτη είναι ένα κανονικό τετράγωνο δύο ορόφων με ταράτσα και εσωτερικό αίθριο. Φιλοξενεί γραφεία, την τράπεζα και τα κελιά των μοναχών. Κτίστηκε μετά τους σεισμούς του ’53 και ανακαινίστηκε εκ βάθρων το 2000. Την ίδια χρονιά εγκαινιάστηκε η νέα τριώροφη πτέρυγα του μοναστηριού σε σχήμα «Γ». Στο υπόγειο λειτουργεί ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο συντήρησης εικόνων. Το Εκκλησιαστικό Μουσείο της μονής εκθέτει, μεταξύ άλλων, ιστορικά κειμήλια, όπλα του Αγώνα, μικρογραφία του Καστρομονάστηρου των Στροφάδων, πίνακες του Νικόλαου Κουτούζη, έργα Κρητών ζωγράφων, πολύτιμα χειρόγραφα και σπάνιες εκδόσεις.
Βυζαντινό Μουσείο
Το εντυπωσιακό κτίριο στη βορειοδυτική πλευρά της πλατείας Σολωμού διαφυλάσσει θησαυρούς της μεταβυζαντινής περιόδου, όπως εικόνες, ξυλόγλυπτα τέμπλα, προσκυνητάρια, τοιχογραφίες, πίνακες από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα και διάφορα εκκλησιαστικά αντικείμενα. Στην είσοδο βρίσκεται η μακέτα–αναπαράσταση της πόλης της Ζακύνθου πριν τον καταστρεπτικό σεισμό του 1953, έργο του Ζακυνθινού Γιάννη Μάνεση. Χρησιμοποιώντας παλιά τοπογραφικά, αεροφωτογραφίες, σχέδια, σκίτσα, κάρτες, φωτογραφίες και όσα είχαν χαραχτεί στη μνήμη του, κατάφερε ύστερα από 14 χρόνια δουλειάς (1972- 1986) να φτιάξει μία πολιτεία 2.500 σπιτιών.
Περιηγούμενοι θα δείτε το ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο από τον ναό του Παντοκράτορα που ιδρύθηκε την 1η Αυγούστου 1517, στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων. Θα δείτε τέμπλο από τον ναό του Παντοκράτορα (1517), το τέμπλο του Αγίου Δημητρίου της οικογένειας Κόλα (1690) και τοιχογραφίες του καθολικού της μονής Αγίου Ανδρέα Βολιμών. Η αίθουσα με τα δυτικοευρωπαϊκής επιρροής έργα των Ν. Κουτούζη και Ν. Καντούνη – κύριων εκπροσώπων της Επτανησιακής Σχολής που διαφοροποιήθηκαν από τη βυζαντινή ζωγραφική – ξεχωρίζει. Εκτίθεται και η εικόνα της Παναγίας Mater Dolorosa.
Αρχοντικό Αλέξανδρου Ρώμα
Είναι ένα χαρακτηριστικό οικοδόμημα της προ των σεισμών Ζακύνθου και έχει μεγάλη ιστορική αξία. Κτίστηκε για λογαριασμό του Άγγλου μεγαλέμπορου και υποπρόξενου Robert John Geoffrey στη δεκαετία του 1660. Το 1880 αγοράστηκε από τον Αλέξανδρο Ρώμα, Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, και ως τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο εκεί κατοικούσε η οικογένεια. Στο εσωτερικό του θα σας εντυπωσιάσουν, το «απαρτιμέντο νόμπιλε», δωμάτιο των ευγενών με παλαιά αριστοκρατικά έπιπλα (μόμπιλα), η βιβλιοθήκη που αριθμεί περί τους 10.000 τίτλους με κάποιους από τον 16ο αιώνα, η λεντίκα του 18ου αιώνα –ένα είδος άμαξας που μετέφερε τους ευγενείς και το σήκωναν στους ώμους τους τέσσερις άνδρες– και το σκρίνιο, δώρο του Καποδίστρια με πολλές κρύπτες για τα απόρρητα έγγραφα.
Μουσείο Σολωμού, Κάλβου και Επιφανών Ζακυνθινών
Το Μαυσωλείο με τα οστά του Διονυσίου Σολωμού, του ποιητή Ανδρέα Κάλβου και της συζύγου του κτίστηκε μετά τους σεισμούς του 1953 στην πλατεία του Αγίου Μάρκου και θεωρείται πολύ σημαντικό για τους Ζακυνθινούς. Στις αίθουσες του μουσείου του εκτίθενται μεταξύ άλλων, φορητές εικόνες κρητικής και κρητικοεπτανησιακής σχολής του 17ου-18ου αιώνα, προσωπογραφίες και χειρόγραφα επιφανών Ζακυνθίων 17ου – 20ού αιώνα, προτομές, έπιπλα εποχής από αρχοντικά, μουσικά όργανα, κεντήματα, πλεκτά, γκραβούρες, κοσμήματα, φωτογραφίες κ.α. Ξεχωρίζει η αίθουσα με ποιήματα, αυθεντικά χειρόγραφα, προσωπικά αντικείμενα καθώς και αυτή που είναι αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου.
Η Φιλαρμονική
Ιδρύθηκε στην Ελλάδα την 1η Μαΐου 1816, με πρόταση του Ιταλού καθηγητή μουσικής Marco Battagel. Η πρώτη δημόσια εμφάνιση της Φιλαρμονικής έγινε το 1817, υπό τη διεύθυνση του Battagel με περιορισμένο αριθμό μουσικών. Ήταν η πρώτη του έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, μαζί με εννέα ακόμη. Η Φιλαρμονική βγαίνει στους δρόμους τη Μεγάλη Εβδομάδα, τα Χριστούγεννα για τα κάλαντα, στη γιορτή του Αγίου Διονυσίου και σε άλλες εκδηλώσεις.
Οι καντάδες
Οι Ζακυνθινοί, όπως και όλοι οι Επτανήσιοι, αγαπάνε το τραγούδι που τους συντροφεύει στις χαρές και τις λύπες τους από τα πολύ παλιά χρόνια. Τέσσερα είναι τα βασικά είδη μουσικής στο νησί: η εκκλησιαστική μουσική, τα δημοτικά τραγούδια και οι χοροί, οι καντάδες και οι αρέκιες (λαϊκά τραγούδια). Οι καντάδες, που ονομάζονται και σερενάτες, είναι το δημοφιλέστερο είδος της έντεχνης επτανησιακής μουσικής. Είναι παλιά παραδοσιακά, πολυφωνικά, κομμάτια για χορωδία και τραγουδιούνται με τη συνοδεία κιθάρας και μαντολίνου. Οι στίχοι έχουν ερωτικό περιεχόμενο και προκαλούν συγκίνηση. Οι Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος, είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1992 από μια παρέα φίλων. Είναι πολύ δημοφιλείς και έχουν συμβάλλει στο σπουδαίο έργο της διάσωσης και καταγραφής αυτού του ιδιαίτερου μουσικού είδους. Έχουν στο ενεργητικό τους συμμετοχές σε πολλές και σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.
Το Πέτρινο Πάρκο Ασκός
Το πάρκο βρίσκεται στις Βολίμες και φιλοξενεί περίπου 200.000 αυτοφυή φυτά, θάμνους και δέντρα κάποια από τα οποία, όπως οι ελιές, είναι ηλικίας 600 ετών. Σε διάφορα σημεία υπάρχουν παλιά πετρόκτιστα οικήματα, στάβλοι, στέρνες κ.α. Φιλοξενεί εκατοντάδες ζώα που ζουν ελεύθερα όπως διαφόρων ειδών γεράκια και άλλα πουλιά, θηλαστικά, αμφίβια κ.α. Τα ζώα τρέφονται με φυσικό τρόπο. Μπορείτε να παρακολουθήσετε, ή να πάρετε μέρος σε διάφορες εποχιακές δραστηριότητες που γίνονται μέσα στο πάρκο, όπως το άρμεγμα ή η συγκομιδή των ελιών.
Μουσείο Χέλμη Φυσικής Ιστορίας στην Αγία Μαρίνα
Μέσα από τα 6000 εκθέματα της μόνιμης συλλογής του μουσείου θα γνωρίσετε τα μυστικά της ζακυνθινής φύσης και των οικοσυστημάτων που περιλαμβάνει, αλλά και των 5 ηπείρων.
Στο πρώτο επίπεδο του μουσείου η αίθουσα είναι αφιερωμένη στα ζώα και τα πουλιά του κόσμου. Στο υπόγειο υπάρχουν 3.000 οργανισμοί από τις 7 θάλασσες το κόσμου μεταξύ των οποίων σπόγγοι, κοράλλια, αστερίες, κοχύλια, δεκάποδα καρκινοειδή, καρχαρίες, παράξενα ψάρια και φυσικά χελώνες Carreta carreta. Εκτίθενται επίσης απολιθώματα εκατομμυρίων ετών, ορυκτά και πετρώματα. Θα δείτε ακόμη 2.500 είδη πεταλούδας και νυχτοπεταλούδας από όλο τον κόσμο και 850 είδη πουλιών.
Το Βερτζάγειο Λαογραφικό Μουσείο στα Πηγαδάκια
Χάρη στα παλιά αντικείμενα που συλλέγει ο Σπύρος Βερτζάγιας εδώ και χρόνια θα δείτε να ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια σας 200 χρόνια ιστορίας της Ζακύνθου. Περιλαμβάνονται έπιπλα, ένα σιδερένιο πιεστήριο, ένα μονολίθαρο που με τη βοήθεια αλόγου έλιωνε τις ελιές, παλιά εργαλεία, νομίσματα, χάρτες, σχολικά θρανία, φωτογραφίες πολιτικών, ένα αυθεντικό ψήφισμα της Βουλής των Επτανήσων κ.α.
Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο στο Τσιλιβί
Ιδρύθηκε από τον μοναδικό Έλληνα ζωγράφο-καραβογράφο των Ναυτικών Μουσείων της χώρας, Αντώνη Μιλάνο και περιλαμβάνει μία από τις μεγαλύτερες Ναυτικές Πινακοθήκες στην Ελλάδα, με 140 ζωγραφικά έργα, η οποία καλύπτει 4.000 χρόνια ελληνικής ιστορίας. Ξεχωριστή θέση κατέχει το τμήμα που παρουσιάζει πλοία του ναυτικού από την ίδρυση της βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Θα δείτε ακόμη αντικείμενα του αντιτορπιλλικού «Λέων», που λέγεται ότι συμμετείχε στο περίφημο πείραμα της Φιλαδέλφειας του 1943, φωτογραφικό υλικό, στολές, μοντέλα πλοίων, πυξίδες, θυρεούς κ.α. Χάρη στο πληροφοριακό υλικό θα μάθετε για το ναυάγιο του βρετανικού υποβρυχίου «Περσεύς», το 1941.
Μοναστήρι Παναγίας Σκοπιώτισσας
Βρίσκεται στην κορυφή του βουνού Σκοπός και είναι το μεγαλύτερο σε έκταση μοναστηριακό συγκρότημα της Ζακύνθου. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1446, έχει κηρυχθεί Διατηρητέο Βυζαντινό μνημείο και η γύρω περιοχή είναι αρχαιολογικός και ιστορικός χώρος. Διασώζονται ερείπια του μοναστηριού με τους διάφορους βοηθητικούς χώρους και τα κελιά, και ο ναός της Παναγίας: κτίστηκε επάνω σε ερείπια ναού της Αρτέμιδος, στον τύπο του σταυροειδούς με τρούλο τον οποίο συναντά κανείς στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά όχι στη Ζάκυνθο. Η αρχιτεκτονική του έχει επιρροές από τα πρότυπα της Αναγέννησης και του πρώιμου μπαρόκ -κάτι που κάνει την εκκλησία ιδιαίτερα ξεχωριστή. Η εικόνα της Παναγίας Σκοπιώτισσας θεωρούνταν θαυματουργή και γι’ αυτό μετά από κάθε θεομηνία γινόταν επίσημη λιτανεία στην πόλη. Από το σημείο που βρίσκεται η μονή θα απολαύσετε μοναδική πανοραμική θέα σε όλο το νησί -εξ ου και οι Ενετοί το είχαν ονομάσει μπελβεντέρε.
Παναγία Αναφωνήτρια
Το μοναστήρι βρίσκεται στην πευκόφυτη περιοχή του Πλεμοναρίου και είναι μεγάλο προσκύνημα, αφενός γιατί η εικόνα της Παναγίας θεωρείται ότι ήρθε εκεί με θαυματουργικό τρόπο από την Κωνσταντινούπολη και αφετέρου γιατί συνδέεται με τον Άγιο Διονύσιο, τον προστάτη της Ζακύνθου, που ήταν ηγούμενος τον 16ο αιώνα: εκεί συγχώρησε (ή φιλοξένησε) τον δολοφόνο του αδερφού του -εξ ου και ονομάζεται «Άγιος της Συγνώμης». Η μονή ιδρύθηκε πιθανότατα τον 15ο αιώνα και ανακαινίστηκε το 1669.
Ζακυνθινά κρασιά και οινοποιεία
Η αμπελοκαλλιέργεια στο νησί υπήρχε από τους αρχαίους χρόνους και αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά την Ενετοκρατία. Υπάρχουν πολλές γηγενείς ποικιλίες, όπως τα λευκά Σκιαδόπουλο, Παύλος, Βοστυλίδι, Μυγδάλι, Λαγόρθι, Ρομπόλα, τα ερυθρά Αυγουστιάτης, Κατσακουλιάς, Ρομπόλα, η Μαυροδάφνη και τα ερυθρωπά Βιολέντο και Ροδίτης. Το έδαφος της Ζακύνθου δίνει στα σταφύλια μια πολύ ιδιαίτερη γεύση, όπως και στο παραδοσιακό, λευκό κρασί Verdea. Περιέχει κατ’ ελάχιστο 50% Σκιαδόπουλο και μπορεί να φθάσει συνολικά τις 16 διαφορετικές ποικιλίες.
Οινοποιείο Οικογένειας Γράμψα. Το κτήμα βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βραχιώνας και λειτουργεί από το 2011. Παράγει λευκά, ροζέ και κόκκινα κρασιά από τοπικές ποικιλίες όπως το Γουστολίδι και ο Αυγουστιάτης, που θα δοκιμάσετε κάνοντας οινογνωσία. Υπάρχει και εστιατόριο.
Κτήμα Γκούμα: Ο Γιάννης Γκούμας έχει σπουδάσει αγιογραφία εξ ου και έφτιαξε «έναν χώρο διπλής δημιουργίας», όπου συνυπάρχουν το εργαστήριο αγιογραφίας και το boutique οινοποιείο. Παράγει κρασιά από ποικιλίες συνδεδεμένες με την ιστορία και τον πολιτισμό των Επτανήσων, όπως ο σπάνιος, ερυθρός Αυγουστιάτης και το χρυσοκίτρινο Βοστιλίδι.
Comoutos Estate. Το παλαιότερο οινοποιείο του νησιού χρονολογείται στο 1638 και το διευθύνει ο Νικόλαος Κομούτος. Διαθέτει περισσότερες από 10.000 φιάλες κρασιών από διαφορετικές περιόδους (1950-2000). Η καλλιέργεια είναι απολύτως βιολογική και η παραγωγή βασίζεται κυρίως στα σταφύλια που καλλιεργούνται στο κτήμα -ειδικά σε ποικιλίες όπως η Ρομπόλα και η Αυγουστιάτη. Παράγεται επίσης έξτρα οργανικό και παρθένο ελαιόλαδο από τον ελαιώνα τους.
Οινοποιείο και μουσείο κρασιού Callinico. Το οινοποιείο έχει ιστορία 100 χρόνων και η τρίτη γενιά της οικογένειας συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση. Τα κρασιά τους παράγονται από γηγενείς ποικιλίες όπως η Ρομπόλα, το Γουστουλίδη, ο Αυγουστιάτης, η αρχαία ποικιλία Παύλος κ.α. Στο μουσείο θα δείτε αντίκες, παλιά εργαλεία και άλλα αντικείμενα, και θα μάθετε για την παραδοσιακή διαδικασία της εμφιάλωσης.
Οινοποιείο Οινόλπη. Δημιουργήθηκε το 2000 από τους οινολόγους Τιμόθεο Γ. Χριστόφoρο και τη σύζυγό του Χριστίνα Μαρία Λευτάκη, ως συνέχεια της οικογενειακής παράδοσης στην παραγωγή οίνων απο το 1965. Ο αμπελώνας τους εκτείνεται σε 170 στρέμματα στα πεδινά της Ζακύνθου και διαθέτουν 5 ετικέτες κρασιών. Καλλιεργούν επίσης μαύρη ζακυνθινή σταφίδα, υπάρχει ελαιώνας και το ιδιωτικό παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες.
Διαβάστε ακόμα:
Τα καλύτερα εστιατόρια της Ζακύνθου
Γεύσεις και αρώματα από την τοπική κουζίνα της Ζακύνθου
Ζάκυνθος: Μονοήμερη στον Γέρακα, βόλτα στα ορεινά και relaxing στον Βασιλικό