Φθάνοντας στις Καμάρες, το επίνειο στη δυτική πλευρά της Σίφνου, συναντά κανείς αμέσως ένα διαφορετικό πρόσωπο των Κυκλάδων. Ψηλά, βραχώδη βουνά γεμάτα επιφανειακή πράσινη βλάστηση, και ένας μικρός κολπίσκος με μια αμμώδη παραλία, καταγάλανα νερά και λίγα αρμυρίκια συνθέτουν το σκηνικό που υποδέχεται κάθε επισκέπτη που φτάνει στη Σίφνο. Τα άσπρα σπίτια των Κυκλάδων εδώ είναι λίγα και σκορπισμένα στην πλαγιά, λίγο μετά το μικρό λιμάνι. Αμέσως, καταλαβαίνει κανείς πως η Σίφνος έχει μια διαφορετική κυκλαδίτικη αύρα, αλλιώτικη από αυτήν που βλέπει κανείς στα ανατολικά νησιά των Κυκλάδων.
Γνωστή για τα κεραμικά της, χάρη στο πλούσιο σε μέταλλα χώμα της και στον πηλό της που αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες, η Σίφνος ανέπτυξε από πολύ νωρίς μια μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική. Μια παράδοση που ταυτίστηκε όσο λίγα πράγματα με το νησί και έκανε αυτό το απομονωμένο κομμάτι των δυτικών Κυκλάδων γνωστό στην υπόλοιπη Ελλάδα και στον κόσμο. Αν και βρέθηκε αντιμέτωπη με το χρονοντούλαπο της ιστορίας, ιδίως κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, η αγγειοπλαστική στη Σίφνο πέρασε μια διαδοχική φάση παρακμής και αναγέννησης, έχοντας κερδίσει σήμερα από μια περίοπτη θέση στην τοπική οικονομία του νησιού.
Σήμερα, δραστηριοποιούνται στη Σίφνο σχεδόν δεκαπέντε αγγειοπλάστες, αριθμός που, αν και δεν έχει σχέση με εκείνον του παρελθόντος, είναι ενδεικτικός της αναγέννησης που βιώνει η αγγειοπλαστική στο νησί. Έναν τέτοιο αγγειοπλάστη γνωρίζουμε κι εμείς εδώ στη Σίφνο. Απασχολημένος τον περισσότερο καιρό στον τροχό και στον άμορφο πηλό, ο κύριος Αντώνης είναι ένας από τους λιγοστούς αγγειοπλάστες που κρατούν ακόμα ζωντανή την αγγειοπλαστική στο νησί. Παιδί αγγειοπλαστών ο ίδιος, ο κύριος Αντώνης ασχολείται ενεργά από μικρό παιδί με την αγγειοπλαστική και τη λαϊκή ζωγραφική, διατηρώντας το δικό του εργαστήριο στις Καμάρες.
Γεμάτο πολύχρωμα πήλινα σκεύη σε διάφορα μεγέθη και χρώματα, το εργαστήρι του κυρίου Αντώνη κρατά ζωντανή την παλιά σιφνέικη παράδοση, ενώ βρίσκει τα πατήματά του στον 21ο αιώνα της ψηφιακής τεχνολογίας. Κάπως έτσι ξεκινήσαμε να συζητάμε με τον κύριο Αντώνη για την τέχνη του και τη δική του πορεία στην αγγειοπλαστική, μια συζήτηση που αποδείχθηκε ανοιχτό παράθυρο στην παράδοση ενός αλλιώτικου νησιού στο Αιγαίο.
«Πότε μάθατε την αγγειοπλαστική;» είναι η πρώτη μου ερώτηση και ο κύριος Αντώνης μου απαντά: «Από δέκα χρονών. Από παιδί ξεκίνησα. Ήταν δύσκολη η δουλειά τότε, αλλά τώρα είναι πιο εύκολη. Ξεκίνησα μόλις ήμουν πολύ μικρός. Από τα οκτώ μέχρι τα δεκατρία μάθαινα σιγά σιγά την τέχνη και τώρα, μετά από πολλά χρόνια, γηράσκω αεί διδασκόμενος. Παράλληλα, όμως, με την αγγειοπλαστική, είμαι και λαϊκός ζωγράφος. Τα πρώτα μου πινέλα τα έφερε ο αρχιτέκτονας Γιάννης Δημητριάδης. Ο γιος του, ο Λεωνίδας, είναι αυτός που έβγαλε το καράβι που εξυπηρετεί τη Σίφνο και κάνει δωρεές στο σχολείο, για να καταλάβετε. Οπότε, λίγο τα πινέλα από τον Γιάννη Δημητριάδη και την Αγγελική Βερνίκου, μαζί με τα λόγια του Γιώργου Σηφαλάκη, του πρώτου που άκουγε κλασική μουσική στη Σίφνο το 1960, και φυσικά οι γονείς μου, με βοήθησαν να κάνω τα πρώτα μου βήματα στην Τέχνη».
Μετά από λίγο, ο κύριος Αντώνης επιστρέφει στον τροχό του και, ενώ συνεχίζει για λίγο ένα μισοτελειωμένο έργο που είχε σκεπάσει πριν από λίγη ώρα, εγώ βρίσκω την ευκαιρία να εξερευνήσω τις γωνιές του μικρού του εργαστηρίου. Πήλινα μαγειρικά σκεύη σε διάφορα μεγέθη, ζωγραφισμένες κούπες κάθε στυλ, θυμιατά, αλλά και μικρά πολύχρωμα πήλινα σκεύη, μικρά και μεγάλα, γεμίζουν τα ράφια στο εργαστήριο του κυρίου Αντώνη.
«Δηλαδή, κατάγεστε από αγγειοπλαστική οικογένεια», συμπληρώνω εγώ και ο κύριος Αντώνης μου απαντά: «Ο πατέρας μου και η μάνα μου ασχολούνταν με την αγγειοπλαστική. Ο μπαμπάς μου έφτιαχνε και η μάνα μου έφτιαχνε και ζωγράφιζε. Η πρώτη Σιφνιά που ζωγράφιζε. Μάλιστα, οι άλλοι έλεγαν στις γυναίκες τους πως ό,τι κάνει η Αγλαΐα να το κάνουν κι αυτές. Τώρα η δουλειά είναι πιο εύκολη. Παλιά, αν έπιανε μια βροχή, έπρεπε να τρέξεις να καλύψεις τα πήλινα με πανί. Τώρα, απλώς έχεις τον διακόπτη και τον ανοιγοκλείνεις».
«Θα λέγατε σε κάποιον νέο ή νέα να μάθει τη δουλειά;» ρωτώ εγώ στη συνέχεια της συζήτησής μας, περιμένοντας να ακούσω το παράπονο που συνοδεύει κάθε τεχνίτη που ασχολείται με μια παραδοσιακή τέχνη. Τότε, ο κύριος Αντώνης μου απαντά το εξής: «Πολλές φορές λέω σε νέους γονείς να μη στείλουν τα παιδιά τους στην Αθήνα σε σχολές. Άμα κατάγονται από αγγειοπλαστική οικογένεια, καλύτερα αγγειοπλάστες στη Σίφνο. Γνωρίζω και περίπτωση με δύο αδέλφια, όπου ο ένας ακολούθησε τον δρόμο της αγγειοπλαστικής, ενώ ο άλλος όχι. Μαντέψτε ποιος έχει σταθερή εργασία και ποιος όχι».
Διαβάστε ακόμα:
Best of Σίφνος: Γραφικά χωριά, απίστευτες παραλίες και ιδιαίτερες γεύσεις
Σίφνος: 10 επιλεγμένες προτάσεις για διαμονή στο στολίδι των Κυκλάδων
Σίφνος: Η αποθέωση της ανεμελιάς και της πληρότητας σε ένα νησί που τα έχει όλα
