Ένα road trip στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου τα έχει σχεδόν όλα. Καταρράκτες και ποτάμια, πυκνά δάση, όμορφα ορεινά χωριά, απομονωμένα ξωκλήσια και ιστορία που ξεδιπλώνεται σε κάθε διαδρομή. Τα μονοπάτια της περιοχής περνούν μέσα από πλούσια φύση, ενώ μερικά από αυτά καταλήγουν στη διάσημη κορυφή του Προφήτη Ηλία, από όπου η θέα είναι μοναδική.
Πρώτη στάση είναι, φυσικά, ο Αρχαιολογικός Χώρος του Μυστρά, ένας από τους σημαντικότερους της Ελλάδας. Βρίσκεται σε ένα φυσικό οχυρό, έναν στρατηγικής σημασίας λόφο που ονομαζόταν Μυζηθράς. Η ίδρυσή του ανάγεται στην εποχή της πρώτης άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας, το 1204. Μετά την πτώση της Πόλης, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διασπάστηκε, και η Πελοπόννησος δόθηκε στη φραγκική οικογένεια των Βιλλεαρδουίνων, οι οποίοι ίδρυσαν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας.
Το 1249, ο Φράγκος πρίγκιπας Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος έχτισε το κάστρο του Μυστρά, που αποτέλεσε τον πυρήνα της μετέπειτα καστροπολιτείας, μιας από τις σπουδαιότερες πόλεις των ύστερων βυζαντινών χρόνων. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει το μεσαιωνικό κάστρο και τον οχυρωμένο οικισμό, που αποτελείται από μονές, εκκλησίες, παρεκκλήσια, κατοικίες και παλάτια. Η καστροπολιτεία δημιουργήθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα, αλλά έχασε τη σημασία της κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και εγκαταλείφθηκε οριστικά στα μέσα του 20ού αιώνα. Στο ψηλότερο σημείο δεσπόζει το κάστρο του Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου (1249), ενώ στις πλαγιές του λόφου αναπτύσσονται η Άνω Χώρα (ή Χώρα), η Κάτω Χώρα (ή Μεσόχωρα) και η Έξω Χώρα.
Ο χώρος φημίζεται για τις υστεροβυζαντινές εκκλησίες που είναι διάσπαρτες στην περιοχή, όπως ο Άγιος Δημήτριος, η Αγία Σοφία, οι Άγιοι Θεόδωροι, η Οδηγήτρια, η Μονή της Παντάνασσας και η Ευαγγελίστρια. Στον χώρο λειτουργεί επίσης Μουσείο, με γλυπτά, χειρόγραφα, κοσμήματα, καθώς και αντικείμενα καθημερινής ζωής, όπως εξαρτήματα καλλωπισμού, ένδυσης και υπόδυσης.
Αγαπημένη στάση είναι και αυτή στις πηγές και τον καταρράκτη του ποταμού Κνακίωνα. Στη βορειοανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, λίγο έξω από τη Σπάρτη και πάνω από το μικρό χωριό Τρύπη, βρίσκονται οι πανέμορφες πηγές του Κνακίωνα. Το σημείο απέχει περίπου 2 χιλιόμετρα από το χωριό. Θα αφήσετε το αυτοκίνητό σας στην αλάνα που θα συναντήσετε και θα ξεκινήσετε περπάτημα για περίπου 200 μέτρα, μέχρι να βγείτε στην πρώτη λίμνη. Αν συνεχίσετε τη διαδρομή, θα φτάσετε στο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ενώ, αν πάρετε το μονοπάτι πίσω από το ξωκλήσι, θα οδηγηθείτε στον καταρράκτη. Εδώ, η φύση είναι οργιώδης, και το τοπίο θυμίζει νεραϊδοϊστορίες. Σημειώστε πως η βόλτα μπορεί να συνδυαστεί με ένα μίνι πικ νικ, αν ο καιρός το επιτρέπει.
Εκτός από τις εκκλησίες που βρίσκονται εντός του αρχαιολογικού χώρου του Μυστρά, υπάρχουν και άλλες στην περιοχή που αξίζει να επισκεφθείτε. Μία από αυτές είναι ο Σπηλαιώδης Ναός της Παναγίας Λαγκαδιώτισσας, πάνω από το χωριό Παρόρι, μέσα σε ένα εντυπωσιακό φαράγγι. Το μικρό σπηλαιοεκκλησάκι χρονολογείται από τον 12ο αιώνα, και σύμφωνα με την παράδοση, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, πριν ξεκινήσει το ταξίδι του για την Κωνσταντινούπολη το 1449, πήγε εκεί για να λειτουργηθεί. Για να φτάσετε, θα χρειαστεί να κάνετε μια μικρή πεζοπορία, όμως τα ψηλά βράχια και το κατάφυτο φαράγγι, που δημιουργούν ένα παραμυθένιο τοπίο, θα σας αποζημιώσουν.
Υπάρχει όμως και μια ακόμη εντυπωσιακή διαδρομή στην περιοχή, που περνά από τη Λαγκαδιώτισσα, σαφώς μεγαλύτερη αλλά πολύ ενδιαφέρουσα. Η διαδρομή ανεβαίνει προς το σπηλαιομονάστηρο της Παναγίας Ζαγούνας και στη συνέχεια ανηφορίζει προς το Μοναστήρι της Φανερωμένης, για να καταλήξει στο χωριό Παρόρι μέσω της Παναγίας της Λαγκαδιώτισσας. Το μονοπάτι είναι λιθόστρωτο, σηματοδοτημένο, με σταθερή κλίση, ιδανικό για όσους αγαπούν τις ανηφοριές και τις προκλήσεις. Το μικρό μοναστήρι της Παναγίας, χτισμένο μέσα σε σπηλιά, ανάγεται στο 1754, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στην είσοδο, και χαρίζει πανοραμική θέα στην κοιλάδα του Ευρώτα.
Μέχρι εκεί, υπολογίστε περίπου 2 χιλιόμετρα και 50 λεπτά πορείας, λόγω της ανηφορικής κλίσης. Η διαδρομή συνεχίζει μέσα σε πυκνή βλάστηση και όμορφο τοπίο προς τη Μονή Φανερωμένης, για ακόμη 2 χιλιόμετρα περίπου. Για την κατάβαση από τη Φανερωμένη ως το χωριό – περνώντας και πάλι από τη Λαγκαδιώτισσα- θα χρειαστείτε περίπου 2 ώρες. Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε τη Μονή Γόλας (ή Κουμούστα), μια πανέμορφη πετρόκτιστη μονή στα νοτιοανατολικά του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων. Με βάση τις κτητορικές επιγραφές που έχουν βρεθεί στη μονή, πιθανολογείται ότι χτίστηκε το 1632, ενώ κάποιες μαρτυρίες αναφέρουν ως έτος ίδρυσης το 1608. Το μοναστήρι βρίσκεται σε κατάφυτη τοποθεσία με έλατα, καστανιές και πεύκα, συνθέτοντας ένα σκηνικό απόλυτης γαλήνης. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται και η Μονή Ζερμπίτσας, σε υψόμετρο περίπου 500 μέτρων. Η μονή χρονολογείται από τον 17ο αιώνα και, συγκεκριμένα, χτίστηκε το 1639, ενώ οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό της τοποθετούνται περίπου 30 χρόνια αργότερα. Πρόκειται για σταυροπηγιακή μονή αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που αρχιτεκτονικά ανήκει στον σταυροειδή εγγεγραμμένο αγιορείτικου τύπου.
Όσον αφορά τους οικισμούς, η Αναβρυτή είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά του Ταϋγέτου, σκαρφαλωμένη σε υψόμετρο περίπου 800 μέτρων. Το χωριό χωρίζεται σε δύο γειτονιές, περικυκλώνεται από υπέροχη φύση και προσφέρει απρόσκοπτη θέα στις γύρω κορυφές. Διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή αρχιτεκτονική με τα πέτρινα σπίτια και αποπνέει αίσθηση απομόνωσης και γαλήνης. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ήταν γνωστό για τα βυρσοδεψία, την υφαντουργία και την κηροπλαστική του: επρόκειτο δηλαδή για ένα κεφαλοχώρι, που στα μέσα του 19ου αιώνα είχε περισσότερους κατοίκους ακόμη και από τη Σπάρτη. Δυστυχώς, άρχισε να ερημώνει μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για τους λάτρεις της φύσης και της πεζοπορίας, αξίζει να σημειωθεί ότι το χωριό το διασχίζει το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, ενώ από εδώ ξεκινούν και πολλά ακόμη μονοπάτια που ανεβαίνουν στις κορυφές του Ταϋγέτου.
Άλλο ένα όμορφο χωριό, σαφώς μικρότερο όμως, είναι η Τρύπη. Ανήκει στα ορεινά χωριά της περιοχής και βρίσκεται σε υψόμετρο 640 μέτρων, περιβαλλόμενη από πυκνό δάσος με πεύκα και κυπαρίσσια. Τα τρεχούμενα νερά προσθέτουν μια ξεχωριστή γοητεία στο τοπίο, ενώ οι πηγές Καρβασαρά και Βασιλονέρι, όπως και ο ποταμός Κνακίων που ρέει κοντά, καθιστούν το χωριό ιδανική βάση για εξορμήσεις προς τον καταρράκτη. Κάθε Σεπτέμβρη, στις πηγές του ποταμού, διοργανώνεται πανηγύρι με αφορμή τη γιορτή της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Εξίσου μικρός αλλά γοητευτικός οικισμός είναι και τα Πικουλιάνικα, που πήραν το όνομά τους από την οικογένεια Πίκουλα, η οποία διαφέντευε την περιοχή από τον 18ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Χτισμένα σε υψόμετρο 580 μέτρων, προσφέρουν υπέροχη θέα προς την κοιλάδα του Ευρώτα στα ανατολικά και τις πλαγιές του Ταϋγέτου στα δυτικά.
Το χωριό είναι χωμένο μέσα σε πλούσια φύση, με λιγοστά σπίτια και γραφικούς ξενώνες, ιδανικούς για ρομαντικές αποδράσεις. Βρίσκεται μια ανάσα από τον αρχαιολογικό χώρο του Μυστρά, ενώ γύρω του υπάρχουν μονοπάτια για περιπάτους στη φύση και μικρές πεζοπορικές διαδρομές. Στις απολήξεις του βουνού, το Ξηροκάμπι μπορεί να μην έχει θέα, έχει όμως τον δικό του χαρακτήρα. Είναι ένα μεγάλο, επίπεδο χωριό, με παλιά πέτρινα νεοκλασικά και ατμόσφαιρα άλλης εποχής. Αξίζει να κάνετε μια μικρή βόλτα, περπατώντας ή με το αυτοκίνητο, για να το εξερευνήσετε. Πιο γραφικό σημείο του χωριού είναι η παλιά πέτρινη γέφυρα, που ανάγεται στην Ελληνιστική περίοδο, δυτικά του χωριού, δίπλα στο μικρό υπαίθριο θέατρο, στους πρόποδες του βουνού. Υπολογίζεται πως χτίστηκε γύρω στο 150 π.Χ. και βρίσκεται πάνω στην τότε Βασιλική Οδό, η οποία ένωνε τη Σπάρτη με την Καρδαμύλη.
Για όσους θέλουν να συνδυάσουν την πεζοπορία με την εξερεύνηση και να ζήσουν μια πλήρη εμπειρία βουνού, αντί να κλείσουν δωμάτιο σε κάποιον ξενώνα, μπορούν να επιλέξουν τη διανυκτέρευση στο Ορειβατικό Καταφύγιο του ΕΟΣ Σπάρτης. Το Καταφύγιο του Ταϋγέτου βρίσκεται στη θέση Βαρβάρα, πάνω από το χωριό Τόριζα, σε υψόμετρο 1.550 μέτρων. Είναι πέτρινο, χτισμένο αρχικά το 1940, αλλά καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου και ξαναχτίστηκε με υλικά από το προηγούμενο κτίσμα. Εγκαινιάστηκε εκ νέου το 1962 και σήμερα μπορεί να φιλοξενήσει έως 24 άτομα (Τηλ.: 6945832701). Για να φτάσετε ως εκεί, η πιο κλασική διαδρομή ξεκινά από την πηγή Μαγκανιάρη, όπου υπάρχει χώρος στάθμευσης και άφθονο νερό για να γεμίσετε τα παγούρια σας πριν ξεκινήσετε. Το μονοπάτι είναι καλά σηματοδοτημένο και περνά μέσα από πυκνό δάσος κωνοφόρων. Στη διαδρομή θα περάσετε από την πηγή Βαρβάρα και στη συνέχεια θα φτάσετε στο καταφύγιο.
Από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε προς την κορυφή του Προφήτη Ηλία, τη διάσημη κορυφή του Ταϋγέτου, απ’ όπου η θέα απλώνεται σε ολόκληρη τη Λακωνία. Για όσους ασχολούνται με την αναρρίχηση, η περιοχή διαθέτει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείο, το Αναρριχητικό Πάρκο Λαγκάδας, το οποίο θα βρείτε πάνω στον δρόμο Σπάρτης–Καλαμάτας μέσω Ταϋγέτου. Οι εντυπωσιακοί κατακόρυφοι βράχοι με τις φυσικές σπηλιές και η καταπράσινη φύση που τους περιβάλλει κάνουν την αναρρίχηση εκεί μια μοναδική εμπειρία, που συνδυάζει πρόκληση και απόλυτη ηρεμία.
Διαβάστε ακόμα:
5 προορισμοί στον Ταΰγετο, ιδανικοί για αποδράσεις τα επόμενα weekends
4 χωριά σε τέσσερα βουνά της Ελλάδας ιδανικά για εκδρομές
Mαγευτικές διαδρομές, υπέροχη θέα, γαλήνια φύση: Πεζοπορία στον Ταΰγετο
