Κάδιθ: Εξερευνώντας την ψυχή της Ανδαλουσίας

Το λιμάνι του Κάδιθ επιλέχθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο ως σημείο αναχώρησης για το δεύτερο ταξίδι του προς τον Νέο Κόσμο, το 1493. Στους αιώνες που ακολούθησαν, όταν η Σεβίλλη άρχισε να παρακμάζει, ανέλαβε τον ρόλο του κύριου λιμανιού των Δυτικών Ινδιών, δηλαδή των ισπανικών αποικιών στην Αμερική, και η άνθιση αυτή τον 17ο και 18ο αιώνα έφερε πλούτο και ανάπτυξη στην πόλη. Τότε κτίστηκαν τα μπαρόκ μέγαρα και οι κατοικίες των εμπόρων με τους χαρακτηριστικούς πύργους παρατηρητήρια (torres miradores στα ισπανικά), από όπου παρακολουθούσαν τα πλοία να προσεγγίζουν το λιμάνι. Αυτά τα κτίρια διαμόρφωσαν τη χαρακτηριστική εικόνα της παλιάς πόλης που περιβαλλόταν από επιβλητικά τείχη τα οποία ακολουθούσαν την ακτογραμμή, προστατεύοντάς την από στεριά και θάλασσα. Στο δυτικό άκρο δεσπόζουν τα δύο φρούρια της La Caleta, το Castillo de Santa Catalina και το Castillo de San Sebastián, που αποτελούσαν αναπόσπαστο τμήμα του αμυντικού συστήματος..

Η οχύρωση άρχισε να διαμορφώνεται ήδη από τους πρώτους μεσαιωνικούς αιώνες, όταν το Κάδιθ έπρεπε να προστατευτεί από επιδρομές και εισβολές. Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, την εποχή της θαλάσσιας ισχύος της Ισπανίας, τα τείχη επεκτάθηκαν και ενισχύθηκαν με προμαχώνες, πύλες και φυλάκια, ώστε να προστατεύουν όχι μόνο τους κατοίκους, αλλά και τα πλούτη που κατέφθαναν από τον Νέο Κόσμο.

Το πιο εμβληματικό σημείο της οχύρωσης είναι η Puerta de Tierra, η μεγάλη «Πύλη της Στεριάς». Κατασκευασμένη τον 18ο αιώνα πάνω στα θεμέλια παλαιότερων οχυρών, υπήρξε για αιώνες η μοναδική είσοδος προς την πόλη από την ξηρά. Η λιθόκτιστη πρόσοψή της, διακοσμημένη με αγάλματα και το οικόσημο της Ισπανικής Μοναρχίας ήταν σύμβολο δύναμης και ανεξαρτησίας. Παρά τον αυστηρό στρατιωτικό χαρακτήρα τους, τα τείχη εντάχθηκαν αρμονικά στην πόλη και με το πέρασμα των χρόνων, στους προμαχώνες διαμορφώθηκαν χώροι περιπάτου και αναψυχής με υπέροχη θέα στον Ατλαντικό.

Bario del Populo, η παλαιότερη συνοικία της πόλης

Το ιστορικό κέντρο του Κάδιθ αποτελείται από ένα πυκνό δίκτυο γειτονιών και για να το γνωρίσετε πρέπει να περπατήσετε πολύ. Η Barrio del Pópulo είναι η παλαιότερη και πιο ιστορική περιοχή, η καρδιά της πόλης από τη ρωμαϊκή εποχή έως σήμερα. Περπατώντας στα στενά σοκάκια, ανάμεσα στα αρχαία τείχη και στα σπίτια με λουλουδιασμένα μπαλκόνια, θα βρεθείτε στο σημείο όπου αναπτύχθηκε η φοινικική Gadir.

Η συνοικία διατηρεί ακόμη τις τρεις μεσαιωνικές πύλες της αρχικής οχύρωσης του 13ου αιώνα -την El Pópulo, τη De la Rosa και την De los Blancos-, οι οποίες λειτουργούσαν ως είσοδοι προς την τότε οχυρωμένη πόλη. Μέσα στα στενά διασώζεται και ένα από τα παλαιότερα ρωμαϊκά θέατρα της Ισπανίας, το Teatro Romano, που ανακαλύφθηκε τυχαία το 1980 κάτω από κατοικίες. Είναι επισκέψιμο και αξίζει να το δείτε και να περπατήσετε στα ωραία φωτισμένα τούνελ, πίσω από το χώρο των κερκίδων. Στην ίδια περιοχή θα δείτε και την πρώην καθεδρική εκκλησία Santa Cruz, κτισμένη τον 13ο αιώνα επάνω στα θεμέλια ενός παλαιότερου αραβικού τεμένους.

Στα όρια μεταξύ της El Pópulo και της γειτονιάς της Santa María υψώνεται ο μεγάλος καθεδρικός ναός με τον χρυσοκίτρινο τρούλο, ένα εντυπωσιακό μπαρόκ-νεοκλασικό κτίριο που δεσπόζει στον ορίζοντα της πόλης. Αν και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1716, ολοκληρώθηκε τελικά το 1838, οπότε τα νεοκλασικά στοιχεία – ο τρούλος, οι πύργοι και η κύρια πρόσοψη- επηρέασαν το αρχικό μπαρόκ σχέδιο του αρχιτέκτονα Vicente Acero.

Στο υποβλητικό εσωτερικό ξεχωρίζει η περίτεχνη ξυλόγλυπτη «χορωδία» του 18ου αι., μία από τις ωραιότερες της Ανδαλουσίας: είναι η σειρά των ξύλινων καθισμάτων που βρίσκονται στο κεντρικό τμήμα του ναού, ανάμεσα στο ιερό και στο κλίτος, για να κάθονται ιερείς και μοναχοί στη διάρκεια της λειτουργίας. Στην κρύπτη του καθεδρικού βρίσκεται ο πέτρινος τάφος του διάσημου συνθέτη του 20ού αιώνα Manuel de Falla ο οποίος καταγόταν από το Κάδιθ.

Βγαίνοντας από τα σοκάκια του Pópulo, ο δρόμος θα σας φέρει στην Plaza de San Juan de Dios, μία από τις πιο ζωντανές πλατείες της πόλης. Εκεί βρίσκεται το Δημαρχείο του 19ου αιώνα και γύρω του απλώνονται καφέ και εστιατόρια που σερβίρουν το αυθεντικό pescaíto frito. Συνοδέψτε το με ένα ποτήρι κρύα μπίρα ή fino.

Παρότι πολυσύχναστη την ώρα του μεσημεριανού, αξίζει να πάτε και στην ολοζώντανη Mercado Central de Abastos στην Πλατεία Δημοκρατίας. Εγκαινιάστηκε το 1838 και από τότε έχει ανακαινιστεί δύο φορές. Εκεί πωλούνται όλα τα είδη ολόφρεσκων προϊόντων και υπάρχουν πολλά στέκια για να τα δοκιμάσετε και να απολαύσεις tapas με ολόφρεσκα θαλασσινά, κρασί και τοπικά πιάτα. Η αγορά ξεχωρίζει και για την αρχιτεκτονική της: είναι ένα τετράπλευρο αίθριο με εσωτερική αυλή και δωρικού ρυθμού κιονοστοιχίες στην εξωτερική πλευρά, κτισμένη με κιτρινωπή πέτρα από την περιοχή. Στο κέντρο του αιθρίου υπάρχει μια μοντέρνα προσθήκη από τη νεότερη ανακαίνιση: ένα μεταλλικό -γυάλινο περίπτερο που προστατεύει τα εσωτερικά μαγαζιά και το Rincón Gastronómico με τα μοντέρνα stands για πεντανόστιμο street food.

Santa María, η γειτονιά του φλαμένγκο

H όμορφη συνοικία βρίσκεται κοντά στις Puertas de Tierra, εκεί όπου κάποτε άρχιζαν τα τείχη της πόλης, και διατηρεί αναλλοίωτη την ατμόσφαιρα του 18ου αιώνα, τότε που το Κάδιθ ήταν ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Ευρώπης. Περπατώντας στα ήσυχα δρομάκια της Santa Maria θα θαυμάσετε μεγαλοπρεπή σπίτια και αρχοντικά, όπως η Casa Lasquetty, ένα εξαίρετο δείγμα μπαρόκ αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα. Η πρόσοψή της, με τα περίτεχνα μπαλκόνια και τις ανάγλυφες λεπτομέρειες παραπέμπει στην εποχή των πλούσιων εμπόρων που είχαν κάνει το Κάντιθ σημείο αναφοράς για το εμπόριο με τις αποικίες στον Νέο Κόσμο. Εξίσου επιβλητικό μνημείο είναι η Βασιλική Φυλακή (Cárcel Real), ένα νεοκλασικό κτίριο με χαρακτηριστική συμμετρία και δωρικές κολόνες, που σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικός χώρος.

Ανεβαίνοντας προς τη Plaza de San Francisco θα δείτε τη Santa Cueva, την περίφημη Ιερή Σπηλιά. Το θρησκευτικό συγκρότημα χρονολογείται στο τέλος του 18ου αιώνα και φιλοξενεί τρία αριστουργήματα του Francisco de Goya: Τον Μυστικό Δείπνο, τον Πολλαπλασιασμό των Ψωμιών και των Ιχθύων και την Παραβολή της Βασιλικής Τράπεζας. Ο ναός είναι χτισμένος σε δύο επίπεδα: το χαμηλότερο, πιο λιτό τμήμα, αντιπροσωπεύει τη γη και τη μετάνοια, ενώ το επάνω, φωτεινό και διακοσμημένο με έργα τέχνης, συμβολίζει τον ουρανό και τη θεία λύτρωση. Η Santa Cueva θεωρείται ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία θρησκευτικής τέχνης στην Ανδαλουσία, τόσο για την αρχιτεκτονική του όσο και για την καλλιτεχνική της αξία.

Η Santa María δεν ξεχωρίζει μόνο για τα μνημεία της, αλλά και για τη μουσική της ψυχή. Οι ήχοι της κιθάρας, τα πατήματα των χορευτών του φλαμένγκο και οι φωνές των cantaores αντηχούν στα σοκάκια και στα μικρά tablaos. Ειδικά τα βράδια του καλοκαιριού, θα ακούσετε μουσικές να ξεπηδούν από ανοιχτά παράθυρα, θα δείτε παιδιά να μιμούνται το χορό των ενηλίκων, ή ηλικιωμένους να χτυπούν ρυθμικά παλαμάκια. Εδώ το φλαμένκο δεν είναι παράσταση, είναι τρόπος ζωής και η Santa María υπήρξε σημαντικό κέντρο της καλλιτεχνικής αυτής έκφρασης και σχολείο για μεγάλους δημιουργούς που σημάδεψαν το ανδαλουσιανό τραγούδι. Ανάμεσα στα παραδοσιακά tablaos ξεχωρίζει το Pena Flamenca La Perla de Cadiz, αφιερωμένο στη μεγάλη τραγουδίστρια La Perla. Eκεί οι καλλιτέχνες τραγουδούν, χορεύουν και παίζουν κιθάρα με τρόπο βαθιά προσωπικό, σχεδόν μυσταγωγικό. Δεν υπάρχει σκηνή, υπάρχει μόνο ο ρυθμός, τα χτυπήματα των χεριών και το πάθος της στιγμής.

Vina, η γειτονιά των ψαράδων

Η Vina είναι η πιο παραδοσιακή και γοητευτική συνοικία του Κάδιθ, η καρδιά της τοπικής ζωής και η ψυχή του φημισμένου καρναβαλιού. Στα στενά σοκάκια, ανάμεσα σε λευκά σπίτια και πολύχρωμα μπαλκόνια, ακούγονται συχνά ήχοι κιθάρας και γέλια από παρέες που τραγουδούν τα περίφημα chirigotas, τα σατιρικά τραγούδια που γεννήθηκαν εκεί.

Στη γειτονιά ξεχωρίζει το θέατρο Falla, ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια της πόλης, που χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Με τα κόκκινα τούβλα και τις περίτεχνες αψίδες αποτελεί δείγμα του «νεο-μουδεχάρ» που συνδυάζει την αραβική τέχνη με την κομψότητα της ισπανικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Φιλοξενεί όλο τον χρόνο σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, όμως γίνεται πραγματικά το επίκεντρο της πόλης κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού. Εκεί διεξάγεται ο διάσημος διαγωνισμός των καρναβαλικών ομάδων, όπου χιλιάδες θεατές απολαμβάνουν τα ευφυή και σατιρικά τραγούδια των chirigotas και comparsas.

Η γειτονιά φημίζεται για τη φιλόξενη, αυθεντική της ατμόσφαιρα και για τις ταβέρνες της όπου οι ντόπιοι απολαμβάνουν παρέα, κρασί και μουσική. Εδώ αξίζει να δοκιμάσετε το πιο χαρακτηριστικό πιάτο του Κάρντιθ, σαρδέλες με pirinaca, μια δροσερή σαλάτα με ντομάτα, πιπεριά και κρεμμύδι, ιδανική για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού.

Η φωτογενής παραλία La Caleta

Μια σύντομη βόλτα με τα πόδια από το ιστορικό κέντρο της πόλης, μέσα από τη γειτονιά La Vina θα σας φέρει στη φημισμένη παραλία La Caleta για να γνωρίσετε ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία της πόλης, εκεί όπου κάποτε αγκυροβολούσαν φοινικικά, ρωμαϊκά και αραβικά πλοία, ένα σημείο συνάντησης της Ευρώπης, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Είναι ένα από τα πιο φωτογενή σημεία της πόλης, εκεί όπου ο ήλιος δύει πάνω στον Ατλαντικό. Το φως του δειλινού που τη φωτίζει μαζί με τα κάστρα Santa Catalina και San Sebastián δημιουργούσε ανέκαθεν ένα σκηνικό ποιητικής μελαγχολίας. Οι Ανδαλουσιανοί ποιητές, όπως και οι ζωγράφοι της σχολής του Κάδιθ, το περιέγραφαν ως «el alma del mar» (η ψυχή της θάλασσας). Η La Caleta είναι επίσης ένα γεμάτο ζωή σημείο συνάντησης για τους κατοίκους της Vina, όπου τους αρέσει να ψαρεύουν, να κάθονται σε παρέες, να τραγουδούν και να γιορτάζουν -ειδικά στο καρναβάλι. Έχει, επίσης, χρησιμοποιηθεί ως σκηνικό σε αρκετές ταινίες με πιο διάσημη το «Die Another Day» (2002) με τον James Bond, όπου η Halle Berry εμφανίζεται να βγαίνει από τη θάλασσα – υποτίθεται στην Κούβα.

Τα ιστορικά κάστρα της πόλης

Στις δύο άκρες της La Caleta υψώνονται οι δύο πέτρινοι φρουροί του Κάδιθ, τα κάστρα Santa Catalina και San Sebastián. Το πρώτο κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα με εντολή του βασιλιά Φιλίππου Β, ύστερα από τη μεγάλη επιδρομή των Αγγλο-Ολλανδών το 1596 που άφησε την πόλη σχεδόν κατεστραμμένη. Ο μηχανικός Cristobal de Rojas ανέλαβε τότε να δημιουργήσει ένα οχυρό που θα προστάτευε τον δυτικό όρμο με μια τολμηρή, για την εποχή, αρχιτεκτονική σχεδίαση. Η πενταγωνική μορφή, που θυμίζει αστερία, επέτρεψε στους προμαχώνες να κοιτούν προς κάθε πλευρά ώστε να αποτρέπεται κάθε πιθανή απειλή. Με το πέρασμα των αιώνων, το Castillo de Santa Catalina διαδραμάτισε ρόλο φυλακίου και στρατιωτικής φυλακής για αιχμαλώτους των Ναπολεόντειων Πολέμων για να καταλήξει στις μέρες μας να γίνει πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στην τέχνη και την ιστορία του Κάδιθ. Κάντε μια περιήγηση φτάνοντας ως τις γωνιώδεις επάλξεις από όπου θα απολαύσετε πανοραμική θέα στον ωκεανό και μπείτε στο εσωτερικό όπου οι παλιές αίθουσες και τα κελιά φιλοξενούν περιοδικές εκθέσεις.

Ένα από τα ωραιότερα σημεία του κάστρου είναι το παρεκκλήσι που είναι αφιερωμένο στην Αγία Αικατερίνη της Αλεξανδρείας, κτισμένο το 1693. Από εκεί, ένα μονοπάτι οδηγεί στο δυτικό προμαχώνα, το αγαπημένο σημείο των ντόπιων για να απολαύσουν το ηλιοβασίλεμα. Το Castillo de San Sebastián ορθώνεται επάνω σε ένα νησάκι το οποίο σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς φιλοξενούσε κάποτε έναν φοινικικό ναό αφιερωμένο στον Τιτάνα Κρόνο. Αιώνες αργότερα, το 1457, ένα βενετσιάνικο πλοίο, οι επιβάτες του οποίου είχαν προσβληθεί από πανούκλα, βρήκε καταφύγιο εκεί. Οι ναυτικοί που επέζησαν έχτισαν ένα μικρό εκκλησάκι προς τιμήν του Αγίου Σεβαστιανού με το όνομα του οποίου βαφτίστηκε το νησί. Το σημερινό φρούριο ανεγέρθηκε πολύ αργότερα, το 1706, για να ενισχύσει την άμυνα της πόλης, λειτουργώντας ως συμπλήρωμα του αντικρινού Castillo de Santa Catalina: το ένα προστατεύει την La Caleta από τη στεριά, το άλλο από τη θάλασσα.

Το Castillo de San Sebastián είναι προσαρμοσμένο στο σχήμα του νησιού, με ακανόνιστους τοίχους και επάλξεις. Το 1860 ενώθηκε με τη στεριά μέσω του Paseo Fernando Quiñones, μιας λιθόστρωτης διαδρομής που σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους περιπάτους στην Ανδαλουσία. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα εγκαταστάθηκε και ο ύψους 41 μέτρων σιδερένιος φάρος που εξακολουθεί να καθοδηγεί τα πλοία που μπαίνουν στον κόλπο.

Το Μουσείο του Κάδιθ

Είναι ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ανδαλουσίας. Βρίσκεται στην πλατεία Μίνα, στο ιστορικό κέντρο, και στεγάζεται σε ένα παλιό μοναστήρι του 17ου αιώνα. Τα εκθέματά του απηχούν χιλιάδες χρόνια ιστορίας – από τους Φοίνικες και τους Ρωμαίους μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι περίφημες Φοινικικές σαρκοφάγοι (5ος αι. π.Χ.) που ανακαλύφθηκαν στη δεκαετία του 1980 και θεωρούνται αριστουργήματα της Μεσογειακής τέχνης, ευρήματα από τα αρχαία Γάδειρα όπως κοσμήματα, αγγεία και αγάλματα, ρωμαϊκά ψηφιδωτά, γλυπτά από την κοντινή αποικία Baelo Claudia (κοντά στη Tarifa) και άλλα εκθέματα που δείχνουν την εξέλιξη της πόλης από την προϊστορία ως τη ρωμαϊκή εποχή.

Μια «γιορτή του λαού, από τον λαό»

Κάθε Φεβρουάριο και για δέκα ολόκληρες ημέρες, το Κάδιθ μεταμορφώνεται καθώς γιορτάζει το καρναβάλι του. Οι κάτοικοι βάζουν την καρδιά και την ψυχή τους σε αυτή τη γιορτή που θεωρείται, όχι μόνο η πιο αναμενόμενη της χρονιάς, αλλά και ένα από τα πιο αυθεντικά και διασκεδαστικά καρναβάλια ολόκληρης της Ισπανίας που ξεχωρίζει για την ανεμελιά, τη σάτιρα και το χιούμορ του και είναι πραγματικά «μια γιορτή του λαού, από τον λαό». Οι ρίζες του καρναβαλιού του Κάδιθ φτάνουν στον 16ο αιώνα. Στην αρχική του μορφή είχε έντονες επιρροές από το καρναβάλι της Γένοβας, καθώς οι δύο πόλεις διατηρούσαν τότε στενές εμπορικές σχέσεις. Οι Ιταλοί έμποροι και ναυτικοί έφεραν μαζί τους τις αποκριάτικες συνήθειες, τις μεταμφιέσεις και τη μουσική τους, ωστόσο με τον καιρό οι κάτοικοι της ανδαλουσιανής πόλης διαμόρφωσαν το καρναβάλι σύμφωνα με το δικό τους πνεύμα, προσδίδοντάς του έναν μοναδικό χαρακτήρα γεμάτο χιούμορ, κοινωνική και πολιτική σάτιρα. Έτσι γεννήθηκαν οι περίφημες chirigotas -οι σατιρικές μουσικές ομάδες που τραγουδούν εύθυμα τραγούδια, σχολιάζοντας την επικαιρότητα και την καθημερινή ζωή με πνεύμα και ευρηματικότητα.

Διαβάστε ακόμα:

Pueblos blancos: Τα κάτασπρα «Κυκλαδοχώρια» της Ισπανίας

Μαδρίτη: Η πιο πολύχρωμη και φωτεινή πρωτεύουσα της Ευρώπης

Φλωρεντία: H ιταλική πόλη που προκαλεί δέος στους επισκέπτες με την ανείπωτη ομορφιά της