Υπάρχουν μέρη που σε καλούν σε διάλογο με το παρελθόν τους. Η Καστοριά είναι ένα από αυτά. Καθώς ο Μάιος στολίζει με χρώματα την ελληνική φύση, αυτή η πόλη-χερσόνησος της Δυτικής Μακεδονίας μεταμορφώνεται σε έναν ιδανικό προορισμό για ένα μαγευτικό Σαββατοκύριακο.
Πρωινό αντίκρισμα
Το πρώτο φως του ήλιου πάνω στη λίμνη Ορεστιάδα, είναι μια εμπειρία που δε χορταίνει το μάτι. Καθώς οδηγούσα προς την πόλη νωρίς το πρωί του Σαββάτου, η αντανάκλαση των σπιτιών στα ήρεμα νερά ήταν σαν ζωγραφικός πίνακας σε διαρκή μεταβολή. Τα πράσινα των λόφων γύρω από τη λίμνη, πιο έντονα από ποτέ στην καρδιά της άνοιξης, συμπληρώνουν αρμονικά το παζλ μιας εικόνας που καθηλώνει.
«Μάιος είναι ο καλύτερος μήνας για να επισκεφθείς την Καστοριά,» μου λέει ο Γιάννης, ντόπιος οδηγός που με συνοδεύει στην περιήγηση. «Δεν έχει το κρύο του χειμώνα ούτε τη ζέστη του καλοκαιριού. Η φύση είναι σε πλήρη άνθιση και τα πουλιά κάνουν πάρτι στη λίμνη».
«Το ξύπνημα της πόλης»
Αφήνω τις αποσκευές στο μικρό παραδοσιακό ξενώνα που έχω επιλέξει στη συνοικία Ντολτσό και βγαίνω για την πρώτη μου βόλτα. Περπατώντας στον παραλίμνιο δρόμο, συναντώ κωπηλάτες που προπονούνται από νωρίς. Οι κουπιές χαράζουν το νερό δημιουργώντας υπνωτικούς κυματισμούς. Λίγο πιο πέρα, μια παρέα ψαράδων έχει ήδη στήσει τα καλάμια της. Η σχέση της πόλης με τη λίμνη είναι οργανική – δεν είναι απλώς ένα γεωγραφικό χαρακτηριστικό, είναι η ίδια η ταυτότητά της. Ο πρωινός καφές σε καφενείο με θέα τη λίμνη συνοδεύεται από το παραδοσιακό γλυκό της περιοχής, το «ρεβανί». Η γλυκύτητά του αντιπαραβάλλεται με τη γαλήνια αύρα του τοπίου, ενώ τα τιτιβίσματα των πουλιών συμπληρώνουν το ηχητικό σκηνικό της άνοιξης.
Περίπατος στο Απόζαρι
Το απόγευμα αφιερώνεται στην εξερεύνηση στο Απόζαρι, την αρχοντική συνοικία στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου. Οι ανθισμένες γλάστρες στα παράθυρα και στις αυλές των σπιτιών προσθέτουν χρώμα στο πετρόκτιστο τοπίο. Τα καλντερίμια, στενά και δαιδαλώδη, κάνουν κάθε στροφή μια έκπληξη.
«Προσέξτε τα σαχνισιά,» με προτρέπει η ξεναγός Μαρία, δείχνοντας τις χαρακτηριστικές προεξοχές των αρχοντικών. «Οι βαθύπλουτοι έμποροι της Καστοριάς έφερναν αρχιτέκτονες από όλα τα Βαλκάνια για να χτίσουν τα σπίτια τους.» Επισκέπτομαι το αρχοντικό Τσιατσιαπά, όπου ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Βαριά έπιπλα, περίτεχνες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα ταβάνια μαρτυρούν την πολυτέλεια μιας άλλης εποχής. Από τα παράθυρα του δεύτερου ορόφου, η θέα της λίμνης είναι μαγευτική – ιδιαίτερα καθώς ο απογευματινός ήλιος χρωματίζει τον ουρανό με αποχρώσεις του πορτοκαλί και του μωβ.
Βραδινός περίπατος στο φωταγωγημένο Ντολτσό
Με το σούρουπο, η βόλτα συνεχίζεται στη γειτονιά του Ντολτσό. Τα φώτα της πόλης αντανακλώνται στη λίμνη, δημιουργώντας μια ονειρική ατμόσφαιρα. Τα στενά δρομάκια με τα πέτρινα σπίτια αφηγούνται ιστορίες εμπόρων, τεχνιτών και επαναστατών. Το δείπνο σε παραδοσιακή ταβέρνα είναι μια γαστρονομική αποκάλυψη. Τοπικά πιάτα όπως η φασολάδα με χοιρινό, τα γεμιστά πιπεράκια και το παραδοσιακό γαλακτομπούρεκο της περιοχής συνθέτουν ένα γευστικό ταξίδι στην τοπική κουζίνα.
«Τα περισσότερα υλικά είναι από την περιοχή μας,» εξηγεί περήφανα ο ιδιοκτήτης. «Τα μανιτάρια συλλέγονται από τα γύρω βουνά, το τυρί είναι από τοπικά κοπάδια, και τα χόρτα μαζεύονται φρέσκα κάθε πρωί».
Κυριακή πρωί με βυζαντινή λάμψη
Το πρωινό της Κυριακής ξεκινά με επίσκεψη στους βυζαντινούς ναούς της πόλης. Οι Άγιοι Ανάργυροι με τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες τους και ο Άγιος Στέφανος με το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας αποτελούν αριστουργήματα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Οι ακτίνες του πρωινού ήλιου διαπερνούν τα βιτρό παράθυρα, δημιουργώντας παιχνιδίσματα φωτός πάνω στις αγιογραφίες που χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα. Η πρωινή λειτουργία έχει τελειώσει και οι πιστοί συγκεντρώνονται στο προαύλιο. Ηλικιωμένες κυρίες με μαύρα ρούχα συζητούν χαμηλόφωνα, ενώ τα παιδιά παίζουν ανέμελα γύρω από την εκκλησία. Η αίσθηση της κοινότητας είναι έντονη – μια συνέχεια της ζωής που ρέει αδιάκοπα εδώ και αιώνες.
Μεσημεριανή γαλήνη στα οχυρώματα
Το μεσημέρι της Κυριακής με βρίσκει στην πλατεία Δαβάκη, όπου τα απομεινάρια των βυζαντινών τειχών αφηγούνται ιστορίες αυτοκρατορικής δόξας και επιδρομών. Ένα ζευγάρι χελιδόνια φτιάχνει τη φωλιά του σε μια εσοχή του τείχους – η ζωή συνεχίζεται ακόμα και πάνω στα αρχαία πετρώματα.
Παρατηρώ τον Μεντρεσέ, το οθωμανικό ιεροδιδασκαλείο, με τις αψίδες και τα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της περιόδου. Η ιστορική στρωματογραφία της Καστοριάς είναι εμφανής σε κάθε βήμα – βυζαντινά, οθωμανικά και νεοκλασικά στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά σε ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό μωσαϊκό.
Απογευματινή αναχώρηση με γεύση νοσταλγίας
Το απόγευμα της Κυριακής φτάνει γρήγορα και η ώρα της αναχώρησης πλησιάζει. Κάνω μια τελευταία στάση στο Λαογραφικό Μουσείο, στεγασμένο στο αρχοντικό του Νεράτζη Αϊβάζη. Τα εκθέματα ζωντανεύουν την καθημερινότητα περασμένων εποχών – εργαλεία, υφαντά, παραδοσιακές φορεσιές και οικιακά σκεύη συνθέτουν το ψηφιδωτό της τοπικής κληρονομιάς. Στο Ενδυματολογικό Μουσείο, τα χρυσοκέντητα παλτά και τα πανωφόρια με γούνα μαρτυρούν την ευμάρεια των κατοίκων και την ακμή του εμπορίου γούνας που έκανε την Καστοριά ξακουστή σε όλη την Ευρώπη.
Επιστροφή με τις αισθήσεις γεμάτες
Καθώς οδηγώ μακριά από την Καστοριά αργά το απόγευμα της Κυριακής, η εικόνα της πόλης που καθρεφτίζεται στη λίμνη μένει αποτυπωμένη στη μνήμη μου. Ο Μάιος έχει προσφέρει το ιδανικό σκηνικό για αυτή την απόδραση – ούτε πολύ κρύο, ούτε πολύ ζεστό, με τη φύση σε πλήρη άνθιση και τις αισθήσεις σε εγρήγορση.
Ένα Σαββατοκύριακο στην Καστοριά την άνοιξη είναι μια εμπειρία που συνδυάζει την αισθητική απόλαυση με την ιστορική περιπλάνηση. Οι εποχές του χρόνου διαδέχονται η μία την άλλη, όπως οι αυτοκρατορίες και οι πολιτισμοί που πέρασαν από εδώ, αφήνοντας το αποτύπωμά τους. Η Καστοριά του Μαΐου, με τα αρώματα των λουλουδιών, τα χρώματα του νερού και τους ήχους των πουλιών, είναι ένας προορισμός που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή του ταξιδιώτη. Φεύγω με την υπόσχεση να επιστρέψω – ίσως σε ένα επόμενο ανοιξιάτικο Σαββατοκύριακο, όταν η νοσταλγία για τη λιμναία πολιτεία θα γίνει και πάλι ακαταμάχητη.
Διαβάστε ακόμα:
Καστοριανά καράβια: Τα ζωντανά κινητά μνημεία της λίμνης της Καστοριάς
Τα φημισμένα πλινθόχτιστα χωριά των Κορεστείων στην Καστοριά
Δισπηλιό Καστοριάς: Ξενάγηση σε έναν προϊστορικό οικισμό ηλικίας 7.000 ετών
