Ο παππούς μου, ο πατέρας της μητέρας μου, ο Σαράντος Σαλουφάκος, γεννήθηκε στο χωριό Μηλιά της Μεσσηνιακής Μάνης, ένα μέρος που έχω επισκεφθεί αρκετές φορές και κάθε φορά με κατακλύζει συγκίνηση και ψυχική ανάταση. Πνιγμένο στο πράσινο, εκείνο το μανιάτικο, με δεκάδες αποχρώσεις και μια δική του μυστική σκοτεινιά. Στο έμπα του χωριού στέκει το θαυμάσιο καφενείο της κυρίας Μαρίας, που κατάγεται από την Κρήτη και με κάνει να νιώθω απόλυτα οικεία, αφού η άλλη πλευρά της καταγωγής μου, από τον πατέρα μου, κρατά από τα Χανιά.
Η μητέρα μου, όμως, προτιμά να περνά τα καλοκαίρια της τα τελευταία χρόνια στη Στούπα, είτε με τον πατέρα και εμάς τα παιδιά, είτε μόνη της. Κατεβαίνει στην παραλία της Καλογριάς από νωρίς το πρωί, με τον καφέ και το μυθιστόρημά της, και μένει εκεί ως το απόγευμα απολαμβάνοντας τη θάλασσα. Σημείωση: η παραλία της Καλογριάς έχει ταυτιστεί με μια σπουδαία λογοτεχνική ιστορία. Στα χρόνια 1917-1918 ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Αλέξης Ζορμπάς έζησαν εδώ, εργαζόμενοι στα -σήμερα εγκαταλειμμένα- ορυχεία της Πραστοβάς, όπου και γνωρίστηκαν. Από εκείνη την εμπειρία ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας εμπνεύστηκε το εμβληματικό έργο Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά. Η μητέρα μου κι εγώ απολαμβάνουμε πάντοτε το εντυπωσιακό mural του street artist Skitsofrenis που δεσπόζει πάνω από την παραλία.
Τα βράδια δειπνούμε στην κεντρική παραλία της Στούπας, χαζεύοντας την περατζάδα. Έχουμε ζήσει εκεί πολλές στιγμές: από μικρούς καβγάδες μάνας και κόρης πάνω από μανιάτικη πατατοσαλάτα, μέχρι τσουχτές μακαρονάδες και τσίπουρα που συνήθως δοκιμάζω εγώ. Καμιά φορά μάς πιάνει η όρεξη και παίρνουμε το αυτοκίνητο για έναν απογευματινό καφέ στην Καρδαμύλη. Μας αρέσει πολύ και το Λιμένι, μας θυμίζει τις Κυκλάδες και το νοσταλγούμε συχνά μέσα στον χειμώνα.
Πού θα πάτε για μπάνιο: Οι παραλίες ανάμεσα στην Στούπα και την Καρδαμύλη
Στο παρελθόν, η Στούπα ήταν ένα ήσυχο ψαροχώρι με λιγοστούς μόνιμους κατοίκους. Οι τρεις παραλίες της -η κεντρική, μπροστά στο χωριό, αγαπημένη οικογενειών και παιδιών, η μικρή και ήσυχη Χαλικούρα στο νότιο άκρο, και η μεγάλη και φημισμένη Καλογριά στα βόρεια- προσέλκυσαν με τον καιρό χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι αμμώδεις ακτές της Στούπας και της Καλογριάς είναι ιδανικές για οικογένειες, με ρηχά και ζεστά νερά, οργανωμένες υποδομές, ταβερνάκια και καφέ που προσφέρουν ό,τι χρειάζεται κανείς για μια ημέρα στη θάλασσα χωρίς να του λείψει τίποτα.
Λίγο πιο πέρα, ο Φονέας ξεχωρίζει με την μικρότερη ακτή του, στρωμένη με φωτεινά βότσαλα που δίνουν ιδιαίτερο χαρακτήρα στο τοπίο. Τα νερά του είναι βαθύτερα και ο μεγάλος βράχος που δεσπόζει στην παραλία χαρίζει φυσική σκιά, που γίνεται ανεκτίμητη τις ώρες της ζέστης.
Ακόμα πιο μακριά, τα Δελφίνια είναι ιδανικά για μια απογευματινή βουτιά και για να απολαύσει κανείς ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα της περιοχής. Τα κρυστάλλινα νερά και η πανοραμική θέα τα κάνουν ξεχωριστή εμπειρία. Και η παραλία της Καρδαμύλης, τα Ριτσά, με το πιο χοντρό βότσαλο και τις πάπιες που περιφέρονται αμέριμνες εδώ κι εκεί, έχει μια δική της, ονειρική ατμόσφαιρα.
Αξιοθέατα και στάσεις για καφέ, ποτό και φαγητό
Στην Καρδαμύλη, τα πιο εμβληματικά σημεία ενδιαφέροντος είναι οι πέτρινοι πύργοι, με κορυφαίο παράδειγμα τον Πύργο του Μούρτζινου, που έχει αναστηλωθεί και λειτουργεί ως μουσείο. Εκεί φιλοξενούνται εκθέσεις και δράσεις που αναδεικνύουν την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα κτίρια και στους καταπράσινους κήπους, να ανέβει στην κορυφή του πύργου και να απολαύσει τη θέα προς την Καρδαμύλη και τον Μεσσηνιακό κόλπο. Τους καλοκαιρινούς μήνες, οι πρωινές ώρες είναι ιδανικές για μια βόλτα ως τον παλιό οικισμό, όπου τα διατηρημένα κτίσματα και τα κατάλοιπα μιας άλλης εποχής συνθέτουν μια εμπειρία που ενώνει την ιστορία με τη φυσική ομορφιά του τόπου.
Ανάμεσα στα νεότερα σημεία ενδιαφέροντος συγκαταλέγεται η κατοικία του σπουδαίου φιλέλληνα Patrick Leigh Fermor και της συζύγου του Joan. Το σπίτι σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη σε στενή συνεργασία με τους Fermor και ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του ’60. Ο Fermor, αφού ταξίδεψε για χρόνια στην Ελλάδα μετά τη συμμετοχή του στη Μάχη της Κρήτης, επέλεξε την Καρδαμύλη ως τόπο μόνιμης εγκατάστασης. Εδώ υποδέχθηκε φίλους, διανοούμενους και προσωπικότητες διεθνούς κύρους, ενώ το βιβλίο του για τη Μάνη παραμένει βασικό ανάγνωσμα για όσους θέλουν να γνωρίσουν σε βάθος την περιοχή. Μετά τον θάνατό του, η παραθαλάσσια βίλα πέρασε στο Μουσείο Μπενάκη και λειτουργεί ως χώρος φιλοξενίας συγγραφέων και μεταφραστών, με ορισμένες περιόδους ανοιχτές στο κοινό.
Για καφέ ή γλυκό στην Καρδαμύλη, αρκεί μια βόλτα στο κέντρο του χωριού. Όμορφες αυλές, δέντρα που προσφέρουν φυσική σκιά και θέα που αγκαλιάζει τους ελαιώνες και τον Μεσσηνιακό κόλπο δημιουργούν το ιδανικό σκηνικό. Για φαγητό, η παλιά Καρδαμύλη κρατά το χαρακτήρα της με παραδοσιακές αυλές στρωμένες με χαλίκι, όπου τοπικές γεύσεις και φρέσκα υλικά από τη μανιάτικη γη πρωταγωνιστούν. Το τοπίο ολοκληρώνεται με τον ιστορικό Πύργο Μούρτζινου που δεσπόζει στο λόφο, θυμίζοντας ότι η Καρδαμύλη συνδυάζει ιστορία και γαστρονομία με τρόπο σπάνιο.
Πίσω στη Στούπα, η εμπειρία του φαγητού και του ποτού δένει με τη θέα στη θάλασσα. Από κοκτέιλ και γλυκά που ταιριάζουν με τα καλοκαιρινά απογεύματα, μέχρι μεσημεριανά ή δείπνα βασισμένα σε παραδοσιακές μανιάτικες συνταγές, όλα σερβίρονται σε αυλές δίπλα στην παραλία. Κι όταν το γεύμα τελειώνει, ένα δροσερό κέρασμα έρχεται σαν μικρή υπόσχεση φιλοξενίας που χαρακτηρίζει τη Μάνη.
Κεφάλαιο Λιμένι
Μετά τη Στούπα και την Καρδαμύλη, βρίσκεται ένας ακόμα επί γης παράδεισος. Το Λιμένι, ένα από τα πιο γοητευτικά παραθαλάσσια χωριά της Μέσα Μάνης, είναι ουσιαστικά ένας παραδοσιακός οικισμός με σπάνια αρχιτεκτονική συνοχή που καλά κρατεί στον χρόνο, ενώ υπήρξε το επίνειο της Αρεόπολης. Στην καρδιά του χωριού δεσπόζει το εντυπωσιακό παλάτι του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, με τον τετραώροφο πύργο και τα χαρακτηριστικά τοξωτά ανοίγματα. Στις 17 Μαρτίου 1821, επικεφαλής 5.000 Μανιατών, ξεκίνησε από εδώ μαζί με άλλους οπλαρχηγούς την απελευθέρωση της Καλαμάτας, δίνοντας το έναυσμα για τον Αγώνα. Σήμερα, οι επισκέπτες της Μάνης μπορούν να δουν στον πύργο τον τάφο και την προτομή του.
Η ακτογραμμή του Λιμενίου είναι κυρίως βραχώδης, αλλά αν θέλετε να συνδυάσετε και Λιμένι και άμμο, μπορείτε: η μεγάλη παραλία ανάμεσα στο Νέο Οίτυλο και το Καραβοστάσι βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Στη βόλτα σας, μάλιστα, θα συναντήσετε και γραφικά εκκλησάκια, όπως του Αγίου Σώστη. Σε απόσταση μόλις 5 χλμ. από το Λιμένι βρίσκονται και τα ξακουστά Σπήλαια του Δυρού, ιδανικός συνδυασμός για μια ημερήσια εκδρομή εντός των διακοπών σας.
Μερικές ακόμα must κοντινές βόλτες με το αυτοκίνητο
Αν σας έχει πιάσει η όρεξη για μια μικρή εξερεύνηση, ανοίξτε τον χάρτη, ανηφορίστε προς τον Ταΰγετο και ανακαλύψτε έναν κοντινό, ιδιαίτερο προορισμό που μοιάζει να κρατά ακόμη την ατμόσφαιρα περασμένων δεκαετιών: το Μαυροβούνι, με το μικρό ποτάμι που το διασχίζει, τα γραφικά σπίτια στις όχθες του και τις γειτονιές ενωμένες με λιλιπούτεια γεφυράκια.
Επίσης, κάντε μια πρωινή βόλτα στην Αρεόπολη της Μάνης, για μια στάση στον προσωπικά αγαπημένο μου φούρνο σε όλη την Ελλάδα, για τον οποίο σας έχω ήδη μιλήσει μέσα από το Travel.gr. Ο «Ξυλόφουρνος της κυρά-Μηλιάς» βγάζει τα πιο τραγανά λαλάγγια και εξαιρετικές πίτες ημέρας, ενώ βρίσκεται σε μια ιστορική τοποθεσία, στην πλατεία 17ης Μαρτίου. Το κτήριο που τον στεγάζει είναι διατηρητέο μνημείο, αναγνωρισμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και φυσικά, αξίζει μια εκδρομή στο πολυαγαπημένο Εξωχώρι, γνωστό και ως Ξεχώρι, χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 500 μέτρων στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Ταϋγέτου. Οι ρίζες του χωριού φτάνουν ως τα μεσαιωνικά χρόνια, με την πρώτη του αναφορά να καταγράφεται το 1278 σε έγγραφο των Βενετών. Η περιοχή ήταν γνωστή τότε και θεωρούνταν κομβικό σημείο για την επικοινωνία ανάμεσα στη Μεσσηνία και τη Λακωνία. Κάντε μια στάση στο Πολιτιστικό και Λαογραφικό Μουσείο του Εξωχωρίου, που στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο και φιλοξενεί μια προσεγμένη συλλογή αντικειμένων της καθημερινότητας, όπως αυτή διαμορφωνόταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Στον χώρο ανήκει πλέον και το παλιό Λιοτρίβι Κουμουτσέα, που αναστηλώθηκε μερικώς χάρη σε δωρεές, δίνοντάς σας την ευκαιρία να δείτε πώς λειτουργούσε στις εποχές της ακμής του. Άλλωστε, Μεσσηνία και λάδι είναι έννοιες σχεδόν ταυτόσημες.
Διαβάστε ακόμα:
Γερολιμένας: Η εμπειρία στην αυθεντική Μάνη
Τρεις παραλίες με κρυστάλλινα νερά μέσα στο σαγηνευτικό τοπίο της Μάνης
