4 οινοποιεία στους πρόποδες του Ολύμπου

Παρότι νωρίς μέσα στην ημέρα, αμέσως μετά τις πρώτες γουλιές του ελληνικού καφέ, του ζητώ να δοκιμάσω τα κρασιά του, καθώς καθόμαστε απέναντι. Μου εξιστορεί ότι, από το 1983 μέχρι το 1990 ασχολούνταν με τις καλλιέργειες του πατέρα του, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και λίγα σιτάρια. Έβαλε τα πρώτα αμπέλια το 1995, σε πέντε στρέμματα, δέκα διαφορετικές ποικιλίες για να δει ποια αγαπούσε περισσότερο ο τόπος, εδώ στα 700 μέτρα υψόμετρο και έδαφος αμμοπηλώδες με πέτρα πολλή. Τα πρώτα πέντε χρόνια παρατηρούσε και ενημερωνόταν διαρκώς μέχρι το 2000 όπου έκανε την κίνηση του ανοίγματος του οινοποιείου. Τα πέντε στρέμματα έγιναν πια πενήντα, με ποικιλίες merlot, cabernet, syrah και λημνιώνα να συνθέτουν τις εξαιρετικές ετικέτες του οινοποιείου, είτε ως blend είτε μονοποικιλιακά, πάντα καλλιεργώντας βιολογικά. Η θέα του βουνού στο βάθος μου αποσπά στιγμιαία την προσοχή για να με επαναφέρει ο Σάκης στην ιστορία του με ένα τσούγκρισμα των ποτηριών όπου πίνουμε τον ερυθρό «Ευβίοτο». Ο Σάκης Μηνάς σπούδασε αμπελουργία – οινολογία στο δημόσιο ΙΕΚ Λάρισας, αφού είχε ανοίξει το οινοποιείο και συνέχισε την εκπαίδευσή του στην Αθήνα, σε σχολή γευσιγνωσίας για ένα χρόνο και μετά στο ΑΠΘ, στο τμήμα δια βίου μάθησης ένα χρόνο αμπελουργία και ένα χρόνο οινολογία. Και αφού πήρε φόρα, έκανε και ένα πέρασμα, όπως το λέει ο ίδιος, για ένα χρόνο από ένα οινοποιείο στο Μπορντό, όπου έμαθε να φτιάχνει τα κόκκινα κρασιά. Μοιάζει όμως, ακόμη και χωρίς να το αναφέρει ότι η έννοια της «δια βίου μάθησης» είναι γραμμένη στο DNA του, μοιρασμένη με τον ενθουσιασμό που εκπέμπει ο ίδιος. Σαν σκέψη, σαν κουλτούρα, σαν τρόπο ζωής, έχει την καλλιέργεια χωρίς φάρμακα, χωρίς λιπάσματα και φυσική λίπανση με δικό του κομπόστ. Αποχαιρετώντας με, τοποθετεί ο ίδιος στο πίσω κάθισμα ένα μικρό δώρο για την επίσκεψή μου εδώ, συμπληρώνοντας την κουβέντα με την πληροφορία ότι ο ίδιος είναι ο πρόεδρος των βιοκαλλιεργητών Θεσσαλίας. 

Οινοποιείο Πολυχρός   

Στις παρυφές της Σκοτίνας, στους πρόποδες του Ολύμπου, ψηλά πάνω από την παράλια ζώνη, ανάμεσα σε καστανιές και καρυδιές, βρίσκεται το μικρό οικογενειακό οινοποιείο «Πολυχρός». Η τοποθεσία ονομάζεται «Αναβρυκός» έχοντας πάρει το όνομά της από τις πηγές που αναβλύζουν εκεί, έχοντας βαπτίσει και ένα από τα κρασιά του οινοποιείου με το ίδιο όνομα. Ο Γιώργος Πολυχρός, μαζί με τον μικρότερο αδερφό του Μιχάλη, τη σύζυγό του Ελευθερία και τη μητέρα Δημητρία, συνεχίζουν μια παράδοση την οποία ξεκίνησε ο πατέρας του, Αθανάσιος, χτίζοντας το οινοποιείο το 1997. Έχοντας φύγει από τη ζωή το 2019, ο Αθανάσιος Πολυχρός έχει αφήσει ένα πολύ γερό αποτύπωμα στην ενασχόληση με τα αποστάγματα, το κρασί αλλά και στη συνείδηση της υπόλοιπης οικογένειας. Ο Γιώργος Πολυχρός, έχοντας ένα πολύ καθαρό βλέμμα, κυριολεκτικά αλλά και σε σχέση με την εξέλιξη της επιχείρησης, στα 33 του σήμερα, έχοντας σπουδάσει τεχνολόγος γεωπόνος στα ΤΕΙ Λάρισας το 2015, κινείται σε μια πορεία εξελικτική, εξωστρεφή και με διάθεση φρέσκια.

Με τη βοήθεια της οινολόγου Άρτεμης Τουλάκη, έκανε τις πρώτες εμφιαλώσεις, οίνου ερυθρού, το 2020, μέσα στην περίοδο της πανδημίας. Στα 28 στρέμματα που καλλιεργούν σήμερα, αποδίδουν περί τις 8000 φιάλες οίνων blend και μονοποικιλιακών, όπως τον «Αναβρυκό» ο οποίος είναι syrah, merlot και λημνιό, τη «Χρυσή Πέστροφα», (βαπτισμένο από τη λίμνη με τις πέστροφες η οποία βρίσκεται μέσα στο κτήμα), μια μίξη ροδίτη και chauvignon blanc, τη «Ροζ Πέστροφα», από ροζέ μοσχάτο, το μονοποικιλιακό 100% λημνιό «19 Έλατα», από τα ισάριθμα δέντρα του κτήματος και το «συς», που σημαίνει αγριόχοιρος, μονοποικιλιακό 100% merlot. Υπάρχει και μια πειραματική καλλιέργεια από βιδιανό, ποικιλία από την Κρήτη σε μικρή παραγωγή αλλά συνεχίζεται ταυτόχρονα και η παραγωγή ρακής από τα δύο ρακοκάζανα που είχε στήσει ο πατέρας της οικογένειας, αποστάζοντας μοσχάτο. Το κτήμα είναι ανοιχτό όλο το χρόνο για επισκέψεις γευσιγνωσίας κυρίως, τους χειμερινούς μήνες κατόπιν ραντεβού. Καθώς παρατηρώ τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να συλλέγουν τα κάστανα της χρονιάς από τα πλούσια δέντρα του κτήματος, κατεβαίνω τις απότομες κατηφόρες του χωριού με την επίγευση της δοκιμής των κρασιών αλλά και αποστάγματος, χωρίς γλυκάνισο το οποίο είναι η καλύτερη πιστοποίηση για το μεράκι που χαρακτηρίζει το κτήμα Πολυχρού.

KOURTIS WINERY

Η Ράχη του νομού Πιερίας, μόλις 14 χλμ από την πόλη της Κατερίνης, βρίσκεται ανάμεσα στα Πιέρια όρη, πατρίδα των Μουσών κατά τη μυθολογία, τον Όλυμπο στα νότια και τη θάλασσα στα ανατολικά, απολαμβάνοντας στο υψόμετρο των 300 περίπου μέτρων, μια ιδανική κλιματολογική συνθήκη. Σε αυτή τη ράχη, στο αμμο-αργιλοπηλώδες έδαφος, μέσης σύστασης, καλλιεργούνται τα περίπου 70 στρέμματα των διάφορων ποικιλιών αμπέλου της οικογένειας Κούρτη. Φτάνοντας στο οινοποιείο, σύμφωνα πάντα με τον πλοηγό, μόνο η μυρωδιά του κρασιού μου έδωσε το σήμα ότι έφτασα, όντως, αφού το κτίριο μοιάζει περισσότερο με μια καλοφτιαγμένη, παραδοσιακή οικία παρά με έναν επαγγελματικό χώρο. Από έξω. Μέσα, πετυχαίνω τον Απόστολο Κούρτη σε πλήρη εργασιακή δραστηριότητα, με την αντλία να μεταφέρει ποσότητες οίνου σε δεξαμενές και ο ίδιος να παρακολουθεί με προσήλωση τη διαδικασία. Έξω πάλι, στην αυλή, κάτω από τις πυκνές φυλλωσιές των δέντρων, κερνάει από το παλαιωμένο απόσταγμα που παράγει, ζεσταίνοντας αμέσως τη διάθεση. Η οικογένεια Κούρτη, ασχολούνταν παλαιότερα με την καλλιέργεια καπνών, όπως ήταν ευρέως διαδεδομένο στην περιοχή, αλλά δεν έλειπε ποτέ ένας λαχανόκηπος καθώς και το μικρό αμπελάκι για τις ανάγκες τους σε κρασί και τσίπουρο.

Η αλλαγή στην καλλιέργεια, δηλαδή ο περιορισμός στις ανάγκες για καπνά, τους οδήγησε να αρχίσουν να σκέφτονται την πιο επαγγελματική ενασχόληση με την παραγωγή οίνου, ξεκινώντας το 1997 με 10 στρέμματα στην περιοχή Τούμπα, σε μια ράχη στην είσοδο του χωριού με ασβεστολιθικό έδαφος. Οι πρώτες ποικιλίες που φυτεύτηκαν ήταν η Trebbiano, οι γαλλικές Chardonnay, Cabernet, Merlot και Syrah. Η επαγγελματική οινοποίηση πρέπει να περιμένει λίγα χρόνια ακόμη, μέχρι το 2006, αλλά τα αποτελέσματα οδηγούν τον Απόστολο Κούρτη στη διαδικασία της διαρκούς εξέλιξης, την αγάπη για το κρασί να εξελιχτεί σε λατρεία, με μια φιλοσοφία όχι εμπορική απέναντι στα προϊόντα που παράγει, με όλους τους αμπελώνες να είναι βιολογικής καλλιέργειας και ελληνικές ποικιλίες, όπως το Ξινόμαυρο, το Αγιωργίτικο, το Βιδιανό και το Ασύρτικο να έχουν προστεθεί στη γκάμα των ετικετών που εμφιαλώνει. Είτε σε blend, είτε μονοποικιλιακά. Δοκιμάζοντας τα κρασιά, στο υπέροχο επισκέψιμο με τις μεγάλες τζαμαρίες, συνοδεία απίθανων αλλαντικών, τυριών αλλά και σπιτικής πίτας, από τα χέρια της μητέρας Κούρτη, διαπιστώνω εύκολα γιατί όλοι μου πρότειναν να επισκεφθώ το συγκεκριμένο οινοποιείο. Κάθε μπουκάλι, στολισμένο με τις ιδιαίτερες ετικέτες του εικαστικού Σωτήρη Παναηλίδη, μοιάζει να κρύβει μια διαφορετική οινική ιστορία, εξελικτική και αρκετά πολυδιάστατη. 

Το Κτήμα Κούρτη δίνει βαρύτητα στο επισκέψιμο κομμάτι, στις γευσιγνωσίες και τις ξεναγήσεις, όλο το χρόνο, κατόπιν συνεννόησης. 

VOÏ Wines (Βοή) 

Η γνωριμία μου με τον Ιάσωνα Λίγα, το οινοποιείο του, τα κρασιά του, τους φίλους του και τη φιλοσοφία του, ήταν από την πρώτη στιγμή μια διαδικασία θετικής ενέργειας, φυσιολογικής αυτόματης συμπάθειας και περιπέτειας. Έχοντας φτάσει στην περιοχή της Κρανιάς Ολύμπου, στην αμπελουργική ζώνη της Ραψάνης, περίπου μιάμιση ώρα νωρίτερα από το ραντεβού μας, αναζήτησα το αμπελοτόπι όπου βρίσκονταν σε διαδικασία τρύγου, ο ίδιος ο Ιάσωνας και φίλοι του από την υπόλοιπη Ελλάδα καθώς και από τη νότια Γαλλία. Το σημείο Τσοκάτος, όπου βρίσκεται ο συγκεκριμένος μπαχτσές, εμφανίστηκε ξαφνικά, σε μια απότομη στροφή του βατού χωματόδρομου τον οποίο ακολούθησα για περίπου ενάμιση χιλιόμετρο. Η ομάδα εργάζεται ήσυχα, τρυγά με προσοχή τα τσαμπιά από τη μικτή καλλιέργεια των ποικιλιών Σταυρωτό, Ξινόμαυρο και Κρασάτο, ποικιλίες τις οποίες ο ίδιος ο Ιάσωνας προσπαθεί να διασώσει, όπως λέει. Σε υψόμετρα από 300 έως 630 μέτρα, σε εδάφη επικλινή, σε πέτρα σχίστη, σε αμπελοτόπια όπου η εργασία γίνεται χειρονακτικά, αφού δεν μπορούν να έρθουν μηχανήματα, σε 60 διάσπαρτα στρέμματα, καλλιεργούνται βιοδυναμικά οι συγκεκριμένες ποικιλίες. Ο τρόπος της πέρμα κουλτούρας, τον οποίο υποστηρίζει, δεν εννοεί βιολογική ούτε συμβατική καλλιέργεια. Ο Ιάσωνας έχει τα δικά του ψεκάσματα, από πρόπολη, φύκια, αιθέρια έλαια, πετρώματα (ζεόλιθους), αλλά δουλεύει πολύ και με τις φάσεις της σελήνης, από τα κλαδέματα, την οινοποίηση, ακόμη και τις μεταφορές του προϊόντος. Γνωρίζοντας, σιγά – σιγά και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, μπαίνω στη διαδικασία, χωρίς δεύτερη σκέψη, να βοηθήσω στο κουβάλημα των καλαθιών με τον πολύτιμο καρπό, αφού έχει φτάσει το μικρό φορτηγό για να μεταφέρει τον τρύγο της ημέρας στο οινοποιείο. Στα 36 του χρόνια σήμερα, ο Ιάσωνας Λίγας κλείνει ήδη 5 χρόνια στο συγκεκριμένο οινοποιείο, το οποίο στεγάζεται στο παλιό σχολείο, κτίσματος του 1905 και αρχηγείου της Αντίστασης της περιοχής, στο κέντρο του αμφιθεατρικού πετρόκτιστου χωριού.

Καθώς η υπόλοιπη ομάδα έχει ξεκινήσει να ετοιμάζει το φαγητό για όλους μας, το οποίο θα σερβιριστεί στο υπέροχο μοναστηριακό τραπέζι της ψηλοτάβανης αίθουσας, με μαύρο χοίρο από τη Μονή Αγίου Διονυσίου να πρωταγωνιστεί στο μενού, μου μιλά για τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει ως αμπελουργός – οινοποιός στην περιοχή, από την κλιματική αλλαγή, η οποία τον οδήγησε μια χρονιά στον τρύγο να μετατίθεται μέχρι το Δεκέμβριο, τα αγριογούρουνα, αλλά και την έλλειψη εργατικού δυναμικού που να θέλει να ασχοληθεί με τα αμπέλια. Η διονυσιακή μου εμπειρία με την επίσκεψη στο VOÏ Winery, τερματίζει τον κύκλο των αισθήσεων με το μοίρασμα του φαγητού στο τραπέζι, το διαρκές βουητό από τις ζωντανές συζητήσεις, τις αφίξεις νέων φίλων με δικά τους κρασιά για μοίρασμα, τις πολύ ιδιαίτερες ποιότητες των κρασιών του Ιάσωνα αλλά και το «τίμημα» να πάρω λάθος κατεύθυνση στην Εθνική Οδό κατά την αναχώρησή μου από την Κρανιά Ολύμπου, απόλυτα ευδιάθετος από την εμπειρία.

Διαβάστε ακόμα:

Η παράδοση του τρύγου σε προορισμούς της Ελλάδας

Ο Τρύγος στον Μεγαρικό Αμπελώνα

Κεφαλονιά-Ιθάκη: Εξερευνώντας το οινικό σύμπαν τους