Το Σαββατιανό, η ποικιλία που έχει ταυτιστεί όσο καμία άλλη με τον Αττικό Αμπελώνα, βρέθηκε στο επίκεντρο της εκδήλωσης «Τα κρασιά της Αττικής-Η Αναγέννηση ενός Εμβληματικού Αμπελώνα», που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου με τη διοργάνωση της Περιφέρειας Αττικής και του Travel.gr.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, εκπρόσωποι του αττικού αμπελώνα κατέθεσαν σκέψεις, προβληματισμούς και στόχους γύρω από τη διαμόρφωση ενός σταθερού και συνεκτικού αφηγήματος για τα κρασιά της Αττικής, υπό τον συντονισμό του Master of Wine, Γιάννη Καρακάση.
Το πάνελ με τίτλο «Σαββατιανό, ο πρωταγωνιστής του Αττικού Αμπελώνα» εστίασε σε μία από τις πιο ιστορικές και χαρακτηριστικές ποικιλίες της περιοχής και στον ρόλο της στη διατήρηση της παράδοσης και στη σύγχρονη εξέλιξη της οινικής ταυτότητας της Αττικής. Τη δική της οπτική κατέθεσε η οινοποιός Ρωξάνη Μάτσα, η οποία, με πολυετή εμπειρία και οικογενειακή σύνδεση με την αμπελουργία, μοιράστηκε τη γνώση και την οπτική της γύρω από την καλλιέργεια, την ιστορική διαδρομή και τις προοπτικές του Σαββατιανού.
Η Ρωξάνη Μάτσα ήταν σχεδόν προορισμένη να ακολουθήσει την οικογενειακή της κληρονομιά και τη μακρά παράδοση της οικογένειας Μάτσα στην αμπελουργία. Το 1976 δημιούργησε τον δικό της αμπελώνα, σε γη που αποτελεί μέρος της αρχικής έκτασης που οι πρόγονοί της είχαν αποκτήσει και καλλιεργούσαν επί περισσότερα από 150 χρόνια. Το Κτήμα Μάτσα συγκαταλέγεται στα ιστορικά οινοποιεία της Αττικής και έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση και ανάδειξη του αττικού αμπελώνα. Με σεβασμό στην παράδοση αλλά και ανοιχτό πνεύμα προς τη σύγχρονη οινοποίηση, η Ρωξάνη συνέβαλε ουσιαστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητας του αττικού κρασιού, δίνοντας έμφαση στην ποιότητα, τη συνέχεια του τόπου και τη βαθιά σύνδεση του αμπελώνα με την ιστορία του.
Η Ρωξάνη Μάτσα ακολούθησε τη μακρά οικογενειακή παράδοση της οικογένειας Μάτσα στην αμπελουργία. Το 1976 δημιούργησε τον δικό της αμπελώνα, σε γη που αποτελεί μέρος της αρχικής έκτασης την οποία οι πρόγονοί της καλλιεργούσαν για περισσότερα από 150 χρόνια. Το Κτήμα Μάτσα συγκαταλέγεται στα ιστορικά οινοποιεία της Αττικής και έχει διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στη διατήρηση και την ανάδειξη του αττικού αμπελώνα. Με σεβασμό στην παράδοση και ανοιχτούς ορίζοντες προς τη σύγχρονη οινοποίηση, η Ρωξάνη Μάτσα συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητας του αττικού κρασιού, δίνοντας έμφαση στην ποιότητα, τη συνέχεια του τόπου και τη σύνδεση του αμπελώνα με την ιστορική του διαδρομή.
Η συζήτηση με τη Ρωξάνη Μάτσα άνοιξε με ερώτημα του Master of Wine, Γιάννη Καρακάση, σχετικά με την περίοδο κατά την οποία το Σαββατιανό είχε ισχυρή παρουσία στον αττικό αμπελώνα. Η Ρωξάνη Μάτσα ανέφερε ότι, όταν ανέλαβε η ίδια την επιχείρηση, οι αμπελώνες Σαββατιανού εκτείνονταν σε περίπου 200 στρέμματα. Την ίδια περίοδο, σημαντική παρουσία στα Μεσόγεια είχε και η ιστορική Καμπά, με εκτεταμένους αμπελώνες Σαββατιανού, που αποτελούσαν σημείο αναφοράς για την εποχή. Όπως σημείωσε, το Κτήμα Καμπά αποτελούσε ένα από τα premium κρασιά της εποχής, σε μια αγορά με σαφώς περιορισμένο ανταγωνισμό.
Στη συνέχεια τέθηκε το ερώτημα για τους λόγους που οδήγησαν στην απομάκρυνση του Σαββατιανού από τη θέση που κατείχε. Η Ρωξάνη Μάτσα εξήγησε ότι η ποικιλία οδηγήθηκε σε μαζική παραγωγή, γεγονός που επηρέασε αρνητικά την εικόνα της. Καθοριστικό ρόλο, όπως ανέφερε, έπαιξε η είσοδος της νέας τεχνολογίας χωρίς τις απαραίτητες υποδομές ψύξης, με αποτέλεσμα να χαθεί η αυθεντικότητα της έκφρασης της ποικιλίας. Παράλληλα, η αποχώρηση των αμπελουργών από τις παραδοσιακές περιοχές και τα χωριά της Αττικής επηρέασε τη φροντίδα των αμπελιών. Το Σαββατιανό, τόνισε, είναι ποικιλία άρρηκτα δεμένη με το terroir της Αττικής και απαιτεί σωστή καλλιεργητική προσέγγιση για να αναδείξει τα χαρακτηριστικά του, εκφράζοντας παράλληλα αισιοδοξία για τις αυξημένες δυνατότητες και τη δυναμική που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια.
Η συζήτηση προχώρησε με ερώτημα του Γιάννη Καρακάση, σχετικά με τη σημερινή παραγωγή φιαλών Σαββατιανού. Η Ρωξάνη Μάτσα εξήγησε ότι η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει ουσιαστικά τα επίπεδα παραγωγής. Όπως ανέφερε, πριν από περίπου δέκα χρόνια η παραγωγή έφτανε τις 70.000 φιάλες, ενώ την περσινή χρονιά, τη δυσκολότερη των τελευταίων ετών, η ποσότητα μειώθηκε δραστικά, από περίπου 60 τόνους στους 17. Φέτος, η παραγωγή διαμορφώνεται στους 36 τόνους, με τη μείωση να αφορά συνολικά τον αμπελώνα και όχι αποκλειστικά το Σαββατιανό.
Στο ερώτημα για το μεγαλύτερο ρίσκο που αντιμετωπίζει σήμερα ο Αττικός Αμπελώνας, η Ρωξάνη Μάτσα επεσήμανε ότι η αυξημένη θερμοκρασία αποτελεί τη βασικότερη απειλή. Όπως σημείωσε, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις γύρω από την κλιματική αλλαγή και συμμετέχει σε σχετικά σεμινάρια, διαπιστώνοντας ότι πολλές αμπελουργικές πρακτικές στρέφονται πλέον ξανά σε παλαιότερες, δοκιμασμένες μεθόδους, ως απάντηση στις νέες συνθήκες. Στη συνέχεια, τέθηκε το ερώτημα για το τι μπορεί να γίνει ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του Αττικού Αμπελώνα. Η Ρωξάνη Μάτσα τόνισε ότι η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο στην παράδοση, αλλά στην αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και της επιστήμης. Όπως εξήγησε, η προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και η βελτίωση των καλλιεργητικών πρακτικών απαιτούν σύγχρονες μεθόδους.
Τέλος η συζήτηση έκλεισε με το ερώτημα αν υπάρχει κάποια ενδιαφέρουσα ιστορία από την πορεία του αμπελώνα που θα μπορούσε να μοιραστεί. Η Ρωξάνη Μάτσα ανέφερε ότι διαθέτει κρασιά από το 1964, υπενθυμίζοντας την ιστορική συνέχεια του κτήματος. Σημείωσε επίσης ότι η αναμπέλωση των στρεμμάτων τους έγινε με τη βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ, γεγονός που αναδεικνύει την προσπάθεια που απαιτήθηκε για την αναγέννηση και τη διατήρηση του Σαββατιανού στον χρόνο.
