Υπάρχουν τόποι που ανασαίνουν με ρυθμούς που υπερβαίνουν το ανθρώπινο μέτρο. Τόποι άχρονοι, πέρα από τη φθορά, σαν κιβωτοί των μύθων και της ιστορίας. Ένας τέτοιος τόπος είναι το δάσος της Φολόης.
Στα σύνορα Ηλείας και Αχαΐας, οι βελανιδιές στήνουν έναν αέναο χορό, απλωμένο σε περισσότερα από 40.000 στρέμματα. Ένα αρχαίο δάσος κάτω από το οποίο περπάτησαν Νύμφες, Κένταυροι, αρχαίοι ήρωες, αλλά και ατελείωτες γενιές ανθρώπων που έζησαν σε αυτό και από αυτό, που το αγάπησαν και το «φύλαξαν» στον κόρφο τους. Το δρυοδάσος της Φολόης είναι ένα μέρος από εκείνα που θα ήταν κρίμα να μην το δεις έστω μια φορά στη ζωή σου. Και αυτό ακριβώς πάμε να κάνουμε.
Λίγο πριν αφήσεις την Αθήνα πίσω σου, η ΕΚΟ που βρίσκεται στη Λεωφόρο Κηφισίας 264, λίγο μετά το κέντρο της Κηφισιάς, είναι ένα meta πρατήριο στο οποίο εκτός από εγγυημένης ποιότητας βενζίνη μπορείς να φορτίσεις, αν έχεις ηλεκτρικό, να γεμίσεις αν έχεις φυσικό αέριο, να πλύνεις αν έχεις αυτοκίνητο γεμάτο σκόνη και φυσικά να εφοδιαστείς με όλα τα απαραίτητα για ένα ταξίδι. Στο πρατήριο θα βρεις εκλεκτά προϊόντα, καφέ, ροφήματα και σνακ για τον δρόμο.
Δείτε το VIDEO
Η πρόσβαση από την Αθήνα είναι πιο σύντομη από τον αυτοκινητόδρομο Κορίνθου-Τρίπολης. Αμέσως μετά τη σήραγγα του Αρτεμίσιου, στρίβεις δεξιά προς Βυτίνα. Προσπάθησε να ξεπεράσεις τη «Σειρήνα» του Μαίναλου που σε καλεί στις κατάφυτες πλαγιές του, προσπάθησε να αντισταθείς στη ραστώνη της πλατείας του Λεβιδίου και, εφόσον σταθείς δυνατός, στρίψε αμέσως μετά τη Βλαχέρνα δεξιά με κατεύθυνση προς Λαμπεία και Αρχαία Ολυμπία. Η διαδρομή κρατάει περίπου 3,5 ώρες, αλλά είναι από εκείνες που δεν μετράς το χρόνο, μόνο τις εικόνες που αφήνουν πίσω τους οι στροφές. Ουσιαστικά διασχίζει όλη τη βόρεια πλευρά της Αρκαδίας, σε έναν δρόμο με μπόλικες εναλλαγές, όχι και ιδιαίτερα ομαλή άσφαλτο, αλλά με έντονο οδηγικό ενδιαφέρον, εφόσον φυσικά το αντέχουν το στομάχι και τα κότσια των συνεπιβατών.
Μετά από περισσότερο από μία ώρα στροφιλίκι, φτάνεις στη Λαμπεία, το χωριό που απλώνεται σε τρεις πλαγιές του Ερύμανθου και στο οποίο θα είναι αμαρτία να μην σταματήσεις για να πάρεις νερό από την πηγή Μοριός, λίγο μετά την πλατεία. Σπάνια βλέπεις πλέον τόσο πλούσια και εύγεστα νερά να αναβλύζουν. Από εκεί και μετά ο δρόμος αρχίζει να κατηφορίζει και στο βάθος βλέπεις ένα σπάνιο θέαμα: ένα υψίπεδο εντελώς καλυμμένο από το έντονο, χαρακτηριστικό πράσινο που δημιουργούν οι δρύες. Καλώς ήρθατε στον μαγικό κόσμο της Φολόης.
Η Φολόη δεν είναι ένα «τυχαίο» δάσος. Είναι από τα ελάχιστα δάση δρυός που απλώνονται σε τέτοια έκταση στην Ευρώπη. Οι βελανιδιές σχηματίζουν μια ομοιομορφία σχεδόν αφύσικη: κάθε κορμός μοιάζει να κρατά ισορροπία με τον επόμενο, κάθε σκιά να συνθέτει μια ενιαία παρτιτούρα φωτός και σκιάς. Δεν υπάρχουν πεύκα ή έλατα να σπάσουν την εικόνα, μόνο δρύες, απλωμένες σαν χαλί από πράσινο, και λίγο αργότερα μέσα στο Φθινόπωρο, κίτρινο και πορτοκαλί.
Εδώ το φως φιλτράρεται αλλιώς. Τον χειμώνα η ομίχλη δίνει μια αίσθηση μεταφυσική, ενώ την άνοιξη τα λουλούδια και τα αγριόχορτα βάφουν το δάσος σε αποχρώσεις που αλλάζουν ώρα με την ώρα. Το φθινόπωρο, πάλι, είναι η εποχή των μανιταριών: οι ντόπιοι ξέρουν πού να ψάξουν, και πολλοί επισκέπτες έρχονται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.
Μια σχέση συμβίωσης
Τα χωριά γύρω από τη Φολόη –Κούμανι, Φολόη, Λάλα– δεν είναι απλοί συνοικισμοί. Είναι οι φρουροί του δάσους. Οι παλιότεροι μιλούν για τα χρόνια που το ξύλο της βελανιδιάς στήριξε σπίτια, στάβλους, ολόκληρη την τοπική οικονομία. Οι νεότεροι βλέπουν στο δάσος έναν πόλο έλξης για επισκέπτες που διψούν για εμπειρία. Γι’ αυτό έχουν στραφεί στον αγροτουρισμό, σε μικρούς ξενώνες, σε πεζοπορικές ομάδες που οργανώνουν εξορμήσεις μέσα στις δρύες. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση: το δάσος δίνει στους ανθρώπους ξύλο, μανιτάρια, βότανα, και οι άνθρωποι τους ανταποδίδουν με φροντίδα, κρατώντας μακριά την αυθαίρετη υλοτομία και τις φωτιές. Μια ισορροπία που σπάνια συναντά κανείς τόσο καθαρά στην ελληνική ύπαιθρο.
Το δάσος της Φολόης προσφέρεται για κάθε είδους δραστηριότητα. Η πεζοπορία είναι η πρώτη επιλογή: σηματοδοτημένα μονοπάτια, με δυσκολία που κυμαίνεται από εύκολη βόλτα μέχρι απαιτητική διαδρομή αρκετών ωρών. Είναι ιδανικό και για ποδηλασία βουνού, αφού οι ήπιες κλίσεις επιτρέπουν και στους λιγότερο έμπειρους να απολαύσουν τη διαδρομή.
Αν ταξιδεύετε με παιδιά, το δάσος γίνεται ένα ονειρικό ταξίδι φαντασίας. Κάθε κορμός μοιάζει με χαρακτήρα, κάθε ξέφωτο με σκηνικό όπου κάποτε εμφανίστηκαν Κένταυροι ή νύμφες. Θα τους πάρει κυριολεκτικά το μυαλό (εδώ το κάνει και με τους ενήλικες), θα τα μαγέψει και θα τα κάνει να νιώσουν ότι πρωταγωνιστούν σ’ εκείνα τα παραμύθια όπου τα ζώα μιλάνε, τα δέντρα σκύβουν για να σε πάρουν στα κλαδιά τους, οι μάγισσες πετούν με τις σκούπες τους πάνω από τα φυλλώματα και οι Δρυίδες βράζουν στα καζάνια τους τον μαγικό ζωμό τους.
Είναι το δάσος των τεσσάρων εποχών. Το καλοκαίρι με ολοκληρωτική σκιά, ένα απαλό αεράκι και μια καθησυχαστική ηρεμία, το φθινόπωρο με μια έκρηξη χρωμάτων, τον χειμώνα με ένα θαυμάσιο γκρίζο και ίσως και με μια υπόνοια απειλής, την άνοιξη να στρώνει ένα λιβάδι από λουλούδια και τα νέα βλαστάρια πάνω στα δέντρα με αυτό το εκτυφλωτικό πράσινο.
Πολιτισμός και μνήμη
Η μεγάλη αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου Φολόης φιλοξενεί τη διαρκή έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Το δρυοδάσος Φολόης κι οι άνθρωποί του 1920-2007». Σε αυτήν απεικονίζονται φωτογραφικές μαρτυρίες από τη ζωή των κατοίκων της Φολόης από το 1920 έως το 2007, από το περίφημο δρυοδάσος της Φολόης, από τη σπάνια χλωρίδα και πανίδα του οροπεδίου Φολόης, ενώ στόχος της έκθεσης και του μουσείου είναι η ανάδειξη πτυχών της καθημερινής ζωής των κατοίκων του χωριού, η ανάδειξη του δρυοδάσους και των κινδύνων που απειλούν την υπόστασή του, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τη διάσωση του δάσους και η ενίσχυση της οικολογικής μας συνείδησης.
Το δάσος δεν ζει σε απομόνωση ούτε από τους ανθρώπους του, ούτε από την ιστορία. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η Αρχαία Ολυμπία, ένας από τους πιο ισχυρούς πολιτιστικούς πόλους της χώρας. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί συνδυάζουν τις δύο επισκέψεις: το πρωί στον αρχαιολογικό χώρο, το απόγευμα στο δάσος. Η εμπειρία αποκτά μια σχεδόν τελετουργική διάσταση, σαν να διασχίζεις γέφυρες ανάμεσα σε μύθο, φύση και πολιτισμό.
Πού να φάτε- Πού να μείνετε
Μετά από μια ημέρα στο δάσος, ένα καλό γεύμα είναι μέρος της εμπειρίας. Στο Λάλα θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες με κατσικάκι στη γάστρα και χειροποίητες πίτες. Στο Κούμανι και στη Φολόη αξίζει να δοκιμάσετε ψητά κρεατικά και τοπικά τυριά. Οι μερίδες είναι γενναιόδωρες, οι τιμές λογικές, κι η αίσθηση ότι «τρως σαν ντόπιος» αυθεντική. Για διαμονή, υπάρχουν μικροί ξενώνες και παραδοσιακά σπίτια προς ενοικίαση στα γύρω χωριά, κυρίως στη Λαμπεία, ενώ πιο οργανωμένες επιλογές υπάρχουν στην Αρχαία Ολυμπία –ξενώνες, boutique ξενοδοχεία, ακόμα και καταλύματα με spa. Έτσι, ο επισκέπτης μπορεί να διαλέξει αν θέλει την αυθεντικότητα της επαρχίας ή την πιο κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα της Ολυμπίας.
Στο ταξίδι μας κινηθήκαμε με το Omoda 5, ένα όχημα που αποδείχθηκε ιδανικό για τη διαδρομή. Με τον υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα του προσφέρει δύναμη και ασφάλεια, ενώ δείχνει σταθερό και σίγουρο ακόμη και στους πιο απαιτητικούς ορεινούς δρόμους. Η ησυχία στην καμπίνα, η ψηλή θέση οδήγησης και το σύγχρονο infotainment κάνουν τη διαδρομή απολαυστική, ενώ οι άνετοι χώροι και ο πλούσιος εξοπλισμός το καθιστούν εξαιρετική επιλογή για οικογενειακά ή φιλικά ταξίδια.
Ένας τόπος που «γράφει» στο θυμικό σου
Το δάσος της Φολόης είναι μια εμπειρία που μένει μαζί σου. Δεν είναι μόνο οι εικόνες –είναι ο αέρας που κουβαλάει μνήμες και ιστορική συνέχεια, είναι η αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε χώρο που δεν άλλαξε ουσιαστικά για αιώνες. Είναι οι άνθρωποι που ζουν κυριολεκτικά μέσα σε αυτό, σε μια σπάνια συμβιωτική σχέση χωρίς επικυρίαρχο. Είναι ο μύθος που δεν ξεθώριασε, γιατί η φύση συνέχισε να αποτελεί τον βασικό καμβά του. Φεύγοντας νιώθεις ότι πήρες μαζί σου κάτι περισσότερο από αναμνήσεις. Πήρες μια αίσθηση συμμετοχής σε μια διαρκή αφήγηση, που ξεκινά από τον Κένταυρο Φόλο και το μοιραίο (για τον ίδιο) κρασί που έδωσε στον Ηρακλή να πιει, και φτάνει ως τον σημερινό ταξιδιώτη που σίγουρα θα «μεθύσει» από την εμπειρία ενός τόσο ξεχωριστού δάσους. Κι αυτό είναι ίσως το πιο σπάνιο: να περπατάς σε ένα δάσος που είναι ταυτόχρονα μνημείο, τοπίο και ζωντανή καθημερινότητα. Ένα δώρο που μένει, και σε καλεί ξανά.
Ύστερα από τη χωμάτινη διαδρομή στη Φολόη, ο δρόμος προς την Αθήνα έμοιαζε πιο σύντομος, γεμάτος εικόνες και στιγμιότυπα της μέρας. Η τελευταία στάση έγινε ξανά στο πρατήριο ΕΚΟ στη Λεωφόρο Κηφισίας 264, εκεί όπου είχε ξεκινήσει το ταξίδι μας. Aνεφοδιάσαμε το όχημα και το πλύναμε σχολαστικά, ολοκληρώνοντας έτσι τη διαδρομή με την αίσθηση της απόλαυσης ακόμη ζωντανή.
Διαβάστε ακόμα:
