Τα αμερικανικά μοτέλ γεννήθηκαν ως απλές στάσεις στους αυτοκινητόδρομους των δεκαετιών του ’40 και του ’50 και ήταν λειτουργικά, οικονομικά και συχνά αντιαισθητικά. Κι όμως, σε μια εποχή που η ταξιδιωτική εμπειρία επαναπροσδιορίζεται, αυτά τα άλλοτε παραμελημένα καταλύματα γνωρίζουν μια εντυπωσιακή αναβίωση. Στη θέση των ξεθωριασμένων πινακίδων και των μονότονων δωματίων εμφανίζονται πλέον επιμελώς αποκατεστημένες μονάδες που συνδυάζουν τον ρετρό χαρακτήρα με σύγχρονο σχεδιασμό και μια νέα αντίληψη φιλοξενίας: Προσιτή, στιβαρή, με έντονη την αίσθηση του τόπου.
Η επιστροφή του οδικού ταξιδιού και η ανάγκη για αυθεντικότητα
Η άνοδος των μοτέλ δεν είναι τυχαία. Το οδικό ταξίδι, το αμερικανικό «road trip» γνωρίζει ξανά μεγάλη δυναμική, τροφοδοτούμενο από τις μεταπανδημικές συνήθειες, την ανάγκη των νεότερων ταξιδιωτών για ευελιξία και την αναζήτηση εμπειριών που ξεφεύγουν από τα τυποποιημένα ξενοδοχειακά πρότυπα. Τα μοτέλ, με την άμεση πρόσβαση στο δρόμο, τη μικρή κλίμακα και την ανεπιτήδευτη ατμόσφαιρα, προσφέρουν κάτι διαφορετικό, μια εμπειρία «τοπική», σχεδόν κινηματογραφική, που δεν προσποιείται πολυτέλεια αλλά επενδύει στην προσωπικότητα.
Παράλληλα, η γενιά των design-minded ταξιδιωτών, δηλαδή εκείνων που ταξιδεύουν με γνώμονα τον σχεδιασμό και την αισθητική, αναζητά χώρους με αφήγηση. Οι νέοι ιδιοκτήτες καταφέρνουν να διασώσουν το πνεύμα της αμερικανικής κουλτούρας του αυτοκινητόδρομου, όπως είναι οι φωτεινές επιγραφές νέον), οι γεωμετρίες που επικρατούσαν στα μέσα του 20ου αιώνα, οι πισίνες σε σχήμα σταγόνας, ενώ τα ενσωματώνουν σε μια σύγχρονη πρόταση διαμονής.
Αποκατάσταση αντί για κατεδάφιση
Η νέα γενιά των μοτέλ δεν προέκυψε από ένα απλό «ρετούς». Πρόκειται για εμπεριστατωμένες αναστηλώσεις που αντιμετωπίζουν τα κτήρια ως πολιτιστικά τεκμήρια. Από την Καλιφόρνια μέχρι το Μέιν και από τη θρυλική Route 66 έως τα Catskills της Νέας Υόρκης, πολλά μοτέλ διασώζονται από την εγκατάλειψη και επιστρέφουν με νέο ρόλο. Πρόκειται για μικρά boutique καταφύγια που σέβονται τις αρχικές τους γραμμές αλλά επενδύουν σε ποιότητα, καθαρή αισθητική, επιμελημένες λεπτομέρειες, ακόμη και γαστρονομικές προτάσεις που προσελκύουν ντόπιους. Πρόκειται για ένα κίνημα που προτάσσει την ανακαίνιση αντί της κατεδάφισης και μια φιλοσοφία που συνδέεται με αειφορία, εξοικονόμηση πόρων και πολιτιστική συνέχεια.
Από cult σε σύγχρονα εμβληματικά κτήρια
Κάποια από τα παραδείγματα της τάσης αυτής αναδεικνύουν το εύρος των προσεγγίσεων. Τέτοιες περιπτώσεις είναι το θεατρικό Madonna Inn στην Καλιφόρνια, γνωστό για τα θεματικά δωμάτια, το Trixie Motel στην Palm Springs με την pop αισθητική, το Silver Sands στο Long Island, που συνδυάζει την απλότητα με τον λιτό, θαλασσινό σχεδιασμό ή το The Dive στο Νάσβιλ, με disco αναφορές και μια ανεπιτήδευτη διάθεση. Παρά τις αισθητικές τους διαφορές, όλα μοιράζονται τον ίδιο στόχο, την αυθεντικότητα χωρίς νοσταλγική αγκύλωση.
Οι χώροι αυτοί δεν προσελκύουν πλέον μόνο επαγγελματίες οδηγούς ή περαστικούς που διανύουν τεράστιες αποστάσεις για να μεταβούν από τη μία πολιτεία στην άλλη, αλλά και ταξιδιώτες που επιλέγουν σκόπιμα τη μικρή κλίμακα και την ιδιαίτερη αισθητική, προσπερνώντας τα «μεγάλα ονόματα» της φιλοξενίας.
Παράλληλα με την αναγέννηση των μοτέλ στις ΗΠΑ, έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μια μικρή αλλά ενθουσιώδης κοινότητα εντός και εκτός Αμερικής, η οποία αποτελείται από ταξιδιώτες, αρχιτέκτονες, φωτογράφους και λάτρεις της αισθητικής των μέσων του 20ου αιώνα που αναζητούν, τεκμηριώνουν και συχνά υποστηρίζουν την αποκατάσταση αυτών των καταλυμάτων. Στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνται ομάδες όπως η Society for Commercial Archeology, που εδώ και δεκαετίες χαρτογραφεί και προστατεύει τη roadside αρχιτεκτονική (νεον πινακίδες, diners, μοτέλ), ενώ παρόμοια δίκτυα εμφανίζονται πλέον στην Αυστραλία και στον Καναδά, όπου το μοντέλο του «motor inn» υπήρξε εξίσου δημοφιλές από τα μέσα του 20ού αιώνα. Αν και η κουλτούρα του κλασικού μοτέλ είναι αυθεντικά αμερικανική, στοιχεία της συναντώνται σε πολλές χώρες που ανέπτυξαν αυτοκινητόδρομους σε μεγάλη κλίμακα-από τα «motel courts» της Νέας Ζηλανδίας μέχρι τα roadside motels της Λατινικής Αμερικής. Η διεθνής αυτή κινητικότητα δείχνει ότι τα μοτέλ δεν αποτελούν απλά ένα αρχιτεκτονικό κατάλοιπο του παρελθόντος αλλά μέρος μιας παγκόσμιας αναζήτησης για αυθεντικές, απλές και προσβάσιμες εμπειρίες φιλοξενίας.
Τα Μοτέλ ως πολιτιστικοί μικρόκοσμοι
Πέρα από την ανακαίνιση, η σημερινή αναγέννηση των μοτέλ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πολιτιστικό πλαίσιο. Για τους νεότερους ταξιδιώτες, η αμερικανική roadside κουλτούρα δεν είναι απλώς ένα στερεότυπο της δεκαετίας του ’60 αλλά μια μορφή αμερικανικής πολιτιστικής παράδοσης που συμβολίζει ελευθερία, ανεξαρτησία και αυθορμητισμό. Οι ιδιοκτήτες αξιοποιούν αυτή τη συναισθηματική σύνδεση για να δημιουργήσουν χώρους όπου η κοινότητα έχει ρόλο. Για παράδειγμα μικρά dinners, τα κλασικά αμερικανικά καφέ-εστιατόρια λειτουργούν ως σημεία συνάντησης, μπαρ που φιλοξενούν τοπικούς μουσικούς, κοινόχρηστες αυλές που θυμίζουν προηγούμενες δεκαετίες. Σε μια εποχή που ο τουρισμός αναζητά ξανά νόημα και χαρακτήρα, τα μοτέλ λειτουργούν ως μικροί πολιτιστικοί κόμβοι που διηγούνται ιστορίες, όχι απαραίτητα μεγάλες, αλλά αληθινές.
Ένα μοντέλο που έχει μέλλον
Η αναβίωση αυτή δεν φαίνεται να είναι μια παροδική μόδα. Αντανακλά βαθύτερες αλλαγές στον τρόπο που ταξιδεύουν οι άνθρωποι και ο τρόπος αυτός περικλείει την αναζήτηση της αυθεντικότητας, την ενίσχυση των οδικών ταξιδιών, καθώς και την προτίμηση για χώρους με ταυτότητα και βιώσιμη προσέγγιση στην ανακαίνιση. Τα μοτέλ αποτελούν σήμερα μια προσβάσιμη πολυτέλεια, όχι φαντασμαγορική, αλλά επιμελώς σχεδιασμένη και απόλυτα προσωπική.
Το αμερικανικό μοτέλ, από δευτεροκλασάτο καταφύγιο του παρελθόντος, επιστρέφει ως ισχυρό κομμάτι της σύγχρονης ταξιδιωτικής αφήγησης και, όπως όλα δείχνουν, θα παραμείνει.
Διαβάστε ακόμα:
Ο ρόλος της boutique φιλοξενίας στη σύγχρονη τουριστική ανάπτυξη
Τουριστική κυριαρχία της Ισπανίας στη Μεσόγειο
