Σε τροχιά δημιουργίας ενός νέου πολιτιστικού θεσμού μπαίνει ο Δήμος Καλαμάτας, με αφετηρία το Καλαματιανό Μαντήλι, ένα σύμβολο της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας, στενά συνδεδεμένο με την ιστορία, τα ήθη, τα έθιμα και την παράδοση της περιοχής. Στόχος είναι η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καλαμάτας μέσα από ποικίλες ιστορικές, πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δράσεις.
Το έργο βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού και θα αποτελέσει ένα από τα εργαλεία για την ανάδειξη της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της πόλης. Παράλληλα, θα λειτουργήσει ως ομπρέλα δράσεων καταγραφής, ψηφιοποίησης και αποθετηρίου τεκμηρίων, προφορικών αφηγήσεων και εμπειριών των κατοίκων, μέσα από μία συμμετοχική διαδικασία που φιλοδοξεί να κινητοποιήσει τοπικούς φορείς και πολίτες.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Δήμου, ο νέος θεσμός θα φέρει ισχυρό πολιτισμικό αποτύπωμα και θα χαρακτηρίζεται από υψηλή αισθητική, σύγχρονη δημιουργική προσέγγιση και εορταστική διάθεση. Ο χαρακτήρας του θα είναι προσωποποιημένος, με σαφή αναφορά στην Καλαμάτα, ενώ στόχος είναι να αποτελέσει συμπληρωματικό πυλώνα, δίπλα στο καθιερωμένο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού.
Μεταξύ άλλων, το έργο περιλαμβάνει τη διαμόρφωση του αφηγήματος και της δομής του νέου θεσμού, τη δημιουργία της οπτικής του ταυτότητας, τον σχεδιασμό και προϋπολογισμό της πρώτης διοργάνωσης, καθώς και τη σύνταξη αιτήματος προς το Υπουργείο Πολιτισμού για την ένταξη του θεσμού στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η επιλογή του Καλαματιανού Μαντηλιού ως σημείου αναφοράς δεν είναι τυχαία. Συνδέεται τόσο με την πολιτιστική παραγωγή της πόλης, όσο και με την κοινωνική και καλλιτεχνική της ταυτότητα, εκπροσωπώντας μια διαχρονική σχέση της Καλαμάτας με την τέχνη, τη χειροτεχνία, τον χορό και τη συλλογική μνήμη. Ο Δήμος επιδιώκει μέσα από τον νέο θεσμό να συνδέσει ουσιαστικά το παρελθόν με το παρόν και να ενισχύσει την πολιτιστική εξωστρέφεια της Καλαμάτας, αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πόλης: την καλλιτεχνική της παράδοση, τον πλούσιο φυσικό και αγροδιατροφικό πλούτο, και την εδραιωμένη της θέση ως τουριστικού και πολιτιστικού προορισμού.
Καλαματιανό Μαντήλι: Παράδοση, τεχνική και πολιτιστική συνέχεια
Το Καλαματιανό Μαντήλι αποτελεί αναγνωρίσιμο σύμβολο της παραδοσιακής τέχνης της Καλαμάτας και είναι στενά συνδεδεμένο τόσο με την καθημερινή ζωή όσο και με τον εορταστικό πολιτισμό της περιοχής. Η ιστορία του ξεκινά από τους χρόνους που η Καλαμάτα γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη στη μεταξουργία, ιδιαίτερα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, χάρη στις ιδανικές συνθήκες για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα.
Καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση της παράδοσης αυτής διαδραμάτισαν οι μοναχές της Ιεράς Μονής Καλογραιών. Εκείνες ανέπτυξαν συστηματικά την τέχνη της υφαντικής και δημιούργησαν εργαστήρια στα οποία παραγόταν μετάξι εξαιρετικής ποιότητας. Τα μαντήλια που ύφαιναν δεν ήταν μόνο χρηστικά αντικείμενα, αλλά φέρουν διακοσμήσεις με παραδοσιακά μοτίβα, φυτικά σχέδια και γεωμετρικά σχήματα, αποτελώντας δείγματα υψηλής αισθητικής και δεξιοτεχνίας. Το Καλαματιανό Μαντήλι συνδέθηκε και με τον χορό που φέρει το ίδιο όνομα. Στον καλαματιανό χορό, το μαντήλι χρησιμοποιείται ως μέσο συντονισμού και ενότητας μεταξύ των χορευτών, προσδίδοντας ιδιαίτερο χαρακτήρα στην κίνηση και στον ρυθμό. Η χρήση του δεν είναι τυχαία, εκφράζει συλλογικότητα, συνέχεια και σεβασμό στην παράδοση.
Σήμερα, το Καλαματιανό Μαντήλι παραμένει ζωντανό στοιχείο της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας. Συνεχίζει να κατασκευάζεται από υφάντριες και εργαστήρια, παρουσιάζεται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις παραδοσιακής τέχνης και αναδεικνύεται ως μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Καλαμάτας. Η παρουσία του στη σύγχρονη ζωή, είτε ως ενθύμιο είτε ως μέρος παραδοσιακής ενδυμασίας, αποδεικνύει τη διαχρονική αξία του και τη δύναμή του να γεφυρώνει παρελθόν και παρόν.
Διαβάστε ακόμα:
Το Καλαματιανό Μαντήλι: Ένα σύμβολο χαράς και παράδοσης, με έναν αιώνα ιστορίας
Πώς ταξιδεύουν οι Έλληνες, τι καταλύματα προτιμούν και πόσα ξοδεύουν
