Οι εκθαμβωτικές πλατείες με τα μαγευτικά σιντριβάνια, τους οβελίσκους, τα γεμάτα κίνηση αγάλματα και τα επιβλητικά παλάτια, είναι μία από τις πρώτες εικόνες που έρχονται στο μυαλό όταν κάποιος αναφέρει την Αιώνια Πόλη. Οι ρωμαϊκές πλατείες δεν έχουν ταίρι, δεν υπάρχει άλλη πόλη που η μία της πλατεία συναγωνίζεται την άλλη σε μεγαλείο και λάμψη.
Ανάμεσά τους, η Piazza Farnese θεωρείται ευρέως από τις πιο κομψές κι αυτό οφείλεται κυρίως στο εκπληκτικό Palazzo Farnese, ένα από τα εξοχότερα δείγματα Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Ιταλία. Στην πραγματικότητα, όλη η περιοχή γύρω από την Piazza Farnese έχει επηρεαστεί βαθιά από το καλλιτεχνικό αυτό ρεύμα και κατάλοιπα αυτής της επιρροής είναι ακόμη εμφανή στους δρόμους που απλώνονται εκατέρωθεν της πλατείας.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να φτάσετε στην Piazza Farnese είναι μέσω της ζωντανής, πολύχρωμης αγοράς του Campo de’ Fiori, ωστόσο αξίζει ν’ ακολουθήσετε μια εναλλακτική διαδρομή που θα σας αποκαλύψει την πλούσια ιστορίας της περιοχής. Ξεκινήστε έχοντας ως αφετηρία το Ponte Vittorio Emanuele II, την τοξωτή γέφυρα που είναι αφιερωμένη στον πρώτο βασιλιά της ενοποιημένης Ιταλίας. Κατευθυνόμενοι νότια, θα βρεθείτε στο κομμάτι της όχθης του Τίβερη που ονομάζεται Lungotevere dei Fiorentini και την πλατεία Piazza dell Oro, την απαρχή της γειτονιάς που κάποτε αποτελούσε τη συνοικία των Φλωρεντινών.
Από τον 15ο αιώνα, πολλοί έμποροι, τραπεζίτες και ευγενείς από τη Φλωρεντία μετακόμισαν στη Ρώμη και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή αυτή, στο εσωτερικό της καμπής του Τίβερη. Το γεγονός ότι την εποχή εκείνη δύο Πάπες ήταν μέλη της οικογένειας των Μεδίκων, της πιο ισχυρής οικογένειας της Τοσκάνης, ενθάρρυνε πολλούς Φλωρεντινούς να εγκαταστήσουν τις εργασίες τους στη Ρώμη, επωφελούμενοι από την παπική προστασία.
Σύντομα, η φλωρεντινή κοινότητα έχτισε και τη δική της εκκλησία, την περίφημη San Giovanni dei Fiorentini, η οποία είναι ο μεγαλύτερος ναός της κομψής οδού Via Giulia, που επίσης κατασκευάστηκε την περίοδο αυτή. Οι Μέδικοι, των οποίων το παλάτι χτίστηκε δίπλα ακριβώς στην εκκλησία, προσέλαβαν τους σημαντικότερους Αναγεννησιακούς αρχιτέκτονες, όπως τον Giacomo della Porta και τον Carlo Maderno για τα σχέδιά της. Μη χάσετε την ευκαιρία να δείτε το εσωτερικό, το οποίο καθώς η περάτωση του ναού διήρκησε δύο αιώνες, είναι τελικά σε ρυθμό μπαρόκ. Το επιβλητικό ιερό το οποίο βασίστηκε σε σχέδιο του Pietro da Cortona , ολοκληρώθηκε πολλά χρόνια αργότερα από τον Fransesco Borromini, έναν από τους ιδιοφυέστερους αρχιτέκτονες του μπαρόκ, ο οποίος μαζί με τον Carlo Maderno, έχουν ταφεί σ΄αυτή εδώ την εκκλησία, στο ίδιο ταφικό μνημείο κάτω από τον τρούλο.
Το ενσωματωμένο στην εκκλησία Museo di arte sacra San Giovanni dei Fiorentini είναι μια αποκάλυψη. Σε μια έκθεση που παρουσιάζει απομεινάρια και μέρη όσων κτιρίων κατεδαφίστηκαν για να χτιστεί η εκκλησία, θα θαυμάσετε Αναγεννησιακά αριστουργήματα και έργα των σημαντικότερων μπαρόκ καλλιτεχνών, όπως ένα άγαλμα του Michelangelo, δύο προτομές του Bernini και μία προτομή που αποδίδεται στον Daniele da Volterra.
Βγαίνοντας από την εκκλησία, σταθείτε για λίγο στη μικροσκοπική Piazza d’ Oro και παρατηρήστε την υπέροχη Via Giulia που πρόκειται να εξερευνήσετε. Η ευθεία αυτή οδός, μήκους ενός χιλιομέτρου, ήταν εγχείρημα του Πάπα Ιουλίου II, ο οποίος είχε διατάξει και την ανοικοδόμηση της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και την ίδρυση των Μουσείων του Βατικανού. Το όραμά του περιελάμβανε μια μεγαλειώδη οδό που θα παρείχε νέα δίοδο στις μετακινήσεις, αλλά ταυτόχρονα θα αντιπροσώπευε το μεγαλείο της Καθολικής Εκκλησίας. Γι΄αυτό στις αρχές του 16ου αιώνα, ανατέθηκε στον Bramante ο σχεδιασμός του νέου αυτού δρόμου.
Πολλά μεσαιωνικά κτίρια κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους χτίστηκαν περίτεχνα παλάτια από τους πιο επιφανείς καλλιτέχνες. Για παράδειγμα, στο νο. 85 το κτίριο φέρει στο μπαλκόνι του επιγραφή με το όνομα του Ραφαήλ που ζούσε εκεί και γι΄ αυτό είναι γνωστό ως Casa di Raffaello, ενώ τα δύο παλάτια στα νο. 79 και 66 χτίστηκαν από τον Antonio da Sangallo.
Στο Palazzo Sacchetti, που φέρει το όνομα της φλωρεντινής οικογένειας στην οποία ανήκε, αξίζει να παρατηρήσετε την μαρμάρινη είσοδο και τα πλούσια διακοσμητικά ανάγλυφα. Προχωρώντας κι άλλο σε αυτόν τον ήσυχο και κομψό δρόμο, συναντά κανείς όλο και περισσότερα επιβλητικά palazzi, δείγματα του ένδοξου παρελθόντος, που σήμερα αποτελούν είτε ιδιωτικές κατοικίες, είτε κυβερνητικά κτίρια. Τα Palazzo Ricci-Donarelli, Palazzo dei Tribunali, Palazzo del Gonfalone, Palazzo Varese, Palazzo Cisterna and Palazzo Falconieri είναι μόνο μερικά από αυτά κι ανάμεσά τους μικρότερες ή μεγαλύτερες εκκλησίες, που κυρίως χρηματοδοτήθηκαν από πλούσιες οικογένειες ευγενών της Φλωρεντίας, που ζούσαν εδώ.
Εάν πρόκειται να επισκεφτείτε μία από αυτές, επιλέξτε τη Santa Caterina da Siena. Την εκκλησία αυτή χρηματοδότησε μια κοινότητα εμπόρων, τραπεζιτών και τεχνιτών από τη Σιένα, αφιερώνοντάς τη στην προστάτιδα της πόλης τους. Ανάμεσα στους χρηματοδότες ήταν και o Agostino Chigi, προστάτης των τεχνών και πρώτος ιδιοκτήτης της υπέροχης Villa Farnesina στην απέναντι όχθη του Τίβερη. Την ανοικοδόμηση της εκκλησίας αυτής ανέλαβε ο γνωστός αρχιτέκτονας Baldassare Peruzzi, με καταγωγή επίσης από τη Σιένα.
Προχωρήστε λίγο ακόμη και κοιτάξτε προς τα πάνω για να μη χάσετε την μικρή αψιδωτή και καλυμμένη με κισσό γέφυρα, μέρος ενός ανολοκλήρωτου σχεδίου του Μιχαήλ Άγγελου που θα συνέδεε τις δύο ιδιοκτησίες των Farnese εκατέρωθεν του Τίβερη: το Palazzo Farnese και τη Villa Farnesina. Το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε ποτέ, αλλά το μοναδικό τμήμα που ολοκληρώθηκε, το Arco Farnese, εξακολουθεί να συνδέει τη Via Giullia με το Palazzo Farnese. Περάστε κάτω από τη γέφυρα και θα συναντήσετε μια μικρή κρήνη με την παράξενη μορφή μιας αρχαίας μάσκας. Είναι η μαρμάρινη Fontana del Mascherone, που χρηματοδοτήθηκε από τον οίκο των Farnese, προκειμένου να έχει πόσιμο νερό ο λαός.
Έχετε πλέον φτάσει στο πίσω μέρος της υπέροχης Piazza Farnese. Η Via Mascherone θα σας οδηγήσει κατευθείαν στο κέντρο της πλατείας, όπου θ’ απολαύσετε ένα ακόμη ονειρικό ρωμαϊκό σκηνικό. Η πλατεία είναι γεμάτη από αναπαραστάσεις του εμβλήματος της οικογένειας του Καρδινάλιου Alessandro Farnese – μετέπειτα Πάπα Παύλου III, και κυριαρχείται από το Palazzo Farnese, το εξοχότερο δείγμα της Υψηλής Αναγέννησης στη Ρώμη. Ο Antonio da Sangallo, που είχε σχεδιάσει πολλά παλάτια στη Via Giullia, είναι υπεύθυνος για τον κομψό σχεδιασμό, αλλά ο τρίτος όροφος σχεδιάστηκε από το Μιχαήλ Άγγελο, που επίσης ολοκλήρωσε το μπαλκόνι και το τεράστιο οικόσημο.
Σήμερα, στο παλάτι στεγάζεται η Γαλλική πρεσβεία, αλλά μπορείτε να έχετε την σπάνια ευκαιρία να δείτε το εσωτερικό με τις εκπληκτικές νωπογραφίες του Annibale Carracci, που θεωρούνται ισάξιες της Capella Sistina. Προκειμένου να σας επιτραπεί η είσοδος πρέπει να έχετε κάνει κράτηση on line για μία από τις οργανωμένες περιηγήσεις που λαμβάνουν χώρα 3 μέρες τη βδομάδα σε 3 γλώσσες. Κάντε κράτηση αρκετά νωρίτερα, καθώς τα γκρουπ περιορίζονται σε 25 άτομα και η ζήτηση είναι μεγάλη λόγω της τεράστιας καλλιτεχνικής αξίας των νωπογραφιών. Ο Carracci ξεπέρασε τον εαυτό του απεικονίζοντας τις μυθολογικές σκηνές της οροφής και χάρισε στη Ρώμη ένα ακόμη μπαρόκ αριστούργημα. Βοηθοί του στο έργο ήταν δύο κορυφαίοι καλλιτέχνες της εποχής, ο Domenichino και ο Lanfranco, υπεύθυνοι από κοινού για την εκπληκτική εκκλησία Sant’ Andrea della Valle, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.
Μετά από τόσα παλάτια κι αριστουργήματα, ένα διάλλειμα είναι απαραίτητο. Το καφέ VyTA, ακριβώς πάνω στην πλατεία, είναι ιδανικό για λίγη ανάπαυλα. Πιάστε ένα από τα περιζήτητα εξωτερικά τραπεζάκια κι απολαύστε λίγο ακόμη την υπέροχη θέα. Προσέξτε πώς το Palazzo Farnese περιστοιχίζεται από δύο ακόμη παλάτια, την κομψή εκκλησία Santa Brigida με το υψηλό κωδωνοστάσιο-πύργο και φυσικά τις δύο κρήνες της πλατείας. Πρόκειται για τις τεράστιες, γρανιτένιες μπανιέρες από τα Λουτρά του Caracalla που τώρα στην κορυφή τους φέρουν το έμβλημα των Farnese, το κομψό κρινολούλουδο.
Αν έχετε διάθεση να περπατήσετε λίγο ακόμη και να θαυμάσετε πόσα ακόμη περίτεχνα παλάτια κρύβει η περιοχή, τότε μετά το διάλλειμα για καφέ, κατευθυνθείτε προς τα δεξιά του Palazzo Farnese. Ξεκινήστε με μια επίσκεψη στην εκκλησία Santa Brigida και μετά ακολουθήστε την οδό Via di Monseratto που ξεκινά από την πλατεία και έχει να επιδείξει μια ενδιαφέρουσα εναλλαγή αριστοκρατικών κτιρίων, μικρών πλατειών και εκκλησιών. Φτάστε τουλάχιστον ως την μικρή Piazza dei Ricci με ένα ακόμη ξεχωριστό Αναγεννησιακό παλάτι, που ανήκε την τοσκανέζικη οικογένεια ευγενών Ricci και ξεχωρίζει για τις περίτεχνες νωπογραφίες στο εξωτερικό του.
Αν το περπάτημα σας άνοιξε την όρεξη, είστε τυχεροί γιατί η πιο διάσημη αγορά τροφίμων της Ρώμης βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Το Campo de’ Fiori είναι γεμάτο εστιατόρια κάθε είδους, αλλά μπορείτε απλά να πάρετε κάτι στο χέρι από τον εξαιρετικό φούρνο Forno Campo de’ Fiori, όπου σπεσιαλιτέ είναι η πίτσα με το κομμάτι, τα suppli και τα arancini – αφράτες, τηγανιτές μπάλες ρυζιού, γεμιστές με λιωμένη mozzarella, κιμά ή σάλτσα ντομάτας. Αν ωστόσο προτιμάτε ένα κανονικό γεύμα, κατευθυνθείτε προς την Osteria de Fortunata, που βρίσκεται στη μια γωνιά της αγοράς και σερβίρει πεντανόστιμα, χειροποίητα ζυμαρικά. Τα Strozzapreti ala Carbonara είναι το πιο φημισμένο πιάτο τους, που δεν πρέπει να χάσετε. Όπου κι αν προτιμήσετε να γευματίσετε, μην παραλείψετε να αγοράσετε φρέσκα φρούτα από κάποιο πάγκο, τα οποία θα πλύνετε και θ’ απολαύσετε επί τόπου.
Η βόλτα πίσω στην Piazza Farnese και στο στενό δρομάκι Vicolo dei Venti προς τα ανατολικά, θα σας οδηγήσει σύντομα στην πλατεία Piazza Capo di Ferro, όπου θα βρείτε άλλο ένα έξοχο δείγμα Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Το Palazzo Spada-Capodiferro έχει μια περίτεχνη πρόσοψη με ενσωματωμένα γύψινα άλματα και προτομές Ρωμαίων αυτοκρατόρων και ηρώων και μια ακόμη πιο εντυπωσιακή εσωτερική αυλή με αγάλματα των θεών του Ολύμπου. Εδώ στεγάζεται το Ιταλικό Συμβούλιο του Κράτους, αλλά και η Galleria Spada, μια εντυπωσιακή συλλογή μπαρόκ ζωγραφικής που εκτίθεται ανάμεσα σε αυθεντικά έπιπλα στα δωμάτια του Καρδιναλίου Spada, ο οποίος συνέλεξε τα έργα. Τα έπιπλα και οι νωπογραφίες των δωματίων διακρίνονται από τόση πολυτέλεια, ώστε σχεδόν τραβούν την προσοχή από τα αριστουργήματα της έκθεσης, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται έργα των Titian, Guido Reni, Andrea del Sarto, Guercino, Parmigianino, Jan Brueghel του πρσβύτερου και της Artemisia Gentileschi, της πιο σημαντικής γυναίκας ζωγράφου της μπαρόκ περιόδου.
Μη φύγετε πριν επισκεφτείτε τον μυστικό κήπο, Giardino Segreto, όπου ο κορυφαίος αρχιτέκτονας του μπαρόκ Francesco Borromini δημιούργησε μια πραγματική οπτική παραπλάνηση: μια μικρή, αψιδωτή στοά με εκατέρωθεν διπλές σειρές από κολώνες που μικραίνουν, φαίνεται να έχει μήκος 30 μέτρα, όταν στην πραγματικότητα το μήκος της δεν ξεπερνά τα μόλις 8 μέτρα. Επιπλέον, το άγαλμα στο βάθος της στοάς που φαίνεται σε φυσικό μέγεθος, έχει ύψος μόνο 60 εκατοστά. Το γεγονός ότι οι κολώνες συγκλίνουν προχωρώντας στο βάθος της στοάς μικραίνοντας το πλάτος της, μαζί με την οροφή που χαμηλώνει σταδιακά και το έδαφος που υψώνεται, επιτυγχάνουν την τέλεια οφθαλμαπάτη, που αφήνει άφωνους τους επισκέπτες.
Αν επιθυμήσατε ένα παραδοσιακό ιταλικό γλυκό, αυτή είναι η πιο κατάλληλη ώρα, καθώς πολύ κοντά, στην Piazza della Trinita dei Pellegrini και τη Via dell’Arco del Monte θα βρείτε ένα από τα καλύτερα ζαχαροπλαστεία της Ρώμης, το I Dolci di Nonna Vincenza. Σ΄ αυτή τη φανταστική Σικελιάνικη pasticceria θα σας φανεί ότι επισκέπτεστε το σπίτι μιας Ιταλίδας γιαγιάς με παλιά, κομψά έπιπλα, λευκές, κεντητές κουρτίνες, μεγάλα ξύλινα ντουλάπια-βιτρίνες γεμάτες με τα πιο παραδοσιακά γλυκά του ιταλικού νότου, φτιαγμένα βάσει παραδοσιακών συνταγών. Το cannolo siciliano είναι ο απόλυτος βασιλιάς που οφείλετε να τιμήσετε κι εκτός από την αυθεντική εκδοχή με κρέμα από ρικόττα, υπάρχουν εξίσου νόστιμες παραλλαγές με σοκολάτα, λεμόνι ή φυστίκι κι έτσι μπορείτε να συνοδεύσετε τον καφέ σας με μία ποικιλία από μικρά cannoli σε διάφορες γεύσεις.
Έχοντας φτάσει ως εδώ, μπορείτε να συνεχίσετε με κατεύθυνση προς τις όχθες του Τίβερη. Επιστρέψτε στην Piazza della Trinita dei Pellegrini κι ακολουθήστε τη Via dei Pettinari που οδηγεί στη γέφυρα Ponte Sisto, η οποία συνδέει τις περιοχές Regola και Trastevere. Η όμορφη, πεζοδρομημένη γέφυρα φέρει το όνομα του Πάπα Σίξτου IV που διέταξε την ανοικοδόμησή της, προσφέρει υπέροχη θέα προς τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου και το νησάκι Isola Tiberina, ενώ από την άκρη της μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα την Piazza Trilussa, την πρώτη πλατεία που συναντά κανείς διασχίζοντας απέναντι το ποτάμι.
Από το σημείο αυτό μπορείτε να επιλέξετε είτε να συνεχίσετε την μέρα σας στο Τραστέβερε, όπου θα βρείτε κουκλίστικες γραφικές γειτονιές και σημαντικά αξιοθέατα, καφέ, μπαρ και καταπληκτικά εστιατόρια για το βραδινό σας, είτε να επιστρέψετε προς το ιστορικό κέντρο. Ο καλύτερος πάντως τρόπος για να τελειώσετε τη βόλτα σας στη συγκεκριμένη περιοχή είναι με μερικές εικόνες υπέροχης θέας. Οπότε, ανεβείτε ως την ταράτσα του ξενοδοχείου Ponte Sisto, ακριβώς πριν από τη γέφυρα, από όπου μπορείτε να απολαύσετε μια πανοραμική θέα του ορίζοντα της Ρώμης, με τις στέγες και τους τρούλους να απλώνονται πάνω από τον Τίβερη ως το Βατικανό. Η Αιώνια Πόλη στην πιο ρομαντική της στιγμή.
Διαβάστε ακόμα:
Τα αγαπημένα στέκια των Ιταλών για aperitivo στην Αιώνια Πόλη
