Για όλους εσάς που εκτός από την χαλάρωση στην ξαπλώστρα αναζητάτε και λίγη γνώση θυμίζουμε μερικούς από τους αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονται σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Αν δεν τους έχετε ήδη δει αξίζει να τους χαρίσετε λίγο από το χρόνο σας.
Δήλος
Από τους πιο διάσημους αρχαιολογικούς χώρους του καλοκαιριού είναι φυσικά η Δήλος. Το μικρό αυτό νησάκι, που στέκεται αγέρωχο νοτιοδυτικά της Μυκόνου, είναι ένας πραγματικός αρχαιολογικός θησαυρός. Στην αρχαιότητα ήταν ιερό νησί, καθώς εδώ γεννήθηκε ο Απόλλωνας και η Άρτεμις. Υπολογίζεται ότι γύρω στο 90 π.Χ. κατοικούσαν περίπου 30.000 άνθρωποι. Εκτός από τους Αθηναίους και τους Ρωμαίους, που αποτελούσαν την πλειοψηφία, κατοικούσαν άνθρωποι από την Πελοπόννησο, την Κεντρική και Δυτική Ελλάδα, τη Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου, τη Θράκη και τον Εύξεινο Πόντο, την Ταυρική Χερσόνησο, την Τρωάδα, την Ιωνία, τη Λυδία, την Παφλαγονία, τον Πόντο, την Καππαδοκία, τη Συρία, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Αραβία και άλλες περιοχές.
Τα πρώτα κτίρια χτίστηκαν γύρω στο 2.500 π.Χ. στην κορυφή του λόφου, ώστε να μπορούν οι κάτοικοι να εποπτεύουν στεριά και θάλασσα. Όταν έφτασαν οι Μυκηναίοι, τον 15ο αιώνα π.Χ., συνέχισαν τον οικισμό προς τη μικρή κοιλάδα πλάι στη θάλασσα. Εδώ υπάρχει, φυσικά, και ιερό αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα, το οποίο ήταν ήδη διάσημο από την εποχή του Ομήρου. Έφθασε όμως στη μεγαλύτερη ακμή του στη διάρκεια των αρχαϊκών (7ος–6ος αι. π.Χ.) και κλασικών (5ος–4ος αι. π.Χ.) χρόνων. Η πόλη, όπως τη βλέπουμε σήμερα, αναπτύχθηκε κυρίως μετά το 166 π.Χ., όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αποφάσισε να παραχωρήσει ατέλεια για το λιμάνι της Δήλου, με αποτέλεσμα να φθάσουν στο νησί πλούσιοι έμποροι, τραπεζίτες και εφοπλιστές απ’ όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Αυτοί, με τη σειρά τους, προσέλκυσαν οικοδόμους, τεχνίτες, γλύπτες κτλ. Για την ιστορία, στα λιμάνια της εκτιμάται ότι διακινούνταν κάθε χρόνο μέχρι και 750.000 κυβικά μέτρα εμπορευμάτων, σύμφωνα με ορισμένες ιστορικές εκτιμήσεις.
Ακρωτήρι
Ένας ακόμη πολύ διάσημος θερινός αρχαιολογικός χώρος είναι το Ακρωτήρι στη Σαντορίνη. Ένα μοναδικό μνημείο και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου στα προϊστορικά χρόνια. Οι πρώτες εγκαταστάσεις στο Ακρωτήρι χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή. Ωστόσο, ο οικισμός που αναπτύχθηκε κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ήταν εκείνος που επεκτάθηκε με τα χρόνια και ανέδειξε το Ακρωτήρι σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου. Είναι γνωστό για την εξαιρετική του πολεοδομική οργάνωση και το αποχετευτικό του δίκτυο, τα περίτεχνα πολυώροφα κτήρια με τις θαυμαστές τοιχογραφίες, την πλούσια επίπλωση και οικοσκευή, που μαρτυρούν τη μεγάλη του ανάπτυξη.
Από τα ευρήματα στον χώρο αποδεικνύεται πως το Ακρωτήρι συναλλασσόταν όχι μόνο με τα κοντινά του νησιά, αλλά και με τη Μινωική Κρήτη, την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο. Η πόλη άρχισε να παρακμάζει στα τέλη του 17ου αιώνα π.Χ., καθώς, λόγω των ισχυρών σεισμών, οι κάτοικοι άρχισαν να την εγκαταλείπουν. Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε με την ηφαιστειακή έκρηξη, καθώς πυροκλαστικό υλικό και στάχτη κάλυψαν τα πάντα, όχι μόνο το Ακρωτήρι αλλά και ολόκληρο το νησί. Αυτό όμως προστάτεψε τα κτίρια από τις μεταγενέστερες καταστροφές και τη φθορά του χρόνου.
Αρχαία Καρθαία
Ένας λατρεμένος θερινός αρχαιολογικός χώρος είναι αυτός της Αρχαίας Καρθαίας στην Τζιά. Στην άκρη ενός λόφου, μέσα σε ένα τοπίο που περιβάλλεται από βράχια και χαμηλή, θαμνώδη βλάστηση, θα βρείτε τα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης της Καρθαίας. Ο πρώτος πυρήνας κατοίκησης βρίσκεται πίσω στους γεωμετρικούς χρόνους. Ωστόσο, σταδιακά η πόλη αναπτύχθηκε και έφτασε στην ακμή της κατά τον 6ο και 5ο αι. π.Χ. Εδώ θα δείτε το αρχαίο θέατρο, κατάλοιπα από κατοικίες από την πρωιμότερη αλλά και μεταγενέστερη εποχή κατοίκησης, τείχη που χρονολογούνται από τον 6ο–4ο αι. π.Χ., έναν δωρικού ρυθμού ναό αφιερωμένο στον Πύθιο Απόλλωνα, ο οποίος υπήρξε και ο κυριότερος λατρευτικός χώρος της πόλης, καθώς και έναν επίσης δωρικό ναό της Αθηνάς, τον παλαιότερο γνωστό δωρικό περίπτερο ναό στις Κυκλάδες, το σύστημα δεξαμενών για την υδροδότηση της πόλης και άλλα σημαντικά ευρήματα.
Επίσης, στον διπλό όρμο της Καρθαίας διακρίνεται ο βυθισμένος αρχαίος λιμενοβραχίονας, που εκτείνεται έως τη μικρή βραχονησίδα απέναντι από την παραλία, και σχηματίζεται από ογκόλιθους, πλάκες και κροκάλες. Από τον 3ο αι. π.Χ. και μετά, η πόλη αρχίζει να χάνει την ακμή της, κυρίως λόγω της πειρατείας. Ωστόσο, παρέμεινε κατοικημένη μέχρι και τον 7ο αι. μ.Χ. Για να φτάσετε, θα χρειαστεί να κάνετε μια πεζοπορία, αλλά το σημείο όπου βρίσκεται ο ναός, η θέα και η παραλία ακριβώς από κάτω αποζημιώνουν απόλυτα.
Κνωσός
Το σημαντικότερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη λίστα μας. Εξάλλου, πολύ πρόσφατα εντάχθηκε στον Κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μαζί με τα υπόλοιπα μινωικά ανάκτορα της Κρήτης: της Φαιστού, των Μαλίων, της Ζάκρου, της Ζωμίνθου και της Κυδωνίας. Σύμφωνα με την παράδοση, αποτελούσε το ανάκτορο του βασιλιά Μίνωα και την πρωτεύουσα της πόλης-κράτους. Η Κνωσός άκμασε μεταξύ του 2000–1350 π.Χ., κατοικούνταν όμως συνεχώς από τα τέλη της 7ης χιλιετίας έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Γύρω στο 1700 π.Χ., πιθανόν ένας μεγάλος σεισμός κατέστρεψε την Κνωσό, με αποτέλεσμα να γίνουν μια σειρά από εργασίες αποκατάστασης τόσο στην πόλη όσο και στο ανάκτορο.
Τα κτίρια που βλέπουμε σήμερα ανάγονται χρονολογικά στη νεοανακτορική περίοδο, στην οποία ανήκει το δεύτερο ανάκτορο (1700–1450 π.Χ.) καθώς και διάφορα άλλα κτηριακά συγκροτήματα. Εκτός από μινωικά λείψανα, σώζονται και ορισμένα μνημεία μεταγενέστερων εποχών, αλλά και νεκροταφεία διαφόρων περιόδων. Θα δείτε επίσης ιδιωτικές κατοικίες με πλούσιες εσωτερικές τοιχογραφίες, δημόσια κτήρια και θρησκευτικά κέντρα, όπως και μια ιδιωτική ρωμαϊκή περίστυλη οικία με υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα και άλλα ευρήματα.
Αρχαία Ολυμπία
Ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας είναι από τις περιπτώσεις εκείνες που έχουν μια τρομερή ενέργεια. Οι κατάφυτοι λόφοι τριγύρω, ο Κλαδέος ποταμός από τη μια πλευρά και ο Αλφειός από την άλλη, μαζί με τις ψηλές βελανιδιές και τις αιωνόβιες ελιές εντός του χώρου, δημιουργούν ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον, που σε συνδυασμό με τα αρχαία μνημεία μαγνητίζει. Αποτελούσε το σημαντικότερο θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο της αρχαίας Ελλάδας, καθώς εδώ γεννήθηκαν οι σπουδαιότεροι αγώνες, οι Ολυμπιακοί, που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Δία. Τα παλαιότερα ευρήματα στον χώρο της Ολυμπίας εντοπίζονται στους νότιους πρόποδες του Κρονίου λόφου, εκεί όπου αναπτύχθηκαν τα πρώτα ιερά και οι προϊστορικές λατρείες.
Στην αρχαϊκή εποχή άρχισε η μεγάλη ανάπτυξη του ιερού, η οποία συνεχίστηκε και στην κλασική. Εκτός από το στάδιο, στο οποίο αξίζει να επιχειρήσετε ένα σπριντ, θα δείτε τον ναό του Δία, τον ναό της Ήρας, λουτρά, στοές και θησαυρούς, το Πρυτανείο, το Βουλευτήριο, το υδραγωγείο, το γυμνάσιο, την παλαίστρα, χώρους προπόνησης, το εργαστήριο του Φειδία και πολλά άλλα. Να θυμίσουμε εδώ πως το 393 μ.Χ. πραγματοποιήθηκαν οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες και λίγο αργότερα ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α’ απαγόρευσε οριστικά την τέλεσή τους. Επί Θεοδοσίου Β’, το 426 μ.Χ., διατάχθηκε η καταστροφή του ιερού. Στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ., στον ήδη κατεστραμμένο χώρο, αναπτύχθηκε μικρός χριστιανικός οικισμός.
Λίνδος
Στα νοτιοανατολικά της Ρόδου, και πάνω σε λόφο που υψώνεται πλάι στη θάλασσα, βρίσκεται η Λίνδος, ο κυριότερος αρχαιολογικός χώρος της Ρόδου. Η αρχαία πόλη βρίσκεται, όπως συχνά συμβαίνει στην Ελλάδα, κάτω από τον σημερινό οικισμό, μεταξύ της ακρόπολης και του ακρωτηρίου Κράνα. Σώζεται, ωστόσο, η αρχαία Ακρόπολη πάνω στον βράχο, που εποπτεύει όλη την περιοχή, γη και θάλασσα. Ο μύθος θέλει την πόλη να ιδρύθηκε από τις Δαναΐδες, τις 50 κόρες του ήρωα των Αργείων Δαναού, που έκτισαν στη Λίνδο ναό της Αθηνάς, όταν έφτασαν στο νησί από την Αίγυπτο.
Η περίοδος της μεγάλης ακμής της πόλης ανάγεται στα αρχαϊκά χρόνια (7ος–6ος αι. π.Χ.), αλλά η λατρεία της θεάς Αθηνάς φαίνεται να έφτασε στην ακρόπολη κατά τον 9ο αι. π.Χ., ενώ λίγους αιώνες αργότερα χτίστηκε και ο αρχαϊκός ναός της Αθηνάς στην ακρόπολη. Αν και σταδιακά η οικονομική και πολιτική της δύναμη άρχισε να φθίνει, το δημοφιλές ιερό της παρέμεινε, σε όλη την ελληνιστική αλλά και ρωμαϊκή περίοδο, κέντρο λατρείας και πρώτο ανάμεσα στα παραδοσιακά ιερά. Ο αρχαιολογικός χώρος της Λίνδου εκτείνεται έξω και γύρω από την ακρόπολη και περιλαμβάνει μνημεία διαφόρων χρονικών περιόδων, που φτάνουν μέχρι και τα παλαιοχριστιανικά χρόνια. Από τα μνημεία της αρχαιότητας, σώζονται σήμερα μόνο λίγα ερείπια ενός ιερού του Διονύσου και του κοίλου του θεάτρου.
Ασκληπιείο Κω
Σε πολύ κοντινή απόσταση από την πόλη της Κω και μέσα σε μια κατάφυτη περιοχή, δεσπόζει με μεγαλοπρέπεια το Ασκληπιείο. Εδώ μάλιστα αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η επιστημονική ιατρική, καθώς στο νησί λειτουργούσε και η σχολή του Ιπποκράτη, του πατέρα της ιατρικής. Τα πρώτα σημάδια χρήσης της περιοχής πάνε πίσω στη μυκηναϊκή και στη γεωμετρική εποχή, και εδώ λατρεύονταν πολλοί θεοί, ανάμεσά τους και ο Απόλλωνας, πατέρας του Ασκληπιού. Τον 4ο αι. π.Χ., εποχή ίδρυσης της πόλης της Κω, καθιερώθηκε και η λατρεία του Ασκληπιού, η οποία αναδείχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες δημόσιες λατρείες του νησιού κατά τον 3ο και 2ο αι. π.Χ.
Σήμερα, σώζονται τα λείψανα του μεγάλου βωμού του Ασκληπιού, που αποτελεί το παλαιότερο κτίσμα του ιερού, ένας ιωνικός ναός αφιερωμένος στον Ασκληπιό του 3ου αι. π.Χ., μια ημικυκλική εξέδρα για την τοποθέτηση αγαλμάτων, μία κρήνη, καθώς και ένας ρωμαϊκός περίπτερος ναός του 2ου αι. μ.Χ., κορινθιακού ρυθμού, αφιερωμένος πιθανώς στον Απόλλωνα.
Πυθαγόρειο και Ηραίο Σάμου
Το Πυθαγόρειο ήταν μία από τις πιο σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας, και σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η ιστορία της ξεκινά από την 4η χιλιετία π.Χ. Γνώρισε μεγάλη ακμή στα μέσα του 6ου αι. π.Χ., καθώς αναδείχθηκε σε μεγάλη ναυτική δύναμη, που έκανε εμπόριο με τη Μικρά Ασία και τις μεσογειακές χώρες. Να θυμίσουμε, επίσης, πως οι Σάμιοι ίδρυσαν αποικίες στην ακτή της Ιωνίας, στη Θράκη και στη Δύση. Από τα πιο σημαντικά έργα που έγιναν την περίοδο της ακμής της αρχαίας Σάμου ήταν ο μεγάλος ναός της θεάς Ήρας, το Ευπαλίνειο Όρυγμα και το λιμάνι. Η ανασκαφική έρευνα έχει φέρει στο φως τα λείψανα μιας οργανωμένης πόλης, με τείχη, πλακόστρωτους δρόμους, πλατείες, σπίτια, καταστήματα, επαύλεις με θαυμάσιας τεχνικής ψηφιδωτά δάπεδα, ναούς, αγορά, δημόσια κτήρια, εργαστήρια, νεκροπόλεις, μεγάλης έκτασης και άρτιας οργάνωσης αθλητικές εγκαταστάσεις, λουτρά, καθώς και θαυμάσιο υδρευτικό και αποχετευτικό δίκτυο.
Δυτικά του Πυθαγορείου βρίσκεται και το Ηραίο, δηλαδή ο ναός αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Μάλιστα, η θεά στη Σάμο λατρεύεται ήδη από τη Μυκηναϊκή Εποχή. Αρχικά, στο σημείο υπήρχε ένας μικρός λίθινος βωμός, ο οποίος τον 8ο αι. π.Χ. μετατράπηκε σε ορθογώνιο και περιβλήθηκε με πλακόστρωση, ενώ δυτικά αυτού του βωμού κτίζεται ο πρώτος ναός της Ήρας, ο λεγόμενος Εκατόμπεδος, επειδή το μήκος του ήταν 100 πόδια. Ο ναός υπέστη, με την πάροδο των αιώνων, πολλές μεταβολές, ενώ στα τέλη του 1ου και στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. είχε ήδη χάσει την αίγλη του. Τον 4ο αι. μ.Χ., κατεδαφίζονται αρχαία οικοδομήματα και το δομικό υλικό μεταφέρεται και πωλείται στη Μικρά Ασία, ενώ αργότερα κτίζεται στον χώρο μια τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, με αρχιτεκτονικά μέλη από κτήρια της αρχαίας θρησκείας.
Διαβάστε ακόμα:
Αρχαιολογικοί χώροι στις Κυκλάδες που πρέπει να επισκεφθείτε έστω μία φορά
Αρχαιολογικοί χώροι γύρω από τη Θεσσαλονίκη που πρέπει να επισκεφθείτε έστω μια φορά
5 ημερήσιες εκδρομές κοντά στην Αθήνα -Αρχαιολογικοί χώροι και παραλίες σε μια εξόρμηση
