Ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας της γης πριν λίγο διάστημα, έφερε πάλι στο προσκήνιο τις έννοιες «πράσινος ή βιώσιμος ή ηθικός τουρισμός», «οικοτουρισμός», «υπεύθυνα ή αειφόρα ταξίδια», που όλες μοιράζονται την ίδια βάση και έναν κοινό στόχο. Επιδιώκουν να προάγουν το είδος τουρισμού που έχει μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, να ευαισθητοποιήσουν τους ταξιδιώτες γύρω από τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού στις τοπικές κοινότητες, το περιβάλλον και το κλίμα, να πληροφορήσουν για τις επιλογές και εν τέλει τις αλλαγές που όλοι μπορούμε να εφαρμόσουμε στον τρόπο που ταξιδεύουμε.
Κατανοώντας και διαφυλάσσοντας τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες, ενισχύοντας τις τοπικές οικονομίες, ταξιδεύοντας υπεύθυνα και με σεβασμό στο φυσικό πλούτο και την κουλτούρα κάθε τόπου, μόνο θετικό αντίκτυπο αφήνουμε και εν τέλει μόνο όφελος επιφέρουμε στον πλανήτη συνολικά. Είτε αυτό μεταφράζεται στην πράξη ως μείωση των εκπομπών άνθρακα, είτε δημιουργώντας εισόδημα για τις τοπικές κοινωνίες, είτε προστατεύοντας την άγρια ζωή, τα «υπεύθυνα ταξίδια» και ο «βιώσιμος τουρισμός» δεν είναι μόδα ή εργαλείο marketing αλλά αναγκαιότητα. Κι ευτυχώς eco-friendly προορισμοί όπως οι παρακάτω, επενδύουν όλο και περισσότερο σε αυτόν, βοηθώντας μας να γίνουμε πιο ευαισθητοποιημένοι ταξιδιώτες.
Σκωτία
Το ότι η Σκωτία έχει την προσοχή της στραμμένη στην περιβαλλοντική επαγρύπνηση, φαίνεται κι από το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει θέσει τον φιλόδοξο στόχο των μηδενικών εκπομπών άνθρακα ως το 2045. Σε ό,τι αφορά τον τουριστικό κλάδο, ο οργανισμός Visit Scotland, το πρώτο εθνικό όργανο με συμμετοχή στο κίνημα «Tourism Declares a Climate Emergency», δημιούργησε την πιστοποίηση Green Tourism Certification, βάση της οποίας οι ευαισθητοποιημένοι ταξιδιώτες μπορούν να εντοπίζουν eco friendly καταλύματα, εστιατόρια και άλλες υπηρεσίες που αφορούν τον τουρισμό. Έτσι, για παράδειγμα, οι επισκέπτες του ειδυλλιακού Dawyck Botanic Garden νότια του Εδιμβούργου, περιηγούνται ανάμεσα στα παλαιότερα και ψηλότερα δέντρα της Βρετανίας, στον πρώτο κήπο της χώρας με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, μαθαίνοντας παράλληλα για τη σημασία της διαφύλαξης του κύκλου ζωής των φυτών, ενώ στο Περθ, στο ξενοδοχείο Burmieston Farm, οι πράσινες πρακτικές που εφαρμόζονται περιλαμβάνουν τη χρήση βιομάζας, ηλιακής ενέργειας και ανακυκλωμένων πλαστικών και μαλλιού από τα πρόβατα της περιοχής για μόνωση.
Εκεί όμως που η Σκωτία σημειώνει αλματώδη πρόοδο είναι στο κομμάτι του Rewilding, της αποκατάστασης μεγάλων περιοχών στην αρχική, παρθένα τους μορφή, με παράλληλη επανένταξη άγριων ζώων και ειδών προς εξαφάνιση που ζούσαν εκεί. Με σκοπό την επαναδημιουργία οικοσυστημάτων και τη βελτίωση της βιοποικιλότητας, ενδημικά είδη φυτεύονται απ’ άκρη σ’ άκρη της Σκωτίας, κίνηση που ωφελεί και τη δέσμευση των εκπομπών άνθρακα. Τι μπορεί να κάνει ο συνειδητοποιημένος ταξιδιώτης; Καταρχάς να ενημερωθεί για σχετικές ενέργειες στο κέντρο Dundreggan Rewilding Centre που πρόκειται να ανοίξει αυτή την εποχή εν μέσω ενός κατάφυτου πευκοδάσους δυτικά του Loch Ness, ή να πάρει μέρος σε μία από τις εθελοντικές δράσεις της φιλανθρωπικής οργάνωσης Trees for Life, όπως αυτή στην πανέμορφη κοιλάδα Glen Affric όπου φυτεύονται και προστατεύονται 100.000 σπάνια δέντρα και φυτά κάθε χρόνο.
Κόστα Ρίκα
Μία χώρα που σφύζει από παρθένα φύση, ή «pura vida» όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι είναι η πανέμορφη Κόστα Ρίκα, με τα σχεδόν μισό εκατομμύριο είδη του ζωικού και φυτικού βασιλείου που εντοπίζονται σε αυτή την καταπράσινη χώρα της Κεντρικής Αμερικής, να αντιπροσωπεύουν το 5% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας και το 3,5% της θαλάσσιας ζωής του πλανήτη. Με το 30% της έκτασής της να αποτελεί ζώνη προστατευόμενων εθνικών πάρκων και το 93% της ηλεκτρικής της ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, η Κόστα Ρίκα αποτελεί πρωτοπόρο και πρότυπο βιωσιμότητας. Οι επισκέπτες που καταφθάνουν στη χώρα για να εξερευνήσουν τα θεαματικά ηφαίστεια, τις μαγευτικές παραλίες του Ειρηνικού και της Καραϊβικής, τα τροπικά δάση και τα εξωπραγματικά τοπία της ζούγκλας, εντυπωσιασμένοι ανακαλύπτουν την παρθένα φύση και τον ατελείωτο φυσικό πλούτο εθνικών πάρκων όπως τα Piedras Blancas, Tenorio Volacano, Cocos Island, Barra Honda, για να αναφέρουμε κάποια από τα 30 συνολικά.
Σε τέτοιο περιβάλλον, το να συναντήσει κανείς από μικροσκοπικά βατράχια ως πολύχρωμα τουκάν κι από νωθρούς βραδύποδες ως σαγηνευτικά κετζάλ, είναι το σύνηθες, και όλα προστατεύονται από κυβερνητικές, εθελοντικές και τοπικές οργανώσεις. Τι μπορεί να κάνει ο ταξιδιώτης σε μία χώρα που το 60% των εδαφών της καλύπτονται ήδη από δέντρα που απορροφούν τις εκπομπές άνθρακα; Όχι απλά να θαυμάσει και να σεβαστεί το συγκλονιστικό τοπίο και το σπάνιο οικοσύστημά του, αλλά και να γίνει εθελοντής και χορηγός σε προγράμματα όπως αυτό του οργανισμού CorcovadoHYPERLINK (corcovadofoundation.org), που μεταξύ άλλων προστατεύει τις θαλάσσιες χελώνες και φροντίζει για την αποκατάσταση του οικοσυστήματος.
Μιλάνο
Κοσμοπολίτικη, πολιτιστικά ευαισθητοποιημένη και πρωτοποριακή, η πρωτεύουσα του ιταλικού βορρά δεν εφησυχάζει και αποδεικνύεται προορισμός με οικολογική συνείδηση. Πέρα από την καινοτόμα προσέγγισή του στη μόδα και τις τέχνες – είτε πρόκειται για τα στιλάτα αντικείμενα που εκτίθενται στο Armani Silos, είτε για το πολυσυζητημένο γλυπτό L.O.V.E στο οικονομικό κέντρο της πόλης – το Μιλάνο επιδεικνύει την ίδια δημιουργικότητα και στις πρακτικές που το μετατρέπουν σε περιβαλλοντικά φιλικό προορισμό. Και δεν μιλάμε μόνο για την τεράστια βιομηχανία της μόδας που στρέφεται ολοένα και περισσότερο στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας, αλλά και σε ενέργειες όπως η «Ένα δέντρο για κάθε κάτοικο», με στόχο τη φύτευση 3 εκατομμυρίων δέντρων στην πόλη ως το 2030.
Παράλληλα, «Πράσινοι διάδρομοι» θα συνδέουν τις δασικές εκτάσεις της ευρύτερης περιοχής, διευκολύνοντας και προστατεύοντας τη μετακίνηση του ζωικού πληθυσμού που ζει σε αυτές, παρέχοντας όμως και στους Μιλανέζους ή τους επισκέπτες την εμπειρία μιας αναζωογονητικής βόλτας στις κατάφυτες αυτές λεωφόρους. Σημαντικά μέτρα παίρνονται και για τη μείωση χρήσης των αυτοκινήτων ενισχύοντας το συγκοινωνιακό δίκτυο της πόλης, μέσα σε αυτή τη χρονιά μάλιστα όλα τα δημόσια λεωφορεία του Μιλάνου θα γίνουν ηλεκτρικά, με αποτέλεσμα φιλικότερες προς το περιβάλλον μετακινήσεις. Συγκαταλέγεται μάλιστα σε μία από τις πιο συνειδητοποιημένες πόλεις στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και μία από τις 54 παγκοσμίως που μεριμνούν για τη διατήρηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας κάτω από 1.5C°. Έτσι, το Μιλάνο αποδεικνύει ότι εκτός από το στυλ και την άψογη εμφάνιση, δίνει τεράστια βαρύτητα και στην ουσία: τη βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη.
Παλάου
Το ονειρεμένο σύμπλεγμα των 200 σμαραγδένιων νησιών του δυτικού Ειρηνικού που αποτελούν τη Δημοκρατία του Παλάου, μπορεί να φημίζεται για τη σπάνια τροπική ομορφιά του, αλλά για τη διαφύλαξή της εφαρμόζει με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα φιλικά προς το περιβάλλον πιστοποιητικά και κριτήρια. Το σύνταγμα του μικρού νησιωτικού έθνους διαφυλάσσει ευλαβικά το οικοσύστημά του και δεν διστάζει να εφαρμόσει τις αρχές αυτές στην πράξη, έχοντας ήδη από το 2015 ανακηρύξει το 80% των υδάτων του προστατευόμενη θαλάσσια περιοχή, γεγονός που καθιστά το Παλάου μία από τις εκτενέστερες προστατευόμενες ωκεάνιες περιοχές της γης.
Πηγαίνοντας ακόμη παραπέρα, προτεραιότητα αποτελεί και ο υπεύθυνος τουρισμός, που στην πράξη για τους ταξιδιώτες σημαίνει ότι με την άφιξή τους στη χώρα υπογράφουν τη «Δέσμευση του Παλάου», υπόσχεση ότι θα ενεργούν με πολιτιστική και περιβαλλοντική ευαισθησία και συνειδητότητα κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη χώρα. Ενημερώνονται επίσης και ενθαρρύνονται για τη χρήση της εφαρμογής olaupalau.com, μέσω της οποίας συγκεντρώνουν πόντους για την επίδειξη υπεύθυνης συμπεριφοράς, όπως η αποφυγή πλαστικών μιας χρήσης ή η χρήση αντηλιακών φιλικών προς το κοραλλιογενές φράγμα. Οι πόντοι μεταφράζονται σε εμπειρίες και πρόσβαση σε τοποθεσίες που συνήθως είναι απαγορευμένες για το κοινό, όπως τμήματα του αρχιπελάγους.
Μπουτάν
Φωλιασμένο στο ανατολικό άκρο των Ιμαλαΐων, το Βασίλειο του Μπουτάν με τις συναρπαστικές αντιθέσεις που επιφυλάσσει η φύση του – από παγωμένες βουνοκορφές ψηλότερες των 7.000 μέτρων ως καταπράσινα λιβάδια κι από ποτάμια ως υποτροπικά δάση – πρωτοστατεί στις ενέργειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Είναι μια χώρα όχι απλά με ουδέτερο, αλλά με αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στα απέραντα δάση του, που απορροφούν μεγαλύτερο ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα από όσο εκπέμπεται στη χώρα, αλλά και στην εκτεταμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικές πηγές.
Πέρα από τη μείωση του CO2, το Μπουτάν δείχνει το δρόμο και όσον αφορά την υπεύθυνη τουριστική ανάπτυξη. Εδώ και δεκαετίες έχει μειώσει τον αριθμό των τουριστών που δέχεται προκειμένου να προλάβει τα δεινά του υπερτουρισμού, παράδειγμα που σίγουρα θα έπρεπε να μελετήσουν αρκετές πόλεις του δυτικού κόσμου. Αλλά και όσοι ταξιδέψουν τελικά στο Μπουτάν, καλούνται να πληρώσουν ένα «Τέλος Υποστήριξης της Ανάπτυξης», το οποίο χρηματοδοτεί δράσεις προστασίας της μοναδικής φύσης και κουλτούρας της χώρας και προγράμματα ενδυνάμωσης των τοπικών κοινοτήτων, όπως η δωρεάν εκπαίδευση.
Μια τέτοια προσέγγιση δεν ευεργετεί μόνο το περιβάλλον και τους πολίτες, αλλά αποτελεί και πλεονέκτημα για τους ταξιδιώτες που φτάνουν ως εδώ και μάλιστα με χαμηλό προϋπολογισμό. Όχι μόνο βιώνουν πλήρως τον αυθεντικό τρόπο ζωής του Μπουτάν, αλλά μαζί με τα συναρπαστικά τοπία που κόβουν την ανάσα, απολαμβάνουν περίτεχνους ναούς, χρυσοποίκιλτα αγάλματα του Βούδα σκαρφαλωμένα σε απότομους λόφους και απέραντα, δασώδη εθνικά πάρκα με ελάχιστους επισκέπτες γύρω τους.
Ναμίμπια
Καταλαμβάνοντας ένα σημαντικό τμήμα της νοτιοδυτικής Αφρικής, η Ναμίμπια είναι η πατρίδα μερικών από τα πιο θρυλικά και εντυπωσιακά είδη ζώων της αφρικανικής ηπείρου, λιοντάρια και ελέφαντες περιφέρονται απ΄ άκρη σ΄ άκρη στη χώρα και κάπου μεταξύ αυτών συναντά κανείς το μοναδικό στον κόσμο ελεύθερο πληθυσμό μαύρων ρινόκερων. Εκτός από τα εθνικά πάρκα όπου μπορεί κανείς να δει από κοντά τα θαυμαστά είδη της Ναμίμπια, οι ταξιδιώτες που επιθυμούν να δώσουν έναν ουσιαστικότερο χαρακτήρα στο ταξίδι τους και να στηρίξουν απευθείας τις τοπικές κοινότητες έχουν και μια άλλη δυνατότητα.
Εδώ και 30 χρόνια, στη Ναμίμπια λειτουργεί ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός Κοινοτικών Περιβαλλοντικών Φορέων. Τμήματα γης και οι αντίστοιχοι πόροι – φυσικοί και οικονομικοί – ελέγχονται και διαχειρίζονται απευθείας από τις ντόπιες κοινότητες, επιτρέποντας στα μέλη τους να ενεργούν ως επιστάτες του φυσικού περιβάλλοντος, υπεύθυνοι για τη διαφύλαξη του οικοσυστήματος.
Συνεπώς, τα χρήματα που συγκεντρώνονται από ένα ταξίδι παρατήρησης της άγριας ζωής, που για τους περισσότερους από εμάς αποτελεί ανεπανάληπτη εμπειρία, μόνο σημαντικά οφέλη θα επιφέρει στη χώρα: τα έσοδα καταλήγουν κατευθείαν στον τοπικό πληθυσμό, στηρίζοντας τόσο δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος – όπως αυτή κατά της λαθροθηρίας – όσο και κοινοτικά προγράμματα – όπως βελτίωσης των παροχών υγείας. Αλλά και για κάθε ταξιδιώτη που αποφασίζει να στηρίξει έναν από τους φορείς αυτούς, τα οφέλη είναι επίσης σημαντικά, αφού έχει την ευκαιρία να εξερευνήσει τα λιγότερο τουριστικά τμήματα της χώρας, να παρατηρήσει από κοντά τις συνήθειες των άγριων ζώων και κυρίως να γνωρίσει από πρώτο χέρι και να βιώσει την κουλτούρα και την πολιτιστική κληρονομιά του τοπικού πληθυσμού.
Διαβάστε ακόμα:
Στη Βαρκελώνη, ένα νέο οικολογικό μέτρο αλλάζει μία και καλή τις μετακινήσεις
7 υπέροχα ξενοδοχεία χτισμένα με ό,τι βγάζει η φύση – Το 1 στην Ελλάδα
Το «salotto» του Μιλάνου: Το μεγαλοπρεπές Duomo, η κομψή πλατεία του και η εντυπωσιακή Galleria
