Για όσους έχουν μεγαλώσει με τις φανταστικές περιπέτειες του πλοιάρχου Νέμο χαραγμένες στο μυαλό και την καρδιά τους, οι πόλεις που βρίσκονται χαμένες στους βυθούς των απέραντων ωκεανών, αποτελούν πάντα αντικείμενο απέραντου θαυμασμού και απερίγραπτου μυστηρίου.
Και το μόνο σίγουρο είναι πως ο Ιούλιος Βερν, ο σπουδαίος αυτός συγγραφέας που «έχτισε» μέσα στο μυαλό του τις βάσεις για την επιστημονική φαντασία και μαζί με αυτή ολόκληρους κόσμους μαγικούς, θα ένιωθε μεγάλη ικανοποίηση αν ήξερε ότι όλα αυτά που κάποτε εξιστόρησε στις σελίδες του «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» είναι, σε μεγάλο βαθμό, υπαρκτά και βρίσκονται «εξαφανισμένα» κάτω από τα κύματα, στους απέραντους ωκεανούς της γης.
Μπορεί τη χαμένη Ατλαντίδα να μην τη βρήκαμε (ακόμη) και να έχει παραμείνει στη συνείδηση μας ως ένας τόπος γαλήνιος και μυθικός, ωστόσο, οι πολιτείες που στέκουν ακόμα όρθιες στον βυθό έρχονται για να ξυπνήσουν μέσα μας ρίγη συγκίνησης και δέους έτσι όπως τα μαύρα νερά τυλίγουν στην αγκαλιά τους κάποιους από τους πολυτιμότερους θησαυρούς που εντοπίστηκαν ποτέ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η αρχαία πόλη Ηράκλειον, Αίγυπτος
Ίσως το πιο συγκλονιστικό και πολύτιμο αρχαίο εύρημα που εντοπίστηκε ποτέ στον βυθό της θάλασσας, η αρχαία πόλη Ηράκλειον, γνωστή και ως Θώνις στα αρχαία ελληνικά, ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Franck Goddio το 1999 για να γίνει πρωτοσέλιδο στα διεθνή μέσα ενημέρωσης εκείνης της περιόδου, να εγείρει την περιέργεια μας και να εξιτάρει τη φαντασία μας.
Το αρχαίο Ηράκλειον, το οποίο θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια της Αιγύπτου κατά τα ρωμαϊκά και ελληνιστικά χρόνια, υπολογίζεται πως ξεκίνησε να βυθίζεται κάποια στιγμή τον 3ο αιώνα μ.Χ. και μέχρι τον 8ο αιώνα είχε καταλήξει ολόκληρο στον βυθό της Mεσόγειου θάλασσας. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 εκατοντάδες αγάλματα, επιγραφές, χρυσά νομίσματα και σαρκοφάγοι ταριχευμένων ζώων, τα οποία είχαν, πιθανότατα, προσφερθεί ως θυσία στους αρχαίους θεούς της Αιγύπτου, ήρθαν στην επιφάνεια μετά από μία τεράστια επιχείρηση ανάσυρσης. Λέγεται πως όταν χτίστηκε η πόλη στεκόταν περήφανη και υπέροχη πάνω στο «στόμα» του Δέλτα στον Νείλο, ενώ πλέον βρίσκεται σε 46 μέτρα βάθος στον κόλπο Aboukir, απέναντι από την Αλεξάνδρεια.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ο λόγος που η αρχαία πολιτεία υποχώρησε κάτω από το νερό ήταν το μεγάλο βάρος των κτισμάτων που την αποτελούσαν: ανάμεσα στους θησαυρούς που εντοπίστηκαν στον βυθό υπάρχουν αγάλματα ύψους 5 μέτρων, αλλά και ένας επιβλητικός ναός αφιερωμένος στον θεό Amun-Gereb, μία από τις βασικές θεότητες της θρησκείας των αρχαίων Αιγυπτίων. Στην ελληνική μυθολογία ο Amun ήταν ο Ηρακλής, ο τρανός ημίθεος ήρωας των αρχαίων Ελλήνων, που στην αρχαία Αίγυπτο απέκτησε, σταδιακά, θεϊκή υπόσταση.
Shicheng, Κίνα
Την αποκαλούν συχνά και «Ατλαντίδα της Ανατολής», όμως, στην πραγματικότητα η πόλη Shicheng «κρύβει» μέσα της όλο το μυστηριώδες, μακρινό μεγαλείο της λαμπρής, αυτοκρατορικής Κίνας. Τα βυθισμένα ερείπια που εντοπίστηκαν το 2001 στον πάτο της λίμνης Quiandao χρονολογούνται στις περιόδους της δυναστείας των Ming και των Qing, οι οποίοι κυβέρνησαν το ισχυρό βασίλειο της Κίνας από το 1368 έως το 1912.
Ωστόσο, παρά τη μαγική γοητεία που ασκεί στον εξωτερικό θεατή η ύπαρξη μίας πανέμορφης πολιτείας στον βυθό μίας λίμνης, η ιστορία πίσω από την «εξαφάνιση» αυτού του θαυμάσιου μνημείου πολιτισμικής κληρονομιάς μόνο γοητευτική δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί. Το 1959 η κινεζική κυβέρνηση βύθισε επίτηδες την πόλη Shicheng, όνομα που στη γλώσσα των Μανδρίνων σημαίνει «Πόλη των Λιονταριών», προκειμένου να δημιουργήσει «χώρο» για την τεχνητή λίμνη Xin’an Dam και τον ομώνυμο υδροηλεκτρικό σταθμό. Για το συγκεκριμένο πρότζεκτ περίπου 300.000 άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους, αρκετοί από τους οποίου είχαν οικογένειες που ζούσαν κοντά στην πόλη για ολόκληρους αιώνες.
Στις αρχές των 00s η κυβέρνηση της Κίνας εξόπλισε αποστολή, η οποία βούτηξε στη λίμνη προκειμένου να διαπιστώσει τι έχει απομείνει όρθιο από τη βύθιση της ξεχασμένης Shicheng, ενώ το 2011 το Chinese National Geography έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες από τα ερείπια της πόλης, η οποία συνεχίζει να εντυπωσιάζει με την ομορφιά της στον γαλάζιο βυθό.
Οι μελέτες έδειξαν ότι η πόλη πιθανότατα είχε 5 διαφορετικές εισόδους, ενώ πιστεύεται ότι στους δρόμους της υπήρχαν συνολικά 265 αψίδες, διακοσμημένες με καθηλωτικά πέτρινα λιοντάρια, δράκους, πουλιά καθώς και ιστορικές επιγραφές. Τα τείχη της πόλης χρονολογούνται πίσω στον 16ο αιώνα.
Αν και η πόλη βρίσκεται εδώ και 8 δεκαετίες στον βυθό της λίμνης Quiandao, 400 χιλιόμετρα νότια της Σαγκάη, είναι στην πραγματικότητα εξαιρετικά καλά διατηρημένη, καθώς το νερό έχει λειτουργήσει ως ασπίδα απέναντι στον άνεμο, τη βροχή και τον ήλιο. Σήμερα οι έμπειροι δύτες μπορούν να πλησιάσουν στα ερείπια της Shicheng, ενώ μεγάλες καταδυτικές ξεναγήσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από τον Απρίλιο έως τον Νοέμβριο σε μία από τις πιο συναρπαστικές εμπειρίες που μπορεί να ζήσει κανείς κάτω από το νερό.
