Ερμιονίδα: Σπήλαιο Φράγχθι και Δολίνες Διδύμων| travel.gr

Ξαπλωμένος στον ρηχό τάφο του, χωρίς κτερίσματα, ένας άντρας 25 χρονών κρύβεται από το φως του ήλιου. Έχει δεχθεί θανατηφόρα χτυπήματα στο κεφάλι. Τον θώρακα και το κεφάλι του καλύπτουν πέτρες και τα χέρια του είναι σταυρωμένα στο στήθος. Πώς έφθασε ως εδώ; Τι έκανε, πώς ζούσε, τι σκέψεις πέρασαν από το μυαλό του την ώρα που τον σκότωναν; Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι ο σκελετός του χρονολογήθηκε στο 8.500 π.Χ. Είναι από τις καλύτερα διατηρημένες ταφές της Μεσολιθικής περιόδου στην Ελλάδα και ανακαλύφθηκε εδώ που βρισκόμαστε, στο σπήλαιο Φράγχθι.

Στο Σπήλαιο Φράγχθι

Καθισμένη κάτω από τον τεράστιο πέτρινο «θόλο» του με το τεράστιο μακρόστενο άνοιγμα που δημιούργησαν κατολισθήσεις, βλέπω σταγόνες να σταλάζουν σε διάφορα σημεία των ξύλινων διαδρόμων που το διατρέχουν. Βλέπω τις μορφές και τα σχήματα των γεωολογικών σχηματισμών στους κάθετους βράχους. Αισθάνομαι ότι έχω τη σπάνια ευκαιρία μίας συνάντησης με τους πολύ μακρινούς μας προγόνους. Εδώ, έμπαιναν κι εκείνοι, έκαναν τις τελετουργίες τους, προφύλασσαν τα ζώα τους, έβγαιναν έξω, ατένιζαν το πέλαγος, ζεσταίνονταν από τον ήλιο και έφτιαχναν εργαλεία και κοσμήματα. 40.000 χρόνια πριν -αυτή είναι η χρονολόγηση της πιο πρώιμης κατοίκησης στο σπήλαιο που απλώνεται γύρω μου σαν πέτρινη αγκαλιά.

Σπήλαιο Φράγχθι/Photo: Περικλής Μεράκος

		array(1) {
  [0]=>
  array(3) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(236389)
      ["id"]=>
      int(236389)
      ["title"]=>
      string(10) "fraxthi 04"
      ["filename"]=>
      string(14) "fraxthi-04.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1481630)
      ["url"]=>
      string(63) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04.jpg"
      ["link"]=>
      string(113) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/oi-dolines-ton-didymon-stin-argolida-en/attachment/fraxthi-04/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(38) "Photo: Περικλής Μεράκος"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(10) "fraxthi-04"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(236262)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-05-31 08:00:42"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-05-31 08:00:58"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1760)
      ["height"]=>
      int(2200)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-240x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(240)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-768x960.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(960)
        ["large"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-819x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(819)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-1229x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1229)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/fraxthi-04-1638x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1638)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
  }
}

Photo: Περικλής Μεράκος

Photo: Περικλής Μεράκος

Μονοπάτι για το Σπήλαιο Φράγχθι/Photo: Περικλής Μεράκος

Είναι από τις καλύτερα διατηρημένες ταφές της Μεσολιθικής περιόδου στην Ελλάδα/Photo: Περικλής Μεράκος

Το σπήλαιο απέχει μόλις 50 μέτρα από τη θάλασσα, η είσοδός του βλέπει προς τα δυτικά και βρίσκεται 12,5 μέτρα πάνω από την επιφάνεια του νερού. Το βάθος του είναι 150 μέτρα. Οι προϊστορικοί άνθρωποι επέλεξαν αυτό το σημείο καθώς συνδύαζε πολλά πλεονεκτήματα: το μέγεθος και τη θέση του σε έναν τόπο όπου υπήρχε πεδιάδα, μικρά δάση, ημιορεινό ανάγλυφο και θάλασσα.

Οι αρχαιολογικές έρευνες στο χώρο έγιναν μεταξύ 1967-1979 από το Πανεπιστήμιο Ιντιάνα των ΗΠΑ, με την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Έφεραν στο φως ευρήματα της Ανώτερης Παλαιολιθικής (40.000-10.000 π.Χ.) της Μεσολιθικής (9.000-7.000 π.Χ.) και της Νεολιθικής περιόδου (7.000-3.000 π.Χ.). Στην Παλαιολιθική και Μεσολιθική περίοδο, χρησιμοποιήθηκε από μετακινούμενους πληθυσμούς που συνέλεγαν την τροφή τους απευθείας από τη φύση και κατασκεύαζαν εργαλεία από σκληρές πέτρες, όπως ο πυριτόλιθος και ο οψιανός. Στη Νεολιθική εποχή το σπήλαιο κατοικούνταν σε μόνιμη βάση και εμφανίστηκαν νέοι τύποι εργαλείων -όπως οι λεπίδες για δρεπάνια, μυλόπετρες και τσεκουράκια που συνδέονται άμεσα με γεωργικές ασχολίες. Καινοτομία της περιόδου είναι η χρήση ψημένου πηλού. Η κατοίκηση για πρώτη φορά επεκτάθηκε και εκτός του σπηλαίου, κοντά στη σημερινή ακτογραμμή. Το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού αυτού είναι σήμερα βυθισμένο.

Η ζωή στα «Παράλια»

Σε μεγάλο μέρος της Νεολιθικής περιόδου κατά μήκος της ακτογραμμής υπήρχε ένας οικισμός, τα «Παράλια», που κατοικήθηκε ταυτόχρονα με το σπήλαιο. Στα τέλη της, όταν η στάθμη της θάλασσας έφθασε εδώ που τη βλέπουμε σήμερα, η πεδιάδα κατακλύστηκε από νερό καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού. Στο χώρο ζούσε μία αυτάρκης κοινότητα γεωργών, κτηνοτρόφων και ψαράδων. Έφτιαχναν πήλινα αγγεία, μερικά από τα οποία ήταν περίτεχνα διακοσμημένα, και αιχμηρά εργαλεία -όπως αξίνες, τσεκούρια και μυλόπετρες. Ένα εργαστήριο κατασκευής κοσμημάτων από κοχύλια αποκαλύφθηκε στο χώρο της παραλίας.

Το σπήλαιο αναδείχθηκε στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Νότιας Ελλάδας. Ευρήματα των ανασκαφών στο σπήλαιο θα δείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου. Ανάμεσα σε άλλα, εκτίθενται και τα πρώτα χειροποίητα νεολιθικά αγγεία από πηλό, καθώς και μια σειρά πήλινων ανθρωπόμορφων και ζωόμορφων ειδωλίων. (*Ευχαριστούμε την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας για τις πληροφορίες που μας παραχώρησε).

Ο κάμπος των Διδύμων/Photo: Περικλής Μεράκος

		array(1) {
  [0]=>
  array(3) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(236409)
      ["id"]=>
      int(236409)
      ["title"]=>
      string(16) "megali dolina 01"
      ["filename"]=>
      string(20) "megali-dolina-01.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1370568)
      ["url"]=>
      string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01.jpg"
      ["link"]=>
      string(119) "https://www.travel.gr/experiences/i-agnosti-ellada/oi-dolines-ton-didymon-stin-argolida-en/attachment/megali-dolina-01/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(64) "Μεγάλη Δολίνη/Photo: Περικλής Μεράκος"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(16) "megali-dolina-01"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(236262)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-05-31 08:13:34"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-05-31 08:15:13"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1760)
      ["height"]=>
      int(2200)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-240x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(240)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-768x960.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(960)
        ["large"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-819x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(819)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-1229x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1229)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/05/megali-dolina-01-1638x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1638)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
  }
}