Παρά την τουριστική ανάπτυξη που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή του Πωγωνίου, ο καταρράκτης του Παλαιόπυργου παραμένει άγνωστος ακόμα και σε ανθρώπους που επισκέπτονται συχνά τα βουνίσια τοπία της Ηπείρου.
Όμως, αν και δεν θα το συναντήσετε εύκολα σε επίπεδο πληροφορίας, αυτό το πανέμορφο ορεινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων έχει πολλά να προσφέρει στον επισκέπτη του. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα αποφύγετε να έρθετε εδώ τον χειμώνα, ο οποίος είναι τυπικά πολύ βαρύς, όπως και για όλο το Πωγώνι. Τέτοια εποχή, άλλωστε, απομένουν στον Παλαιόπυργο μόλις 10 μόνιμοι κάτοικοι (ή και λιγότεροι) –εξαιρουμένης της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Το καλοκαίρι, βέβαια, σφύζει από ζωή, ενώ τον Δεκαπενταύγουστο στήνεται και μεγάλο πανηγύρι με ιδιαίτερα τοπικά έθιμα (τα λεγόμενα «ντολιά»).
Από τη στιγμή που ανοίγει όμως ο καιρός και μπαίνει η άνοιξη, ως τα τέλη του φθινοπώρου, όταν πια ξεκινούν τα πρώτα γερά κρύα, ο Παλαιόπυργος μεταμορφώνεται σε ειδυλλιακό βουνίσιο προορισμό. Με τον τριπλό του καταρράκτη να προσφέρει ένα ισχυρό σήμα κατατεθέν στο υπέροχο δάσος βελανιδιών που περιβάλλει το χωριό, αποτελώντας δέλεαρ για όσους αποζητούν ταξίδια σε περιοχές με τρεχούμενα νερά.
Ο τριπλός καταρράκτης του Παλαιόπυργου
Ο τριπλός καταρράκτης του Παλαιόπυργου οφείλεται κατά κύριο λόγο στον ποταμό Γόρμο, ο οποίος πηγάζει από το όρος Μερόπη (ή Νεμέρτσικα, αλλά και Δούσκο σε μια πιο επίσημη εκδοχή), διασχίζοντας έπειτα το ανατολικό Πωγώνι. Το χωριό, σημειωτέον, είναι χτισμένο στις νοτιοανατολικές πλαγιές του βουνού, όντας κοντά στα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία –σε υψόμετρο κυμαινόμενο από τα 781 ως τα 850 μέτρα.
Λίγο έξω από το χωριό, λοιπόν, σε ένα σημείο όπου ο Γόρμος συναντά το τοπικό ρέμα Γκουρμπίτσα, διαμορφώνεται ο καταρράκτης του Παλαιόπυργου. Ο οποίος οφείλει τον τριπλό του χαρακτήρα στη διάβρωση που έχει υποστεί το πέτρωμα στο διάβα των καιρών: χάρη σε αυτήν, δηλαδή, διαμορφώνεται μια ιδιαίτερη τριπλή διάταξη εκεί όπου διέρχονται τα νερά. Τα οποία, με τη σειρά τους, τρέφουν τις χαρακτηριστικές οβίρες –τις τρεις μικρές «λιμνούλες» που γεμίζουν με τα κρύα, κρυστάλλινα ύδατα του καταρράκτη.
Εκεί θα δείτε βέβαια και το Γεφύρι του Γκρέτσι, το οποίο γεφυρώνει ένα παρακλάδι του Γόρμου. Πρόκειται για πετρόκτιστο, παραδοσιακό γεφύρι του 1830, που έχει χαρακτηριστικά μεγάλο τόξο για το είδος του –με άνοιγμα 8,30 μέτρα και ύψος 4,5 μέτρα. Θεωρείται αριστούργημα της λαϊκής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, αν και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι για τους ανθρώπους εκείνων των καιρών είχε αμιγώς πρακτική χρήση, καθώς σύνδεε τον Παλαιόπυργο με τα κοντινά χωριά Δελβινάκι και Βήσσανη. Σύμφωνα μάλιστα με τον πρόεδρο της κοινότητας Αναστάσιο Μ. Τζάκο, πρόκειται για το μοναδικό γεφύρι σε όλα τα Βαλκάνια που είναι φτιαγμένο πάνω σε καταρράκτη.
Πώς θα έρθετε εδώ
Ο Παλαιόπυργος εντοπίζεται όπως είπαμε στο Πωγώνι (στο Άνω Πωγώνι, πιο συγκεκριμένα), όντας σε απόσταση 64 χιλιομέτρων από τα Γιάννενα, από τα οποία και πρέπει να ξεκινήσετε για να τον προσεγγίσετε, κινούμενοι προς τα βορειοδυτικά: θα πάρετε την εθνική οδό που οδηγεί προς Κοζάνη και θα στρίψετε κατόπιν στην επαρχιακή οδό Γεροπλατάνου-Δελβινακίου, η οποία θα σας οδηγήσει στο χωριό. Από εκεί, τώρα, θα φτάσετε στον καταρράκτη ακολουθώντας ένα μονοπάτι, το οποίο θα σας οδηγήσει εκεί μέσα από το υπέροχο δρυόδασος που περιβάλλει την κατοικημένη περιοχή. Το περπάτημα δεν θα σας πάρει πάνω από 40 λεπτά.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, μιας και μιλάμε για ένα κατεξοχήν υδάτινο αξιοθέατο, ότι ο Παλαιόπυργος φιλοξενεί κι έναν παραδοσιακό νερόμυλο, που πλέον έχει κριθεί διατηρητέος και αναστηλώθηκε χάρη σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης. Θα τον βρείτε μόλις 500 μέτρα μακριά από τον καταρράκτη, ακολουθώντας το μονοπάτι που θα δείτε εκεί. Κάποτε εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων τόσο του χωριού, όσο και της γειτονικής Κάτω Μερόπης. Πλέον, προσφέρει στον επισκέπτη της περιοχής μια εικόνα από την καθημερινή ζωή μιας παρελθούσας εποχής.
Διαβάστε ακόμα:
Καταρράκτης Βρόντου: Το υδάτινο «μυστικό» της ορεινής Αρκαδίας
Καταρράκτες Βαρβάρας: Ένα μικρό θαύμα της φύσης στη Χαλκιδική
Νεμούτα: Οι άγνωστοι καταρράκτες της ορεινής Ηλείας που προσφέρουν ένα μοναδικό υδάτινο θέαμα
