Κρυμμένη βαθιά στην καρδιά της Πίνδου, εκεί όπου τα έλατα αρωματίζουν τον αέρα και οι ρεματιές χαράσσονται από τα αδάμαστα, λυτρωτικά νερά του Αώου, αποκαλύπτεται η Βωβούσα: ένα χωριό που μοιάζει περισσότερο με ζωγραφιά παρά με τόπο αληθινό. Ένας προορισμός στον οποίο δεν φτάνεις τυχαία: σ’ οδηγεί εκεί η ανάγκη για κάτι αυθεντικό. Με αυτήν την ανάγκη ξεκίνησε και η δική μας περιπλάνηση στα τοπία, συντροφιά με την Avis, για άνεση και σιγουριά στη διαδρομή.
Είχα ξαναβρεθεί στα τυλιγμένα με βλάστηση μονοπάτια της μια άνοιξη, τότε που η φύση ξυπνούσε μουδιασμένη από τον βαθύ χειμώνα και οι σκιές κρατούσαν ακόμη λίγη από την παγωνιά του χιονιού. Μα τώρα, με τον Αύγουστο να φλέγεται στις κορφές των βουνών, ο τόπος έμοιαζε να με υποδέχεται ξανά, ντυμένος πια με φως και πληρότητα. Η βουή του Αώου που ηχεί στο χωριό, εξ ου και η ονομασία Βωβούσα, συνεχίζει να δίνει τον παλμό, μα πια λιγότερο πληθωρικά. Σε αυτόν τον τόπο υπάρχει κάτι που το αντιλαμβάνονται μόνο οι ταξιδιώτες που ακούν με την ψυχή. Κάτι που δεν περιγράφεται, μόνο βιώνεται. Η Βωβούσα δεν εξηγείται, σε κατοικεί. «Νεράιδες μοιάζουν να ζουν στα βράχια και να πετούν πάνω από τις βάθρες» μου είπε ο Χρήστος, μιλώντας με θαυμασμό για τον τόπο. Και είχε δίκιο: μια αόρατη μαγεία περιπλανάται σε κάθε γωνιά, σε κάθε φυλλωσιά, σε κάθε αντανάκλαση φωτός πάνω στο νερό.
Η ομορφιά της είναι αρχετυπική, σχεδόν χαμένη στον χρόνο, μα φυλαγμένη στοργικά από τους ανθρώπους της. Το καλοκαίρι, το χωριό ξαναζεί. Το Φεστιβάλ Βωβούσας φέρνει μαζί του φωνές, χρώματα, τέχνη, παράδοση και δημιουργία. Ένα ξεχωριστό πολιτιστικό γεγονός που ενώνει τη φύση με την ψυχή του τόπου και δίνει σε όσους βρεθούν εκεί κάτι πολύτιμο: την αίσθηση πως ανήκουν.
Βωβούσα, λατρεία μου
Η Βωβούσα, ή Βοβούσα, είναι ένα από τα πιο δυσπρόσιτα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου που κατοικούνται μόνιμα. Χτισμένη στις όχθες του Αώου και χωρισμένη στα δύο από τον ποταμό, με το μονότοξο παραδοσιακό γεφύρι του 1748 να τη συνδέει, η Βωβούσα σαγηνεύει με τη γνήσια, ανεπιτήδευτη αύρα της. Από τα νερά που κυλούν ακατάπαυστα, μέχρι τις κουβέντες στην ταβέρνα της κεντρικής πλατείας κάτω από τη σκιά του πλατάνου και το τραγούδισμα των τζιτζικιών, κάθε ήχος εδώ συμπληρώνει αυτό που τελικά είναι το χωριό: μια εμπειρία που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις. H αληθινή πολυτέλεια είναι η απλότητα. Αυτό μαθαίνει κανείς ως επισκέπτης αυτού του τόπου.
Ένα φεστιβάλ που «ζυμώνεται» με την ταυτότητα του χωριού και της Φύσης
Το Φεστιβάλ Βωβούσας 2025 ξετυλίχθηκε με δημιουργικό παλμό, μέσα από δράσεις που σέβονται και αναδεικνύουν την ταυτότητα του τόπου και την σχεδόν «παραπλανητική» ομορφιά του βουνού. Επισκέπτες κάθε ηλικίας, μικροί, μεγάλοι, ακόμη και τετράποδοι φίλοι, συγκεντρώθηκαν για να συμμετάσχουν, για 11η χρονιά, σε αυτήν τη γιορτή από τις 19 Ιουλίου έως τις 9 Αυγούστου.
Ατενίζοντας τον ξάστερο ουρανό
Ένα από τα πιο μαγικά σημεία του φετινού προγράμματος ήταν η αστροπαρατήρηση, μια εμπειρία που απογείωσε τη νυχτερινή θέα στον ζαγορίσιο ουρανό. Εδώ, μακριά από τη φωτορύπανση της πόλης και κάτω από έναν ουρανό πυκνό από αστέρια, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τους αστερισμούς και να αγγίξουν, σχεδόν κυριολεκτικά, το σύμπαν. Μια δράση του Lamda3 με εισηγητές τους έμπειρους ερασιτέχνες αστρονόμους Νίκο Τρεμούλη, Παναγιώτη Αντωνόπουλου και Βαγγέλη Τσάμη, που καθοδήγησαν μικρούς και μεγάλους σε ένα ταξίδι μέσα από τον νυχτερινό ουρανό, μετατρέποντας τη φύση σε ένα αξέχαστο, διαδραστικό εργαστήριο.
Πεζοπορία στα μονοπάτια της Φύσης
Τούτος ο τόπος δεν αρκεί να τον θαυμάσεις, πρέπει να τον περπατήσεις. Να τον ψηλαφήσεις με τα βήματά σου, να αφουγκραστείς τον αέρα που διαπερνά τις φυλλωσιές και να αφήσεις το βλέμμα να χαθεί στις κορφές. Τα μονοπάτια εδώ, δασικά και αλπικά, άλλοτε στενά και απαιτητικά, άλλοτε απλά και σηματοδοτημένα είναι αφηγήσεις τοπίων που διαρκώς μεταβάλλονται, όπως και η εσωτερική σου θέαση καθώς τα διασχίζεις.
Μια από τις πιο ξεχωριστές εμπειρίες του φετινού Φεστιβάλ ήταν η πεζοπορική ανάβαση στην κορυφή Αυγό και η κατάβαση πίσω στο χωριό. Οργανωτές και συνοδοιπόροι σε αυτή τη διαδρομή ήταν ο Χρήστος Τζούτης από τη Lamda3, μια ενεργή κοινότητα με αγάπη για τη φύση και την ορεινή περιπλάνηση και ο Δημήτρης Δρούγιας, ντόπιος και βασικός συντελεστής του Φεστιβάλ. Η εμπειρία αυτή στάθηκε μια αληθινή ευκαιρία να γνωρίσουμε τη φύση από μέσα, ως κομμάτι της, και να συναντήσουμε τον χρόνο που δεν μετριέται με λεπτά, αλλά με εικόνες και βλέμματα.
«Θερινό σινεμά»
Όταν η μέρα έσβηνε πίσω από τις κορφές και τα πρώτα αστέρια άρχιζαν να φαίνονται πάνω από τις σκεπές της Βωβούσας, τότε άνοιγε αυλαία μια άλλη εμπειρία. Στην αυλή του Αγίου Γεωργίου, στο κέντρο του χωριού, είχε στηθεί ένας αυτοσχέδιος θερινός κινηματογράφος.
Ο κόσμος βολευόταν σε καρέκλες και στα πέτρινα πεζούλια της εκκλησίας, κάτω από τον φωτισμένο πλάτανο. Ταινίες μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ, αφηγήσεις ανθρώπων που ζουν με απλότητα, πάθος και ειλικρίνεια: όλα έπαιρναν άλλη διάσταση κάτω από τον θερινό ουρανό της Πίνδου. Μια αφορμή για αναστοχασμό, διάλογο και συναντήσεις ιδεών.
Στα διαλείμματα των ταινιών, αλλά και κατά τη διάρκεια άλλων εκδηλώσεων, το κοκτέιλ «Κορυφή», μια πρωτότυπη συνταγή με βάση το τσίπουρο και το τσάι του βουνού, αποτέλεσε μια ανέλπιστα ευχάριστη προσθήκη, επιμελημένη από τον bartender-mixologist Σπύρο Σκούρτη.
Οι προβολές ταινιών μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με το Banff Mountain Film Festival World Tour. Την Τρίτη 29 Ιουλίου το κοινό παρακολούθησε το ντοκιμαντέρ «Afrin: My Home» του Άγγελου Ράλλη, ενώ την Πέμπτη 31 Ιουλίου προβλήθηκε η ταινία «Maldives» του Daniel Bolda.
Στο «Στέκι»
Καθημερινά 19:00-23:00 πωλούνταν προϊόντα με τη σφραγίδα της Βωβούσας: T-shirts, τσάντες, κούπες, ποδιές, κάλτσες, hoodies.
«Οι τόποι των Βλάχων»
Στο Μουσείο Υδροκίνησης Βωβούσας φιλοξενήθηκε η φωτογραφική έκθεση «Οι Τόποι των Βλάχων», σε επιμέλεια του Βαγγέλη Ιωακειμίδη, σε συνεργασία με την ομάδα Lamda3.
Βουτιά στις βάθρες
Και καθώς ο ήλιος ανέβαινε ψηλά και τα μονοπάτια ζεσταίνονταν, η ανάγκη για δροσιά μας οδήγησε εκεί όπου η φύση δείχνει το πιο αγνό της πρόσωπο: στις βάθρες της Βάλιας Σάσας.
Μια είσοδος σε έναν κόσμο παρθένο, σχεδόν μυστικό, όπου οι φυσικές λεκάνες και τα δροσερά νερά που ρέουν ανάμεσα στα βράχια προσφέρονται για ατέλειωτη χαλάρωση. Και καθώς οι τιρκουάζ λιβελούλες χορεύουν πάνω από το νερό, η στιγμή αποκτά μαγεία.
Με την άνεση της Avis, απομακρυνθήκαμε από το χωριό, με νέα κατεύθυνση πια. Το Αρκουδόρεμα βρίσκεται τυλιγμένο στο απόλυτο πράσινο και η βουτιά στις βάθρες του μοιάζει αλλιώτικη από την προηγούμενη. Με νερά πιο παγωμένα, που δημιουργούν αληθινό ρυθμό καθώς ρέουν ανάμεσα σε ψιθύρους φύλλων και στον μυστικισμό της Βάλιας Κάλντας, το μπάνιο εδώ γίνεται μια υπενθύμιση να ζούμε στο τώρα.
Καταφύγιο Βάλια Κάλντα
Το Καταφύγιο της Βωβούσας, λίγο έξω από το χωριό, έγινε το σημείο συνάντησής μας για πολλές στιγμές της ημέρας. Εκεί μας περίμενε η ζεστή σοκολάτα που παρηγορούσε μέχρι να σταματήσει η αναπάντεχη μεσημεριανή βροχή, αλλά και εκείνη η μακαρονάδα με κιμά που στα καταφύγια είναι πάντα γεμάτη σπιτική φροντίδα και νοστιμιά. Εκεί μοιραστήκαμε ιστορίες, τσάγια και τσίπουρα, συζητώντας για τη θέα των γύρω πλαγιών, ντυμένων εντυπωσιακά στο πράσινο. Το Καταφύγιο λειτουργεί από 1 Απριλίου έως 7 Ιανουαρίου.
Ένα κομμάτι μέσα μας
Το Φεστιβάλ Βωβούσας σε προσκαλεί σε μια σχέση με τον τόπο. Να μείνεις σε σκηνή πίσω από το ομώνυμο καταφύγιο του χωριού. Να περπατήσεις ξυπόλητος στο ποτάμι. Να ακούσεις τις ιστορίες των ηλικιωμένων. Να ξεδιψάσεις από τη βρύση του χωριού. Να πεις «καλημέρα» στον ξένο και να μην νιώθεις πια ξένος. Εδώ μαθαίνεις να αναπνέεις πραγματικά ελεύθερα. Είναι για όσους αναζητούν νόημα μέσα από την εμπειρία, επαφή αντί για θέαμα και αληθινή ουσία αντί για εντύπωση. Το Φεστιβάλ, όπως κάθε χρόνο, μεταμόρφωσε τη Βωβούσα σε έναν ανοιχτό πολιτισμικό τόπο, έναν τόπο όπου η φύση, η τέχνη και ο διάλογος συνυπάρχουν μοναδικά.
Η επιστροφή
Βολεύομαι στα άνετα καθίσματα του αυτοκινήτου μου από την Avis και ετοιμάζομαι για τον δρόμο του γυρισμού. Φεύγοντας από τη Βωβούσα, παίρνω μαζί μου ένα κομμάτι του εαυτού μου που ανακάλυψα εκεί: έναν απόηχο μιας εμπειρίας που θα με συντροφεύει για καιρό. Ίσως επειδή, τελικά, η τέχνη, η φύση και η κοινότητα γίνονται ένα όταν επικοινωνούν. Για μένα, ο τόπος αυτός είναι τα λόγια του Μ. Γαλάνη: «Μια συνεχής υπενθύμιση ότι η φύση, όταν μένει ανεμπόδιστη, εμπνέει και ενώνει».
Μπορείτε να αναζητήσετε περισσότερες πληροφορίες για τη διοργάνωση, καθώς και να δείτε αναλυτικά όλες τις δράσεις του Φεστιβάλ Βωβούσας 2025, εδώ.
Από τις 28 Ιουλίου έως και τις 3 Αυγούστου, η Βωβούσα έζησε μια εβδομάδα γεμάτη χρώμα, ήχους και αρώματα, χάρη στην παρουσία της Lamda3, που μετέτρεψε το χωριό σε ανοιχτό εργαστήρι εμπειριών. Ο Χρήστος Τζούτης και η Ευαγγελία Πέττα επιμελήθηκαν ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα που ένωσε τη φύση με την τέχνη, τη γαστρονομία με τη γη, και το βουνό με την ανθρώπινη ψυχή.
Την Παρασκευή 1 Αυγούστου, ο φωτογράφος Μιχάλης Παππάς παρουσίασε το εργαστήριο «Το Βλέμμα ως Ιστορία», βασισμένο στο διεθνώς αναγνωρισμένο Mitos Project, καλώντας το κοινό να ανακαλύψει πώς το φως και η εικόνα μπορούν να αφηγηθούν ιστορίες και να μεταφέρουν πολιτιστική μνήμη. Η Βωβούσα πλημμύρισε και από τους ήχους του Sound of Cosmos, μια καθηλωτική ηχητική εμπειρία που συνδύασε τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής του Nikóla Unalome και τις ηλεκτρονικές δημιουργίες του DJ EMBEDOKLES. Η Κυριακή 3 Αυγούστου ξεκίνησε με μια τριώρη περιπλάνηση στις αισθήσεις, μέσα από τη Συλβοθεραπεία (Forest Therapy) που παρουσίασε ο Φίλιππος Φραγκούλης. Μια εμπειρία βαθιάς επανασύνδεσης με το δάσος, την αναπνοή και την παρουσία της φύσης γύρω μας. Και σαν τελευταίο δώρο αυτής της εβδομάδας, το μεσημέρι, η σεφ Ιωάννα Χαλμούκη από το Outdoor Cooking Kapandriti, υποδέχτηκε το κοινό σε ένα Outdoor Lunch όπου οι γεύσεις της γης του Ζαγορίου συνάντησαν την απλότητα και την κομψότητα της υπαίθριας γαστρονομίας στην οικία Τάκη Νόλλα.
Η συμβολή της Lamda3 στο Φεστιβάλ δεν περιορίστηκε μόνο στην υλοποίηση αυτών των εκδηλώσεων. Αποτέλεσε μια πρόσκληση. Πρόσκληση να σταθούμε ξανά κοντά στη φύση σαν κομμάτι της και όχι σαν απλοί επισκέπτες, να γνωρίσουμε τον ρυθμό της γης και να τον αφήσουμε να μας εμπνεύσει όπως τίποτε άλλο δεν μπορεί. Μια υπενθύμιση ότι η επιστροφή στα ουσιαστικά είναι τελικά η πιο πολύτιμη διαδρομή που μπορούμε να διαλέξουμε.
Διαβάστε ακόμα:
Βοβούσα: Στο χωριό του ανατολικού Ζαγορίου, πλάι στα γάργαρα νερά του Αώου
Σκάλα Βραδέτου: Το αλλόκοτο πέτρινο μονοπάτι στο Ζαγόρι με τα 1.100 σκαλοπάτια
