Στη Μπολόνια ο κόσμος περπατά χωρίς να βιάζεται. Και όχι μόνο αυτό. Συχνά κοντοστέκεται και κουβεντιάζει, κυρίως για πολιτικά θέματα ή για τη Βίρτους, την ομάδα μπάσκετ της πόλης. Ίσως ακουστεί παράξενο για ιταλική πόλη, όμως το ενδιαφέρον των κατοίκων για το ποδόσφαιρο είναι μάλλον χλιαρό.
Κατά τα άλλα, η Μπολόνια είναι μια σύγχρονη και δυναμική πόλη, γνωστή για τις εμπορικές της εκθέσεις, τη βιομηχανική της παραγωγή -από τη Ducati έως τη Maserati- και για το υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημά της, ένα από τα υψηλότερα στην Ιταλία. Οι Μπολονέζοι έχουν έναν δικό τους τρόπο επικοινωνίας και αντίληψης της δημόσιας ζωής, που αποτυπώνεται σε κάθε έκφραση της καθημερινότητάς τους. Ίσως, όμως, το πιο χαρακτηριστικό τους «διαπιστευτήριο» να είναι ο τρόπος που απολαμβάνουν τον καφέ. Λένε πως στη Μπολόνια σερβίρουν τον πιο δυνατό εσπρέσο σ’ ολόκληρη την Ιταλία.
Οι στοές: Η ψυχή της Μπολόνια
Το τοπόσημο που χαρίζει μοναδικό χαρακτήρα στην πόλη είναι οι στοές της. Τα περίφημα portici αποτελούν ένα αρχιτεκτονικό θαύμα που αγκαλιάζει τη Μπολόνια με χάρη και ιστορία. Το συνολικό μήκος τους ξεπερνά τα 60 χιλιόμετρα συνεχόμενων στοών. Κάτοικοι και επισκέπτες περπατούν κάτω από μια διαρκή σκιά, ανάμεσα σε τοιχογραφίες και καμάρες που αφηγούνται αιώνες ζωής.
Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO έχει εντάξει τα Portici di Bologna στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι στοές είναι ένας ατμοσφαιρικός λαβύρινθος που ενώνει πλατείες, εκκλησίες και σπίτια, δημιουργώντας έναν χώρο ζωντανής ανθρώπινης επικοινωνίας. Τα portici σφύζουν από ζωή, καθώς οι φοιτητές -που αποτελούν σχεδόν το 20% του πληθυσμού- τα μετατρέπουν σε υπαίθρια φόρα, ανταλλάσσοντας ιδέες μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Οι πύργοι και η κόκκινη πόλη
Η Μπολόνια δεν είναι γεμάτη εντυπωσιακά μνημεία όπως η Φλωρεντία, ούτε κατακλύζεται από τουρίστες του Σαββατοκύριακου που θέλουν να τα δουν όλα «εδώ και τώρα». Είναι μια πόλη για περπάτημα, για αναζήτηση, για αργούς ρυθμούς. Τα μπαρ της είναι αμέτρητα. Η αναλογία ενός για κάθε 230 κατοίκους εντυπωσιάζει. Έτσι δεν είναι;
Τα 486 σκαλιά του Πύργου Αζινέλι
Τι λες, μπορείς να ανέβεις τα 486 ξύλινα σκαλιά του μεσαιωνικού Πύργου Αζινέλι; Είναι ένας από τους δύο σωζόμενους πύργους της πόλης. Τον 13ο αιώνα η Μπολόνια είχε περισσότερους από 180 πύργους, σύμβολα δύναμης και πλούτου των αριστοκρατικών οικογενειών που την κατοικούσαν. Ο δεύτερος, ο κοντύτερος Πύργος Γκαριζέντα, σταμάτησε στα 48 μέτρα λόγω επικίνδυνης κλίσης. Η φήμη του ήταν τέτοια, ώστε ο Δάντης τον μνημόνευσε στην Κόλασή του. Από την κορυφή του Αζινέλι, η πόλη απλώνεται σε αποχρώσεις τερακότας και ρουμπινί, ένα μωσαϊκό από στέγες και δρόμους που αιχμαλωτίζει το βλέμμα.
Η Μπολόνια είναι «κόκκινη» όχι μόνο για τα κεραμίδια και τα τούβλα της, αλλά και γιατί υπήρξε ιστορικό προπύργιο της ιταλικής αριστεράς. Αν τη δεις από ψηλά, και ο ουρανός είναι καθαρός, μοιάζει με πίτσα κομμένη σε φέτες από τους δρόμους της: τη Βία Ζαμπόνι, τη Βία Σαν Βιτάλε, τη Στράντα Ματζόρε, τη Βία Σάντο Στέφανο, τη Βία Ντ’ Αζέλιο.
Η λόγια και πνευματική Μπολόνια
Η πόλη φιλοξενεί το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της Ευρώπης, ιδρυμένο το 1088. Ανάμεσα στους φοιτητές του συγκαταλέγονται ο Πετράρχης, ο Κοπέρνικος, ο Θερβάντες και ο Μαρκόνι. Από τον 18ο αιώνα, μάλιστα, το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια δέχτηκε και γυναίκες φοιτήτριες, γεγονός σπάνιο για την εποχή.
Οι εκκλησίες της -πολυάριθμες και επιβλητικές- αποκαλύπτουν τη δύναμη του κλήρου στην πόλη. Η Σαν Πετρόνιο, η «μισή–μισή» εκκλησία, με ροζ τούβλα στη βάση και σκούρα πέτρα στο επάνω τμήμα, έμεινε στην ιστορία για την ανολοκλήρωτη ομορφιά της. Λέγεται πως ο Λούθηρος εμπνεύστηκε την οργή του για τον καθολικό πλούτο βλέποντάς την.
Λίγο πιο πέρα, το Σάντο Στέφανο αποτελεί ένα μοναστηριακό σύμπλεγμα επτά εκκλησιών, ενώ το μεγαλύτερο portico του κόσμου, μήκους περίπου 3,8 χιλιομέτρων, οδηγεί στην εκκλησία της Παναγίας του Σαν Λούκα, που δεσπόζει στον λόφο.
Η γεύση της «La Grassa»
Όταν πέφτει η νύχτα, σταματάς για κανελίνι -τραγανά πουράκια με κρέμα τζαντούγια- ή για μποκονότι, μικρές μπουκιές γεμισμένες με κρέμα, και σκέφτεσαι ότι δεν είναι τυχαίο το παρατσούκλι της πόλης: La Grassa, δηλαδή «η παχουλή», η γαστρονομική πρωτεύουσα της Ιταλίας.
Η κουζίνα της Μπολόνια είναι γεμάτη ιστορία και φαντασία. Οι αριστοκρατικές οικογένειες διέθεταν διάσημους μάγειρες, τα προϊόντα από την εύφορη κοιλάδα του Πάδου πρόσφεραν αφθονία, ενώ οι φοιτητές του Πανεπιστημίου έφερναν γεύσεις και ιδέες από κάθε γωνιά της Ευρώπης. Από αυτή την πολιτισμική συνάντηση γεννήθηκαν τα τορτελίνι -εμπνευσμένα, λένε, από τον αφαλό της Αφροδίτης- και οι ταλιατέλες, που πήραν το σχήμα τους από τα μαλλιά της Λουκρητίας Βοργία στον γάμο της.
Η ιστορία της περίφημης σάλτσας μπολονέζε
Η ragù alla bolognese, όπως ονομάζεται στα ιταλικά, γεννήθηκε στις κουζίνες των αστικών σπιτιών της Μπολόνια τον 18ο αιώνα. Η πρώτη καταγεγραμμένη συνταγή εμφανίστηκε το 1891, στο βιβλίο του Pellegrino Artusi La scienza in cucina e l’arte di mangiar bene.
Η σάλτσα υπήρξε πιάτο της αστικής τάξης: κρέας κομμένο στο χέρι, σιγομαγειρεμένο με κρεμμύδι, καρότο, σέλινο, λίγο κρασί και γάλα -χωρίς ντομάτα στην αρχική εκδοχή. Η παραδοσιακή μορφή της συνοδεύει ταλιατέλες, ποτέ σπαγγέτι: γι’ αυτό και οι Μπολονέζοι χαμογελούν κάθε φορά που ακούν “spaghetti bolognese”, πιάτο που δημιουργήθηκε εκτός Ιταλίας.
Το 1982 η Ακαδημία Κουζίνας της Μπολόνια κατέγραψε επίσημα τη συνταγή στο Εμπορικό Επιμελητήριο της πόλης, κατοχυρώνοντάς την ως γαστρονομικό σύμβολο. Η αυθεντική σάλτσα βράζει αργά, για ώρες, αποκτώντας πλούσια, βελούδινη υφή. Σερβίρεται με φρέσκες ταλιατέλες ή πάνω σε λαζάνια. Είναι, με λίγα λόγια, το απόσταγμα της φιλοσοφίας της Μπολόνια: υπομονή, απλότητα και βάθος. Ίσως το καλύτερο φινάλε σε κάθε αφήγηση για τη Μπολόνια το δίνει ο Μπολονέζος τροβαδούρος Λούτσιο Ντάλλα. Μιλώντας για την πόλη του, σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις της ζωής του, είπε: «Η Μπολόνια είναι η πόλη μου, γιατί, ακόμη κι αν έχω φύγει πολλές φορές, κάθε επιστροφή είναι λίγο σαν τον νόστο του Οδυσσέα».
Διαβάστε ακόμα:
Μπολόνια: Ένα Σαββατοκύριακο για foodies στην «Κόκκινη Πόλη» της Ιταλίας
City-break στην Μπολόνια: 6 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε
