Το Παλέρμο μπορεί να έχει μείνει γνωστό στη σύγχρονη ιστορία κυρίως ως έδρα της Cosa Nostra, της σικελιάνικης μαφίας, που εξαπλώθηκε μέχρι την άλλη άκρη του Ατλαντικού, είναι όμως πολύ περισσότερα από αυτό.
Είναι μια ζωντανή πόλη που έχει καταφέρει να αφομοιώσει και να φέρει στα μέτρα της ένα μεγάλο πλήθος διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων από όλους τους κατακτητές που πέρασαν από τα εδάφη της Σικελίας. Φοίνικες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Νορμανδοί, Άραβες και Ισπανοί έχουν αφήσει τα σημάδια τους σε όλο το νησί και φυσικά στο Παλέρμο. Θα το διαπιστώσετε και οι ίδιοι στις βόλτες σας στους δρόμους και στα στενά της πόλης όπου υπάρχουν μικρότερα ή μεγαλύτερα μνημεία, απομεινάρια των κατακτητών μέσα στο χρόνο.
Πίσω του ορθώνονται μια σειρά από βουνά και μπροστά του απλώνεται η Τυρρηνική θάλασσα ενώ στα βορειοδυτικά του προστατεύεται από τον λόφο Pellegrino που φιλοξενεί ένα από τα πιο σημαντικά ιερά του νησιού, αυτό της Santa Rosalia. Αν και αποτελεί μια σύγχρονη πόλη είναι γεμάτη κτίρια του 17ου έως και 19ου αι. τα οποία μπορείτε να απολαύσετε στις οδούς Giacomo Cusmano, Volturno που οδηγεί στην πλατεία Verdi και το Θέατρο Massimo Vittorio Emanuele αλλά και στη συνοικία Kalsa και στις οδούς Milano και Maqueda που δημιουργήθηκε το 1600 και συνδέει τη νότια με τη βόρεια πλευρά της πόλης αλλά και στην ιστορική συνοικία Capo.
Τα αξιοθέατα
Από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα του Παλέρμο είναι η Casa Professa ή η Εκκλησία του Ιησού, του 16ου αι. που ιδρύθηκε από Ιησουίτες το 1564 και ολοκληρώθηκε το 1578.
Πρόκειται για μια από τις πιο μεγαλοπρεπείς εκκλησίες της Σικελίας με έντονα μπαρόκ στοιχεία και άκρως πληθωρικό διάκοσμο με σκαλιστά μάρμαρα, νωπογραφίες κ.α. Στην εκκλησία λειτουργεί και μουσείο με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και διακοσμητικής τέχνης ενώ και τα τέσσερα παρεκκλήσια που είναι ενσωματωμένα σε αυτή αποτελούν μουσειακά αξιοθέατα.
Το Θέατρο Massimo Vittorio Emanuele είναι επίσης ένα από τα στολίδια της πόλης. Αποτελεί τη μεγαλύτερη όπερα της Ιταλίας, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και άνοιξε στις 6 Μαΐου του 1897, 22 χρόνια μετά τον πρώτο θεμέλιο λίθο. Μάλιστα την εποχή αυτή ήταν το τρίτο μεγαλύτερο θέατρο στην Ευρώπη μετά τις όπερες του Παρισιού και της Βιέννης.
Η αρχιτεκτονική του έχει στοιχεία κυρίως νεοκλασικού ύφους όπως και η διακόσμηση η οποία ενισχύεται με γερές δόσεις art nouveau. Διαθέτει ανάμεσα σε άλλα και ένα εντυπωσιακό Βασιλικό Θεωρείο, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του 2ου ορόφου, με 27 θέσεις αλλά και ένα ιδιωτικό φουαγιέ το Royal Sitting Room στο οποίο κυριαρχεί το μαόνι. Αν σας αρέσει αυτού του είδους η ψυχαγωγία βάλτε στο πρόγραμμά σας να παρακολουθήσετε ένα κονσέρτο, ένα μπαλέτο ή μια όπερα σε αυτό το συγκλονιστικό θέατρο (www.teatromassimo.it).
Άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον και ιδιαίτερο αξιοθέατο είναι το Μουσείο της Maioliche – Τα δωμάτια στο Genio (Le stanze al Genio). Πήρε το όνομά του από το συντριβάνι Genio που βρίσκεται στην κοντινή πλατεία της Επανάστασης και πρόκειται για ένα ιδιωτικό διαμέρισμα στον πρώτο όροφο του κτιρίου Torre Pirajno στην ιστορική συνοικία Kalsa. Το Torre Pirajno χτίστηκε στα τέλη του 16ου με αρχές του 17ου αι. στη σημερινή οδό Giuseppe Garibaldi. Η βασική συλλογή αποτελείται κυρίως από εφυαλωμένα πλακάκια maiolica από τη Σικελία και την Καμπανία που τοποθετούνταν στους τοίχους και στα πεζοδρόμια και κατασκευάστηκαν μεταξύ του 15ου και του 20ου αι. Υπάρχουν περίπου 5.000 κομμάτια τα οποία είναι ταξινομημένα ανά εποχή και γεωγραφική προέλευση καθώς επίσης και συλλογές παιχνιδιών αντίκες, vintage αντικείμενα και εργαλεία γραφής (www.stanzealgenio.it).
Οι βόλτες σας στην πόλη σίγουρα πρέπει να περιλαμβάνουν το Palazzo Comitini του 18ου αι. ένα από τα πιο όμορφα κτίρια του Παλέρμου, σε ύφος ύστερου μπαρόκ με πλούσιο διάκοσμο. Πολυτελή έπιπλα της εποχής, ζωγραφιστά ταβάνια, πολυέλαιοι Μουράνο συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό, θα το βρείτε στην οδό Maqueda. Στον ίδιο δρόμο βρίσκεται και το επίσης εντυπωσιακό Palazzo del Marchese di Santa Croce e Trigona di Sant’ Elia χτίστηκε σε παλαιότερο παλάτι του 5ου αι. πιθανότατα μετά το 1756 έπειτα από απόφαση του Giovanbattista Celestri e Grimaldi di Santa Croce να το επεκτείνει. Λίγα μέτρα πιο πάνω, στη συμβολή των οδών Maqueda & Vittorio Emanuele, βρίσκεται και η πλατεία Quattro Canti επίσημα γνωστή ως πλατεία Villena.
Πρόκειται για μια σχετικά μικρή περίκλειστη πλατεία σε μπαρόκ ύφος που οριοθετείται από τέσσερα παρόμοια μεγαλοπρεπή κτίρια κάθε ένα από τα οποία στην πρόσοψή του έχει από ένα συντριβάνι, τα τέσσερα συντριβάνια συμβολίζουν τις τέσσερις εποχές, αλλά και αγάλματα στο ανώτερο τμήμα τους ενώ στην κορυφή τους δεσπόζει το ισπανικό εθνόσημο καθώς τα κτίρια δημιουργήθηκαν με εντολή των Ισπανών Αντιβασιλέων μεταξύ 1608-1620.
Πίσω από την πλατεία, επί της Maqueda βρίσκεται η Fontana Pretoria ένα εντυπωσιακό συντριβάνι που χαρακτηρίζεται από πολλά γυμνά αγάλματα σε φυσικό μέγεθος. Χτίστηκε στην Φλωρεντία το 1554 και μεταφέρθηκε στο Παλέρμο 20 χρόνια αργότερα. Τα αγάλματα απεικονίζουν τους θεούς του Ολύμπου από την ελληνική μυθολογία όπως τον Δία, τον Ποσειδώνα, τον Άρη κ.α. Η Fontana Pretoria είναι γνωστή επίσης και ως συντριβάνι της ντροπής λόγω των γυμνών αγαλμάτων. Απέναντι από το συντριβάνι ορθώνεται επιβλητικό το κτίριο του Δημαρχείου του 15ου αι. γνωστό και ως Μέγαρο των Αετών (Palazzo delle Aquile) γιατί πάνω από την είσοδό του δεσπόζει ένας μεγάλος αετός ενώ και τις τέσσερις γωνίες της σκεπής κοσμούν επίσης αετοί. Δίπλα του βρίσκεται η ρωμαιοκαθολική εκκλησία Santa Caterina d’Alessandria του 14ου αι. με έναν πραγματικά συγκλονιστικό εσωτερικό διάκοσμο με αγάλματα, χρωματιστά μάρμαρα, τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Πίσω από το Δημαρχείο θα βρείτε και τη Martorana του 12ου αι. μια Νορμανδική εκκλησία με τρούλο και περίτεχνη μπαρόκ διακόσμηση, που είναι γνωστή για τα διάσημα βυζαντινά ψηφιδωτά της ενώ το αρχιτεκτονικό της στυλ ποικίλει αντικατοπτρίζοντας τις διάφορες περιόδους κατάκτησης του νησιού. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η εκκλησία San Cataldo του ίδιου αιώνα, με σαφώς όμως πιο λιτό ύφος, την οποία χαρακτηρίζουν οι τρεις κόκκινοι τρούλοι.
Πανέμορφο και το belle epoque Palazzo Jung του 19ου αι. στην οδό Lincoln απέναντι από τον Βοτανικό Κήπο με τα υπέροχα αγάλματα, ενώ στην οδό Roma αξίζει μια στάση στο Παλάτι των Νορμανδών, που αποτελούσε το σπίτι των Βασιλέων κατά τη Νορμανδική κυριαρχία. Το αρχικό κτίριο θεωρείται ότι έχει χτιστεί από τον εμίρη του Παλέρμου, αργότερα το 1072 όταν η Νορμανδία κατέλαβε τη Σικελία η βασιλική οικογένεια το επέλεξε ως έδρα της. Εδώ αξίζει να δείτε και το παρεκκλήσι Palatine το οποίο ξεκίνησε να χτίζεται το 1130 και ολοκληρώθηκε 13 χρόνια μετά. Έχει σχήμα τρίκλιτης βασιλικής, τα κλίτη χωρίζονται από γρανιτένιες κολώνες με εντυπωσιακά χρυσά κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού ενώ συνδυάζονται περίτεχνα η ευρωπαϊκή, η σικελική, η βυζαντινή και η αραβική αισθητική. Τα ψηφιδωτά της θεωρούνται τα ωραιότερα της βυζαντινής τέχνης και είναι φιλοτεχνημένα από Έλληνες της Κωνσταντινούπολης. Δίπλα στο παλάτι βρίσκεται και η πύλη Porta Nuova του 1583 που αποτελούσε την είσοδο στον πιο παλιό δρόμο της πόλης.
Στις must επισκέψεις σας είναι και ο Καθεδρικός Ναός του Παλέρμου, αφιερωμένος στην Ανάληψη της Θεοτόκου Μαρίας, χτίστηκε τον 12ο αι. και είναι γνωστός για τα γεωμετρικά του σχήματα και τα μαρμάρινα διακοσμητικά του στοιχεία. Συνδυάζει, και αυτός όπως πολλά κτίρια στην πόλη, με περίτεχνο τρόπο αραβικά, νορμανδικά, γοτθικά, νεοκλασικά, βυζαντινά, μπαρόκ και καταλανικά αρχιτεκτονικά στυλ. Επίσης στα top αξιοθέατα είναι και οι Κατακόμβες των Καπουτσίνων. Κατά τον 16ο αι. το μοναστήρι εξάντλησε τη δυναμικότητα του νεκροταφείου του και έτσι το 1599 οι μοναχοί ξεκίνησαν να σκάβουν κρύπτες κάτω από αυτό ώστε να εναποθέσουν τους νεκρούς μοναχούς τους οποίους μουμιοποιούσαν. Στη συνέχεια ο τρόπος αυτός ταφής αποτέλεσε σύμβολο ισχύος και οι επιφανείς του Παλέρμου πλήρωναν αρκετά ώστε να ενταφιάσουν τους συγγενείς τους εκεί. Στους πρόποδες του βουνού Καπούτο δεσπόζει και ο Καθεδρικός Ναός Monreale του 12ου αι. θεωρείται ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα νορμανδικής αρχιτεκτονικής και είναι αφιερωμένος στο Γενέθλιο της Παρθένου Μαρίας. Έχει εντυπωσιακά ψηφιδωτά από Βενετούς τεχνίτες και όπου και να στρέψετε το βλέμμα σας υπάρχει κάτι για να θαυμάσετε.
Ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά αξιοθέατα του Παλέρμου είναι ο Ιερός Ναός της Santa Rosalia. Η Ροζαλία είναι η προστάτιδα της πόλης, γεννήθηκε από Νορμανδούς ευγενείς το 1130 και έζησε ως ερημίτισσα σε μια σπηλιά στο όρος Pellegrino εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο ναός. Συνδέθηκε με την γιατρειά της πανούκλας. Όταν το 1624 το Παλέρμο μαστιζόταν από την αρρώστια εμφανίστηκε σαν όραμα σε έναν σαπουνοπώλη υποδεικνύοντας που βρίσκονται τα λείψανά της τα οποία επεσήμανε πως έπρεπε αφού βρεθούν να μεταφερθούν μέσω πομπής στην πόλη. Μετά την περιφορά των λειψάνων η πανούκλα σταμάτησε και η Ροζαλία μετατράπηκε σε Αγία.
Άλλα αξιοθέατα που μπορείτε να τα εντάξετε στις βόλτες σας είναι το Palazzo Abatellis, ένα υπέροχο δείγμα γοτθικής και καταλανικής αρχιτεκτονικής που χρονολογείται στα τέλη του 15ου αι. και πλέον στεγάζει την Περιφερειακή Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης. Επίσης, το Palazzo Mirto, μια αρχοντική κατοικία στην περιοχή Kalsa, με εντυπωσιακή διακόσμηση με έπιπλα και χαλιά που κυμαίνονται χρονολογικά από τον 17ο έως τον 19ο αι., πολυελαίους Murano, κινέζικα λακαρισμένα πάνελ, ρολόγια, ταπετσαρίες και πορσελάνινα αντικείμενα. To Giardino Garibaldi, στην Piazza Marina είναι ένας υπέροχος κήπος που προσφέρεται για χαλαρό περπάτημα ανάμεσα σε εξωτικά φυτά με πιο γνωστό το Ficus magnolioide, που με 10.000 κυβικά μέτρα διαφυλλικής κόμης, είναι το μεγαλύτερο δέντρο της Ευρώπης. Μπροστά στον κήπο βρίσκεται επίσης και το εντυπωσιακό Μέγαρο Chiaramonte ή Steri. Το σπίτι της οικογένειας Chiaramonte που αργότερα χρησιμοποιήθηκε από την Ιερά Εξέταση. Τα δωμάτια όπου κρατούνταν οι φυλακισμένοι έχουν ακόμα τα σημάδια τους. Σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων και μπροστά στο λιμάνι θα βρείτε και την εκκλησία της Santa Maria della Catena που χτίστηκε τον 15ο αι. και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της καταλανικής – γοτθικής αρχιτεκτονικής.
Σημειώστε πως η Σικελία έχει μεγάλη παράδοση στην όπερα με Μαριονέτες, ένα θέαμα που εμφανίστηκε στη νότια Ιταλία στις αρχές του 1800 και σήμερα αποτελεί Προφορική και Άυλη Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την UNESCO. Η παραδοσιακή Όπερα με Μαριονέτες αναπαριστούσε φράγκικα ρομαντικά ποιήματα και μεσαιωνικές συγκρούσεις μεταξύ ιπποτών και Μαυριτανών. Οι μαριονέτες θεωρούνταν σύμβολα της επιθυμίας για εκδίκηση και δικαιοσύνη των κοινωνικών τάξεων. Οι κούκλες είναι ξύλινες με πραγματικές πανοπλίες, συγκεκριμένα η σχολή του Παλέρμο έχει ελαφριές κούκλες με ύψος περίπου 80 εκ. που έχουν μια σιδερένια ράβδο τοποθετημένη μέσα στο σώμα τους, η οποία περνάει από τον κορμό και το κεφάλι για να τις στηρίζει. Στο Παλέρμο μπορείτε να απολαύσετε αυτό το ξεχωριστό θέαμα στο Associazione Culturale e Teatrale«Carlo Magno» (οδός Collegio di Santa Maria 17), στο Figli D’Arte Cuticchio (οδός Bara all’olivella 95) ενώ στο Διεθνές Μουσείο Μαριονέτας Museo A. Pasqualino μπορείτε να δείτε μια μεγάλη συλλογή μαριονετών και να μάθετε την ιστορία τους (οδός Butera 1).
Οι δραστηριότητες
Αφού επισκεφθείτε καθεδρικούς, palazzi και μουσεία ήρθε η ώρα για πιο fun δραστηριότητες όπως ένα χαλαρό περπάτημα στην παραλία του Mondello. Το Mondello είναι ένα γραφικό ψαροχώρι στη σκιά του όρους Pellegrino γεμάτο καφέ και εστιατόρια κατά μήκος της παραλίας με πιο γνωστό το εντυπωσιακό Antico Stabilimento Balneare το οποίο βρίσκεται μέσα στη θάλασσα και το προσεγγίζετε μέσω μιας μικρής γέφυρας με μια επιβλητική αψίδα στη μια της άκρη.
Για να δείτε το ηλιοβασίλεμα θα πάτε στο μπαρ Nautoscopio στο λιμάνι που το καλοκαίρι βγάζει τραπεζάκια στην αμμουδιά (piazzale capitaneria di porto), αν θέλετε ησυχία και απομόνωση -εξαρτάται πάντα και από την εποχή που θα επισκεφθείτε την πόλη – θα βγείτε εκτός του Παλέρμου, πίσω από το Monte Pellegrino, στην βραχώδη παραλία Avamposto di Barcarello.
Αν έχετε όρεξη για πεζοπορία το καλύτερο μέρος είναι το όρος Pellegrino. Υπάρχει πλακόστρωτο σηματοδοτημένο μονοπάτι που φτάνει στην κορυφή, για την ακρίβεια το μονοπάτι είναι στρωμένο από τις ίδιες πέτρες που βρίσκονται σε πολλά από τα πεζοδρόμια του Παλέρμου, κατασκευάστηκε για να επισκέπτονται οι πιστοί τον Ιερό Ναό της Αγίας Ροζαλίας που βρίσκεται στην κορυφή του. Η φύση είναι προφανώς μεσογειακή με διάσπαρτες φραγκοσυκιές, αγριολούλουδα, γαϊδουράγκαθα και πεύκα. Η θέα στην πόλη και στη θάλασσα είναι μαγευτική ενώ από εδώ θα δείτε και το καλύτερο ηλιοβασίλεμα.
Για ποτό και φαγητό
Για κοκτέιλ και sicilian tapas θα πάτε στο Locale με την παιχνιδιάρικη διακόσμηση που συνδυάζει αραβικά στοιχεία και πλακάκια τύπου maiolica με πιο σύγχρονες πινελιές (Via Francesco Guardione 88). Το Castigamatti φημίζεται για τα απεριτίφ του και τα κοκτέιλ του (Piazza Aragona 5-6) και είναι από τις λιγότερο φασιαριόζικες επιλογές.
Το Bocum έχει ωραία λίστα κρασιών, υπέροχα κοκτέιλ, απολαυστικό μενού και συνήθως μουσικές από βινύλιο (Via Cassari 6). Για σισιλιάνικο και όχι μόνο street food θα πάτε στις αγορές Vucciria, Ballaro και Capo. Μέσα στην αγορά του Capo θα βρείτε και το εστιατόριο Isgro με θαλασσινά και ψάρια από το ιχθυοπωλείο της οικογένειας, μπορεί το εσωτερικό του να μην εντυπωσιάζει οι γεύσεις του όμως ναι.
Στην οδό Maqueda στον αριθμό 229 θα βρείτε την Taverna dei Canti με ιταλική και σικελιάνικη κουζίνα ενώ στον αριθμό 172Α βρίσκεται το Bisso Bistro όπου μπορείτε να πάτε από το πρωί για καφέ αλλά και αργότερα για φαγητό, το μενού του έχει θαλασσινό προσανατολισμό χωρίς να λείπουν τα χειροποίητα ζυμαρικά και οι επιλογές σε κρέας.
Τώρα για γλυκό ένα από τα πιο γνωστά ζαχαροπλαστεία είναι Pasticceria Costa που άνοιξε για πρώτη φορά το 1960 από τον Αντονίνο φτιάχνοντας γλυκά για τα μπαρ της περιοχής, πλέον διαθέτει δύο ζαχαροπλαστεία το ένα στην οδό Maqueda 174 και το άλλο στην G. D’Annunzio 15.
Διαβάστε ακόμα:
Άμστερνταμ: Η πιο κουλ και «ελεύθερη» πρωτεύουσα της Ευρώπης
Τρεις μέρες και δύο νύχτες στο Ζάγκρεμπ, τη μεσαιωνική πρωτεύουσα των Βαλκανίων
