Το πεδινό κομμάτι της Θεσπρωτίας κοντά στα περιφερειακά σύνορα με την Πρέβεζα, αυτό που έχει στα ανατολικά του τα Όρη της Παραμυθιάς και στα δυτικά του τις πηγές του ποταμού Αχέροντα, είναι ένα τοπίο με υποβλητική φυσική ομορφιά και άφθονο πράσινο.
Ταυτόχρονα, όμως, είναι κι ένας τόπος ιστορικής σημασίας, ο οποίος διατηρούσε στενές σχέσεις με τους Σουλιώτες και τα χωριά τους, ιδιαίτερα κατά το διάβα του 18ου και του 19ου αιώνα: δεν είναι τυχαίο, ας πούμε, ότι ήταν εδώ όπου υπογράφηκε η Συνθήκη της Γλυκής, λίγο αφότου είχε ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821: πήρε το όνομά της από το ομώνυμο θεσπρωτικό χωριό και σηματοδότησε μια περίοδο ανακωχής μεταξύ των Σουλιωτών και των Τουρκαλβανών μπέηδων της περιοχής, όσους υπάγονταν στις διαταγές του Αλή Πασά.
Ακόμα πιο περίοπτο σημάδι της σχέσης αυτής με τους Σουλιώτες, όμως, ήταν κι ένα μονοπάτι σκαλισμένο στα βράχια που ορθώνονται πάνω από τη Γλυκή, το οποίο έγινε γνωστό ως Σκάλα Τζαβέλαινας. Για τους Σουλιώτες είχε σημαίνουσα πρακτική αξία, αποτελώντας συγκοινωνιακό κόμβο. Για τον σημερινό επισκέπτη της περιοχής, πάλι, είναι ένα όμορφο αξιοθέατο, το οποίο προσφέρει θέα που κόβει την ανάσα προς το φαράγγι του Αχέροντα, αλλά και την ευκαιρία μιας ωραίας πεζοπορικής διαδρομής στα ημιορεινά της Θεσπρωτίας.
Απαράμιλλη θέα, άνετη πεζοπορία και παλιές, Σουλιώτικες ιστορίες
Το όνομα και μόνο Σκάλα Τζαβέλαινας, μαρτυρεί κάτι από την παλαιότητα του συγκεκριμένου μονοπατιού, το οποίο μας μεταφέρει νοερά στα χρόνια που το διάβαιναν οι Σουλιώτες μετακινούμενοι από τα χωριά τους προς και από τα πεδινά της Παραμυθιάς.
Η Τζαβέλαινα, άλλωστε, δεν είναι τυχαία: πρόκειται για ευθεία αναφορά στη Μόσχω Τζαβέλλα (1760-1803), σύζυγο του Λάμπρου Τζαβέλλα και μητέρα του Φώτου, η οποία πολέμησε τον Αλή Πασά στη Μάχη της Κιάφας (1792), παίρνοντας έπειτα τον δρόμο της προσφυγιάς προς τα Επτάνησα, μετά την καταστροφή του Σουλίου από τους Τουρκαλβανούς. Λέγεται, λοιπόν, ότι κανείς Σουλιώτης δεν μπορούσε να διαβεί το μονοπάτι όντας καβάλα σε άλογο (ή σε άλλο ζώο μεταφοράς), μέχρι που το κατόρθωσε η Μόσχω. Γι’ αυτό και προς τιμήν της, από τότε, το είπαν Σκάλα της Τζαβέλαινας.
Το μονοπάτι προβάλλει σκαλισμένο στον βράχο και αναδύεται κλιμακωτά, έχοντας γίνει σημείο αναφοράς για την περιοχή της Γλυκής, αλλά και πόλος έλξης επισκεπτών –κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν αποφεύγονται και τα μεγάλα κρύα του χειμώνα, μα και οι ζέστες του καλοκαιριού. Αρχικά θα ξεκινήσετε από τη μεταλλική γέφυρα της Γλυκής στον κεντρικό δρόμο (θα δείτε και σχετική ταμπέλα, άλλωστε, που θα σας κατευθύνει αριστερά μετά τα πρώτα 500 μέτρα), ακολουθώντας την όχθη του Αχέροντα κι έπειτα θα διασχίσετε τα στενά των πηγών του διάσημου κατά τα αρχαία χρόνια ποταμού, πριν αρχίσετε να ανηφορίζετε. Εκεί στα πιο ψηλά και «φιδωτά» της διαδρομής είναι όπου θα βρίσκεστε, πλέον, στη Σκάλα Τζαβέλαινας.
Τα πάντα γύρω σας δείχνουν «πνιγμένα» στο πράσινο, ενώ το μάτι δεν χορταίνει τις φυσικές ομορφιές, αλλά και τη θέα που αποκαλύπτεται βαθμιαία, όσο ανεβαίνει κανείς. Η δε διαδρομή είναι πολύ εύκολη, απευθυνόμενη ακόμα και σε αρχάριους πεζοπόρους. Υπολογίστε ότι θα χρειαστείτε περίπου 2 ώρες για να προσεγγίσετε στη Σαμονίβα, που είναι το πρώτο κατά σειρά από τα Σουλιωτοχώρια. Εδώ θα ξαποστάσετε, ατενίζοντας την απαράμιλλη θέα προς το φαράγγι του Αχέροντα. Στη συνέχεια μπορείτε να επιστρέψετε στη Γλυκή, είτε από τη Σκάλα Τζαβέλαινας προς τα πίσω, είτε μέσω Σουλίου, αν έχετε κανονίσει να σας περιμένει αυτοκίνητο στη Σαμονίβα.
Η διαδρομή αυτή είναι η πιο γνωστή και δημοφιλής στους επισκέπτες της περιοχής, όμως δεν είναι η μόνη. Από τη Σκάλα Τζαβέλαινας, δηλαδή, μέσα σε μόλις 30 λεπτά, μπορείτε να φτάσετε στη Γέφυρα Ντάλα, όπου θα θαυμάσετε το δάσος από φιλλύκια και αριές που την περιβάλλει. Επιπλέον, όντας στη Σκάλα Τζαβέλαινας, θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει κι άλλο μονοπάτι το οποίο φτάνει εδώ, έχοντας ξεκινήσει από το Περίπτερο Πληροφόρησης στη Γλυκή. Αν επιλέξετε να το εξερευνήσετε, λοιπόν, θα σας οδηγήσει κατηφορικά στην πλαγιά του τριγύρω ορεινού τοπίου, μέχρι που θα φτάσετε στην όχθη του Αχέροντα.
Εκεί, τώρα, θα πρέπει να είστε έτοιμοι να διαβείτε τα ρηχά νερά του ποταμού και να περάσετε απέναντι: αξίζει τον κόπο σας, γιατί έτσι θα βρείτε το σπήλαιο που οι ντόπιοι αποκαλούν «Σπηλιά του Δράκου» ή «Σπηλιά του Στοιχειού», απηχώντας παλιές λαϊκές δοξασίες για τα πλάσματα που κατοικούσαν σε τέτοιους βουνίσιους, απόμακρους τόπους της Θεσπρωτίας. Από εκεί, στη συνέχεια, θα πεζοπορήσετε άλλα 10 λεπτά ακολουθώντας την ροή των νερών κατά μήκος της παραποτάμιας όχθης, έως ότου βρεθείτε στο προαναφερθέν Περίπτερο Πληροφόρησης. Το τοπίο που θα δείτε γύρω σας θεωρείται από τα πιο μαγευτικά στα πέριξ της Γλυκής, όντας γεμάτο με αιωνόβια πλατάνια, φτέρες και διάφορα είδη υδρόφιλης βλάστησης.
Πώς θα έρθετε εδώ
Για να πεζοπορήσετε στη Σκάλα Τζαβέλαινας θα πρέπει να φτάσετε στην ιστορική Γλυκή, στα πεδινά και ημιορεινά της νοτιοανατολικής Θεσπρωτίας, σε υψόμετρο 80 μέτρων. Πρόκειται για ένα γεωργικό χωριό 438 κατοίκων (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), το οποίο είναι εύκολα προσβάσιμο κι έχει αναδειχθεί και τουριστικά, λόγω της εγγύτητάς του στις πηγές του Αχέροντα –οι οποίες βρίσκονται γύρω στα 2 χιλιόμετρα έξω από τα νυν οικιστικά όρια.
Για να έρθετε στη Γλυκή, θα ξεκινήσετε ιδανικά από την Ηγουμενίτσα ή από την Πρέβεζα. Από την πρωτεύουσα της Θεσπρωτίας η απόσταση ανέρχεται σε 51 χιλιόμετρα, τα οποία και θα διανύσετε οδικώς μέσα σε περίπου 1 ώρα, ακολουθώντας τον δρόμο Παραμυθιάς-Πρέβεζας. Ανάλογο χρόνο οδήγησης υπολογίστε κι αν ξεκινήσετε από την Πρέβεζα, καθώς η απόσταση είναι ελάχιστα μεγαλύτερη (σχεδόν 56 χιλιόμετρα). Από εδώ θα διασχίσετε την Εθνική Οδό Πρέβεζας-Ηγουμενίτσας, έως ότου συναντήσετε το χωριό Μεσοπόταμος. Εκεί θα αλλάξετε πορεία και θα κινηθείτε όπως σας οδηγούν οι πινακίδες για τις Πηγές του Αχέροντα, μέχρι να φτάσετε στη Γλυκή.
Διαβάστε ακόμα:
Γλυκή Θεσπρωτίας: Μονοπάτια με βουνίσια ομορφιά, δάση με πλατάνια και rafting σε γάργαρα νερά
