Ο πρωινός ήλιος ρίχνει χρυσαφένια λάμψη στις πεδιάδες γύρω από την Καλαμάτα καθώς κατευθύνομαι προς ένα ιστορικό σημείο που λίγοι εκτός Ελλάδας γνωρίζουν. Λίγα μόλις λεπτά από το αεροδρόμιο, ανάμεσα στους φημισμένους ελαιώνες της περιοχής, στέκεται το Αποστακτήριο Καλλικούνη -η παλαιότερη συνεχώς λειτουργούσα μεταποιητική επιχείρηση της Ελλάδας και μια οικογενειακή επιχείρηση της οποίας η ιστορία εκτείνεται σε πέντε γενιές και 174 χρόνια.

14

Μια θερμή υποδοχή

Είχα συναντήσει για λίγο τον Γεώργιο Καλλικούνη το προηγούμενο βράδυ σε ένα εστιατόριο στο κέντρο της Καλαμάτας. Η συζήτησή μας ήταν σύντομη αλλά αρκετά ενδιαφέρουσα ώστε να δικαιολογεί αυτή την πρωινή επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του αποστακτηρίου. Μας υποδέχεται με τη χαρακτηριστική ελληνική φιλοξενία στην είσοδο -ανοιχτός και πρόθυμος να μοιραστεί την αξιοσημείωτη κληρονομιά της οικογένειάς του. «Αυτό το ταξίδι ξεκίνησε το 1850», εξηγεί καθώς ξεκινάμε την περιήγησή μας, με τα μάτια του να αντανακλούν τόσο υπερηφάνεια όσο και ευθύνη. «Ο πρόγονός μου ίδρυσε το πρώτο ατμοκίνητο “Πνευματοποιείο” εδώ στην Καλαμάτα».

Μια χρονοκάψουλα γεύσεων

Το αποστακτήριο μοιάζει με ζωντανό μουσείο όπου το παρελθόν και το παρόν συνυπάρχουν σε τέλεια αρμονία. Στο χημείο, μικρά μπουκαλάκια με αποστάγματα και δοκιμαστικοί σωλήνες γεμίζουν τα ράφια -κάποιες συνθέσεις χρονολογούνται από δεκαετίες πριν, άλλες αναπτύσσονται για νέα προϊόντα. Αυτά είναι τα δομικά στοιχεία των χαρακτηριστικών γεύσεων τους. «Η χημεία ήταν πάντα θεμελιώδης για την επιχείρησή μας», εξηγεί ο κ. Καλλικούνης, καθώς εξετάζουμε το εργαστήριο. «Ο πρόγονός μου σπούδασε χημεία στην Τεργέστη πριν ιδρύσει αυτή την επιχείρηση. Έκτοτε κάθε γενιά διατήρησε αυτή την επιστημονική προσέγγιση τιμώντας παράλληλα τις παραδοσιακές μεθόδους». Σε όλη την εγκατάσταση, γυάλινες προθήκες παρουσιάζουν προϊόντα από την εποχή ίδρυσης της εταιρείας -πρωτότυπα μπουκάλια, ετικέτες και εξοπλισμό που έχουν διατηρηθεί προσεκτικά. Κορνιζαρισμένα βραβεία κρέμονται στους τοίχους, αφηγούμενα την ιστορία της διεθνούς αναγνώρισης που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα.

Η σύνδεση με το Παρίσι

Μια διάκριση ξεχωρίζει από όλες τις άλλες. Σε μια περίοπτη προθήκη βρίσκεται ένα χρυσό μετάλλιο από την Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1900 -την ίδια εκδήλωση που παρουσίασε στον κόσμο τον Πύργο του Άιφελ. «Αυτή ήταν μια καθοριστική στιγμή για εμάς», λέει ο κ. Καλλικούνης, σηκώνοντας προσεκτικά το μετάλλιο. «Η κατάκτηση του χρυσού για το μπράντι και τα λικέρ μας στο Παρίσι -την πατρίδα του μπράντι- μας έβαλε στον διεθνή χάρτη. Μετά από αυτό, το μπράντι μας σερβιριζόταν στο διάσημο Café des Anglais στο Παρίσι, όπου έγινε αγαπημένο ανάμεσα σε καλλιτέχνες και διανοούμενους». Το επίτευγμα ήταν τόσο σημαντικό που χάρισε στην οικογένεια αναγνώριση από την ελληνική βασιλική οικογένεια. Ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’ απένειμε στον Νικόλαο Καλλικούνη τον Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών σε αναγνώριση των υπηρεσιών του στην ελληνική βιομηχανία.

Η καρδιά της παραγωγής

Καθώς συνεχίζουμε την περιήγησή μας, μπαίνουμε στο κελάρι όπου δεκάδες δρύινα βαρέλια στέκονται σε τακτικές σειρές, ωριμάζοντας αποστάγματα που δεν θα εμφιαλωθούν για χρόνια. Το πλούσιο άρωμα του ξύλου και των αποσταγμάτων γεμίζει τον αέρα -μια μεθυστική μαρτυρία υπομονής και παράδοσης. «Το μπράντι μας παραμένει σε αυτά τα δρύινα βαρέλια των 250 λίτρων από τρία έως είκοσι χρόνια», εξηγεί ο κ. Καλλικούνης. «Η αλληλεπίδραση μεταξύ του αποστάγματος και του ξύλου δημιουργεί αυτή τη βελούδινη υφή και τη χαρακτηριστική γεύση που έχει καθορίσει τα προϊόντα μας για γενιές». Ο εξοπλισμός απόσταξης συνδυάζει την κληρονομιά με τη σύγχρονη τεχνολογία -χάλκινοι άμβυκες βασισμένοι σε παραδοσιακά σχέδια στέκονται δίπλα σε υπερσύγχρονα μηχανήματα εμφιάλωσης. Είναι μια οπτική αναπαράσταση της φιλοσοφίας της εταιρείας: τιμή στην παράδοση με παράλληλη αγκαλιά στην καινοτομία.

Επιβίωση μέσα από ταραχώδεις καιρούς

Ίσως το πιο αξιοσημείωτο είναι η ανθεκτικότητα της εταιρείας μέσα από τις πιο δύσκολες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Το αποστακτήριο έχει αντέξει Παγκόσμιους Πολέμους, οικονομικές κρίσεις και δραματικές κοινωνικές αλλαγές -παραμένοντας όχι απλά λειτουργικό αλλά καινοτόμο. «Η σημαντικότερη κληρονομιά που μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά είναι η πίστη και η αφοσίωση στη συνέχιση του ταξιδιού του αποστακτηρίου με συνεχή βελτίωση των προϊόντων μας», μου λέει ο κ. Καλλικούνης, καθώς εξετάζουμε φωτογραφίες που τεκμηριώνουν την ιστορία της εταιρείας μέσα από δύσκολες περιόδους.

Ένα ταξίδι γευσιγνωσίας

Η περιήγησή μας κορυφώνεται σε μια αίθουσα γευσιγνωσίας όπου προθήκες παρουσιάζουν την τρέχουσα γκάμα προϊόντων της εταιρείας μαζί με ιστορικά μπουκάλια. Ο κ. Καλλικούνης, παρατάσσει αρκετά χαρακτηριστικά μπουκάλια για δοκιμή –Old Sport Gin, Vermouth Pikron βασισμένο σε συνταγή του 1905, αρωματικά βότανα bitters, και το στολίδι τους, το Brandy Alexander.

Κάθε γουλιά διηγείται μια ιστορία- πολύπλοκες γεύσεις που αναπτύχθηκαν για γενιές, εξευγενισμένες αλλά ποτέ θεμελιωδώς αλλαγμένες. Το μπράντι, συγκεκριμένα, μεταφέρει νότες που μιλούν για τη μακροχρόνια διαδικασία παλαίωσης -βελούδινα απαλό με υπαινιγμούς δρυός και ένα επίμονο τελείωμα που φαίνεται να συμπυκνώνει τη μακρά ιστορία της εταιρείας.

Κοιτάζοντας μπροστά

Σήμερα, η τέταρτη γενιά -ο Γεώργιος και ο Βασίλειος Καλλικούνης– καθοδηγούν την εταιρεία, ενώ η πέμπτη γενιά έχει ήδη αρχίσει να αναλαμβάνει ενεργούς ρόλους στην επιχείρηση. Η εταιρεία εξάγει σε εννέα χώρες, με τις εξαγωγές να αντιπροσωπεύουν το 30% των συνολικών πωλήσεων. Καθώς ολοκληρώνεται η επίσκεψή μας, ο κ. Καλλικούνης, μοιράζεται τα σχέδια για το μέλλον. Νέες σειρές προϊόντων βρίσκονται υπό ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων ανθρακούχων κοκτέιλ χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ και κρεμωδών λικέρ με γεύσεις όπως πραλίνα, λεμόνι, σοκολάτα και φουντούκι που θα κυκλοφορήσουν στις αρχές του 2025. «Προσβλέπουμε σε σημαντική αύξηση των εξαγωγών στις ΗΠΑ και τη Γερμανία μέσω συνεργασιών με μεγάλες εταιρείες διανομής», εξηγεί. «Μια ιδιαίτερα σημαντική συνεργασία έχει ήδη ξεκινήσει με μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία διανομής ποτών για την παραγωγή βότκας υψηλών προδιαγραφών και καθαρότητας».

Μια ζωντανή κληρονομιά

Περπατώντας πίσω προς την είσοδο, με εντυπωσιάζει το πώς αυτό το αποστακτήριο αντιπροσωπεύει κάτι όλο και πιο σπάνιο στον γρήγορο κόσμο μας -τη συνέχεια. Σε μια εποχή όπου οι επιχειρήσεις συχνά δίνουν προτεραιότητα στα γρήγορα κέρδη και τη ραγδαία επέκταση, η οικογένεια Καλλικούνη έχει αντ’ αυτού επικεντρωθεί στην ποιότητα, την παράδοση και τη βιώσιμη ανάπτυξη για γενιές.
Καθώς αποχαιρετιόμαστε, συνειδητοποιώ τι κάνει αυτή την ιστορία τόσο συναρπαστική. Το Αποστακτήριο Καλλικούνη, η παλαιότερη μεταποιητική επιχείρηση της Ελλάδας είναι μια μαρτυρία της δύναμης της οικογένειας, της παράδοσης και της επιδίωξης της ποιότητας πάνω από το άμεσο κέρδος. Τα αποστάγματά τους εμφιαλώνουν την ίδια την ιστορία της χώρας μας.

Διαβάστε ακόμα:

Περιήγηση στη λαϊκή αγορά της Καλαμάτας -Ένα πολύχρωμο σταυροδρόμι Ανθρώπων και αγαθών

Ένα ταξίδι στην αυθεντική Ελλάδα: Οδοιπορικό στις Γαϊτσές, στην αγκαλιά του Ταϋγέτου

Το Καφενείο της Σοφίας: Ένα ταξίδι στην αυθεντική Ελλάδα