Υπάρχουν τόποι στην Ελλάδα που ο χρόνος μοιάζει να έχει κυλήσει διαφορετικά. Τόποι όπου η αυθεντικότητα και η απλότητα παραμένουν αναλλοίωτες αξίες, σαν φάροι μιας άλλης εποχής που επιμένουν να φωτίζουν το παρόν μας. Ένας τέτοιος τόπος βρίσκεται ψηλά στις πλαγιές του επιβλητικού Ταΰγετου.
Το ταξίδι μας ξεκινά από την Μπρίντα -το παλαιό όνομα του Βορείου Γαϊτσών- μέσα από στροφές που αποκαλύπτουν με κάθε γύρισμα τους και ένα νέο μεγαλείο του μεσσηνιακού τοπίου. Φθάνοντας στη Νερίντα, σήμερα γνωστή ως Ανατολικό, το βλέμμα μας πέφτει σε ένα μικρό καφενείο στην άκρη του δρόμου. Ο Νίκος, ντόπιος της περιοχής και συνοδοιπόρος μας, μας προτρέπει να σταματήσουμε. «Εδώ θα γευτείτε την πραγματική γαστρονομία», μας λέει με μια σιγουριά που γεννά προσμονή.
Το κατώφλι της αυθεντικότητας
Είναι σχεδόν μεσημέρι όταν περνάμε το κατώφλι του καφενείου της κυρίας Σοφίας -ενός χώρου που από το 1983 αποτελεί το κέντρο της κοινωνικής ζωής του χωριού. Η πρώτη εικόνα είναι απλή αλλά αποκαλυπτική: ένας κύριος απολαμβάνει μόνος το τσίπουρό του, συνοδευόμενο από έναν μεζέ που, όπως μάθαμε αργότερα, έχει ετοιμαστεί από τα χέρια της οικοδέσποινας. Η κουζίνα, διαχωρισμένη από τον κυρίως χώρο με έναν ψηλό ξύλινο πάγκο, λειτουργεί σαν θέατρο όπου η κυρία Σοφία πρωταγωνιστεί. Τη στιγμή που μπαίνουμε, τα χέρια της ζυμώνουν με υπομονή και δεξιοτεχνία κύμα -η κίνηση αυτή, μια τελετουργία που επαναλαμβάνεται εδώ και τέσσερις δεκαετίες. «Καλώς ορίσατε», μας χαιρετά, με μια φωνή ζεστή και γνώριμη, σαν να μας περίμενε από καιρό. «Θα πιείτε ένα τσιπουράκι;». Η πρόταση αυτή είναι μια πρόσκληση σε ένα ταξίδι γεύσεων και αναμνήσεων που έχει τις ρίζες του βαθιά στη λακωνική γη.
Σαράντα χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας
«Ανοίξαμε τον Οκτώβριο του 1983», διηγείται η κυρία Σοφία καθώς το τσίπουρο γεμίζει τα μικρά μας ποτήρια. «Και από τότε δεν κλείσαμε ούτε μία μέρα». Τα μάτια της λάμπουν με περηφάνια καθώς μας μιλά για τα γλέντια που έχουν φιλοξενηθεί εδώ, τις ιστορίες που έχουν ειπωθεί γύρω από αυτά τα τραπέζια, τις ζωές που έχουν μοιραστεί στιγμές σε αυτόν τον χώρο. Ο σύζυγός της, ο Παναγιώτης, έχει επιστρέψει από τις εξωτερικές του δουλειές και προσθέτει τη δική του φωνή στην αφήγηση. Είναι ένα δίδυμο που λειτουργεί σε αρμονία, ένα ζευγάρι που έχει ρυθμίσει τη ζωή του σύμφωνα με τους χτύπους της καρδιάς αυτού του καφενείου.
«Το σπίτι μας είναι εδώ από πάνω», εξηγεί η κυρία Σοφία, δείχνοντας με το χέρι της. «Ουσιαστικά όλη μας την ημέρα την περνάμε εδώ». Για εκείνη, το καφενείο εκτός από χώρος εργασίας, είναι και προέκταση του σπιτιού της, της ζωής της.
Γεύσεις που αφηγούνται ιστορίες
Ο κατάλογος των εδεσμάτων που μαγειρεύει καθημερινά η κυρία Σοφία είναι μια περιήγηση στην παραδοσιακή κουζίνα της περιοχής: κοκκινιστό μοσχάρι, μακαρόνια με κόκκορα, χυλοπίτες με καμένη μυζήθρα, βραστό με ρίγανη από τα βουνά του Ταΰγετου, στιφάδο, σπιτικά τυριά, κεφτεδάκια. Για εμάς, που φτάσαμε εκείνη την ιδιαίτερη ώρα του μεσημεριού, η κυρία Σοφία ετοίμασε χωριάτικα τηγανητά αυγά – μια απλή αλλά εκπληκτική γευστική εμπειρία που θα μπορούσε να σταθεί επάξια δίπλα στα πιο περίτεχνα πιάτα των αστικών εστιατορίων.
«Όλα με αγάπη», μας λέει, και η φράση αυτή δεν είναι κλισέ στα χείλη της -είναι η πεμπτουσία της φιλοσοφίας της. Κάθε κίνησή της στην κουζίνα είναι μια έκφραση αυτής της αγάπης: για τον τόπο της, για τους ανθρώπους που φιλοξενεί, για την παράδοση που διατηρεί.
Η ζωή σε έναν τόπο -παράδεισο
Η ζωή της κυρίας Σοφίας είναι συνυφασμένη με αυτόν τον τόπο. Γεννήθηκε και μεγάλωσε εδώ, στις πλαγιές του Ταΰγετου, και όπως μας εξομολογείται, δεν έχει φύγει πολλές φορές από το χωριό της.
«Αναρωτιέμαι τελικά μήπως ο Θεός έφτιαξε εδώ τον παράδεισο» λέει, και το βλέμμα της ταξιδεύει έξω από το παράθυρο, προς τις κορυφές του επιβλητικού βουνού που δεσπόζει στον ορίζοντα. Υπάρχει μια βαθιά σύνδεση στα λόγια της, μια αίσθηση ότι αυτό το μέρος δεν είναι μόνο ο τόπος κατοικίας της, αλλά μέρος της ταυτότητάς της. Σήμερα, η κυρία Σοφία και ο Παναγιώτης, δεν έχουν πια τα δικά τους γίδια, όπως παλαιότερα. Έχουν όμως τον κήπο τους, από τον οποίο προμηθεύονται φρέσκα λαχανικά και βότανα για το καφενείο. Είναι μια σχέση συμβιωτική με τη γη, μια συνέχεια της παράδοσης της αυτάρκειας που χαρακτηρίζει τις ορεινές κοινότητες.
Καθώς η συζήτηση προχωρά και το τσίπουρο ζεσταίνει την ατμόσφαιρα, η κυρία Σοφία μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις της για τις αλλαγές που έχει δει στον τόπο της. «Σιγά-σιγά φεύγουν οι άνθρωποι που ζούσαμε εδώ μαζί όλα τα χρόνια», παρατηρεί με μια νότα νοσταλγίας στη φωνή της. «Τα πράγματα αλλάζουν». Και όμως, μέσα από αυτή την αναπόφευκτη αλλαγή, η κυρία Σοφία διατηρεί μια αισιόδοξη στάση: «Αλλά εδώ η ζωή μας είναι ωραία. Περνάμε απλά και όμορφα». Αυτή η απλότητα, αυτή η ομορφιά, είναι το μυστικό της ευτυχίας που ακτινοβολεί η οικοδέσποινά μας. Τα δύο παιδιά και τα τρία εγγόνια της την επισκέπτονται συχνά, από την Καλαμάτα όπου μένουν, διατηρώντας τον κύκλο της οικογένειας και τη σύνδεση με το μέρος.
Στο καφενείο της κυρίας Σοφίας, ο χρόνος κυλά διαφορετικά. Ανοίγει καθημερινά από νωρίς το πρωί για καφέ, και συνεχίζει μέχρι αργά προσφέροντας μεζέδες και φιλοξενία. Είναι ένα σημείο αναφοράς για τους κατοίκους, ένα καταφύγιο για τους περαστικούς, μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Καθώς αποχαιρετούμε την κυρία Σοφία και τον Παναγιώτη, συνειδητοποιώ ότι αυτό που έχουμε βιώσει είναι μια βουτιά στην αυθεντικότητα, μια υπενθύμιση ότι στις πλαγιές του Ταΰγετου, μακριά από τον θόρυβο και την ταχύτητα της σύγχρονης ζωής, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που διατηρούν ζωντανές τις παραδόσεις, τις γεύσεις και τις αξίες μιας Ελλάδας που αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου.
Ίσως τελικά η κυρία Σοφία να έχει δίκιο. Ίσως ο Θεός να έφτιαξε πράγματι τον παράδεισό του εδώ, στις πλαγιές του Ταΰγετου. Έναν παράδεισο που μπορεί κανείς να γευτεί, σε κάθε κουταλιά από τα πιάτα της κυρίας Σοφίας, σε κάθε γουλιά από το τσίπουρο που σερβίρεται στο καφενείο της, σε κάθε ιστορία που μοιράζεται γύρω από τα τραπέζια της.
Τηλ: 27210 98423
Διαβάστε ακόμα:
3 ωραίες εκδρομές που αξίζει να κάνετε από την Καλαμάτα
Περιήγηση στη λαϊκή αγορά της Καλαμάτας -Ένα πολύχρωμο σταυροδρόμι Ανθρώπων και αγαθών
The Dragonfruit Farm: Μία πειραματική καλλιέργεια τροπικών φυτών στην Καλαμάτα
