Mε αφορμή την πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, το Travel δημοσιεύει στοιχεία από την τελευταία έκθεση που συνέταξε η Eurostat τον περασμένο Ιανουάριο για τα σιδηροδρομικά δυστυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με έτος αναφοράς το 2021.
Σύμφωνα με την σχετική έκθεση το 2021, αναφέρθηκαν 1.389 σημαντικά σιδηροδρομικά συμβάντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Συνολικά 683 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε αυτά τα δυστυχήματα, ενώ άλλα 513 άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά. Σε επίπεδο ΕΕ, ο αριθμός των θανάτων σε σιδηροδρομικά ατυχήματα μειώθηκε σταδιακά την τελευταία δεκαετία, από 1.245 το 2010 σε 683 το 2021 (μείωση κατά 45%). Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι από το 2019 έως το 2021, οι μειώσεις των σιδηροδρομικών ατυχημάτων, των θανάτων και των σοβαρά τραυματισμένων συνέπεσαν με μια απότομη πτώση στις σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών που προκλήθηκε από την πανδημία. Η μεγάλη αύξηση της εξ αποστάσεως εργασίας και της εκπαίδευσης στο σπίτι, σε συνδυασμό με συστάσεις για αποφυγή περιττών μετακινήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συνέβαλε στο να μειωθεί σχεδόν στο μισό η σιδηροδρομική μεταφορά επιβατών στην ΕΕ. Οι αυτοκτονίες που συμβαίνουν στους σιδηροδρόμους αναφέρονται χωριστά. Με 2.234 περιπτώσεις που αναφέρθηκαν το 2021, οι αυτοκτονίες ξεπέρασαν τον αριθμό των θυμάτων που οφείλονται σε σιδηροδρομικά ατυχήματα.
4,4 % περισσότερα σιδηροδρομικά ατυχήματα στην ΕΕ το 2021 σε σύγκριση με το 2020
Ο αριθμός των σημαντικών σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην ΕΕ μειώνεται σχεδόν συνεχώς μεταξύ 2010 και 2020, με μοναδικές εξαιρέσεις την απότομη αύξηση το 2014 (+6,7%) και μια ελαφρά αύξηση το 2017 (+2%). Το 2021, ο αριθμός των σημαντικών ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 58 σε σύγκριση με το 2020, σε σύνολο 1.389 ατυχημάτων (+4,4%). Η ασφάλεια των σιδηροδρόμων έχει γενικά βελτιωθεί στην ΕΕ, με 840 λιγότερα ατυχήματα το 2021 σε σύγκριση με το 2010 (μείωση 37,7 %). Μετά την απότομη αύξηση το 2014, η μείωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος ήταν ιδιαίτερα αισθητή το 2015 (-12,8 %). Η αύξηση των ατυχημάτων από το 2020 έως το 2021 αφορούσε τις μισές κατηγορίες ατυχημάτων, εκτροχιασμούς (+13%), ατυχήματα ισόπεδων διασταυρώσεων (+22%) και πυρκαγιές σε τροχαίο υλικό (+40%). Ο αριθμός των συγκρούσεων μειώθηκε κατά 11,8 % σε 97 ατυχήματα το 2021, τα ατυχήματα σε άτομα από τροχαίο υλικό σε κίνηση (εξαιρουμένων των αυτοκτονιών) κατά 1,2 % σε 677 και «άλλα σημαντικά σιδηροδρομικά ατυχήματα» κατά 10,3 % σε 96.
Η Γερμανία κατέγραψε 237 ατυχήματα, τον υψηλότερο αριθμό σιδηροδρομικών ατυχημάτων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ακολουθούμενη από την Πολωνία με 209. Μαζί αυτές οι δύο χώρες κατέγραψαν σχεδόν το ένα τρίτο (32 %) όλων των σημαντικών σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην ΕΕ το 2021. Σε κάποια απόσταση ακολούθησαν η Γαλλία (138 ατυχήματα), η Τσεχία (112) και η Ουγγαρία (102).
Τα περισσότερα θύματα ήταν μη εξουσιοδοτημένα άτομα σε σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις
Στα περισσότερα από τα έτη για τα οποία υπάρχουν εναρμονισμένα δεδομένα (δηλαδή από το 2010 και μετά), οι θάνατοι επιβατών σιδηροδρόμων αντιπροσώπευαν μόνο ένα οριακό μερίδιο (μεταξύ 1 % και 5 %) των νεκρών ατόμων. Η εξαίρεση ήταν το 2013, όταν οι 97 επιβάτες που σκοτώθηκαν σε σιδηροδρομικά ατυχήματα αντιπροσώπευαν το 9 % του συνόλου. Αυτό αποδόθηκε αποκλειστικά σε ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα τον Ιούλιο του 2013.
Λιγότερα άτομα σοβαρά τραυματισμένα από το 2010
Κατά την περίοδο 2010-2021, ο αριθμός των ατόμων που τραυματίστηκαν σοβαρά σε σιδηροδρομικά ατυχήματα σε επίπεδο ΕΕ μειώθηκε για όλους τους τύπους ατόμων. Αυτή η τάση είναι αισθητή παρά τις περιστασιακές διακυμάνσεις από έτος σε έτος. Ενώ η μέση ετήσια μείωση του συνολικού αριθμού των σοβαρά τραυματισμένων ήταν 11,3 % ετησίως από το 2010 έως το 2015, παρατηρήθηκε αύξηση 21,0 % στον αριθμό των τραυματιών το 2016 σε σύγκριση με το 2015. Ο υψηλός αριθμός τραυματισμένων επιβατών σιδηροδρόμων καταγράφηκε το 2010 οφειλόταν σε σφοδρή σύγκρουση τρένου στο Buizingen (Βέλγιο) με 171 άτομα σοβαρά τραυματισμένα. Το 2016, ο αριθμός των τραυματιών επιβατών σημείωσε σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, λόγω ενός αριθμού μεγαλύτερων ατυχημάτων με επιβατικά τρένα που καταγράφηκαν σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο αριθμός των σοβαρά τραυματισμένων μειώθηκε ξανά το 2017, αλλά παρέμεινε στα ίδια επίπεδα το 2018. Ωστόσο, ο αριθμός των τραυματιών από σιδηροδρομικά ατυχήματα μειώθηκε σημαντικά από το 2018 έως το 2019 (-18,2% σε 612 τραυματίες) και από το 2019 έως το 2020 (-23,5 % σε 468 τραυματίες). Το 2021, ο αριθμός των τραυματιών αυξήθηκε κατά 9,6% (513 τραυματίες).
Οι μισοί από τους σοβαρά τραυματισμένους καταγράφηκαν σε ατυχήματα με τροχαίο υλικό σε κίνηση (254 τραυματίες, το 50 % του συνόλου), ακολουθούμενα από ατυχήματα ισόπεδης διάβασης (224 άτομα ή 44 %). Η Γερμανία (56 σοβαρά τραυματίες), η Τσεχία (31), η Πολωνία (28), η Γαλλία (27) και η Ιταλία (19) κατέγραψαν τον υψηλότερο αριθμό ατόμων που τραυματίστηκαν σε ατυχήματα σε άτομα από τροχαίο υλικό εν κινήσει. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η σύγκριση των σοβαρά τραυματισμένων ατόμων μεταξύ χωρών μπορεί να είναι ελαφρώς προκατειλημμένη λόγω των διαφορών στα καθεστώτα αναφοράς.
Πολύ λιγότεροι άνθρωποι τραυματίστηκαν σε άλλα είδη ατυχημάτων. Οι συγκρούσεις τρένων ήταν η αιτία σοβαρών τραυματισμών σε 21 άτομα το 2021, εκ των οποίων οκτώ άτομα τραυματίστηκαν σε ατυχήματα στην Τσεχία και πέντε στη Βουλγαρία. Σε 18 από τα 25 κράτη μέλη της ΕΕ με σιδηροδρόμους, κανένα άτομο δεν τραυματίστηκε σοβαρά σε σιδηροδρομικές συγκρούσεις το 2021. Σε ολόκληρη την ΕΕ, κανένα άτομο δεν τραυματίστηκε σε εκτροχιασμό τρένων ή πυρκαγιά σε τροχαίο υλικό το 2021.
Αποζημίωση σε περίπτωση τραυματισμού ή θανάτου σε περίπτωση σιδηροδρομικού συμβάντος
Να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε στον εκσυγχρονισμό των δικαιωμάτων των επιβατών σιδηροδρόμων εντός της ΕΕ ψηφίζοντας σχετικό Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2021 σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών, που θα τεθεί σε εφαρμογή από τις 6 Ιουνίου 2023.
Στο πλαίσιο αυτό η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, της χώρας μας εκπόνησε Οδηγό Επιβατών για να δώσει τις απαιτούμενες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα που απορρέουν από τον νέο Κανονισμό και να καθοδηγήσει τους επιβάτες ώστε να μπορούν να ανατρέξουν για περισσότερες λεπτομέρειες στην σχετική ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία.
Στον Οδηγό υπάρχει πρόβλεψη για αποζημίωση σε περίπτωση τραυματισμού ή θανάτου σε περίπτωση σιδηροδρομικού ατυχήματος. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα εφαρμοστεί στην περίπτωση του δυστυχήματος στα Τέμπη. Όπως αναφέρεται σχετικά: «Εάν επιβάτης σκοτωθεί ή τραυματιστεί σε σιδηροδρομικό ατύχημα, η σιδηροδρομική επιχείρηση υποχρεούται, εντός 15 ημερών, να προκαταβάλλει τα ποσά που απαιτούνται για την κάλυψη άμεσων αναγκών του θύματος ή των προσώπων που εξαρτώνται από αυτό – ποσά που ανέρχονται σε 21.000 ευρώ τουλάχιστον ανά επιβάτη σε περίπτωση θανάτου. Η προκαταβολή δεν συνιστά αναγνώριση ευθύνης και μπορεί να αντισταθμιστεί με οποιοδήποτε άλλο ποσό καταβληθεί στη συνέχεια αλλά δεν επιστρέφεται, εκτός εάν η ζημία που προκλήθηκε οφείλονταν σε σφάλμα ή αμέλεια του επιβάτη ή εάν ο αποδέκτης της προκαταβολής δεν ήταν ο δικαιούχος της αποζημίωσης».
