Το όνομά της παραπέμπει άμεσα στις ελληνικές της καταβολές. Η ιταλική Monopoli είναι στην κυριολεξία αυτό που υποδηλώνει η σύνθετη ονομασία της: μία πραγματικά μοναδική πόλη, παραθαλάσσια κι αυθεντική, που δεν θυμίζει σε τίποτα τα διάσημα ιταλικά θέρετρα με τις πολυσύχναστες, κοσμοπολίτικες παραλίες.
Η αρχαία Μονόπολις ιδρύθηκε από Έλληνες το 500 π.Χ. στην επαρχία της Απουλίας, στην αρχή ακριβώς του τακουνιού της μπότας του ιταλικού χάρτη. Η στρατηγική της θέση την έκανε περιζήτητη, με πρώτους κατακτητές τους Ρωμαίους, που μάλιστα κατασκεύασαν τη Via Traiana, έναν από τους σημαντικότερους δρόμους της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με τρόπο που να διέρχεται μέσα από την αρχαία πόλη. Πολιορκήθηκε, όμως, κι από πολλούς άλλους λαούς, ενώ υπό τους Βυζαντινούς και τους Νορμανδούς αναδείχθηκε σε ακμάζον λιμάνι. Η προσάρτησή της στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας γύρω στο 1400 ανέβασε το status της ως ναυτική και εμπορική δύναμη σε επίπεδα αντάξια του Αμάλφι, της Γένοβας και της Βενετίας.
Για προστασία από πειρατές και πολιορκητές χτίστηκαν οχυρωματικά έργα και αμυντικά τείχη, μέρος των οποίων διασώζεται σήμερα συμβάλλοντας στη γραφική εικόνα της Μονόπολης. Το μεγαλύτερο μέρος, μάλιστα, του γοητευτικού της χαρακτήρα οφείλεται σε αυτό το μακρινό της παρελθόν: τόσο στο μικρό λιμανάκι Porto Vecchio με τις ψαρόβαρκες που φιλοξενεί εδώ κι εκατοντάδες χρόνια, όσο και στο επιβλητικό κάστρο Castello Carlo V που ανεγέρθηκε την περίοδο της ισπανικής κυριαρχίας.
Προσθέστε σε αυτά το πανέμορφο, χτισμένο από λευκή πέτρα ιστορικό κέντρο, με τις διάσπαρτες εκκλησίες, άλλες απλές και λαξευμένες κι άλλες στολισμένες με αγάλματα κι ανάγλυφα, τις ήσυχες πλατείες, τα φιδωτά δρομάκια και τα ολόλευκα σπίτια που κάνουν αντίθεση με το μπλε της θάλασσας της Απουλίας, κι αντιλαμβάνεστε ότι η πόλη αυτή έχει μια γοητεία αυθεντική. Γοητεία που παρά τις όποιες ατέλειες έχει αφήσει ο χρόνος, απολαμβάνουν οι ίδιοι οι κάτοικοι, χωρίς να την επιδεικνύουν για λόγους τουριστικής προσέλκυσης.
Κι αν οι μεγαλύτερες πόλεις της επαρχίας της Απουλίας την επισκιάζουν κι οι επισκέπτες της περιοχής συχνά την παραβλέπουν για χάρη γνωστότερων προορισμών, η Μονόπολη έχει άφθονες ομορφιές να επιδείξει κι αξίζει να της αφιερώσετε περισσότερο χρόνο από μια απλή ημερήσια εκδρομή.
Τα σημαντικά αξιοθέατα
Η βόλτα κατά μήκος της προκυμαίας θα σας οδηγήσει ως το Κάστρο του Καρόλου Ε΄ της Ισπανίας – Castello Carlo V, ένα έξοχο δείγμα παραθαλάσσιων οχυρωματικών έργων του 16ου αιώνα. Χτισμένο πάνω σε μια στενή χερσόνησο, το πεντάγωνο κτίσμα που φέρεται να ολοκληρώθηκε το 1552 από τους Ισπανούς κατακτητές, έχει ενσωματωμένα στη δομή του έναν κυλινδρικό ρωμαϊκό πύργο και την αρχαία βασιλική San Nicola della Pinna, που αποτελεί ακόμη και σήμερα την εκκλησία του φρουρίου.
Στην πορεία της ιστορίας του χρησιμοποιήθηκε και για τη στέγαση του ισπανικού στρατού, ενώ ένα μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα λειτούργησε ως φυλακή. Παρότι το κάστρο δεν είναι επισκέψιμο, παρά μόνο όταν περιοδικά φιλοξενεί εκθέσεις τέχνης, η βόλτα ως εδώ θα σας αποζημιώσει με την υπέροχη θέα προς το παλιό λιμάνι, που γίνεται ιδιαίτερα ατμοσφαιρική την ώρα που δύει ο ήλιος.
Στο δρόμο από το παραθαλάσσιο κάστρο προς την παλιά πόλη και το ιστορικό κέντρο, αξίζει να κάνετε μια στάση στο Palazzo Palmieri που βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία. Αυτό το έξοχο δείγμα μπαρόκ αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα ανήκε σε επιφανή οικογένεια της πόλης και κατοικούνταν έως τη δεκαετία του 1920. Χωρίς να υπάρχουν διάδοχοι στην οικογένεια Palmieri, το εντυπωσιακό κτίσμα αποτελεί έκτοτε φιλανθρωπικό ίδρυμα και κέντρο προώθησης των τεχνών.
Παρότι η πρόσβαση είναι περιορισμένη, μπορείτε σε κάποιους χώρους να θαυμάσετε τα περίτεχνα μαρμάρινα δάπεδα, τις αψιδωτές πύλες και κάποιες μεγαλοπρεπείς νωπογραφίες στις οροφές. Στην υπέροχη αυλή του θα απολαύσετε μερικές στιγμές ηρεμίας και γαλήνης πριν κατευθυνθείτε στο ζωηρό ιστορικό κέντρο. Πλησιάζοντας στο κέντρο της παλιάς πόλης, ο πανύψηλος πύργος του καμπαναριού του καθεδρικού ναού διακρίνεται από μακριά και υποδεικνύει την επόμενη στάση σας.
Η Μadonna della Μadia ή αλλιώς Basilica Cattedrale Maria Santissima della Madia, στην οποία είναι αφιερωμένο το Duomo di Monopoli, είναι η προστάτιδα της πόλης και η ιστορία που τη συνοδεύει ισορροπεί μεταξύ θρησκευτικής πίστης και θρύλου. Ο θεαματικός, συμμετρικός μπαρόκ ναός που βλέπεται σήμερα, δεν είχε πάντα τη μορφή αυτή.
Η προγενέστερη εκκλησία είχε ξεκινήσει να χτίζεται στον 12ο αιώνα, ωστόσο λόγω έλλειψης πόρων δεν υπήρχαν αρκετά δοκάρια για να ολοκληρωθεί η οροφή. Και τότε, στις 15 Δεκεμβρίου του 1107 εμφανίστηκε στο λιμάνι της πόλης μια μεγάλη σχεδία αποτελούμενη από τόσα ξύλινα δοκάρια, όσα απαιτούνταν για την ολοκλήρωση του ναού, με την εικόνα της Μadonna della Μadia να επιπλέει πάνω της. Η εικόνα μεταφέρθηκε στην εκκλησία εν μέσω πανηγυρισμών και δέους, ο ναός ολοκληρώθηκε, αλλά αιώνες αργότερα υπέστη σοβαρές ζημιές και κατέρρευσε. Τη θέση εκείνου του ρωμανικού ναού πήρε στα μέσα του 18ου αιώνα ο σημερινός καθεδρικός, με το πολυτελές μπαρόκ εσωτερικό και τον αιθέριο θόλο.
Στο φωτεινό εσωτερικό ξεχωρίζουν τα υπέροχα παρεκκλήσια από πολύχρωμο μάρμαρο και οι νωπογραφίες με τους 4 Απόστολους. Φυσικά, πολυτιμότερο στοιχείο της εκκλησίας είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, τοποθετημένη στο περίτεχνο ιερό και πλαισιωμένη από ασημένια και μαρμάρινα χερουβίμ. Στους εορτασμούς που γίνονται δύο φορές το χρόνο – 14 Αυγούστου και 16 Δεκεμβρίου – σε ανάμνηση του θαύματος, ομοίωμα της εικόνας μεταφέρεται πανηγυρικά σε πομπή και εν τέλει τοποθετείται εν μέσω πυροτεχνημάτων, στην ίδια εκείνη σχεδία που σώζεται ως τις μέρες μας.
Μια άλλη ιστορικής σημασίας εκκλησία που αξίζει να επισκεφθείτε, βρίσκεται εκεί που η παλιά πόλη συναντά την περιφερειακή παραθαλάσσια οδό. Πρόκειται για την Chiesa di San Salvatore, μία από τις αρχαιότερες εκκλησίες της Μονόπολης, που χρονολογείται από το 313μ.Χ. Και εδώ η ιστορία συνδυάζεται με το μύθο, καθώς θεωρείται ότι η πρόσοψη της εκκλησίας αντικρίζει τη θάλασσα επειδή χτίστηκε από πειρατές που σώθηκαν όταν το πλοίο τους ναυάγησε στα ανοιχτά της πόλης. Το ασυνήθιστα λιτό για τα ιταλικά δεδομένα εσωτερικό, οφείλεται στη μεταφορά πολλών έργων τέχνης καλλιτεχνών της Ναπολιτάνικης σχολής σε άλλες εκκλησίες, καθώς ο ναός στα μέσα του 20ου αιώνα είχε εγκαταλειφθεί και κατ΄ επανάληψη λεηλατηθεί.
Η γοητευτική παλιά πόλη και το γραφικό λιμανάκι
Ένας φωτεινός, απολαυστικός λαβύρινθος είναι το ιστορικό κέντρο της Μονόπολης. Αποπνέει αυτή τη γνήσια, απροσποίητη γοητεία των ιταλικών πόλεων που σε κάνει να τις ερωτευθείς αμέσως και να θες να τις περπατήσεις απ΄άκρη σ΄άκρη. Κάντε το χωρίς δεύτερη σκέψη.
Περιπλανηθείτε στα λιθόστρωτα σοκάκια που οριοθετούνται από τους λευκούς τοίχους των σπιτιών. Παρατηρείστε τα σιδερένια μπαλκόνια, τα σφυρήλατα φανάρια και τις γλάστρες από τερακότα που κρέμονται από τους εξωτερικούς τοίχους ή στολίζουν τα κατώφλια. Μετρήστε τις μικροσκοπικές εκκλησίες, δείτε το καμπαναριό του καθεδρικού να ξεπροβάλλει ανάμεσα στα ασπρισμένα σπίτια με τις πράσινες πόρτες, που σίγουρα θα σας θυμίσουν σε ένα βαθμό τις Κυκλάδες.
Κι όταν περάσετε κάτω από αρκετές καμάρες και δείτε αρκετές από τις γραφικές πλατείες, διαλέξτε αυτή που σας φαίνεται πιο ταιριαστή για το απαραίτητο τελετουργικό ενός ιταλικού καφέ ή για ένα ποτήρι από τα κρασιά της περιοχής. Η Piazza Giuseppe Garibaldi είναι αγαπημένο σημείο συνάντησης των ντόπιων, ιδιαίτερα το απόγευμα, όταν πιάνουν θέση στα εξωτερικά τραπεζάκια για το καθιερωμένο aperitivo.
Αφού απολαύσετε μια δόση χαλαρής dolce vita, κατηφορίστε προς το πιο γραφικό σημείο της πόλης, το παλιό λιμανάκι Porta Vecchia, με τις χαρακτηριστικές ψαρόβαρκες σε έντονο μπλε ή κόκκινο χρώμα να κάνουν αντίθεση με τα γύρω κτήρια. Στην Απουλία τις ονομάζουν “gozzo” και είναι αυτές που εφοδιάζουν καθημερινά την αγορά της πόλης με φρέσκα ψάρια αλλά και με νοστιμότατα χταπόδια που αφθονούν στα νερά αυτά και που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε. Νωρίς το πρωί θα δείτε τους ψαράδες να επιδιορθώνουν τα δίχτυα τους με το όλο σκηνικό να μοιάζει με καρτ ποστάλ, ενώ προς το σούρουπο, την ώρα που τα φανάρια από τα γύρω κτήρια ανάβουν το ένα μετά το άλλο, το σκηνικό γίνεται απόλυτα ειδυλλιακό.
Αυτή η ώρα είναι επίσης κατάλληλη για μια χαλαρή βόλτα κατά μήκος του παραλιακού πεζόδρομου Lungomare που αγκαλιάζει την παλιά πόλη στα ανατολικά. Όχι μόνο θα απολαύσετε τη θαλασσινή αύρα και την υπέροχη θέα της παλιάς πόλης από διαφορετική οπτική, αλλά θα δείτε κι άλλα σημάδια της μακρόχρονης ιστορίας αυτού του τόπου. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα σωζόμενα τμήματα του παλιού αμυντικού τοίχους, Bastione di Babula και Bastione Santa Maria, με τα καλοδιατηρημένα κανόνια που τα περιβάλουν να θυμίζουν τις επιδρομές που δεχόταν η πόλη από τους επίδοξους κατακτητές.
Εκεί που τελειώνει ο παραλιακός δρόμος θα βρείτε τη μικρή αμμουδερή παραλία Cala Porta Vecchia, με τα πεντακάθαρα νερά της. Είναι μία από τις παραλίες της Μονόπολης που μπορεί να φτάσει εύκολα κανείς με τα πόδια, ενώ και σε ελάχιστη απόσταση με αυτοκίνητο θα βρείτε πανέμορφους ορμίσκους με τυρκουάζ νερά για να απολαύσετε τις βουτιές σας.
Πρακτικός οδηγός: Πώς θα φτάσετε, που να μείνετε και να φάτε
Ο πιο εύκολος τρόπος για να φτάσετε στη Μονόπολη είναι μέσω του Μπρίντιζι, που μαζί με το Μπάρι αποτελούν τα δύο μεγάλα λιμάνια της περιφέρειας της Απουλίας. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση της Ελλάδας και με τις δύο αυτές ιταλικές πόλεις γίνεται από τα λιμάνια της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και της Κέρκυρας. Από εκεί μπορείτε να προσεγγίσετε τη Μονόπολη μέσω αυτοκινήτου ή τρένου σε λιγότερο από μία ώρα. Αεροπορική σύνδεση από Αθήνα, Θεσσαλονίκη και κάποια ελληνικά νησιά με το Μπάρι προσφέρει μόνο η Ryanair, ενώ με την Aegean θα πετάξετε για Νάπολη, απ΄όπου η Μονόπολη απέχει λίγο περισσότερο από 300χλμ.
Για τη διαμονή σας θα βρείτε πλήθος περιποιημένων διαμερισμάτων, B&B και μικρών ξενοδοχείων στην καρδιά της πόλης. Επιλέξτε αν είναι δυνατό δωμάτιο με μπαλκόνι ή κατάλυμα με ταράτσα για να απολαμβάνετε θέα στο λιμάνι και το ιστορικό κέντρο. Φροντισμένους, άνετους χώρους διαθέτουν τα Corte Sant’Angelo, Garibaldi Exclusive Apartments, B&B e Case Vacanza Carpe Diem, Dimora Maio, όλα με ταράτσες όπου θα παίρνετε πρωινό με την πόλη να απλώνεται μπροστά σας. Επίσης, στο ξενοδοχείο Albergo Diffuso Monopoli θα βρείτε όμορφα στούντιο κι ευρύχωρα οικογενειακά δωμάτια γύρω από μια γραφική αυλή όπου σερβίρεται σπιτικό πρωινό, ενώ το Hotel Don Ferrante με τα θολωτά ταβάνια και τις πέτρινες καμάρες στα κομψά δωμάτια, υπόσχεται μια αξέχαστη διαμονή.
Η ιταλική γαστρονομία δεν απογοητεύει ποτέ, οπότε να είστε σίγουροι ότι στη Μονόπολη θα φάτε εξαιρετικά. Δοκιμάστε τα εδέσματα για τα οποία φημίζεται η Απουλία, όπως το εξαιρετικό ψωμί και ως τέλειο συνοδευτικό του το τυρί caciocavallo, τη focaccia που εδώ καλύπτεται συνήθως με ντοματίνια και τα μικρά, στρογγυλά ζυμαρικά orecchiette.
Η ψαροφαγία εδώ επίσης επιβάλλεται, με τα χταπόδια που αφθονούν στη θαλάσσια περιοχή να περιλαμβάνονται σε όλα τα μενού, μαζί με άλλα, εξαιρετικά θαλασσινά. Εγγυημένης φρεσκάδας ψαριά της ημέρας θα απολαύσετε στο εστιατόριο Komera, Cucina Nostra που συνδυάζει παραδοσιακές γεύσεις με μοντέρνες πινελιές και εξαιρετικά cocktails, σε ένα ευάερο κτήριο με πέτρινες καμάρες και λιτό, βιομηχανικό ντεκόρ. Εξαιρετικά τα ζυμαρικά με αστακό και αμύγδαλα, αλλά και το pesto με χταπόδι.
Στο Piazzetta 10 Pizza & Restaurant θα πάτε για τα νόστιμα ζυμαρικά Calamarata με θαλασσινά και τις εξαιρετικές του πίτσες, που θα απολαύσετε πάνω στην Piazza Garibaldi χαζεύοντας το πλήθος. Μην παραλείψετε να συνοδεύσετε το γεύμα σας με μία από τις μπύρες της τοπικής μικροζυθοποιίας Birra Del Console ή με ένα ποτήρι Primitivo, το γηγενές ερυθρό κρασί της Απουλίας.
Extra tip: Η Μονόπολη προσφέρεται για ημερήσιες εκδρομές σε πανέμορφες πόλεις και γραφικά λιμανάκια. Κοντινότερος προορισμός που αξίζει να ανακαλύψετε, το Polignano a Mare, είναι μια κουκλίστικη παραθαλάσσια πόλη στην οποία μπορείτε να φτάσετε και με πλοιάριο. Στο πανέμορφο Ostuni που στέκει πάνω από τη θάλασσα σ΄έναν κατάφυτο με ελαιόδεντρα λόφο και ονομάζεται επίσης “Λευκή πόλη”, θα σας γοητεύσει ο λαβύρινθος του ιστορικού του κέντρου, όπου δεσπόζει ο καθεδρικός του 15ου αιώνα. Στη Matera με την άγρια ομορφιά και τα σπίτια λαξευμένα σε σπηλιές στους βράχους, θα περιπλανηθείτε σε μια πόλη γεμάτη πέτρινα καλντερίμια, που περιλαμβάνεται στη λίστα μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.
Τέλος, στο ανερχόμενο τουριστικά Alberobello θα εντυπωσιαστείτε από το θέαμα των truli, των παραμυθένιων, λευκών κωνικών σπιτιών με τους πέτρινους, μυτερούς τρούλους, που είναι τόσο μοναδικά ώστε και αυτή η πόλη να συγκαταλέγεται στην παραπάνω λίστα της Unesco.
Διαβάστε ακόμα:
Μασσαλία: Η γαλλική πόλη με τη δική της αρχαιελληνική συνοικία – Σαν να είσαι κάτω από την Ακρόπολη
Λιχτενστάιν: Το «άγνωστο», καταπράσινο πριγκιπάτο της Ευρώπης
Λυών: Για φαγητό στην πόλη που έχει χαρακτηριστεί «Γαστρονομική πρωτεύουσα του πλανήτη» από το 1935
