Πάσχα στις Κυκλάδες: Κατανυκτική ατμόσφαιρα σε 12 ελληνικά νησιά

Άνδρος

Παναγία Θαλασσινή, Άνδρος

Η Παναγία Θαλασσινή στην Άνδρο, γνωστή και ως Αγιά Θαλασσινή, είναι το πιο χαρακτηριστικό θρησκευτικό και τουριστικό αξιοθέατο της αρχοντικής Χώρας της Άνδρου μαζί με τον φάρο Τουρλίτη. Η ύπαρξή της συνδέεται με τον προστατευτικό ρόλο της Παναγίας για τους ναυτικούς, σε συνδυασμό με τον Άγιο Νικόλαο. Η ίδρυσή της οφείλεται σε ένα θαύμα της Παναγίας που έσωσε ναυαγούς ναυτικούς, οι οποίοι μετά από πολλές περιπέτειες και ένα αναπάντεχο φορτίο ξυλείας, αποφάσισαν να χτίσουν το εκκλησάκι προς τιμήν της Παναγίας. Το μικρό αυτό εκκλησάκι δεν λείπει από κανέναν τουριστικό οδηγό της Άνδρου, αποτελώντας ένα εξαίσιο δείγμα της κυκλαδικής αρχιτεκτονικής αλλά και του ιδιαίτερου τρόπου που οι ναυτικοί συνδέουν την Ορθοδοξία με τον τόπο και την θάλασσα.

Κύθνος

Παναγία Κανάλα, Κύθνος

Το πιο σημαντικό θρησκευτικό προσκύνημα της Κύθνου αλλά και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά όλων των Κυκλάδων είναι η Παναγία η «Κανάλα». Βρίσκεται 16 χιλιόμετρα μακριά από τη Χώρα στο νότιο τμήμα του νησιού, και έχει δώσει και το όνομά της σε ολόκληρη την περιοχή με την θαυμάσια παραλία. Σύμφωνα με τον θρύλο, οι ψαράδες που έψαχναν για ψάρια σε έναν όρμο κοντά στην Κανάλα εντόπισαν μία εικόνα της Παναγίας την οποία και μετέφεραν στο χωριό Δρυοπίδα. Όμως, η Παναγία εμφανίστηκε και ζήτησε να χτίσουν το ναό στο μέρος που βρίσκεται σήμερα. Η εικόνα της Παναγίας από το 1575 είναι έργο του αγιογράφου Εμμανουήλ Σκορδίλη του Κρητός και έχει μεγάλες διαστάσεις.

Μήλος

Ναός Παναγίας Θαλασσίτρας, Μήλος

Ένα από τα περισσότερο φωτογενή μοναστήρια του Αιγαίου, η Παναγία Θαλασσίτρα της Μήλου, είναι ένα εντυπωσιακό κτίσμα με εκπληκτική θέα και μία διάχυτη κατανυκτική ατμόσφαιρα. Βρίσκεται στην περιοχή της Πλάκας, η οποία αποτελεί την κεντρική πόλη του νησιού, σε ένα εξαιρετικά γραφικό σημείο κοντά στο μονοπάτι προς το κάστρο. Χρονολογείται στον 17ο αιώνα, είναι αφιερωμένος στην Υπαπαντή του Χριστού. Ο ναός διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες από τον κρητικό ιερέα ζωγράφο, Εμμανουήλ Σκορδίλη, καθώς και έναν εξαιρετικά όμορφο σταυρό υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Το καμπαναριό του ναού είναι κατασκευασμένο από πέτρα. Ο μικρότερο ναός που υπήρχε στο σημείο κατεδαφίστηκε το 1739 και 100 χρόνια αργότερα κατασκευάστηκε ένας μεγαλύτερος που ενσωμάτωσε και την φράγκικη εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας που ήταν στο ίδιο σημείο.

Μύκονος

Παναγία Παραπορτιανή, Μύκονος

Η εκκλησία της Παναγίας της Παραπορτιανής είναι μία από τις πιο διάσημες εκκλησίες του Αιγαίου έχοντας πάρει την ονομασία της από το γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στην μικρή πύλη του κάστρου, το «παραπόρτι». Η μοναδικότητα αυτής της εκκλησίας έγκειται στο γεγονός ότι στεγάζει πέντε παρεκκλήσια μέσα στη χαρακτηριστική δομή της, η οποία κάποτε αποτελούσε μέρος του κάστρου κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Τα πέντε παρεκκλήσια είναι οργανωμένα σε βαθμίδες, με τα τέσσερα να βρίσκονται στο ισόγειο και το πέμπτο, η Παναγία Παραπορτιανή, σκαρφαλωμένο στην κορυφή τους που μοιάζει με τρούλο. Μεταξύ αυτών, το παλαιότερο είναι η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, που πιστεύεται ότι χτίστηκε είτε τον 15ο είτε τον 17ο αιώνα, σύμφωνα με διαφορετικές ιστορικές αναφορές. Τα υπόλοιπα παρεκκλήσια -Αγία Αναστασία, Άγιος Σώζων και Άγιος Ευστάθιος- ολοκληρώθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα.

Νάξος

Παναγία Φιλωτίτισσα, Νάξος

Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς ναούς των Κυκλάδων, η Παναγία η Φιλωτίτισσα, πήρε το όνομά της από το χωριό στο οποίο βρίσκεται κοντά, στην ορεινή Νάξο, το Φιλώτι. Σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε γύρω στο 1718 και μέσα σε ένα κτήμα που διεκδίκησαν οι κάτοικοι της περιοχής από τοπικό άρχοντα Μπαρότσι. Η εκκλησία είναι ιδιαίτερα επιβλητική, καθώς πίσω από τους μεγάλους λευκούς τοίχους της κρύβεται μία βασιλική, με ένα καταπληκτικό γλυπτό καμπαναριό, πάρα πολλές πολύτιμες εικόνες, και ένα εξαιρετικής τέχνης μαρμάρινο τέμπλο. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της ιστορίας της συγκεκριμένης εκκλησίας είναι ότι αποτελεί ίσως τη μοναδική η οποία ιδρύθηκε επί Τουρκοκρατίας και μάλιστα με επίσημο φιρμάνι του Σουλτάνου. Η μονή γιορτάζει στην Κοίμηση της Θεοτόκου, όπου γίνεται και μεγάλο ναξιώτικο πανηγύρι στον περιποιημένο και με πλούσια βλάστηση περίβολο του ναού.

Πάρος

Παναγία Εκατονταπυλιανή, Πάρος

Βρίσκεται στην Παροικιά της Πάρου και είναι ένας από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς. Όσον αφορά την ίδρυσή της, σύμφωνα με την παράδοση και όχι κάποια επίσημη καταγραφή, οφείλεται στην Αγία Ελένη, μητέρα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και σε ένα τάμα που έκανε καθ’ οδόν προς τους Αγίους Τόπους. Από την ολοκλήρωση του και μέχρι τη σύγχρονη εποχή, βίωσε καταστροφές και ανακαινίσεις, φθάνοντας στην σημερινή του κατάσταση ως μία εξέχουσα σύνθεση ανάμεσα σε παλαιοχριστιανικά και πιο σύγχρονα στοιχεία. Στη νότια πλευρά του μεγάλου ναού, βρίσκεται το αρχαίο Βαπτιστήριο του 4ου αιώνα, το αρχαιότερο και καλύτερα διατηρημένο σε όλη την Ορθόδοξη Ανατολή. Η εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής θεωρείται εξίσου θαυματουργή με αυτήν της Παναγίας της Τήνου και στην γιορτή της συρρέουν πλήθη πιστών από όλη την Ελλάδα.

Σαντορίνη

Ναός της Υπαπαντή, Σαντορίνη

Η Υπαπαντή της Θεοτόκου, παλαιότερα γνωστή ως «Παναγία του Μπελώνια», έχει ιστορική σημασία ως μητρόπολη του νησιού. Αρχικά ιδρύθηκε ως ιδιοκτησία της οικογένειας Μπελώνια, κατασκευάστηκε το 1827, υπέστη ανοικοδόμηση μετά τον καταστροφικό σεισμό της 9ης Ιουλίου 1956. Βρίσκεται μέσα στην καλντέρα των Φηρών, η ολόλευκη εκκλησία χαρακτηρίζεται από τις αψίδες που κοσμούν την πρόσοψή της, η οποία συμπληρώνεται από μια αυλή γεμάτη μωσαϊκά που προσφέρει μια εκπληκτική θέα στη θάλασσα και το ηφαίστειο. Στο εσωτερικό της εκκλησίας, οι επισκέπτες υποδέχονται υπέροχες τοιχογραφίες, αριστοτεχνικά φιλοτεχνημένες από τον ζωγράφο της Σαντορίνης Χριστόφορο Ασίμη. Η γιορτή της Υπαπαντής Θεοτόκου τιμάται στις 2 Φεβρουαρίου. Είναι ο καθεδρικός ναός των Φηρών και η παράλληλα η έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Θήρας, Αμοργού και μικρών νήσων (Θηρασίας, Ίου, Ανάφης, Ηρακλειάς, Δονούσας, Σχοινούσας και Κουφονησίων).

Σέριφος

Μονή Ταξιαρχών, Σέριφος

Η Μονή Ταξιαρχών στη Σέριφο, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Γαλάνη, έχει σημαντική αρχιτεκτονική και ιστορική σημασία. Ανεγέρθηκε το 1572 και έγινε κέντρο πολιτιστικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας σχολείου στους χώρους του το 1617. Σχεδιασμένο με δομή που έμοιαζε με φρούριο, το μοναστήρι ήταν κλεισμένο μέσα σε ψηλούς τοίχους και διέθετε μια μοναδική είσοδο τοποθετημένη σε ύψος 4 μέτρων. Λόγω του μεγάλου πλούτου της μονής, έγινε στόχος πολλές φορές των πειρατών, όμως οι οχυρώσεις την προστάτευαν αρκετά καλά. Η μονή γνώρισε περίοδο μεγάλης ακμής, συγκεντρώνοντας κινητή και ακίνητη περιουσία. Είναι αφιερωμένο στους προστάτες του νησιού, Αρχάγγελους Μιχαήλ και Γαβριήλ, και φιλοξενεί την θαυματουργή τους εικόνα. Το Καθολικό είναι μία μονόχωρη με τρούλο με εξαιρετικές τοιχογραφίες τις οποίες μάλλον επιμελήθηκε ο Εμμανουήλ Σκορδίλης ενώ φυλάσσονται και σημαντικά χειρόγραφα και κειμήλια.

Σίφνος

Παναγία του Βουνού, Σίφνος

Το Μοναστήρι της Παναγίας του Βουνού βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του παραθαλάσσιου οικισμού του Πλατύ Γιαλού, κοντά γνωστή και πολύβουη ομώνυμη παραλία. Αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια του νησιού, η Παναγία του Βουνού συνεχίζει να ενσωματώνεται στη θρησκευτική και κοινωνική ζωή των κατοίκων του νησιού. Κτίστηκε το 1813 από τον μοναχό Γεράσιμο Αβρανόπουλο και χαρακτηρίζεται από το λευκό τρούλο του και το πέτρινο καμπαναριό του. Ο ναός είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, τον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη, και στον Άγιο Νικόλαο. Επιπλέον, στο μοναστήρι φυλάσσεται μια σπάνια εικόνα της Παναγίας της Μαχαιρούσας, η οποία χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Ο ναός είναι διάσημος όχι μόνο στους πιστούς αλλά και στους επισκέπτες του νησιού, για την εκπληκτική θέα προς τον Πλατύ Γιαλό και το Αιγαίο.

Σύρος

Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Σύρος

Ο Μητροπολιτικός ναός της Σύρου, στην Ερμούπολη, είναι μία πολύ εντυπωσιακή εκκλησία, η οποία βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης κοντά στο δημαρχείο. Ιδρύθηκε το 1824 από πρόσφυγες από τη Χίο, τα Ψαρά και άλλους διωκόμενους Έλληνες οι οποίοι μετέφεραν ιερά κειμήλια από την κατεστραμμένη πατρίδα τους. Πρόκειται για τρίκλιτη εκκλησία, βασιλικού ρυθμού με τρούλο, και για πολλούς θυμίζει την Παναγία της Τήνου. Στο ένα από τα δύο καμπαναριά φιλοξενείται και η καμπάνα που διασώθηκε από τον Άγιο Νικόλαο των Ψαρών. Ο ναός αυτός υπήρξε πολιτιστικός κόμβος όπου ακούγονταν φωτισμένες διδασκαλίες από παιδαγωγούς, όπως ο Άνθιμος Γαζής, του οποίου ο τάφος βρίσκεται στον προαύλιο χώρο. Στο κτήριο του ναού φιλοξενούνται σπάνια κειμήλια και εξαιρετικά δείγματα αγιογραφιών ενώ ο προαύλιος χώρος εντυπωσιάζει τους επισκέπτες με τα ασπρόμαυρα ψηφιδωτά.

Τήνος

Παναγία Ευαγγελίστρια, Τήνος

Το πιο σημαντικό θρησκευτικό προσκύνημα της χώρας μας συνδυάζει την μεγαλοπρέπεια με την κατάνυξη. Ο ναός της Ευαγγελιστρίας της Τήνου είναι ένα επιβλητικό οικοδόμημα από λευκό μάρμαρο (με προέλευση από τη Δήλο), που αποτελεί το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του απελευθερωμένου ελληνικού έθνους. Χτίστηκε στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας το 1823 μετά από οράματα της μοναχής Πελαγίας, ενώ το σύνολο των εργασιών για την ανέγερσή του ολοκληρώθηκε το 1880. Ο ναός παραμένει μέχρι σήμερα χωρίς ουσιαστικές αλλαγές, εκτός από την κύρια όψη και το καμπαναριό. Βρίσκεται σε περίοπτη θέση στη Χώρα του νησιού και χτίστηκε εκεί που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Στα αριστερά της εισόδου από την κεντρική πύλη βρίσκεται το εικονοστάσι, στο οποίο φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας, η οποία είναι γεμάτη από τα τάματα των πιστών, όπως και παντού στο εσωτερικό.

Διαβάστε ακόμα:

Άνοιξη στις Κυκλάδες

Αρχαιολογικοί χώροι στις Κυκλάδες που πρέπει να επισκεφθείτε έστω μία φορά

Πάσχα στις Κυκλάδες