Τα Καλάβρυτα είναι κτισμένα στη θέση της αρχαίας Κύναιθας και το σημερινό όνομα (καλές βρύσες) θα πρέπει να το πήραν επί Ενετοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, βίωσαν τα γερμανικά αντίποινα, καθώς στις 13 Δεκεμβρίου του 1943, οι Γερμανοί εκτέλεσαν σχεδόν όλο τον ανδρικό πληθυσμό και έκαψαν την πόλη. Γι’ αυτό τα Καλάβρυτα είναι χαρακτηρισμένα ως «μαρτυρικός οικισμός».
Στο λόφο Καππή, στο δρόμο που οδηγεί προς το χιονοδρομικό κέντρο, βρίσκεται ο μεγάλος λευκός σταυρός, το εντυπωσιακό μνημείο με τα ονόματα των 500 Καλαβρυτινών που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, καθώς και το τεράστιο σύνθημα «Όχι πια πόλεμοι, ειρήνη». Τον «αυτόπτη μάρτυρα», το ρολόι στο κωδωνοστάσιο του μητροπολιτικού ναού που σταμάτησε εκείνη την ημέρα, θα τον δείτε στην κεντρική πλατεία με τα πλατάνια και τις προτομές των ηρώων του 1821. Αφού λοιπόν εξηγήσετε όλα αυτά στα παιδιά, καιρός για μια βόλτα στην ορεινή κωμόπολη που είναι κτισμένη στα 750 μ., στις παρυφές του Χελμού. Ο, ασφαλής, πεζόδρομος με τα μαγαζιά, κυριαρχεί στην καθημερινή ζωή και όλοι θα περάσουν από εδώ για βόλτα, καφέ και φαγητό στις ταβέρνες. Μια όμορφη και ήσυχη πλατεία κρύβεται λίγο πιο μέσα στον οικισμό και είναι η Ελευθερίας, ή Χελμού με τον «πλάτανο των 3 γερόντων», σημείο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, συναντήθηκαν οι Kαλαβρυτινοί πρωταγωνιστές της επανάστασης του ’21, Ζαΐμης, Πετιμεζάς και Φωτήλας. Ο μητροπολιτικός ναός, που κτίστηκε στα μέσα του 18ου αι., πυρπολήθηκε το 1827 από τον Ιμπραήμ και καταστράφηκε ξανά από τους Γερμανούς. Φωτογραφίες, ταινίες με μαρτυρίες, χάρτες, τηλεγραφήματα και αντικείμενα των εκτελεσθέντων θα δείτε στο Μουσείο Ολοκαυτώματος (Aνδρέα Συγγρού 1-5, τηλ.: 26920 23646, https://www.dmko.gr).
Το ωραιότερο κτίριο των Καλαβρύτων είναι το αρχοντικό της Παλαιολογίνας, στην οδό Αγίου Αλεξίου. Στην είσοδό του έχει καταχύστρα και στο ισόγειο πολεμίστρες. Στα πλάγια υπάρχουν πυργοειδή τμήματα και η κάτοψή του έχει σχήμα Π. Θεωρείται πως κτίστηκε από τον Θωμά Παλαιολόγο και στη συνέχεια πέρασε στον αδερφό του Κωνσταντίνο, την εποχή που τα Καλάβρυτα έγιναν σημαντικό πνευματικό κέντρο. Εκείνη την περίοδο πιστεύεται ότι ο Κωνσταντίνος παραχώρησε το αρχοντικό στην πριγκίπισσα Αικατερίνη Παλαιολόγου.
Βουρ στον Βουραϊκό
Το εντυπωσιακό φαράγγι του Βουραϊκού είναι ένα από τα δέκα ωραιότερα της Ευρώπης και έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000. Ξετυλίγεται σε 20 χιλιόμετρα, με σήραγγες, καταρράκτες και σπήλαια. Ξεκινά περίπου 3 χλμ. βόρεια της Κάτω Ζαχλωρούς και συνεχίζεται παράλληλα με το ποτάμι που εκβάλλει κοντά στο Διακοφτό. Είναι εντυπωσιακό -ειδικά στα σημεία με τις απότομες ορθοπλαγιές όπως εκείνες που φιλοξενούν το Μέγα Σπήλαιο-, ή στα παραποτάμια δάση, όπως αυτό της Κάτω Ζαχλωρούς.
Ο Βουραϊκός έχει τον Χελμό στα νοτιοανατολικά του και το Παναχαϊκό στα δυτικά του. Τον διατρέχει ο ομώνυμος ποταμός ο οποίος παλιά λεγόταν Ερασίνος: πηγάζει από τον Χελμό, κοντά στο χωριό Πριόλιθος (οι πηγές του πια δεν είναι ορατές) και χύνεται στον Κορινθιακό. Κάποιοι θέλουν να πιστεύουν ότι το όνομά του πήρε από το θόρυβο που κάνουν τα νερά του ποταμού. Η σωστή ερμηνεία, ωστόσο, είναι ότι προέρχεται από την αρχαία πόλη Βούρα η οποία ιδρύθηκε από Ίωνες εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το χωριό Τράπεζα. Σε δυσπρόσιτα σημεία είναι κτισμένες σκήτες και ερειπωμένες εκκλησίες, όπως η Αγία Μονή Βούρας, με τοιχογραφίες των αρχών του 18ου αι., και του Αγίου Νικολάου.
Βόλτα με τον οδοντωτό
Το τρενάκι αυτό δεν είναι μόνο η χαρά μεγάλων και μικρών. Η γραμμή του οδοντωτού έχει σπουδαία ιστορία και έχει κερδίσει σημαντικές διακρίσεις στη διάρκεια των χρόνων. Kατασκευάστηκε επί κυβερνήσεως Τρικούπη. Πρωτολειτούργησε το 1896 με υποδομή φτιαγμένη από πέτρα και ξύλο, απόλυτα εναρμονισμένη με το περιβάλλον. Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα έξι πιο διάσημα σιδηροδρομικά δίκτυα στον κόσμο. Από το 1996 θεωρείται, επίσης «αξιόλογο τεχνικό έργο ως σύνολο», και οι εγκαταστάσεις του είναι «Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία».
Η διαδρομή Καλάβρυτα- Διακοφτό και αντίστροφα έχει μήκος 22 χιλιομέτρων. Η ταχύτητά του τρένου είναι 30-40 χλμ/ώρα στην απλή γραμμή και 6-15 χλμ/ώρα όταν «βγάζει δόντια» και γαντζώνεται στις γραμμές για να περάσει τα σημεία με τις μεγάλες κλίσεις. Η διαδρομή είναι εντυπωσιακή, καθώς το τρένο διασχίζει τον Βουραϊκό περνώντας από σημεία απίθανης ομορφιάς, αλλά και αγριάδας. Το πιο διάσημο και πιο στενό σημείο είναι οι «Πόρτες» με τις τεράστιες μεταλλικές πόρτες στο παλιό τούνελ. Το πιο εντυπωσιακό είναι τα λεγόμενα «Δικαστήρια». Πολύ όμορφη είναι η θέση «Καταρράκτης» και τα λεγόμενα «Μετέωρα της Ζαχλωρούς».
Η Κάτω Ζαχλωρού και το περπάτημα παράλληλα με τις γραμμές του οδοντωτού
Μεγάλα πέτρινα κτίσματα ξενώνων υψώνονται πάνω από τη γραμμή του οδοντωτού, αλλά το σκηνικό γύρω από το σταθμό που θυμίζει παλαιότερες εποχές, παραμένει αναλλοίωτο: οργιώδης βλάστηση, οι παλιές ταβέρνες που νοικιάζουν και δωμάτια, τα πέτρινα κτίσματα του σταθμού με τις δίρριχτες κεραμοσκεπές. Και, βέβαια, η καταπληκτική σιδερένια γέφυρα.
Η βόλτα παράλληλα με τις γραμμές μέσα στα πλατάνια, τις μηλιές, τις καρυδιές και τα σπιτάκια που κρύβονται ανάμεσά τους θα ενθουσιάσει τα παιδιά. Προετοιμαστείτε πάντως για συνωστισμό, γιατί στη διάρκεια των γιορτών ο μικρός οικισμός γνωρίζει δόξες. Πολλοί κατεβαίνουν από το τρενάκι για να κάνουν βόλτα, να πιουν καφέ, ή να καθίσουν για φαγητό στις ταβέρνες.
Η διαδρομή παράλληλα με τις γραμμές με αφετηρία το Διακοφτό και κατάληξη την Κάτω Ζαχλωρού, είναι και ένα εξαιρετικό περπάτημα, τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε5 . Οι υψομετρικές διαφορές είναι +635 και θα χρειαστείτε 5 ώρες χωρίς στάσεις -άρα υπολογίστε τουλάχιστον 6 με τα παιδιά. Φυσικά, μπορείτε να κάνετε μόνο ένα τμήμα της. Με τα πόδια μπορείτε να πάτε και από την Κάτω Ζαχλωρού μέχρι τα Καλάβρυτα (4 ώρες, βατό).
Επίσκεψη στο Μέγα Σπήλαιο
Τα πλατάνια, οι τρεις τεράστιες καμπάνες και τα σήμαντρα σας υποδέχονται στην είσοδο και ο αέρας μοιάζει κρυστάλλινος στα 950 μ. υψόμετρο όπου θα βρεθείτε. Το μεγάλο οκταώροφο μοναστήρι φωλιάζει στους κάθετους αφιλόξενους βράχους και είναι σημαντικό προσκύνημα της Πελοποννήσου.
Θα περιηγηθείτε στο μεγάλο προθάλαμο του πρώτου ορόφου, θα δείτε την αίθουσα με τα λείψανα των 70 αγίων και το καθολικό που κτίστηκε το 1641 και αγιογραφήθηκε το 1653. Εκεί φυλάσσεται η ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας (ή Σπηλαιώτισσας) φτιαγμένη κυρίως από κερί και μαστίχα. Ως εκ θαύματος διασώθηκε από τις πολλαπλές καταστροφές που έπαθε το μοναστήρι στη διάρκεια των αιώνων. Το στέμμα επάνω από την εικόνα δωρήθηκε το 1285 από τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο.
Η επίσκεψη στο μοναστήρι θα ολοκληρωθεί με την κατάβαση στη σπηλιά του αγιάσματος με την «Πηγή της Κόρης», ή «Αγίας Κόρης» όπως τη λένε, όπου υπάρχει και αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας.
Πριν φύγετε, αξίζει να ακολουθήσετε το μονοπάτι απέναντι από την είσοδο, το οποίο οδηγεί στο εκπληκτικό διώροφο κτίσμα του παλαιού ξενώνα. Έχει τοξωτά παράθυρα και ξύλινα μπαλκόνια και η θέα από το σημείο αυτό σε όλη την περιοχή του Βουραϊκού κόβει την ανάσα.
Από εκεί ένα μονοπάτι που περνάει από το κοιμητήριο καταλήγει μετά από 30’ περπατήματος στο φρούριο που υψώνεται επάνω από τη μονή.
Παιχνίδια στο χιόνι
Το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων στον Χελμό (ή Αροάνια) είναι από τα πιο δημοφιλή της Ελλάδας. Απέχει 15 χλμ. από τα Καλάβρυτα και προσφέρει θέα σε όλη την περιοχή, στο Ιόνιο, στον Κορινθιακό και στον Πατραϊκό κόλπο. Εκτείνεται από τη θέση Ξερόκαμπος (1.700 μ.) μέχρι τη Νεραϊδόραχη (2.340 μ.).
Υπάρχουν 14 πίστες και 8 αναβατήρες (οι τρεις είναι παιδικοί). Ο αναβατήρας Στύγα καταλήγει σε ένα από τα μεγαλύτερα υψόμετρα σε ελληνικό χιονοδρομικό κέντρο και στη μεγαλύτερη σε μήκος πίστα της Ελλάδας, τη Νεφέλη. Υπάρχει, επίσης, πίστα για moguls σκι, snowtubes και swnowmobiles. Για τα παιδιά μπορείτε να νοικιάσετε έλκηθρα και να χρησιμοποιήσετε το Snow Park. Στο σαλέ θα απολαύσετε καφέ, ποτό, φαγητό. Θα βρείτε καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού και σχολές σκι. Όταν δεν έχει χιόνι, διοργανώνονται δραστηριότητες και σπορ του βουνού και στη Νεραϊδόράραχη υπάρχει θέση απογείωσης για πτήσεις με παραπέντε. (https://kalavritaski.gr).
Δώστε στα παιδιά και μια ακόμη ενδιαφέρουσα πληροφορία: Στην κορυφή της Νεραϊδόραχης βρίσκεται το τηλεσκόπιο Αρίσταρχος που είναι το μεγαλύτερο των Βαλκανίων και δεύτερο της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Οικογενειακά ξενοδοχεία
Orias Guest House and Farm (orias.gr). Ο ξενώνας βρίσκεται μέσα σρεινό βιολογικό αγρόκτημα 20 στρ. και είναι ιδανικός για τα παιδιά. Εχει μεγάλα δωμάτια, εστιατόριο και πρόγραμμα δραστηριοτήτων με εκπαιδευμένους οδηγούς βουνού.
Georgios V Chalet (www.georgiosv.gr). Σε υψόμετρο 1.000 μ. στο δρόμο προς το χιονοδρομικό είναι ιδανικό για τις γιορτές. Τα κεραμοσκεπή σπιτάκια μέσα στα έλατα και τα πεύκα στο κτήμα των 16 στρεμμάτων είναι φτιαγμένα από πέτρα και ξύλο. Επιλέξτε τα σπίτια-σουίτες. Έχει φιλόξενη αίθουσα πρωινού και σαλόνι με τζάκι.
All Seasons. Σε ύψωμα στο δρόμο προς την Αγία Λαύρα, με πέτρινα σπίτια και εσωτερική πισίνα. Η μεζονέτα και η σουίτα είναι κατάλληλες για οικογένειες. Το ξενοδοχείο διαχειρίζεται κατά αποκλειστικότητα η B&P luxury Holidays (hotel-all-seasons.peloponnese-hotels.com).
Ανεράδα (anerada.gr). Πολύ κοντά στα Καλάβρυτα με 12 δωμάτια, 3 από τα οποία έχουν τζάκι. Είναι καλόγουστα και πλήρως εξοπλισμένα.
Kalavrita Canyon (kalavritacanyon.gr). Στο κέντρο των Καλαβρύτων. Οι δίπατες σουίτες του χωρούν έως και 4 άτομα. Λειτουργεί Spa και εστιατόριο.
Filoxenia Hotel & Spa (www.hotelfiloxenia.gr). Καλόγουστο και μοντέρνο ξενοδοχείο μέσα στα Καλάβρυτα, με ευρύχωρα δωμάτια/σουίτες και spa για τις μαμάδες.
Διαβάστε ακόμα:
Σπήλαιο Λιμνών στα Καλάβρυτα: Ένα από τα πιο σπάνια γεωλογικά δημιουργήματα στον κόσμο
Ένα σχολείο-διατηρητέο μνημείο στους Λουσούς Καλαβρύτων -116 χρόνια ιστορίας
Στα Καλάβρυτα για πεζοπορία στο φαράγγι του Βουραϊκού και βόλτα με τον οδοντωτό
