Μια αρχαία ιστορία με ήρωα έναν χοίρο έγινε viral πιάτο στην Έδεσσα, διεκδικώντας με αξιώσεις περίοπτη θέση στην γαστρονομική λίστα της γραφικής πόλης. Χοιρινό κοντοσούβλι ουσιαστικά, με πατάτες και πλιγούρι, που ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο. O «Χοίρος Πασίφιλος» είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή πιάτα της ταβέρνας – ψησταριάς «Όπως Παλιά», που λειτουργεί από το 1979 στο κέντρο της Έδεσσας και αποτελεί κομμάτι της γαστρονομικής ιστορίας της πόλης.

16

Η ιδέα του πιάτου βασίστηκε στην τραγική ιστορία ενός μικρού γουρουνιού, που καταγράφηκε σε μια αρχαία μαρμάρινη στήλη και αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως στην αρχαία πόλης της Έδεσσας.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 βρέθηκε ενσωματωμένη στα τείχη της αρχαίας πόλης, μια μαρμάρινη στήλη, που φαίνεται πως είχε επαναχρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό σε δεύτερο χρόνο. Μια επιτύμβια στήλη ουσιαστικά, εκτιμάται πως φιλοτεχνήθηκε τον 2ο ή τον 3ο μ.Χ. αιώνα, που προκάλεσε όμως μεγάλη εντύπωση και αρκετές ερμηνείες. Η στήλη, που απεικονίζει ένα μικρό γουρούνι κάτω και μπροστά από μία τετράτροχη άμαξα -με τον αμαξηλάτη της- να την σέρνουν τέσσερα μουλάρια, καταγράφει ένα πραγματικό συμβάν.

		array(1) {
  [0]=>
  array(3) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(176783)
      ["id"]=>
      int(176783)
      ["title"]=>
      string(21) "EDESSA GASTRONOMIA 06"
      ["filename"]=>
      string(32) "EDESSA-GASTRONOMIA-06-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(781954)
      ["url"]=>
      string(81) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(126) "https://www.travel.gr/experiences/activities/eco-travel/i-limni-ton-kyknon-zontaneyei-stin-e/attachment/edessa-gastronomia-06/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(82) "«Χοίρος Πασίφιλος»/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(21) "edessa-gastronomia-06"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(176651)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-01-27 12:26:51"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-02-01 12:18:46"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1708)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-768x1151.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1151)
        ["large"]=>
        string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-1025x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1025)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-06-1366x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1366)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
  }
}
«Χοίρος Πασίφιλος»/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης
Αρνάκι με κάσα/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης


Η τραγική ιστορία που έγινε πιάτο

Την τραγική ιστορία του μικρού ζώο που ακολούθησε το ταξίδι του κυρίου του προς την Έδεσσα -από την Δαλματία μέσω της αρχαίας Εγνατίας Οδού- προκειμένου αυτός να πάρει μέρος στα «Φαλληφόρια». Μια γιορτή προς τιμήν του θεού Διονύσου με οργιαστικό χαρακτήρα. Κοντά στην Έδεσσα ωστόσο φαίνεται πως χάθηκε ο έλεγχος της άμαξας, με αποτέλεσμα ο χοίρος που προπορευόταν να βρεθεί κάτω από τους τροχούς και να χάσει τη ζωή του. Απαρηγόρητος ο κύριος του ζώου, το έθαψε και τοποθέτησε στον τάφο του την μαρμάρινη στήλη, εμφανίζοντας τον χοίρο να εξιστορεί -ανά τους αιώνες- την τραγική του ιστορία.

Η επιτύμβια στήλη του Χοίρου Πασίφιλου/Photo: Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών Έδεσσας

Αναφέρει συγκεκριμένα το έμμετρο κείμενο : «Χοῖρος ὁ πᾶσι φίλος, τετράπους νέος, ἐνθάδε κεῖμαι Δαλματίης δάπεδον προλιπὼν δῶρον προσενεχθείς καὶ Δυρράχιν δὲ ἐπάτησα Ἀπολλωνίαν τε ποθήσας καὶ πᾶσαν γαίην διέβην ποσὶ μοῦνος ἄλιπτος νῦν δὲ τροχοῖο βίῃ τὸ φάος προλέλοιπα Ἠμαθίην δὲ ποθῶν κατιδεῖν φαλλοῖο δὲ ἅρμα ἐνθάδε νῦν κεῖμαι τῷ θανάτῳ μηκέτ’ ὀφειλόμενος». Δηλαδή : «Εγώ ο χοίρος, αγαπητός σε όλους, τετράποδος νέος, είμαι θαμμένος εδώ, έχοντας αφήσει τα χώματα της Δαλματίας όταν με δώρισαν. Πέρασα περπατώντας από το Δυρράχιο και πόθησα την Απολλωνία, και με τα πόδια μου γύρισα όλη τη γη, μόνος και ασυγκράτητος. Τώρα, όμως, από τη βία του τροχού, έχασα το φως της λαχτάρας μου να δω την Ημαθία και το άρμα της φαλλοφορίας και βρίσκομαι θαμμένος εδώ, χωρίς να έχει φτάσει η ώρα μου να πεθάνω»

Αν και υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν πως ο κύριος του ζώου το έφερε μαζί του προκειμένου να αποτελέσει γευστικό τσιμπούσι κατά τα «Φαλληφόρια», φαίνεται πως υπερισχύει η εκδοχή της πραγματική αγάπης του για το μικρό γουρούνι, το οποίο του είχε δοθεί νωρίτερα ως δώρο. Το ζώο τον ακολούθησε με τα πόδια σε όλη τη διαδρομή έως την Έδεσσα. Όποια και εάν είναι η αλήθεια πρόκειται για μία όμορφη και συγκινητική ιστορία, που οι ξένοι επισκέπτες της Έδεσσας ακούν με ενδιαφέρον.

Έτσι από τη «Χοῖρος ὁ πᾶσι φίλος» (χοίρος, ο αγαπητός σε όλους) προέκυψε το ομώνυμο πιάτο «Χοίρος Πασίφολος» με χοιρινό κρέας (λαιμό, πανσέτα) που φέρει την υπογραφή του σεφ Παναγιώτη Φωτιάδη και αγγίζει τις παρυφές του gourmet. Εξάλλου στην μακραίωνη ιστορία της Έδεσσας, το χοιρινό κατέχει δεσπόζουσα θέση στην τοπική κουζίνα.


«Σκεφτήκαμε να σμίξουμε την αρχαία ιστορία του Χοίρου Πασίφιλου, από τις πλέον γνωστές στην Έδεσσα, δημιουργώντας ένα πιάτο με χοιρινό κοντοσούβλι. Ο κόσμος το επιλέγει, ζητώντας να μάθει πληροφορίες για την ιστορία και το γλυπτό» μας λέει ο ιδιοκτήτης του «Όπως Παλιά» Χρήστος Τζίγγας.


Στο «Όπως Παλιά» η τοπική γαστρονομία έχει περίοπτη θέση. Από τα ντόπια κρεατικά δεν ξεχωρίζει μόνο ο «Χοίρος Πασίφιλος», αλλά και το αρνί με κάσα (είδος σος με νερό και αλεύρι) συνοδεία ψημένου τραχανά σε μορφή μπάρας. Από τα ορεκτικά, κλασσικό ντόπιο τυρί μπάτζος, με γεύση ευχάριστα υπόξινη, ελαφρά πικάντικη και αλμυρή, συνοδεία γλυκού κερασιού. Μη ξεχνάτε πως βρισκόμαστε στην πατρίδα των φημισμένων Κερασιών Βοδενών (η παλαιότερη ονομασία της πόλης).

		array(1) {
  [0]=>
  array(3) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(176777)
      ["id"]=>
      int(176777)
      ["title"]=>
      string(21) "EDESSA GASTRONOMIA 04"
      ["filename"]=>
      string(32) "EDESSA-GASTRONOMIA-04-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1042573)
      ["url"]=>
      string(81) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(126) "https://www.travel.gr/experiences/activities/eco-travel/i-limni-ton-kyknon-zontaneyei-stin-e/attachment/edessa-gastronomia-04/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(88) "Τυρί μπάτζος με κεράσι/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(21) "edessa-gastronomia-04"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(176651)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-01-27 12:26:21"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-02-01 12:18:02"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1707)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/01/EDESSA-GASTRONOMIA-04-1366x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1366)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
  }
}
Τυρί μπάτζος με κεράσι/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης
Πράσινη σαλάτα Εδέσσης/Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης


Πιάτο που ξεχωρίζει είναι αυτό του κοτόπουλου noodles με ψημένο τραχανά. Όσο για σαλάτα, πράσινη Εδέσσης με έντονο τοπικό χρώμα, άρωμα και γεύση. Εκτός από μαρούλι, περιλαμβάνει κεράσια, τυρί μπάτζο, αμύγδαλα, βινεγκρέτ.

Με πολλές επιλογές τοπικής, ελληνικής και μεσογειακής κουζίνας -και μέσα σε ένα όμορφο και ζεστό περιβάλλον- η ταβέρνα – ψησταριά «Όπως παλιά» βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από τους τους φημισμένους καταρράκτες της Έδεσσας (25ης Μαρτίου & Κωνσταντινουπόλεως γωνία – Τηλ. 2381021444).

Δίπλα στους καταρράκτες λειτουργεί και το δημοτικό Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών (Τηλ. 2381020300), όπου εκτός από φωτογραφία της επιτύμβιας στήλης του Χοίρου Πασίφιλου, οι υπεύθυνοι θα σας ενημερώσουν για την ιστορία του ζώου που θεωρείται ένας από τους πρώτους καταγεγραμμένους πολιτιστικούς… τουρίστες της πόλης. Αντίγραφο της επιτύμβιας στήλης, έχει τοποθετηθεί στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Έδεσσας στη θέση Λόγγος (Τηλ. 2381025261).
Πληροφορίες :
• www.edessacity.gr/tourism
• Δημοτικό Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών Έδεσσας – Τηλ. 2381020300

Διαβάστε ακόμα:

10 εστιατόρια που αξίζει να επισκεφθείτε στην Κωνσταντινούπολη

5 εστιατόρια με εξαιρετικό φαγητό στα Ιωάννινα

Πόδας: Ένα εμβληματικό ζαχαροπλαστείο στην Κατερίνη και ένα ελληνικό τραγούδι που έγραψε ιστορία