Η αυθεντική τοπική κουζίνα της Κρήτης είναι από τις πιο νόστιμες και σίγουρα η πιο αγαπημένη τοπική κουζίνα της Ελλάδας. Όποιος την έχει δοκιμάσει στο νησί, δεν την ξεχνάει ποτέ. Είναι μια λιτή κουζίνα που με λίγα πράγματα φτιάχνει θεϊκά πιάτα. Προφανώς, οι κύριοι λόγοι είναι τα άφθαστα κρητικά προϊόντα και μια μακραίωνη εμπειρία στην καλαισθησία του απλού. Όπως και να έχει, το κοινό ψηφίζει αντικριστό και χοχλιούς μπουμπουριστούς, ντάκο και πίτα σφακιανή και τα κρητικά εστιατόρια ευδοκιμούν εδώ και αρκετά χρόνια στην Αθήνα ενώ εμφανίζονται και καινούργια. 

32

Αν και τα προϊόντα της Κρήτης είναι μοναδικά και δύσκολα αναπαράγεται το καταπληκτικό φαγητό της έξω από τη γη της, πολλά, αν όχι όλα τα κρητικά εστιατόρια της Αθήνας, χρησιμοποιούν λίγο πολύ υλικά που φέρνουν από τη Μεγαλόνησο. Αυτό και μόνο, δίνει αξία στα μαγειρέματά τους. Παραγγείλτε λοιπόν άφθονη ρακή και ξεστομίστε με το ποτήρι υψωμένο την επική κρητική πρόσκληση -πρόκληση σε ένα έκαστο της παρέας «σκουτελοβαρίσκω σου» που πάει να πει σε προκαλώ να πιεις μαζί μου. Κάποιοι θα απαντήσουν «κι αντιστέκομαί σου» που θα πει δέχομαι την πρόκληση και αυτή είναι μια καλή αρχή για να ξεκινήσει η κρητική σας εμπειρία στην πρωτεύουσα.  

Ρακουμέλ 

Το εξαρχιώτικο ρακάδικο σερβίρει κρητικούς μεζέδες για παρέα στη ρακή (και στα κρασιά από τον κρητικό αμπελώνα και στην μπύρα). Το λέει και στο όνομά του: πρώτα η ρακή και μετά τα άλλα. Δεν έχει τα μεγάλα κρητικά μαγειρευτά με το αρνί και το κατσίκι αλλά έχει αυθεντικά κρητικά πιατάκια καλοφτιαγμένα, νόστιμα και με ωραία πρώτη ύλη. Ο Γιάννης Μπεγνής από την Ιεράπετρα έτσι ξεκίνησε και έτσι συνεχίζει χωρίς να υποχωρεί στις μόδες των καιρών.

Θα παραγγείλετε κολοκυθανθούς γεμιστούς με ρύζι, χοχλιούς μπουμπουριστούς, μαραθόπιτα, λουκάνικο ξυδάτο,, συκώτι τηγανητό με δεντρολίβανο. Για κάτι πιο βασταερό, υπάρχουν και τα χειροποίητα σκιουφιχτά με στακοβούτυρο και ξερό ανθότυρο ή η χοιρινή τηγανιά με μαρουβά και πετιμέζι που συνοδεύεται με πατάτες.  Ανάμεσα στα ποτά, ξεχωρίζει η εμφιαλωμένη βιολογική ρακή Μονή Τοπλού και ρεθυμνιακή βιολογική μπύρα ξανθιά και μαύρη.  Ίσως σας αρέσουν και οι τσικουδιές με φασκόμηλο, δίκταμο και μέλι. 

Διεύθυνση: Εμμανουήλ Μπενάκη 71, Εξάρχεια, Τηλ: 2103800506, Facebook: https://www.facebook.com

Σασμός 

Μόλις πριν δύο μήνες άνοιξε τούτο το κρητικό μαγαζί -υπερπαραγωγή στη θέση της πιτσαρίας Bussola στη Γλυφάδα, με το τόσο επίκαιρο όνομα.  Δύο τεράστιες αίθουσες, πατάρι, walk in κελάρι και ψυγείο με κρητικά delicatessen. Τμήμα της μιας σάλας είναι σκεπασμένο με δική του στέγη φτιαγμένη με εμφανείς δοκούς και άχυρο έτσι για το folklore. Μεγάλο μπαρ στο κέντρο και ανοιχτή κουζίνα, δύο μεγάλες μηχανές για αντικριστό όπου σιγοψήνονται  αρνί, κατσίκι, κοντοσούβλι και κοκορέτσι (μενούζα) και από πίσω ο ξυλόφουρνος. Η κρητική μουσική θα σας συνοδεύει σε όλο το γεύμα. 
Θα παραγγείλετε αγκινάρες στον ξυλόφουρνο, γαμοπίλαφο, πρόβατο στα γάστρα, μακαρονάδα Ανωγειανή με μακαρόνια βρασμένα σε ζωμό από κατσίκι και αρνί με τριμμένο ανθότυρο, «καρμπονάρα» κρητική με σύγκλινο, τρούφα και ξερό ανθότυρο, τσιγαριστό αρνάκι με μαρουβά.

Το κοντοσούβλι από χοιρινό λαιμό το φτιάχνουν τυλιγμένο με μπόλια και θα το συνοδεύσετε με ασκορδουλάκους βραστούς αρτυμένους με λεμόνι. Κρέατα και τυριά έρχονται όλα από την Κρήτη. Ο ιδιοκτήτης Νίκος Καλλέργης, ψηλός, ευσταλής, με περιποιημένο μύστακα, κατάγεται από τα Ανώγεια Μυλοποτάμου Κρήτης και περνάει από τα τραπέζια με ένα καλό και φιλόξενο λόγο για τον καθένα. Το μαγαζί προσφέρει διάφορες επιλογές από γλυκά: πίτα σφακιανή, ωραίο γαλακτομπούρεκο, ένα τσιζκέικ με τυρί γαλένι,  γλυκό κάστανο με πετιμέζι, τιραμισού.

Διεύθυνση: Γρηγορίου Λαμπράκη 2, Γλυφάδα, Τηλ: 21 0898 1902, Facebook: https://www.facebook.com

Παραστιές

Άλλο ένα καινούργιο μαγαζί που άνοιξε πριν έξι μήνες περίπου. Αδελφάκι του ομώνυμου εστιατορίου στο Ηράκλειο της Κρήτης που ξεκίνησε το 1999 προσφέροντας μια πιο «κοσμοπολίτικη» εκδοχή της κρητικής κουζίνας αφού περιλάμβανε στο μενού και διάφορες «εξωτικές» για εκείνη την εποχή κοπές κρέατος. Το καινούργιο μαγαζί στη Γλυφάδα έχει στον πυρήνα του κλασικά κρητικά πιάτα όπως γαμοπίλαφο, κουνέλι στιφάδο, σφουγγάτο, το σπάνιο πιάτο της ανατολικής Κρήτης ψάρι (ημέρας) με μπάμιες, μαραθόπιτα. Ο ιδιοκτήτης Χάρης Παπαδάκης είναι κοσμογυρισμένος και έχει άποψη για την κουζίνα του τόπου του.

«Η Κρήτη έχει δεχτεί πολλές επιρροές. Οι Ενετοί δεν είχαν πρόβατα, είχαν κότες. Μέχρι το 1900 στους γάμους δεν πρόσφεραν γαμοπίλαφο, πρόσφεραν φασολάδα». Ανοίγει την βεντάλια των εδεσμάτων που προσφέρει αφού όπως λέει το βασικό στην κρητική κουζίνα είναι η ποιότητα της πρώτης ύλης, και βάζει στο μενού μοσχάρι γιουβέτσι κάτι που δεν ανήκει στην κρητική μαγειρική παράδοση, αλλά είναι λουκούμι, όπως και το αρνί στο φούρνο σε φρικασέ με σελινόριζα και το συκώτι σαβόρο με κόκκινη ρόκα (μιζούνα). 

Πολύ ενδιαφέρον έχει το μενού των τυριών: ένα εξαιρετικό παλαιωμένο κεφαλοτύρι από το χωριό Γεράκι στο Ηράκλειο που μοιάζει σχεδόν με παρμεζάνα, ανθότυρο, μυζήθρα, το υπέροχο λευκό τυρί άλμης Σελλιανό (από το νότιο Ρέθυμνο), γραβιέρα -που την ετοιμάζει και σαγανάκι με σάλτσα ντομάτα και ελιές. Δικό τους προζυμένιο ψωμί, κριθαροπαξίμαδα και μιγάδια, γλυκόπιοτη ρακή. Διακόσμηση που θυμίζει 80’s, μεγάλη ανοιχτή κουζίνα με δυνατή πυρά που ζωντανεύει τη διάθεση, τραπεζάκια έξω.   

Διεύθυνση: Κωνσταντινουπόλεως 9, Γλυφάδα, Τηλ: 21 0894 2458, Facebook: https://www.facebook.com

Τα Ρωμανάκια

Το μαγαζί άνοιξε πριν 15 χρόνια έχει  πολλά ορίτζιναλ κρητικά πιάτα και πολλούς οπαδούς. Ο λογότυπος του μαγαζιού, κάτω από το όνομα «Ρωμανάκια» έχει την Κρήτη και τη λέξη Φαμίλια θυμίζοντας πως εδώ,το μαγειρικό έργο πηγαίνει από γενιά σε γενιά: ο Γιώργης Ρωμανάκης, ο πατέρας του Μανώλη και του Κώστα Ρωμανάκη είχε εστιατόριο στο Ηράκλειο και τα παιδιά, τα «Ρωμανάκια», συνέχισαν την τέχνη. Τα πιάτα είναι εν πολλοίς τυπικά της κρητικής κουζίνας και  καλομαγειρεμένα. Μπορείτε να ξεκινήσετε με τα εκρηκτικής νοστιμιάς αβγά με θαυμάσια στάκα και χοντροκομμένες τηγανητές πατάτες τη «ζεματιστή» σαλάτα με σταμναγκάθι, βρεγμένο παξιμάδι, τριμμένη γραβιέρα, απάκι και αυγό.

Για κυρίως να διαλέξετε αρνί οφτό αντικριστό με πατάτες τσικαλάτες ή φούρνου, «πιλάφι του Καπλανογιώργη», δηλαδή γαμοπίλαφο με ζυγούρι, πετεινό κοκκινιστό με χειροποίητα σκιουφιχτά μακαρόνια, ριφάκι (κατσικάκι) στην κατσαρόλα με χόρτα,τσιγαριαστό αρνί, δηλαδή αρνί μαγειρεμένο με λεμόνι, κρασί και ελαιόλαδο. Ακόμα, χοχλιούς (σαλιγκάρια) μπουμπουριστούς ή γιαχνί, ξινόχοντρο με ντομάτα και μάραθο, πιταράκια (χορτοκαλίτσουνα και τυροκαλίτσουνα). Υπάρχουν και ορισμένα πιάτα -παραχώρηση στις νέες γαστρονομικές απαιτήσεις όπως τα μοσχαρίσια μάγουλα με σάλτσα πετιμέζι αλλά και κλασικά κρεατικά της ώρας -μπιφτέκι, παϊδάκια, κοτόπουλο ακόμα και φιλετάκια black angus .

Αν τύχει όμως και πάτε Παρασκευοσαββατοκύριακο, να πάρετε αρνί αντικριστό. Για το τέλος, πίτα σφακιανή με δικό τους μέλι.  Ξύλινα παλιά παντζούρια και ξύλινοι καθρέφτες ντεκοράρουν τη σάλα, στους τοίχους κρέμονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες, η μηχανή για το αντικρυστό είναι κομμάτι της διακόσμησης, η ρακή έρχεται σε πήλινο κανάτι και τρώτε κάτω από τους ήχους κρητικής μουσικής.  Όταν έχει καλό καιρό βγάζουν τραπεζάκια απέναντι στην πλατεία.

Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 366 & Κοραή 1, Αγ. Παρασκευή, Τηλ: 21 0653 2278, Facebook: https://www.facebook.com

Μίτος 

Όσοι βρεθήκατε κάποια στιγμή στα κρητικά καφενεία με φαγητό,  στα ορεινά χωριά του οροπεδίου του Λασιθίου, στο οροπέδιο Ασκύφου στα Χανιά, στο οροπέδιο της Νίδας στο Ρέθυμνο, τούτο εδώ το καφενείο -μαγέρικο θα σας θυμίσει μια κρητική γαστρονομική εμπειρία που πάει να σβήσει με βήμα ταχύ. Το μαγαζί ανοίγει από τις 7-8 το πρωί για καφέ (και πρέφα και τάβλι). Η κουζίνα ξεκινάει το μεσημέρι και συνεχίζει μέχρι το βράδυ σερβίροντας αποκλειστικά και μόνο κρητικό φαγητό. Ο ιδιοκτήτης Μανώλης Χνάρης είναι από τα Λιβάδια, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, στο Ρέθυμνο.

Φέρνει όλα τα υλικά για τα φαγητά από την πατρίδα, βάζει κρητική μουσική, έχει κρεμασμένες τις φωτογραφίες του Ξυλούρη, του Καζαντζάκη και του Βενιζέλου και ένας τοίχος είναι σχεδόν ταπετσαρισμένος με μαυρόασπρες φωτογραφίες Κρητικών αγωνιστών και με τους τίτλους τιμής από την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης. Από πάνω στολίζει τη γωνία ένα μαύρο κρητικό κεφαλοδέσι. Απέναντι δύο τηλεοράσεις, μια για τις ειδήσεις, μια για τους κρητικούς χορούς, και η ανοιχτή κουζίνα.

Το μενού προτείνει γαμοπίλαφο (που αν το θέλετε καλύτερα να το παραγγείλετε μόλις καθίσετε διότι χρειάζεται κάποιο χρόνο για να ετοιμαστεί), έχει τέλειο ζυγούρι με αγκινάρες, έχει βραστό κρέας με ξυνόχοντρο, αγκινάρες στο φούρνο, γαρδούμπες αυγολέμονο.  Για την όρεξη να παραγγείλετε δίπλα στη ρακή, δαντελοτηγανισμένα γαλάντερα (εντεράκια από αρνάκι γάλακτος), κουκιά βραστά, βολβούς, ωμή αγκινάρα σε φετάκια με ελαιόλαδο, λεμόνι και αλάτι και ελιαδάκια. Πάρα πολλοί νέοι που φαίνεται πως έχουν έρθει και έχουν ξαναέλθει και κατά καιρούς ζωντανή μουσική.

Διεύθυνση: Αριστείδου 62, Καλλιθέα, Τηλ: 2109510134, Facebook: https://www.facebook.com

Διοματάρης 

Έφτιαξε το εστιατόριο του στα Πετράλωνα το 2011, ακούστηκε για τη νοστιμιά και την άψογη πρώτη ύλη του και το 2019 μετακόμισε στο Κρυονέρι για να είναι κοντά στη φάρμα του. Αυτός είναι ο λόγος που το μαγαζί δουλεύει μόνο Παρασκευή και Σάββατο βράδυ και Κυριακή μεσημέρι. Ο Διοματάρης Γλακουσάκης από το Ροδοβάνι Χανίων έχει στήσει μια φάρμα 40 στρεμμάτων, στην πραγματικότητα μια καθετοποιημένη μονάδα, όπου μαζί με τη γυναίκα του και τα τρία του παιδιά, εκτρέφει, καλλιεργεί και παράγει σχεδόν τα πάντα: κατσίκια, κοτόπουλα, χοιρινά, όλα τα λαχανικά και πάρα πολλά φρούτα -μήλα, κεράσια, ροδάκινα, καρύδια, σύκα-, γαλακτοκομικά όπως γραβιέρα, μυζήθρα, στάκα, μαλάκα, αλλαντικά όπως απάκι.

Ένα μέρος από τα προϊόντα του τα χρησιμοποιεί στο μαγαζί και ένα άλλο μέρος το εμπορεύεται. «Η ταβέρνα δεν είναι απρόσωπη, είναι το σπίτι μου, και οι επισκέπτες είναι φιλοξενούμενοί μου» λέει. Μαγειρεύει αποκλειστικά παραδοσιακό κρητικό φαγητό και το μενού περιλαμβάνει μόνο κατσαρόλα και όχι ψητά. Στο τραπέζι έρχεται πρώτο το δικό του ζυμωτό προζυμένιο ψωμί από τον ξυλόφουρνο μαζί με ελαιόλαδο από την Κρήτη. Θα βρείτε αρνί τσιγαριαστό, αυγά με στάκα, κουνέλι ριγανάτο, χοχλιούς μπουμπουριστούς, κουκόφαβα και κανονική φάβα, ανθούς γεμιστούς με ρύζι (ορφανούς, πολλές πίτες – μαραθόπιτες, σκορδόπιτες, χορτόπιτες-, κόκορα κρασάτο, κοτόπουλο στο φούρνο, γαμοπίλαφο, το πολύ ασυνήθιστο χοιρινό με χαρούπια, καλιτσούνια όλων των ειδών.

Κρασί φέρνει από τα αμπέλια του στην Κρήτη και από την Κρήτη φέρνει και την τσικουδιά. Όταν θα ζητήσετε κάτι γλυκό θα έχετε να διαλέξετε ανάμεσα σε  γλυκά του κουταλιού, όπως γλυκό του κουταλιού νερατζάκι, κυδώνι και περγαμόντο, μηλόπιτα, πορτοκαλόπιτα, μουσταλευριά. σαρικόπιτες, μυζηθρόπιτες και φρέσκα φρούτα. 

Διεύθυνση: Λεωφόρος Κρυονερίου 21, Κρυονέρι , Τηλ: 21 0345 5505, Facebook: https://www.facebook.com

Το Μικιό 

Γουστόζικο μικρό μαγαζί με ανάλαφρη ατμόσφαιρα, που βγάζει τραπεζάκια στον πεζόδρομο. Πολύ καλές πρώτες ύλες που έρχονται όλες από την Κρήτη: κρεατικά από μικρές κτηνοτροφικές μονάδες, τυροκομικά και αλλαντικά από μικρούς παραγωγούς, κηπευτικά από βιολογικές καλλιέργειες, Μαρουβάς από τα Χανιά. Ντάκος χορταστικός, απάκι (και από κοτόπουλο) μαραθόπιτα, σφακιανή πίτα, καλτσούνια,  ωραίες τηγανιτές πατάτες, ξυδάτο λουκάνικο. Έχει και ταλιάτα. 

Διεύθυνση: Αγίου Αλεξάνδρου 58, Παλαιό Φάληρο, Τηλ: 2155509203, Facebook: https://www.facebook.com 

​Όρμος Αφροδίτης

Απ΄έξω, είναι όσο πιο αδιάφορο γίνεται. Έχει όμως θέα θαλασσινή, φρέσκα μικρόψαρα και γαριδούλες στο τηγάνι και μερικά πεντανόστιμα κρητικά πιάτα. Ο Κώστας Αντωνοδημητράκης από Καλύβια Μονοφατσίου στο Ηράκλειο, άνοιξε το μαγαζί το 1981 και συνεχίζει να διατηρεί την ήπια, έντιμη προσφορά του στη γεύση.  Μικρός κατάλογος με αρκετά υλικά που φέρνει από την Κρήτη -μυζήθρα, ελιαδάκια, ελαιόλαδο, απάκι, χοχλιούς που τους μαζεύει μόνος του και τους κάνει μπουμπουριστούς. Δική του τσικουδιά. Το μαγαζί έχει μια αθωότητα και μια αυθεντικότητα που σε γαληνεύει. 

Διεύθυνση: Ακτή Θεμιστοκλέους 288, Πειραιάς, Τηλ: 21 0418 0527, Facebook: www.facebook.com

Διαβάστε ακόμα:

8 αθηναϊκές ταβέρνες και εστιατόρια που υμνούν την κρητική κουζίνα

Η γαστρονομία του Ρεθύμνου χωράει όλες τις γεύσεις και τις μυρωδιές της Μεσογείου

8 κορυφαία ουζερί της Αθήνας -Παραδοσιακά στέκια με ποιοτικά θαλασσινά, ούζο και τσίπουρο