Υπάρχουν βουνά που σε κάνουν να αισθάνεσαι ολίγιστος. Απόκρημνα, απρόσιτα, αποτραβηγμένα, σαν κακότροποι γίγαντες που θέλουν την ησυχία τους και σε στραβοκοιτάνε με το που θα πατήσεις σχεδόν τις υπώρειές τους. Υπάρχουν ωστόσο και κάποια βουνά που σε καλωσορίζουν σαν παλιοί φίλοι, που σε θέλγουν με την ατάραχη ηρεμία τους, βουνά με ψηλές κορφές αλλά και απάνεμους κόρφους, με μέτριες εντάσεις και ευπρόσδεκτες υφέσεις στη μορφολογία τους. Κάτι τέτοια βουνά αποτελούσαν διαχρονικά τη μήτρα και τους φύλακες πολύμορφων πολιτισμών.
Μέσα σε αυτά, αναπτύσσονταν κοινωνίες με διακριτή ταυτότητα αλλά συνάμα και με επαφή στα δρώμενα έξω από αυτές, ακριβώς επειδή τα βουνά που τις φιλοξενούσαν επέτρεπαν αυτή τη «συνομιλία», δεν ήταν οι αυστηρές φυλακές τους αλλά οι διακριτικοί προστάτες τους. Ένα τέτοιο βουνό είναι το Μαίναλο, ένα βουνό «αγκαλιά» το οποίο με τις ευπροσήγορες πτυχώσεις του και την απρόσμενα φιλική ενδοχώρα του, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για δημογραφική ανάπτυξη, για επικοινωνία, για αξιοπρόσεκτη παραγωγή, τελικά για πολιτισμό.
Αν μάλιστα έχεις το μικρόβιο του off roading, της εξερεύνησης έξω από τα δεσμά της υποχρεωτικής πορείας της ασφάλτου, το Μαίναλο είναι ένας παράδεισος. Μέσα στα ατελείωτα δάση του, κρύβεται ένα εκτεταμένο δίκτυο χωματόδρομων, σαν φλέβες που διατρέχουν ένα τεράστιο κορμί και σε μεταφέρουν, από τα ανατολικά στα δυτικά και από τα βόρεια προς τα νότια, χωρίς περιττές εντάσεις, με μια απρόσκοπτη ροή και με αλλεπάλληλες εναλλαγές εικόνων και εκπλήξεων. Δεν θα σου βάλει δύσκολα το Μαίναλο, ειδικά τώρα την άνοιξη, αλλά ενδεχομένως ακόμα και τον χειμώνα. Θα σε καλωσορίσει και θα σου επιτρέψει να περιηγηθείς σε έναν τεράστιο πλούτο εικόνων, σε μια μακραίωνη ιστορία, σε ένα εξαιρετικό δείγμα αρμονικής συνύπαρξης του ανθρώπου με τη φύση. Η ίδια η ετοιμολογία του ονόματός του, άλλωστε, προκύπτει από αυτή την σχέση. Μαίναλο στα αρχαία ελληνικά σημαίνει τη θεία παραφορά που εμπνέει στον άνθρωπο η άγρια φύση.
Το βασικότερο πρόβλημα λοιπόν, εφόσον αποφασίσεις να περιηγηθείς στο δασικό δίκτυο του Μαινάλου, δε είναι ούτε ο βαθμός δυσκολίας ούτε ο φόβος μήπως χαθείς σε ένα αφιλόξενο τοπίο. Το βασικό πρόβλημα είναι πόσο χρόνο διαθέτεις και πού θα πρωτοπάς. Το Μαίναλο ουσιαστικά καταλαμβάνει όλο το βόρειο τμήμα της Αρκαδίας, έχει οχτώ μεγάλες κορυφές, δεκάδες μικρότερες και επίσης μερικά από τα πιο όμορφα και φημισμένα χωριά της Πελοποννήσου: Λεβίδι, Βυτίνα, Δημητσάνα, Ελάτη, Αλωνίσταινα, Στεμνίτσα, Λιμποβίσι. Η καρδιά της Επανάστασης χτυπούσε εδώ. Ο τόπος καταγωγής του Κορυφαίου της Επανάστασης είναι εδώ.
Έστω λοιπόν ότι έχεις στη διάθεσή σου μία μόνο ημέρα. Πώς μπορείς να πάρεις έστω μια φευγαλέα αλλά ουσιαστική ιδέα από αυτό το τόσο πολυσχιδές βουνό; Πώς θα συμπυκνώσεις τη εμπειρία χωρίς να την κάνεις επιδερμική και «σκόρπια»; Πώς θα κάνεις την εισαγωγή που είναι βέβαιο ότι θα σε υποχρεώσει σχεδόν να επιστρέφεις και να ξεδιπλώνεις άλλη μια πτυχή του βουνού, σαν εκείνους τους παλιούς χάρτες-αναπτύγματα που σε κάθε πτύχωση φανέρωναν ένα νέο κόσμο; Μετά από πολλή σκέψη, αποφασίσαμε ότι θα διασχίζαμε έναν από τους πιο βατούς αλλά και αντιπροσωπευτικούς χωματόδρομους που μάλιστα ενώνει τα δύο κεφαλοχώρια του βουνού. Το Λεβίδι με τη Βυτίνα, από τα βορειανατολικά προς τα νοτιοδυτικά, διασχίζοντας ουσιαστικά την καρδιά του βουνού, κάτω από την Οστρακίνα, την ψηλότερη κορφή του με ύψος 1.918 μέτρα.
Η επόμενη απόφαση ήταν το αυτοκίνητο. Προφανώς ένα SUV, αλλά με δυνατότητα τετρακίνησης. Η απάντηση ήρθε με τη μορφή του Suzuki S-Cross. Ένα από τα δεκάδες μικρομεσαία SUV της αγοράς, ωστόσο ένα από τα ελάχιστα που ακόμα προσφέρουν δυνατότητα τετρακίνησης. Κάτω από το σύγχρονο αμάξωμά του, η Suzuki έχει ενσωματώσει όλη τη σύγχρονη τεχνολογία της σε ό,τι έχει να κάνει με τους κινητήρες αλλά και με τα συστήματα μετάδοσης, μεταξύ των οποίων και το σήμα κατατεθέν της εταιρείας, την τετρακίνηση ALLGRIP.
Το δικό μας S-Cross ήταν η ιδανική έκδοση για μια τέτοια εξόρμηση. Καταρχήν διέθετε ήπια υβριδική τεχνολογία που αποτελείται από μία ηλεκτρογεννήτρια, μία μπαταρία ιόντων λιθίου 48V και έναν μετατροπέα και συνεργάζεται με τον 1.4 BOOSTERJET turbo βενζινοκινητήρα. Αποδίδει 129 PS και 235 Nm ροπής, αριθμοί που επιτρέπουν στο S-Cross σβέλτες επιδόσεις και αξιοπρόσεκτα χαμηλή κατανάλωση, η οποία παρόλη την εκτός δρόμου ταλαιπωρία ποτέ δεν ξεπέρασε τα 7 lt/100 km. Εξίσου σημαντικό ήταν ότι εξοπλιζόταν με αυτόματο 6άρι κιβώτιο. Εφόσον είσαι αποφασισμένος να αγοράσεις SUV και για off road εξορμήσεις (οι περισσότεροι ούτε που το διανοούνται αλλά αυτοί χάνουν) το αυτόματο κιβώτιο είναι η σωστή επιλογή. Θα το διαπιστώνεις κάθε φορά που θα πρέπει να διατηρείς πολύ χαμηλή ταχύτητα σε λούκια με λάσπη ή σε μια γλιστερή ανηφόρα. Και τελευταία αλλά επ’ ουδενί η λιγότερο σημαντική λειτουργία, φυσικά η τετρακίνηση.
H ALLGRIP τεχνολογία της Suzuki είναι από τις πιο αποτελεσματικές της αγοράς. Κυρίως επειδή είναι απλή και φυσικά επειδή κουβαλάει την εμπειρία δεκαετιών της ιαπωνικής εταιρείας στα συστήματα τετρακίνησης. Το σύστημα διαθέτει τέσσερα προγράμματα λειτουργίας (Auto, Sport, Snow και Lock) έτσι ώστε ο οδηγός να μπορεί να επιλέξει την καλύτερη δυνατή απόδοση του συστήματος ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στον δρόμο. Οι παντελώς στεγνοί από κάθε ίχνος χιονιού ή λάσπης χωματόδρομοι του Μαινάλου ήταν «βούτυρο στο ψωμί» του S-Cross. Ήταν επίσης και ένα πολύ σοβαρό σήμα κινδύνου. Εδώ και πάνω από 25 χρόνια, έχω κάνει χιλιάδες χωματοχιλιόμετρα σε όλη σχεδόν την ορεινή ραχοκοκαλιά της Ελλάδας, όλες τις εποχές και υπό κάθε καιρική συνθήκη μπορεί να φανταστεί κανείς.
Τόση ξηρασία από τις αρχές κιόλας της άνοιξης και σε τόσο υψηλό υψόμετρο δεν έχω ξανασυναντήσει. Κανονικά, τέτοια εποχή, οι κορφές πάνω από τα 1.600 μέτρα, θα έπρεπε να έχουν ακόμα χιόνι και όλες οι πιο χαμηλές λάκες, που είναι κάτι σαν λεκάνες απορροής των υδάτων, θα έπρεπε να είναι γεμάτες νερό ή λάσπη. Αντ’ αυτών, συναντήσαμε παντού ξερό τσοκάρι και σκονισμένες κοιλάδες. Τα βουνά είναι ήδη ξερά και ο κίνδυνος πυρκαγιών θα είναι απίστευτα οξυμένος φέτος. Ειδικά σε βουνά όπως το Μαίναλο όπου τα ελατοδάση είναι τόσο πυκνά και απλώνονται μέχρι εκεί που πάει το μάτι.
Η πρώτη απαραίτητη στάση ήταν φυσικά σε ένα πρατήριο ΕΚΟ. Το να έχεις φουλάρει το ντεπόζιτο πριν από μία εκτός δρόμου διαδρομή είναι εκ των ουκ άνευ. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να γεμίσεις με το σωστό καύσιμο από μία εταιρεία που της έχεις τυφλή εμπιστοσύνη. Στο ολοκληρωμένο πρατήριο της EKO στην οδό Τατοΐου στην Κηφισιά ξέραμε ότι θα βρίσκαμε την καλύτερη εξυπηρέτηση και ότι εκτός από καύσιμα για το αυτοκίνητο, θα βρίσκαμε και μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων για τον καθαρισμό του αλλά και για τον δικό μας ανεφοδιασμό, αφού μέσα στο πρατήριο ουσιαστικά λειτουργεί ένα μικρό σούπερ-μάρκετ.
Γεμίσαμε το S-Cross με βενζίνη ΕΚΟ PREMIUM 98, μια βενζίνη με 98 οκτάνια που εκ πείρας γνωρίζουμε ότι αναβαθμίζει το επίπεδο των καθημερινών μας μετακινήσεων αλλά και των συχνών ταξιδιών μας, αφού επιτρέπει στον κινητήρα να αναδείξει τις δυνατότητές του, χωρίς να τον ταλαιπωρεί. Η EKO PREMIUM 98 περιέχει υψηλής τεχνολογίας χημικά πρόσθετα και σε συνδυασμό με την καθαριστική και αντιοξειδωτική της δράση, προστατεύει τον κινητήρα, εκπέμπει λιγότερα επιβλαβή αέρια και βγάζει περισσότερα χιλιόμετρα ανά γέμισμα.
Από την στιγμή που θα μπεις στον αυτοκινητόδρομο μέχρι να πάρεις την έξοδο που γράφει προς Βυτίνα, λίγο μετά την σήραγγα του Αρτεμισίου, η διαδρομή γίνεται σχεδόν με μια ανάσα. Τόσο εύκολα και απρόσκοπτα. Αυτός άλλωστε και είναι ένας βασικός λόγος που τα χωριά γύρω από Μαίναλο έχουν πλέον τόσο μεγάλη επισκεψιμότητα. Στο Λεβίδι, βρίσκεσαι σε σκάρτες δύο ώρες και στη Βυτίνα 25 λεπτά αργότερα. Τόσο απλά και κυρίως τόσο εύκολα. Ακόμα κι ο επαρχιακός δρόμος είναι εξαιρετικά άνετος, φαρδύς με καλή χάραξη, πράγμα όχι και τόσο δεδομένο στην Ελλάδα. Αλλά, είπαμε, η άσφαλτος δεν είναι το ζητούμενο σε αυτή την εξόρμηση. Το S-Cross τα καταφέρνει περίφημα μέχρι εκεί, αλλά τώρα είναι ώρα να δείξει και την άλλη πλευρά του χαρακτήρα του.
Από την πλατεία του Λεβιδίου ανηφορίζουμε αριστερά, καρφί προς το Μαίναλο που ορθώνεται σαν ακοίμητος φρουρός, ατενίζοντας απέναντι τους ορεινούς όγκους της Ζήρειας, της Κυλλήνης και πιο δυτικά του Χελμού. Πάντα με ξεπερνάει πώς έχουν καταφέρει σε αυτό το μικρό κομμάτι γης να έχουν στριμωχτεί τόσο εντυπωσιακά, τόσο κραταιά βουνά. Λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω ξεκινάει λοξά αριστερά ένας φαινομενικά ασήμαντος χωματόδρομος. Μια συμβουλή για όσους έχουν τη διάθεση εξερεύνησης εκτός δρόμου: σχεδόν κανένας χωματόδρομος δεν είναι τελικά ασήμαντος και σχεδόν κανένας επίσης δεν έχει την ίδια χάραξη, το ίδιο πλάτος ή την ίδια υφή σε όλο το μήκος του. Ο συγκεκριμένος, για παράδειγμα, στην αρχή είναι σχεδόν απογοητευτικός. Διατρέχει μια έκταση από πουρνάρι, είναι στενός και γεμάτος φυτευτή πέτρα που κάνει το S-Cross να κουδουνίζει παρά την αντικειμενικά καλή συναρμογή του.
Δεύτερο απόσταγμα σοφίας: κανένα SUV, όσο premium και ακριβό κι αν είναι, δεν θα αποφύγει να βγάλει τριξίματα αν βρεθεί σε έναν σκληρό γεμάτο φυτευτή πέτρα χωματόδρομο. Ο δρόμος λοιπόν είναι εκνευριστικός αλλά τουλάχιστον στο πρώτο γύρισμά του που σε στρέφει ξανά προς τα βόρεια, η θέα που σου προσφέρει προς την πεδιάδα του αρχαίου Ορχομενού, κάτω από το Λεβίδι και προς τα βουνά στα βόρεια, είναι συγκλονιστική. Η ανοιχτωσιά ωστόσο κρατάει για λίγο. Διότι ξαφνικά ενόσω ανηφορίζεις σε «ρουφάει» το ελατόδασος του Μαινάλου. Ένα πυκνό, βαθύσκιωτο, μοσχομυριστό, γεμάτο κελαηδίσματα από πουλιά δάσος, με τον βαθύ ήχο του αέρα που περνάει μέσα από τα δέντρα να θυμίζει φουρτουνιασμένο πέλαγος. Ο ήλιος χάνεται κι ας είναι μια λαμπρή μέρα δίχως ίχνος συννεφιάς.
Ο δρόμος εξακολουθεί να είναι στενός και πλέον γίνεται ολοένα και πιο ανηφορικός, με διαδοχικές φουρκέτες. Ακούς, πολλές φορές, εκείνον το χαρακτηριστικό ήχο από τις λατσούδες των ελάτων που «σκουπίζουν» το αμάξωμα, ενώ το συνεχές παιχνίδισμα του φωτός μέσα από έλατα με ύψος από 10 μέτρα και πάνω, δημιουργεί οπτικές ψευδαισθήσεις: νομίζεις ότι ο δρόμος είναι ίσιωμα ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει μια λακκούβα ή το αντίστροφο. Το S-Cross πάντως δεν μασάει. Η τετρακίνηση λειτουργεί γρήγορα και αποτελεσματικά, ο κινητήρας διαθέτει μπόλικη ροπή και το κιβώτιο μολονότι ορισμένες φορές διατηρεί αχρείαστα πολύ την μικρότερη σχέση, συνολικά βολεύει πολύ κυρίως επειδή σου επιτρέπει να έχεις τα χέρια σου συνεχώς στο τιμόνι, κάτι εξαιρετικά χρήσιμο στην οδήγηση εκτός δρόμου.
Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα και μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο ψηλά, φτάνουμε στο πρώτο διάσελο. Ακριβώς από κάτω, απλώνονται αυτές οι τόσο χαρακτηριστικές υφέσεις του Μαίναλου, μεγάλα λιβάδια δηλαδή, σαν νησιά μέσα σε ένα βαθυπράσινο πέλαγος. Ο δρόμος αρχίζει να κατηφορίζει και, όπως συμβαίνει συνήθως, το ανάγλυφό του αλλάζει σύσταση. Τώρα είναι πιο μαλακός, μερικές φορές σαν πούδρα που εκτοξεύεται στον αέρα από τα ελαστικά του Suzuki. Ό,τι πρέπει για το παιχνίδι της τοποθέτησης με το πλάι, δεδομένου μάλιστα ότι η θέα μπροστά είναι άπλετη και ότι εδώ και μία περίπου ώρα που έχουμε πατήσει χώμα (μαζί με τις στάσεις για φωτογραφίες και video) δεν έχουμε συναντήσει άνθρωπο. Η παρουσία ωστόσο της οικονομικής δραστηριότητας με τη μορφή της υλοτομίας είναι αρκετά έντονη. Είπαμε, το Μαίναλο από την Αρχαιότητα διευκολύνει μάλλον την επιβίωση, δεν την κάνει επώδυνη.
Στο τέλος της κατηφόρας, φθάνεις σε διχάλα. Άλλο ένα χαρακτηριστικό των δασικών δρόμων. Οι διακλαδώσεις είναι ατελείωτες. Κάποιες από αυτές, δεν σε βγάζουν πουθενά, κάποιες άλλες μπορούν να σε στείλουν να περιελίσσεσαι γύρω από το βουνό στην εντελώς αντίθετη από την επιθυμητή κατεύθυνση. Κάποιες φορές, ούτε η Google μπορεί να σου δώσει τη λύση, κυρίως επειδή απλώς δεν υπάρχει σήμα. Γι’ αυτό, ένας old fashion χάρτινος χάρτης και μια εξίσου πατροπαράδοτη πυξίδα, χρειάζονται μέσα στο ντουλαπάκι του συνοδηγού. Ή κάποιος σαν κι εμένα, να σας πει ότι η σωστή κατεύθυνση είναι προς τα δεξιά. Ο δρόμος τώρα ξετυλίγεται πάνω σε οροπέδιο, με το δάσος στα δεξιά σου και μικρά ξέφωτα στο αριστερό σου χέρι. Δεν έχει πολλές υψομετρικές, αλλά έχει πλέον πλάτος και ωραίο πατημένο χώμα. Κανονικά εκεί που διασχίζει μικρά ρέματα, θα έπρεπε να έχει και κάμποση λάσπη αλλά, είπαμε, νερό ούτε για δείγμα. Πρόκειται ωστόσο για ένα από τους πιο ευπροσήγορoυς δασικούς δρόμους που μπορείς να κάνεις, ακόμα και με δικίνητο SUV. Τον συστήνω ανεπιφύλακτα.
Περίπου 15 χιλιόμετρα από τη στιγμή που αφήσαμε την άσφαλτο πάνω από το Λεβίδι, την ξανασυναντάμε. Πρόκειται αυτή τη φορά για τον δρόμο που ενώνει τη Βυτίνα με το χιονοδρομικό του Μαινάλου και το ομώνυμο ορειβατικό καταφύγιο. Περίπου άσφαλτος δηλαδή, αφού στο μεγαλύτερο τμήμα της είναι τριμμένη σαν άμμος και γεμάτη με κρατήρες. Σε βγάζει σε ένα από τα μικρότερα αλλά και πιο όμορφα χιονοδρομικά της Ελλάδας, το οποίο βρίσκεται σε υψόμετρο 1.600 μέτρων. Χιόνι φυσικά ούτε για δείγμα αλλά είναι ωραίο να φαντάζεσαι ότι κατηφορίζεις αυτές τις χαρακτηριστικές πίστες ανάμεσα στα έλατα. Συνεχίζοντας, κατηφορίζεις προς τον δρόμο Τρίπολης-Λεβιδίου, αλλά εμείς γυρίζουμε προς τα πίσω, με κατεύθυνση προς Βυτίνα. Δεν έχω να προσθέσω πολλά σε σχέση με ένα χωριό που, εδώ και χρόνια, έχει γίνει ένας από τους hot προορισμούς.
Νομίζω ότι οι περισσότεροι είτε έχουν τουλάχιστον περάσει για έναν καφέ στην περίφημη πλατεία, είτε έχουν μείνει σε κάποιο από τα πολλά τουριστικά καταλύματα. Προφανώς και αξίζει τον κόπο να το επισκεφθείς ή να μείνεις. Θα πρέπει ωστόσο να παραδεχτώ, ότι μόλις αυτή τη φορά ανακάλυψα το Δασάκι της Βυτίνας με τα 3.780 πανύψηλα δέντρα που φυτεύτηκαν εκεί, πριν από περισσότερο από έναν αιώνα. Σου δίνει την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεσαι σε κάποιο από τα δάση της Καλιφόρνιας με τις πελώριες σεκόγιες. Αληθινά αξίζει τον κόπο να περπατήσεις εκεί.
Αληθινά αξίζει τον κόπο να ξεκινήσεις να ανακαλύπτεις το Μαίναλο, με περισσότερους από έναν τρόπους. Το off roading είναι πιστεύω ένας από τους καλύτερους, κυρίως λόγω της βατότητας του συγκεκριμένου βουνού. Ειδικά μάλιστα αν συνδυάσεις το off roading με την πεζοπορία θα βρεθείς μπροστά σε μια απρόσμενη ποικιλομορφία εικόνων. Το βουνό βρίθει από ιστορικά μνημεία, από τοποθεσίες μαχών, από πανέμορφα χωριά, από χαρακτηριστική λαογραφία, ενώ την ίδια στιγμή η φύση έχει αφεθεί να «αυγατέψει» χωρίς βίαιες ανθρώπινες παρεμβολές, πράγμα που σημαίνει ότι οι ντόπιοι ακολουθούν αυτή την μακραίωνη σχέση σεβασμού προς ένα βουνό που τους έχει κουβαλήσει στην Ιστορία σαν πελώρια πέτρινη κιβωτός.
Ο δρόμος της επιστροφής καθώς πέφτει το σκοτάδι, είναι εξίσου εύκολος. Το S-Cross καταπίνει τα χιλιόμετρα εύκολα και αποτελεσματικά, και πριν το καταλάβουμε, έχουμε βρεθεί ξανά σε πρατήριο της ΕΚΟ, αυτή τη φορά στη Βάρη, προκειμένου να πλύνουμε και να ξαναγεμίσουμε το ρεζερβουάρ με EKO PREMIUM 98.
Καθώς περιμένω τους πάντα εξυπηρετικούς ανθρώπους της ΕΚΟ να βάλουν το αυτοκίνητο στο πλυντήριο και ενώ κατευθύνομαι για άλλη μια φορά στο κατάστημα του πρατηρίου για να πάρω ένα ισοτονικό και κάτι σε γλυκό, συνειδητοποιώ κάτι που μου είχε διαφύγει τις προηγούμενες φορές. Αυτό που κυρίως μου αρέσει κάθε φορά που αφήνω πίσω μου το Μαίναλο, είναι ότι ξέρω πως είναι εκεί, πως είναι τόσο προσιτό που αναπόφευκτα θα επιστρέψω ή έστω θα ρίξω το βλέμμα μου πάνω του καθώς θα το προσπερνώ κατηφορίζοντας προς τον νότο. Μόνο με τα «δικά μου» βουνά της Ευρυτανίας έχω αναπτύξει μεγαλύτερη σχέση εγγύτητας. Και αυτό για μένα αποτελεί την ύψιστη μορφή κολακείας.
Διαβάστε ακόμα:
Λεβίδι: Ανοιξιάτικη απόδραση στον «παράδεισο» των καλοφαγάδων του Μοριά
Ευρυτανία: Off roading στα «ουρανομίλητα» βουνά
Παύλιανη: Οff roading και βαθιές ανάσες στην φρεσκοχιονισμένη Οίτη
