Ο επαναπροσδιορισμός του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης της Αθήνας συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της 52ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού με αφορμή την παρουσίαση μελέτης του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων για τη φέρουσα ικανότητα της Αθήνας και γενικότερα της Αττικής ως τουριστικού προορισμού.

18

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, φέρουσα ικανότητα τουριστικής ανάπτυξης είναι ο μέγιστος αριθμός τουριστών που μπορεί να φιλοξενήσει ένας προορισμός, χωρίς να προκληθεί καταστροφή του φυσικού, οικονομικού και κοινωνικού-πολιτιστικού περιβάλλοντος και πτώση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και της ικανοποίησης των επισκεπτών.

Συνεπώς, η φέρουσα ικανότητα τουριστικής ανάπτυξης είναι μία έννοια η οποία έχει να κάνει με τα όρια ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος μιας περιοχής. Ειδικότερα, εάν συμπεράνουμε ότι μία περιοχή πλησιάζει ή έχει υπερβεί την φέρουσα ικανότητα τουριστικής της ανάπτυξης, αυτό σημαίνει ότι μία περαιτέρω αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας στην εν λόγω περιοχή θα επιφέρει περισσότερες ζημίες παρά οφέλη.

Από την άλλη μεριά, αν καταλήξουμε στο ότι μία περιοχή απέχει πολύ από το να έχει υπερβεί την φέρουσα ικανότητα τουριστικής της ανάπτυξης, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η εν λόγω περιοχή έχει ακόμα αρκετά περιθώρια αύξησης της τουριστικής δραστηριότητας. Θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι τα ίδια αποτελέσματα δεν συνεπάγονται ίδιες επιπτώσεις σε όλους τους προορισμούς, αλλά εξαρτώνται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε προορισμού. Για παράδειγμα η κατανάλωση 1.000 κ. μ. νερού την ημέρα, δεν έχει τις ίδιες συνέπειες στα υδατικά αποθέματα σε ένα μικρό άνυδρο νησί – με υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας του – και σε μια ηπειρωτική περιοχή με επαρκείς υδάτινους πόρους.

Η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα και η επίδραση των βραχυχρόνιων μισθώσεων

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αττική και, ειδικά, στην Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτό εύλογα δημιουργείται το ερώτημα κατά πόσο η πόλη δύναται να απορροφήσει με ομαλό τρόπο αυτήν την αυξημένη τουριστική κίνηση.

Κατά την περίοδο 2000-2021, οι ξενοδοχειακές μονάδες αυξήθηκαν κατά 25,2% στο σύνολο της επικράτειας, μειώθηκαν κατά 2,2% στην περιφέρεια της Αττικής, και αυξήθηκαν κατά 9,3% στην Αθήνα. Συνεπώς, κατά την τελευταία 20ετία, το ξενοδοχειακό δυναμικό της Αττικής και της Αθήνας δεν ακολούθησε τους ρυθμούς αύξησης του συνόλου της χώρας.

Πάντως, μετά το 2018, ο ρυθμός αύξησης των ξενοδοχειακών μονάδων στην Αττική και, ειδικά, στην Αθήνα υπερβαίνει το μέσο ρυθμό αύξησης των μονάδων σε όλη την επικράτεια. Σε ότι αφορά τα ξενοδοχειακά δωμάτια, αυτά έχουν παραμείνει σχεδόν στάσιμα την τελευταία πενταετία, ενώ τα δωμάτια βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν σημειώσει ραγδαία αύξηση, προκαλώντας έτσι την αύξηση του συνολικού αριθμού των δωματίων στην περιοχή της Αθήνας.

Συνεπώς, η αύξηση των προσφερόμενων δωματίων στην περιοχή της Αθήνας την τελευταία πενταετία οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην αύξηση των δωματίων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Τον Σεπτέμβριο του 2022 λειτουργούσαν 12.165 καταλύματα τύπου Airbnb στην περιοχή της Αθήνας, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ, ενώ τον Ιούλιο του 2015 λειτουργούσαν μόλις 2.116 τέτοιου τύπου καταλύματα. Έτσι, κατά την περίοδο Ιούλιος 2015- Σεπτέμβριος 2022, τα καταλύματα της οικονομίας διαμοιρασμού – Airbnb στην περιοχή της Αθήνας αυξήθηκαν κατά περίπου 475%.

Από την άλλη πλευρά, οι ξενοδοχειακές μονάδες που λειτουργούν στην Αθήνα κατά την περίοδο 2015-2021 έχουν αυξηθεί κατά περίπου 25%. Από τα παραπάνω έπεται ότι η αύξηση των καταλυμάτων στην περιοχή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια οφείλεται κατά συντριπτικό ποσοστό στην αύξηση των καταλυμάτων τύπου Airbnb, τα οποία πλέον προσφέρουν πάνω από το 40% των διαθέσιμων κλινών στην Αθήνα. Αυτά τα καταλύματα, τα οποία εκτείνονται κυρίως στις περιοχές Εμπορικό τρίγωνο, Κουκάκι – Μακρυγιάννη, Μουσείο – Εξάρχεια, Νεάπολη, Νέος Κόσμος, Αγίου Κωνσταντίνου, Ακρόπολη, Κολωνάκι, Θησείο, Κεραμεικός, Πετράλωνα, Κυψέλη, Σταδίου, Ζάππειο, Γκάζι, έχουν δημιουργήσει μία μεγέθυνση που ουσιαστικά συνεπάγεται μία αυξανόμενη προσέλκυση περισσότερων τουριστών και ενδεχομένως ελλοχεύει κινδύνους ως προς την ισορροπία αστικής ανάπτυξης του κέντρου της Αθήνας.

		array(1) {
  [0]=>
  array(3) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(134376)
      ["id"]=>
      int(134376)
      ["title"]=>
      string(9) "akropolis"
      ["filename"]=>
      string(20) "akropolis-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(550087)
      ["url"]=>
      string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(98) "https://www.travel.gr/how_to_travel/katakoryfi-ayxisi-esodon-gia-moyseia-k/attachment/akropolis-4/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(35) " Aκρόπολη / Photo: Unsplash "
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(11) "akropolis-4"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(134372)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-10-14 12:11:51"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-10-14 12:22:15"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1707)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/akropolis-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
  }
}
Aκρόπολη / Photo: Unsplash

Όταν ένας προορισμός τείνει να εξαντλήσει τη φέρουσα ικανότητα τουριστικής ανάπτυξής του, τότε θα πρέπει να συντελεστεί κάποιου είδους ανανέωση ώστε να μπορέσει να συνεχιστεί η τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή. Σε διαφορετική περίπτωση, ο τουριστικός προορισμός θα οδηγηθεί σε παρακμή, καθιστώντας τα όποια οφέλη από τον τουρισμό λιγότερα από τις ζημίες που αυτός προκαλεί. Ένας από τους τρόπους ανανέωσης, είναι η άσκηση πολιτικών μείωσης της εποχικότητας του τουρισμού. Τέτοιες πολιτικές είναι, για παράδειγμα, η προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και η διαμόρφωση εναλλακτικών τουριστικών προτύπων. Η τουριστική κίνηση στα ξενοδοχεία της Αττικής αντιμετωπίζει το φαινόμενο της εποχικότητας της τουριστικής δραστηριότητας, ωστόσο η ένταση του φαινομένου είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με την υπόλοιπη επικράτεια. Αυτό το εύρημα υποδεικνύει ότι μάλλον δεν υπάρχουν σημαντικά περιθώρια αποσυμπίεσης της τουριστικής πίεσης που εντοπίστηκε ότι δέχεται η περιοχή μέσω πολιτικών άμβλυνσης της εποχικότητας.

ΕΞΑΑΑ: H υπερπροσφορά κλινών μας προβληματίζει

Τα συμπεράσματα της μελέτης παρουσιάσθηκαν από τον κ Γιώργο Σώκλη, Επίκουρο Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για μία συζήτηση για ένα νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης το οποίο θα ανανεώσει το τουριστικό προϊόν της χώρας πριν αυτό παρακμάσει.

Από την πλευρά της η Πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ κ. Λαμπρινή Καρανάσιου Ζούλοβιτς σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «το ζητούμενο είναι τι θέλουμε για την Αθήνα τελικά; Πρέπει να το σκεφτούμε. Θέλουμε ανεξέλεγκτη δημιουργία κλινών με τον κίνδυνο να μείνουν κενές; Ή επιθυμούμε μια στρατηγική ανάπτυξη η οποία θα μας διασφαλίσει βιωσιμότητα και μια ορθή εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα; Όπως αναφέρουμε επί πολλά χρόνια στα δελτία μας, κάθε μήνα η υπερπροσφορά κλινών μας προβληματίζει γιατί βλέπουμε μεταξύ άλλων ότι δεν επιτρέπει την αύξηση των τιμών. Με βάση τα στοιχεία μέσης πληρότητας, μέσης τιμής δωματίου και το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο των ξενοδοχείων που συγκεντρώνουμε μηνιαίως, η Αθήνα υστερεί σε πληρότητα μονάδων και σε τιμές έναντι των ανταγωνιστών της. Αυτό παραδοσιακά λειτουργεί σε βάθος χρόνου και σε βάρος της συνολικής ποιότητας που προσφέρουμε ή ελκύουμε και θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν όλων. Ας μην ξεχνάμε πως δραστηριοποιούμαστε σε έναν 12μηνο αστικό και ταυτόχρονα εποχιακό προορισμό, με υψηλό κόστος λειτουργίας και ένα ιδιαίτερα αυστηρό πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων – κυρίως για τα ξενοδοχεία. Απαιτούνται λοιπόν εκείνες οι πολιτικές αποφάσεις και οι στοχευμένες παρεμβάσεις που θα λειτουργήσουν θετικά για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις σε Αθήνα- Αττική- Αργοσαρωνικό, κανονιστικά, εποικοδομητικά ή και διορθωτικά για την ποιότητα της τουριστικής δραστηριότητας και προσφοράς του προορισμού στο σύνολό της και για το επίπεδο ζωής πολιτών και επισκεπτών».

Σε ότι αφορά στην πορεία της κίνησης στην Αθήνα, όπως τονίσθηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και με βάση τα πρόσφατα στοιχεία Νοεμβρίου το 11μηνο για την Αθήνα έκλεισε με αρνητικό πρόσημο και συγκεκριμένα με -11% σε ότι αφορά στη Μέση Πληρότητα, με αύξηση 1,1% στο Έσοδο ανά Διαθέσιμο δωμάτιο και αύξηση της τάξης του 14,7% στην Μέση Τιμή Δωματίου, μη ικανή να καλύψει τις συνεχώς και μεγαλύτερες ανάγκες και υποχρεώσεις των 12μηνης λειτουργίας ξενοδοχείων της Αθήνας.

Για την ανάθεση του πρώτου μέρους της μελέτης για την Φέρουσα Ικανότητα της Αθήνας – Αττικής στο ΙΤΕΠ, η Πρόεδρος του Ινστιτούτου κ. Κωνσταντίνα Σβύνου δήλωσε: «Στην αδιαμφισβήτητη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας μας από τον τουρισμό είναι εξαιρετικά σημαντικό να χαράζουμε την τουριστική στρατηγική βάσει των πραγματικών δεδομένων. Το ΙΤΕΠ έχει την τεχνογνωσία και τη δυναμική στην εκπόνηση τέτοιου τύπου μελετών, οι οποίες παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη πολυπλοκότητα λόγω των διαφορετικών δεδομένων που πρέπει να συνεκτιμούνται. Συγχαίρουμε την ΕΞΑΑΑ για την ευθύνη και την επιστημονική ωριμότητα με την οποία αντιμετωπίζουν το τουριστικό τους προϊόν και ευχόμαστε και άλλες Ενώσεις Ξενοδόχων να ακολουθήσουν το δικό τους παράδειγμα».

Διαβάστε ακόμα:

Τhe Newel Metaxourgeio: Νέο ξενοδοχείο στο κέντρο της Αθήνας

Ιατρικός Τουρισμός: Τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας για την ανάπτυξή του

Αυτές είναι οι πιο ακριβές πόλεις του κόσμου για το 2022