Η Αράχωβα και τα χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού, εδώ και πολλά χρόνια, παραμένουν ανάμεσα στους κορυφαίους προορισμούς για χειμερινές διακοπές. Μπορείτε να έρθετε για βόλτα στον διάσημο ορεινό οικισμό με τα παιδιά, όμως προτιμήστε να μείνετε στο Λιβάδι, το οροπέδιο που θα δείτε να απλώνεται μπροστά σας μόλις φτάσετε στο διάσελο του Σταυρού, επτά χιλιόμετρα από την Αράχωβα. Ο υγιεινός κρύος αέρας, το ξύλο και η πέτρα που ντύνουν τα περισσότερα κτίσματα και τους εσωτερικούς χώρους, τα αναμμένα τζάκια με τα χοντρά κούτσουρα, οι άνθρωποι που περπατούν στους δρόμους με τον εξοπλισμό του σκι, τα κατάλευκα δάση που υψώνονται γύρω, συνθέτουν έναν ιδεατό χειμωνιάτικο μικρόκοσμο.
Η επίσημη ονομασία του προορισμού είναι Καλύβια Αράχωβας, καθώς εκεί υπήρχαν παλαιότερα τα καλύβια των τσοπάνηδων, αν και σήμερα όλοι το αποκαλούν Λιβάδι. Το μεγάλο οροπέδιο περιβάλλει η επιβλητική φύση του Παρνασσού και, χάρη στα νερά που κατεβαίνουν από το βουνό, σχηματίζονται μικρές λιμνούλες στα νοτιοδυτικά.
Παράλληλα με την τουριστική άνθηση της κοσμικής Αράχωβας, στο Λιβάδι αναπτύχθηκε –και συνεχίζει να μεγαλώνει– ένας οικισμός με βίλες, σαλέ, ξενοδοχεία, καταστήματα εξοπλισμού σκι, οικογενειακές παραδοσιακές ταβέρνες, café-restaurants που θυμίζουν αλπικά καταφύγια, καθώς και ποικιλία άλλων μαγαζιών. Έτσι, θα είστε βέβαιοι πως ό,τι χρειαστείτε για τα παιδιά βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής. Στις ταβέρνες τα παιδιά θα βρουν τα αγαπημένα τους πιάτα, αλλά και την ευκαιρία να δοκιμάσουν τοπικές συνταγές, όπως σαρμάδες Αραχωβίτικους και μπριγιάνι με μπακαλιάρο. Η διασκέδαση είναι επίσης εξασφαλισμένη, καθώς λειτουργούν εταιρείες που οργανώνουν δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή. Αν αγαπάτε το περπάτημα, φροντίστε να βάλετε στις βαλίτσες των παιδιών μποτάκια για trekking, σακίδια με ελαφρύ εξοπλισμό και αδιάβροχα. Αν η θερμοκρασία είναι χαμηλή, προτιμήστε ισοθερμικά εσώρουχα.
Για όσους προτιμούν την ορεινή ποδηλασία, υπάρχει η δυνατότητα ενοικίασης ποδηλάτων και εξοπλισμού στο Λιβάδι. Οι δασικές διαδρομές προς Πολύδροσο, Επτάλοφο και Δελφούς είναι καλοσημασμένες και ιδιαίτερα όμορφες.
Γνωριμία με τον Εθνικό Δρυμό και τον πυρήνα του Παρνασσού
Βουνό του Απόλλωνα, των Νυμφών και του Φωτός, ο Παρνασσός είχε από την αρχαιότητα ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα βουνά της Ελλάδας. Αποτελεί μία από τις νοτιότερες απολήξεις της Πίνδου και χωρίζεται, από το ρέμα της Αγόριανης (Επταλόφου) και το Λιβάδι της Αράχωβας, σε δύο μεγάλα τμήματα: το δυτικό, με την πιο ομαλή και δασωμένη φύση, και το ανατολικό, με τις ψηλές και απόκρημνες κορυφές.
Κατά τη διάρκεια της περιήγησής σας, αξίζει να δώσετε στα παιδιά μερικές πληροφορίες για τον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού, που καλύπτει περίπου 36.000 από τα συνολικά 184.000 στρέμματα του βουνού. Το δυτικό του τμήμα ανήκει στον νομό Φωκίδας και το ανατολικό στον νομό Βοιωτίας. Ο Δρυμός ιδρύθηκε το 1938, μαζί με εκείνον του Ολύμπου, και αποτελεί έναν από τους παλαιότερους προστατευόμενους φυσικούς χώρους της χώρας.
Στον άμεσο περίγυρό του βρίσκονται οι διάσημοι Δελφοί, με τον ιερό χώρο του Απόλλωνα και το αρχαίο θέατρο, καθώς και τα χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού, στη Φτερόλακα και στα Κελλάρια.
Κυριαρχεί η κεφαλληνιακή ελάτη, αλλά υπάρχουν και δρυοδάση. Στη βορειοανατολική πλευρά του βουνού απλώνονται συστάδες από την περίφημη μαύρη πεύκη. Το έδαφος του Παρνασσού έχει κυρίως ασβεστολιθικό υπόβαθρο, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ορθοπλαγιές, καταβόθρες και σπήλαια, όπως το Κωρύκειο Άντρο, που μπορείτε να επισκεφθείτε με τα παιδιά.
Ανάμεσα στα ζώα που ζουν εδώ είναι αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, λύκοι και σκίουροι, ενώ από την πανίδα ξεχωρίζουν τα αρπακτικά πουλιά – γυπαετοί, σταυραετοί, γεράκια, χρυσογέρακες, δρυοκολάπτες και πετροπέρδικες. Στη χλωρίδα του βουνού, ιδιαίτερη θέση έχουν τα σπάνια είδη μανιταριών και η παιώνια του Παρνασσού (Paeonia parnassica), που απαντά αποκλειστικά στην περιοχή.
Ο Δρυμός διαθέτει μόνο πυρήνα προστασίας, χωρίς περιφερειακή ζώνη, όπου απαγορεύεται κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτό που αξίζει να εξηγήσετε στα παιδιά είναι πως η κοπή δέντρων απαγορεύεται απολύτως, ακόμη και από το Δασαρχείο, ώστε το δάσος να εξελίσσεται φυσικά και αυτόνομα. Κατά την περιήγησή σας στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού, είτε με αυτοκίνητο είτε πεζοί, θα πρέπει να γνωρίζετε ορισμένες βασικές οδηγίες του Φορέα Διαχείρισης. Η παραμονή επιτρέπεται από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου, ενώ οι επισκέπτες οφείλουν να ακολουθούν τα χαραγμένα μονοπάτια και να σέβονται τα απαγορευτικά σήματα. Η κατασκήνωση δεν επιτρέπεται.
Η περιοχή Νοτιοανατολικού Παρνασσού, που περιλαμβάνει τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού και το Δάσος Τιθορέας, έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000 και αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα.
Ανακαλύψτε το Κωρύκειο Άντρο
Το αποκαλούν Σπήλαιο του Πανός ή Σαρανταύλι. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1.400 μέτρων και συνδέεται με τους Δελφούς μέσω του «Μονοπατιού του Παυσανία». Ένας χωματόδρομος μήκους 3,5 χιλιομέτρων ξεκινά από το Λιβάδι της Αράχωβας (υπάρχει σχετική σήμανση) και οδηγεί στο σπήλαιο. Όταν φτάσετε, θαυμάστε τη μαγευτική θέα γύρω σας και έπειτα, ανάψτε τους φακούς του κινητού και μπείτε από το τριγωνικό άνοιγμα στη σπηλιά, μήκους περίπου 100 μέτρων, για να δείτε τους εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες που σχηματίζονται στους θαλάμους της.
Πείτε στα παιδιά πως το Κωρύκειο Άντρο υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα λατρευτικά σπήλαια του ελλαδικού χώρου. Εδώ τιμούσαν τον Πάνα, θεό των δασών, και τις Νύμφες Κωρύκειες, κόρες του ποταμού Πλειστού. Ο Αισχύλος αναφέρει ότι στη σπηλιά κατοικούσαν πουλιά και εμφανίζονταν θεϊκά πνεύματα. Όπως συνέβη και με πολλά σπήλαια στην Ελλάδα, χρησίμευσε ως καταφύγιο των κατοίκων τόσο κατά την Περσική εισβολή στην αρχαιότητα όσο και στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Το Κωρύκειο Άντρο ερευνήθηκε και ανασκάφηκε από τον Pierre Amandry την περίοδο 1970–1971. Ήρθαν στο φως τα παλαιότερα ευρήματα της περιοχής των Δελφών, που χρονολογούνται στη Νεολιθική εποχή, όπως γραπτή κεραμική, ειδώλια, κοσμήματα και λίθινα εργαλεία. Βρέθηκαν επίσης αγγεία της Μυκηναϊκής περιόδου, καθώς και πλούσιο υλικό από την Αρχαϊκή, την Κλασική και τη Ρωμαϊκή εποχή. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν κυρίως κεραμική, ειδώλια, θραύσματα αγαλμάτων και κοσμήματα με αναθηματικό χαρακτήρα.
Χαρακτηριστικός είναι ο μεγάλος αριθμός από κότσια, δηλαδή αστραγάλους ζώων. Ορισμένοι μελετητές τα θεωρούν παιδικά παιχνίδια, ενώ άλλοι αντικείμενα λατρευτικής ή μαντικής χρήσης.
Αν έχετε χρόνο, αξίζει να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών για να δείτε κάποια από τα ευρήματα του σπηλαίου. Εναλλακτικά, καθώς πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ελλάδας, μπορείτε να το εντάξετε στο πρόγραμμα μιας επόμενης εκδρομής στους Δελφούς, τον «Ομφαλό της Γης» των αρχαίων. Το Κωρύκειο Άντρο περιλαμβάνεται σε οργανωμένες πεζοπορικές εκδρομές που πραγματοποιούν εταιρείες υπαίθριων δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Περπάτημα στο μονοπάτι του Παυσανία και άλλα πολλά
Με αφετηρία το Κωρύκειο Άντρο, μπορείτε να περπατήσετε στο «Μονοπάτι του Παυσανία», το οποίο ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με το αρχαίο μονοπάτι που περιέγραψε ο περιηγητής τον 2ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά της περιοχής. Η διαδρομή από τη θέση Κρόκι (με κίτρινη σήμανση) έως τους Δελφούς αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, που διατρέχει τον Παρνασσό. Είναι μέτριας δυσκολίας, με υψομετρική διαφορά περίπου 700 μέτρων, και με ολιγόλεπτες στάσεις θα χρειαστείτε περίπου τρεις ώρες για να τη διανύσετε. Καλό είναι να προβλέψετε μεταφορικό μέσο για την επιστροφή σας από τους Δελφούς, καθώς η διαδρομή είναι μονής κατεύθυνσης.
Αν έχει χιόνι, η βασική σας δραστηριότητα θα είναι φυσικά το σκι και το snowboard. Το χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο οργανωμένα της χώρας, βρίσκεται κοντά στο Λιβάδι και διαθέτει πλήθος πιστών στις περιοχές Κελάρια και Φτερόλακκα, καθώς και σύγχρονα σαλέ με πανοραμική θέα. Όσο για τις υπόλοιπες δραστηριότητες, οι εταιρείες υπαίθριων εμπειριών προσφέρουν εκτός δρόμου διαδρομές με οχήματα 4×4, ATV («γουρούνες»), buggy, καθώς και ορεινή ποδηλασία, τοξοβολία, paintball, speedball, ιππασία και πεζοπορίες στα Ευρωπαϊκά και Εθνικά μονοπάτια του βουνού. Για τους πιο έμπειρους υπάρχουν επιλογές όπως αναρρίχηση, κατάβαση σε σπήλαια, ορεινοί αγώνες τρεξίματος και αιωροπτερισμός.
Διαβάστε ακόμα:
Tα καλύτερα εστιατόρια της Αράχωβας
Παλαιός Άγιος Αθανάσιος: Στις πλαγιές του Βόρα και στην «Αράχωβα» της Μακεδονίας
H ξεχωριστή μαγείρισσα της Αράχωβας και δύο συνταγές για αυθεντικά πιάτα
