Αν και η γεωγραφία την τοποθέτησε ανάμεσα στην Κρήτη και στην Κάρπαθο, ορίζοντάς την ως νοτιότερο σημείο των Δωδεκανήσων, η Κάσος δεν έγινε ποτέ διάσημος ταξιδιωτικός προορισμός, όπως τα δύο γειτονικά της νησιά.
Αντιθέτως, παρότι έχει και αεροπορική μα και ακτοπλοϊκή σύνδεση με την Αθήνα, η Κάσος κράτησε έναν πιο απόμακρο χαρακτήρα, προτιμώντας την ήπια τουριστική ανάπτυξη. Απευθύνεται, έτσι, σε όσους θέλουν τα καλοκαίρια τους διαφορετικά από αυτό που συνήθως λογίζουμε ως «νόρμα»: ήσυχα –αντί για έντονα– και λιτά, αντί για πολυτελή, μακριά από την κοσμοσυρροή που παρατηρείται σε δημοφιλή παραθεριστικά θέρετρα του νότιου Αιγαίου σαν τη Ρόδο ή τη Σαντορίνη.
Όμως, όσο ιδιαίτερη κι αν είναι η θερινή εμπειρία της Κάσου, αυτοί που γνωρίζουν καλά το νησί ξέρουν ότι δεν υπάρχει καλύτερη εποχή για επίσκεψη από το αποκαλόκαιρο. Εκμεταλλευόμενη δηλαδή την ηλιοφάνεια που χαρακτηρίζει τα νοτιότερα σημεία της ανατολικής Μεσογείου έως και τα μέσα Οκτώβρη (συνήθως), η Κάσος παραμένει ένας ολοζώντανος προορισμός και μετά την 31η του Αυγούστου. Ειδικά τον Σεπτέμβρη, αφού τότε λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα από τα σπουδαία πανηγύρια της, κάνοντάς τη σταθερό πόλο έλξης για τους επισκέπτες που την αγαπούν –είτε λόγω καταγωγής, είτε λόγω των ταξιδιών τους εκεί.
Για αποκαλόκαιρο στην Κάσο
Το αποκαλόκαιρο στην Κάσο δεν έχει μεγάλες διαφορές από το θέρος στο νησί: ακόμα και με λίγη συννεφιά παραπάνω ή κάποια περιστασιακή μπόρα, ο Σεπτέμβρης αποτελεί φυσική συνέχεια των καλοκαιρινών μηνών. Έτσι, θα δείτε το λιμάνι της Μπούκας στην πρωτεύουσα Φρυ να παραμένει πολυάσχολο ήδη από τις πρώτες πρωινές ώρες, ενώ μπορείτε να περιηγηθείτε απρόσκοπτα και στα λοιπά βασικά αξιοθέατα: στον παλιό λιμένα με τα ταβερνάκια, στον Εμπορειό, στο χωριό Αγία Μαρίνα με τα γραφικά σοκάκια κ.ά. Κάτι δε που θα κάνετε πιο άνετα τέτοια εποχή, είναι η πεζοπορική διαδρομή Αγία Μαρίνα-Χέλατρος, η οποία περνάει μέσα από την πανέμορφη κοιλάδα του Άργους.
Φυσικά, αναλόγως εύκολα θα συνεχίσετε και τα μπάνια σας. Τη συνήθως πολυάσχολη παραλία στον Εμπορειό θα τη δείτε πλέον πιο ήσυχη, ενώ άλλα ωραία μέρη –αν δεν έχετε ξαναπάει εκεί– θα βρείτε και στη Χέλατρο (σε έναν ειδυλλιακό κολπίσκο στο νότιο τμήμα του νησιού), στην Αμμούα, στα Τριτά και στην Αντιπέρατο. Αλλά το πετράδι στο στέμμα των ακτών της περιοχής βρίσκεται στο παρακείμενο, ακατοίκητο νησάκι Αρμάθια, στα λεγόμενα Μάρμαρα. Εδώ θα χρειαστεί να μεταβείτε με κάποιο ντόπιο καΐκι, όμως να είστε σίγουροι ότι θα αποζημιωθείτε για τον κόπο, φτάνοντας σε έναν σχεδόν ανέγγιχτο, απόκοσμο παράδεισο με «χρυσαφένια» άμμο και πεντακάθαρα, πρασινοζαφειρένια νερά.
Ο Σεπτέμβρης των πανηγυριών
Παρά τη φήμη και τη σπουδαιότητα των πανηγυριών του Σεπτέμβρη, η Κάσος ξεκινάει τον σχετικό χορό ήδη από το καλοκαίρι, οδηγούμενη σε μια αρχική κορύφωση –όπως και σε άλλα μέρη της Ελλάδας– κατά τον Δεκαπενταύγουστο, όταν τελείται το Πανηγύρι της Πέρα Παναγίας στο πεδινό χωριό Παναγία, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή σε όλα τα Δωδεκάνησα.
Το μεγάλο πανηγύρι του αποκαλόκαιρου, από εκεί και πέρα, συνδέεται με τη γιορτή του Σταυρού στις 14 του Σεπτέμβρη και τελείται παραδοσιακά στο χωριό Αγία Μαρίνα. Είναι ίσως το πιο ξεχωριστό για τη ζωή των κατοίκων του νησιού –αυτό με το μεγαλύτερο συναισθηματικό αποτύπωμα και με την ιδιαιτερότητα ότι όλα του τα πιάτα είναι νηστίσιμα. Στην παλιά καθημερινότητα οριοθετούσε το τέλος του θέρους και την έναρξη του φθινοπώρου, επανακαθορίζοντας τις αγροτικές και οικιακές ασχολίες. Από νωρίς το πρωί, λοιπόν, τα καζάνια αρχίζουν να μαγειρεύουν τη λεγόμενη «τσαϊτιά» (πιλάφι με διάφορα λαχανικά), οι μουσικοί πιάνουν τις λύρες τους και οι παριστάμενοι αρχίζουν να λένε μαντινάδες. Παράλληλα, εμφανίζονται και κατσαρόλες με κασιώτικα ντολμαδάκια, ειδικά παρασκευασμένα ως γιαλαντζί για την περίσταση.
Ένα ακόμα σημαντικό πανηγύρι γίνεται κάθε 2 Σεπτέμβρη προς τιμήν του Αγίου Μάμα (του προστάτη των φτωχών ποιμένων, σύμφωνα με την παράδοση). Η εκδήλωση τελείται στο ομώνυμο μοναστήρι, το οποίο έχει χτιστεί σε μια άγρια βουνοπλαγιά (που καταλήγει σε βραχώδη παραλία), έχοντας επιβλητική θέα στο πέλαγος. Στα παλιά τα χρόνια η πρόσβαση ήταν δύσκολη και γινόταν μόνο με τα πόδια –πλέον, όμως, υπάρχει δρόμος από όπου διαβαίνει αυτοκίνητο. Εδώ, πέρα από τα παραδοσιακά ντολμαδάκια και το κατσικίσιο ή πρόβειο κρέας, πρωτοστατεί το φημισμένο κασιώτικο πιλάφι των πανηγυριών, αρτυμένο με καυτό βούτυρο, πασπαλισμένο με κανέλα και βρασμένο επιμελώς σε πυκνής υφής ζωμό από κατσίκια και πρόβατα, μέσα σε χάλκινα καζάνια, συνοδεία ντοματοπελτέ.
Στη συνέχεια, το κασιώτικο καλαντάρι περιλαμβάνει και το πανηγύρι της Παναγίας του Ελέρου, που γίνεται κάθε 8 Σεπτέμβρη στο μοναστήρι με τα «μιτάτα», όπως ονομάζονται οι κατοικίες των βοσκών του νησιού. Από τον Σταυρό, κατόπιν, η σκυτάλη περνάει στο πανηγύρι του Αγίου Δημητρίου, το οποίο τελείται στο Αρβανιτοχώρι κάθε 26 Οκτωβρίου κι έπειτα στο μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στις Χαδιές στις 3 Νοεμβρίου και σε εκείνο του Αγίου Σπυρίδωνα στο Φρυ (12 Δεκεμβρίου), με το οποίο και ολοκληρώνεται το έτος, καθώς οδηγεί πια στο κατώφλι των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Επιλογές για διαμονή και για φαγητό
Η Κάσος διαθέτει καλές υποδομές διαμονής, καθώς προσφέρει ευκαιρίες ικανές να καλύψουν διάφορα γούστα και μπάτζετ –τόσο σε καταλύματα που λειτουργούν ως ξενοδοχεία, όσο και σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα ή βίλες.
Σε μια καθαρά ενδεικτική επιλογή, το «Kasos Palace» (τηλ.: 698 562 4965) προσφέρει ωραίες μονάδες με καθιστικό στο Φρυ, σε απόσταση μόλις 300 μέτρων από την Αρχαιολογική Συλλογή Κάσου. Όμορφα φτιαγμένο και περιστοιχισμένο από κήπο είναι και το ξενοδοχείο «Aeriko» (τηλ.: 22450-41369 και 22450-41907) στο Αρβανιτοχώρι, αλλά και η οικογενειακή επιχείρηση «Αναγέννησις» στο Φρυ (τηλ.: 22450-41495), που παρέχει δωμάτια με θέα στη θάλασσα. Αξίζει, επίσης, να τσεκάρετε τα μόλις 5 δωμάτια του «Amfi Sea View» στο Φρυ που είναι φτιαγμένα από ξύλο, πέτρα και σίδερο (τηλ.: 698 752 1801), αλλά και τα «Borianoula Apartments» στον Εμπορειό (τηλ.: 22450-41495 και 22450-41323), μπροστά ακριβώς στην παραλία του χωριού.
Στην Κάσο, τώρα, δύσκολα θα κάτσετε κάπου δίχως να φάτε καλά. Ενδεικτικά, στο «Μελτέμι» (τηλ.: 697 610 2424), σε ένα στενάκι στην πρωτεύουσα Φρυ, θα απολαύσετε φρέσκο ψάρι και θαλασσινά. Στέκι στο Φρυ για καφέ, φαγητό, μα και κοκτέιλ έχει γίνει και το «Γιαέλι» (τηλ.: 22450-41779), το οποίο απολαμβάνει θέα στο λιμανάκι της Μπούκας. Στο Αρβανιτοχώρι θα πάτε στο «Καφενείο της Μαρούκλας» (τηλ.: 22450-41012) για παραδοσιακή, κασιώτικη κουζίνα, ενώ οι φίλοι των κρεατικών αξίζει να αναζητήσουν τις «Καθίστρες» στην Αγία Μαρίνα (τηλ.: 22450-41112). Τέλος, στον Εμπορειό θα βρείτε τη φημισμένη ταβέρνα «Εμπορειός», γνωστή και ως «ταβέρνα του Κίκη» (τηλ.: 22450-41586), όπου για πολλούς σερβίρεται η καλύτερη κουζίνα στο νησί: φρέσκο ψάρι, παραδοσιακά ντολμαδάκια και γενικώς προσεγμένα πιάτα.
Αυτό που σίγουρα αξίζει να έχετε κατά νου ερχόμενοι εδώ, είναι ότι η Κάσος, παρά το μικρό της μέγεθος, έχει μια πληθωρική και υπέροχη ντόπια κουζίνα, την οποία αξίζει να εξερευνήσετε λεπτομερώς. Πέρα από τα προαναφερόμενα ντολμαδάκια, που αποτελούν πιάτο-σύμβολο για τους κατοίκους, αλλά και το κασιώτικο πιλάφι των πανηγυριών (στο οποίο σταθήκαμε πιο πάνω), αξίζει να δοκιμάσετε την περίφημη ελαϊκή, αλλά και να φάτε σταμναγκάθια (ροΐκια) γιαχνί, κατσίκι οφτό ψημένο ολονυχτίς σε ξυλόφουρνο και γεμισμένο με διάφορα καλούδια (ρύζι, συκωταριά, πελτέ ντομάτας κ.ά.), χειροποίητες μακαρούνες μαγειρεμένες με σιτάκα (ιδιαίτερο δείγμα της τοπικής τυροκομίας) και κρεμμύδια «τσικνωμένα» σε ελαιόλαδο, γεμιστά αγριάδια (καλαμάρια του Καρπαθικού Πελάγους) και σκάρους παρασκευασμένους «παπά γιαχνί» ή συνοδευόμενους από μπάμιες ή λιγκουίνι. Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, ότι τα αλιευτικά προϊόντα του νησιού τροφοδοτούν συχνά και τις ιχθυαγορές της Ρόδου και της Κρήτης, λόγω της ποιότητάς τους.
Πώς θα έρθετε στην Κάσο
Όπως ειπώθηκε και στην εισαγωγή, είναι εύκολο να έρθετε στην Κάσο, καθώς το νησί διαθέτει και λιμάνι, αλλά και αεροδρόμιο. Ξεκινώντας λοιπόν από την Αθήνα, μπορείτε να πάρετε αεροπλάνο για τη Ρόδο, την Κάρπαθο ή τη Σητεία της Κρήτης και να φτάσετε στην Κάσο (ως ενδιάμεση στάση).
Για πολλά χρόνια, μάλιστα, η πτήση από την Κάσο στην Κάρπαθο κατείχε το ρεκόρ Γκίνες για τη μικρότερης διάρκειας σε όλον τον κόσμο (5 λεπτά) –μέχρι που καταρρίφθηκε από εκείνη στο Γουέστρι των Ορκάδων Νήσων της Σκωτίας.
Το λιμάνι της Κάσου, από την άλλη, συνδέει ακτοπλοϊκά το νησί με τον Πειραιά, την Κρήτη, την Κάρπαθο, τη Ρόδο, την Κω, καθώς και με άλλα σημεία των Δωδεκανήσων.
Διαβάστε ακόμα:
Η εκπληκτική κουζίνα της Καρπάθου και πού θα την δοκιμάσετε
Πώς η αλόη μετατράπηκε σε επιχειρηματικό success story για μια οικογένεια στην Κω
