Ταξίδι στην Έδεσσα: Στους καταρράκτες, τους παλιούς μύλους και τα αρχοντικά της

Βρίσκονται στην άκρη του βράχου, σε ένα μοναδικό γεωπάρκο σμιλεμένο από το νερό, που οι ντόπιοι αποκαλούν «φρύδι» της πόλης. Από τους δώδεκα συνολικά καταρράκτες οι δύο είναι ορατοί, εντυπωσιακοί και επισκέψιμοι. Του «Κάρανου», οφείλει την ονομασία του στον μυθικό γενάρχη του βασιλικού οίκου της Μακεδονίας και του «Διπλού», προσφέροντας πρωτόγνωρες εικόνες που είχαν συγκινήσει και τον μεγάλο μας συγγραφέα και ποιητή Μενέλαο Λουντέμη (1912-1977). «Εκεί όπου το πάρκο των καταρρακτών συναντά την άκρη του βράχου, το φρύδι της πόλης βρίσκεται το σκαλοπάτι όπου πατά ο Θεός για να ανέβει στον ουρανό» είχε γράψει για τους καταρράκτες της Έδεσσας, όταν -μετά την Μικρασιατική Καταστροφή- εγκαταστάθηκε για κάποιο διάστημα στην πόλη.

Με διαδρόμους και σκαλοπάτια μπορείτε να φθάσετε πολύ κοντά στους καταρράκτες και να νιώσετε τη δύναμη και τη δροσιά -τους καλοκαιρινούς μήνες- του νερού, που πέφτει με μεγάλη ταχύτητα στο κενό, δημιουργώντας ένα μοναδικά και θορυβώδες θέαμα. Η επίσκεψη στους καταρράκτες δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς να περπατήσετε στον κεντρικό του μοναδικού «πρωτογενούς» αξιοποιημένου σπηλαίου που λειτουργεί στη χώρα μας. Εκεί, θα καταλάβετε καλύτερα πως «χτίσθηκε» σταδιακά ο βράχος της Έδεσσας από τις συνεχείς αποθέσεις κόκκων χώματος και λάσπης που μεταφέρει το νερό.

Ενημερωτικά με τον όρο «πρωτογενές» χαρακτηρίζονται τα σπήλαια που έχουν δημιουργηθεί από την εναπόθεση διαλυμένου ασβεστόλιθου πάνω στα βρύα που αναπτύσσονται κάτω από τους καταρράκτες. Ο όρος «πρωτογενές σπήλαιο» αναφέρεται στα σπήλαια με ηλικία όμοια με αυτήν των πετρωμάτων. Σχηματίζονται σε τραβερτινικές αποθέσεις κυρίως σε θέσεις καταρρακτών. Οι αναφορές για τραβερτινικά πρωτογενή σπήλαια είναι πολύ λίγες που υπολογίζονται μόνο στο 1-2% των σπηλαίων (50% έκπτωση με «Edessa City Card»).

Στο εντυπωσιακό υπαίθριο Μουσείο Νερού

Μετά τους καταρράκτες, ακολουθήστε την σηματοδοτημένη διαδρομή που αρχικά διασχίζει το πάρκο με τα αιωνόβια πλατάνια και τα πολλά νερά. Θα κινηθείτε νοτιοδυτικά στην πάλαι ποτέ βιομηχανική υδροκίνητη ζώνη της Έδεσσας, μοναδική του είδους στην Ελλάδα. Πρόκειται για το υπαίθριο Μουσείο Νερού που μετά τα τέλη του 19ου αιώνα, λόγω των έντονων κλίσεων του εδάφους και της αφθονίας των νερών, λειτουργούσαν πολλές μονάδες υδροκίνησης όπως αλευρόμυλοι, σησαμοτριβεία, βυρσοδεψία, νεροτριβεία αλλά και εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας. Μπορεί οι μηχανές τους να έχουν πλέον σωπάσει εδώ και δεκαετίες, ωστόσο τα περισσότερα συγκροτήματα έχουν αναπαλαιωθεί -και με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση- και αξιοποιηθεί για πολιτιστικούς και άλλους λόγους.

Η «Edessa City Card» σας εξασφαλίζει δωρεάν είσοδο στα παρακάτω εντυπωσιακά συγκροτήματα:

Μύλος Γεύσης – Σησαμοτριβείο

Το σησαμοτριβείο Περτσεμλή, λειτουργεί σήμερα ως «Μύλος της Γεύσης», προσφέροντας μια πρώτη γνωριμία με τα τοπικά προϊόντα και τη γαστρονομική κουλτούρα της περιοχής, καθώς και τις αξίες της μεσογειακής διατροφής. Παράλληλα, θα έχετε την ευκαιρία να ενημερωθείτε για τον τρόπο λειτουργίας του μύλου, που παλαιότερα παρήγαγε σησαμέλαιο και ταχίνι.

Ενυδρείο – Ερπετάριο

Στον παλιό Νερόμυλο του Γιαννάκη, ο οποίος λειτουργεί από το 2001 ως Ενυδρείο Ενδημικών Ψαριών του γλυκού νερού αλλά και ερπετάριο, από τα πλέον εντυπωσιακά στην Ελλάδα. Στα τμήματά του μπορείτε να δείτε -και να θαυμάσετε- ενδημικά ψάρια, αμφίβια, αλλά και διάφορα είδη φιδιών.

Μύλος Νερού & Πέντε Αισθήσεων

Εδώ, μπορείτε να πληροφορηθείτε για την αξία του νερού για την Έδεσσα και γενικότερα για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Στο παλιό σησαμοτριβείο «Αρδίτσογλου», όπως ήταν η αρχική του ονομασία, αποκαταστάθηκε επίσης η οριζόντια μεταλλική φτερωτή, που έδινε κίνηση στις μυλόπετρες και στα υπόλοιπα μηχανήματα.

Έκθεση Ορυκτών – Πετρωμάτων

Στον επόμενο νερόμυλο εκτίθεται μια ενδιαφέρουσα έκθεση με ορυκτά και πετρώματα της περιοχής, όπου αποκαλύπτονται τα μυστικά της γης και του βράχου της Έδεσσας.

Καναβουργείο

Πρόκειται για ένα μοναδικό και σπάνιο παλιό υδροκίνητο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας που παρήγαγε σχοινιά και σπάγκους από ινδική κάνναβη. Το συγκρότημα βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από τα υπόλοιπα και είναι προσβάσιμο είτε μέσω ενός ανελκυστήρα, είτε από πέτρινα μονοπάτια. Ο αυθεντικός εξοπλισμός του, μοιάζει έτοιμος να λειτουργήσει και πάλι.

Στο γραφικό Βαρόσι

Η διαδρομή καταλήγει στο γραφικό Βαρόσι, την ακρόπολη της αρχαίας Έδεσσας, με την απέραντη θέα στους εύφορους κάμπους της Πέλλας. Το Βαρόσι αποτελεί το μοναδικό πυρήνα που έχει διασωθεί από το ιστορικό κέντρο της παλιάς Έδεσσας. Ήταν η αμιγώς χριστιανική συνοικία της πόλης επί Τουρκοκρατίας, που τμήμα της καταστράφηκε κατά την γερμανική κατοχή (1944). Σήμερα, αποτελεί διατηρητέο μνημείο για το οποίο οι ντόπιοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι. Με την «Edessa City Card» μπορείτε να επισκεφθείτε:

Βαροσιώτικο Αρχοντικό: Χαρακτηριστικό δείγμα μακεδονίτικου αρχοντικού της πόλης (τέλη 19ου αιώνα), όπου σήμερα προβάλλεται ο πολιτισμός και η ιστορία της Έδεσσας που αγγίζει τα 4.000 χρόνια. Με τη χρήση νέων τεχνολογιών, θα ταξιδέψετε πίσω στο χρόνο ζώντας μια μοναδική εμπειρία.

Λαογραφικό Μουσείο: Στεγάζεται σε αρχοντικό νεοκλασικό κτίριο, δωρεά επιφανούς οικογενείας της πόλης. Πρόκειται για ενδιαφέρουσα και εξαιρετικά προσεγμένη συλλογή αυθεντικών εκθεμάτων που πληροφορούν και βοηθούν τον επισκέπτη να γνωρίσει τον καθημερινό τρόπο και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής από τον 19ο αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1950.

Παλαιά Μητρόπολη: Ο ναός της Κοιμήσεως της Θετόκου (14ος αιώνας), τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, είναι κτισμένος στην άκρη του απότομου βράχου της Έδεσσας και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα βυζαντινά μνημεία της πόλης. Ξεχωρίζουν η πλούσια αγιογράφηση, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και ο επισκοπικός θρόνος. Οι κίονες προέρχονται από παλαιότερη εκκλησία.

Η περιήγησή σας στην πόλη μπορεί να συνεχιστεί και σε άλλα ενδιαφέροντα σημεία μέσα και έξω από την Έδεσσα, όπως είναι ο αρχαιολογικός χώρος του Λόγγου Έδεσσας, το Δέλτα του Εδεσσαίου Ποταμού, την Έκθεση Φυσικής Ιστορίας και το Κέντρο Πληροφόρησης Υδροβιοτόπου Άγρα – Βρυττών – Νησίου κ.ά. Η «Edessa City Card», θα σας αποκαλύψει τις ομορφιές και τα αξιοθέατα μιας πόλης που διαχρονικά αποτελεί ιδανικό προορισμό για όλες τις εποχές του χρόνου.

Όπως λέει ο υπεύθυνος Τουρισμού του Δήμου Έδεσσας Βαγγέλης Κυριακού: «Πρόκειται για μία οργανωμένη δικτύωση αξιοθέατων, εμπειριών, διαδικασιών στην όπου με έναν εισιτήριο ουσιαστικά, ο επισκέπτης μπορεί να επισκέπτεται 15 σημεία μέσα στην πόλη και όχι μόνο».

Πληροφορίες

– www.edessacity.gr/tourism
– Δημοτικό Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών Έδεσσας – Τηλ. 2381020300

Διαβάστε ακόμα:

Βαρόσι: O παραδοσιακός οικισμός της Έδεσσας με αίσθηση μιας άλλης εποχής

Έδεσσα: Ταξίδι στην «υδάτινη» πόλη της Βόρειας Ελλάδας

Η «λίμνη των Κύκνων» ζωντανεύει στην Έδεσσα