Πέρα από πρωτεύουσα της μόδας, του στυλ και του design, το Μιλάνο αποτελεί μια πόλη που στην πορεία της ιστορίας της γνώρισε σημαντική άνθιση των τεχνών, κάτι για το οποίο οι μεγάλοι Δούκες της πόλης φρόντισαν και με το παραπάνω, καλώντας στην αυλή τους και χρηματοδοτώντας μερικούς από τους μεγαλύτερους Ιταλούς καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του μπαρόκ.

18

Έτσι, οι επισκέπτες που σήμερα φτάνουν στη μεγαλύτερη πόλη του ιταλικού Βορρά αναζητώντας τέχνη και πολιτισμό, θα ικανοποιηθούν και με το παραπάνω με τα καλλιτεχνικά αριστουργήματα που έχει να επιδείξει το Μιλάνο. Πέρα από το επιβλητικό Duomo, τον μοναδικό Μυστικό Δείπνο του Ντα Βίντσι και τη λαμπερή La Scala η πόλη σφύζει από μουσεία, πινακοθήκες και ιστορικά κτήρια με θησαυρούς κάθε μορφής καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ανάμεσα τους, ένας απαραίτητος σταθμός για κάθε λάτρη της τέχνης, αλλά και μια πραγματική αποκάλυψη βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στην εμπορική ζώνη που εκτείνεται νότια του Duomo. Πρόκειται για ένα σύνολο τριών χώρων όπου εκτίθενται μερικά από τα κορυφαία παγκοσμίως καλλιτεχνικά αριστουργήματα και έργα διανόησης όλων των εποχών. Την πινακοθήκη – Pinacoteca Ambrosiana – που περιλαμβάνει έργα-σταθμούς στην ιστορία της τέχνης συναγωνίζεται η βιβλιοθήκηBibliotheca Ambrosiana –όπου φυλάσσεται ο Codex Atlanticus , η πληρέστερη συλλογή σχεδίων και μηνανικών συλλήψεων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ενώ η κρύπτη San Sepolcro συμπληρώνει το καλλιτεχνικό αυτό σύμπλεγμα.

Οι συναρπαστικοί χώροι και συλλογές της πινακοθήκης

Η επίσκεψη ξεκινάει από τις αίθουσες της πινακοθήκης, την οποία ίδρυσε το 1618 ο καρδινάλιος Federico Borromeo, δωρίζοντας τη συλλογή του από πίνακες, γλυπτά και σχέδια στην ομώνυμη βιβλιοθήκη, που ο ίδιος είχε ιδρύσει 11 χρόνια πριν. Σήμερα, οι 24 αίθουσες της συλλογής πινάκων του φιλότεχνου καρδινάλιου είναι μόνο η αρχή για ένα θαυμαστό ταξίδι στον κόσμο της τέχνης. Με τα χρόνια η συλλογή του Borromeo επεκτάθηκε κι εμπλουτίστηκε με σημαντικά έργα Ιταλών και Ευρωπαίων καλλιτεχνών, που καλύπτουν την περίοδο από τον 14ο ως τον 19ο αιώνα. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει έργα των σπουδαιότερων, Ιταλών κυρίως, δασκάλων όπως των Bramantino, Bergognone, Titian, Bassano και Jan Brueghel του πρεσβύτερου.

Τα τρία κορυφαία έργα της συλλογής είναι η ρεαλιστικότατη νεκρή φύση «Καλάθι με φρούτα» του Caravaggio, το «Πορτρέτο ενός μουσικού» του Leonardo da Vinci και η αιθέρια «Παναγία με το θείο βρέφος και τρεις αγγέλους» του Botticelli. Εκείνο όμως που συγκλονίζει πραγματικά είναι η αίθουσα όπου εκτίθεται το προσχέδιο του Raffaello για τη νωπογραφία «Η σχολή των Αθηνών» που φιλοτέχνησε αργότερα στο Βατικανό.

Είναι απίστευτο πόσο καλοδιατηρημένο είναι το τεράστιας κλίμακας έργο και πόσο ρεαλιστικές λεπτομέρειες μπορεί κανείς να διακρίνει στα πρόσωπα που απεικονίζονται. Το να βρίσκεσαι τόσο κοντά σ΄ένα τόσο σημαντικό έργο και να παρατηρείς κάθε σχεδιαστική κίνηση που ο Ραφαήλ αποτύπωσε πρώτα πάνω σε χαρτόνι, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία.

Η συλλογή συνεχίζεται σε μια σειρά από εκθαμβωτικές αίθουσες του πολυτελούς μπαρόκ palazzo του 17ου αιώνα, που επεκτάθηκε το 1928 για να στεγάσει τα ολοένα αυξανόμενα έργα τέχνης. Μάρμαρα, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, μνημειώδεις σκάλες, γύψινα ανάγλυφα, λότζιες διακοσμημένες με προτομές κι εσωτερικές αυλές με ρωμαϊκά γλυπτά στις οποίες βλέπουν τα πούσια διακοσμημένα δωμάτια, απαρτίζουν το κτήριο που από μόνο του είναι αξιοθαύμαστο. Τα έργα που πλαισιώνουν τους χώρους ποικίλουν από βιτρό, γλυπτά, πορσελάνες, πρώτες εκδόσεις της Θείας Κωμωδίας του Dante, αρχαία νομίσματα και μερικά ακόμη έργα ζωγραφικής που εκτείνονται ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Εδώ ξεχωρίζουν μια σειρά έργων του Hayez, μεταξύ των οποίων και μια εκδοχή του γνωστού του έργου «Το φιλί».

Η πολύτιμη βιβλιοθήκη και το έργο του Λεονάρντο

Ο χώρος της βιβλιοθήκης με την υποβλητική του ατμόσφαιρα, το χαμηλό του φωτισμό, και τους τοίχους καλυμμένους με δερματόδετους, πολύτιμους τόμους, σε μεταφέρει αυτόματα σε περασμένες εποχές. Το όραμα του καρδινάλιου Borommeo να δημιουργήσει στο ακμάζον Μιλάνο των αρχών του 17ου αιώνα μια μοναδική συλλογή βιβλίων και εκδόσεων που να ρίχνουν φως στα θαύματα του κόσμου, αποτέλεσε μία από τις πρώτες ελεύθερες δημόσιες βιβλιοθήκες και συνεχίζει να υπηρετεί τον πρωταρχικό του σκοπό. Αυτό αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης πλησιάζοντας το κέντρο της αίθουσας, όπου εκτίθεται το τεραστίων διαστάσεων έργο Codex Atlanticus, που περιλαμβάνει 2.238 σελίδες με σκίτσα, ιδιόχειρες σημειώσεις και μελέτες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Πρόκειται για την πληρέστερη συγκέντρωση έργων του, θεμελιώδους σημασίας για την κατανόηση της σκέψης του.

Ο Codex που παίρνει την ονομασία του από τη διάταξή του που μοιάζει με γεωγραφικό άτλαντα, δέθηκε για πρώτη φορά τον 16ο αιώνα από τον γλύπτη Pompeo Leoni, ο οποίος συγκέντρωσε σε ένα μεγάλο τόμο 1700 σκίτσα και σημειώσεις του Da Vinci. To 1637 δωρίστηκε στην Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη, όπου μπορούμε σήμερα να βρούμε ολοκληρωμένη τη σκέψη του Λεονάρντο για μια περίοδο μεγαλύτερη από 40 έτη, από το 1478 έως το 1519. Πλέον, μερικά σκίτσα εκτίθενται σε γυάλινα πλαίσια με ειδικό φωτισμό και μπορεί κανείς να πλησιάσει ώστε να διακρίνει ξεκάθαρα κάθε εξάρτημα των ευφάνταστων εφευρέσεων, μαζί με σημειώσεις που περιγράφουν τη λειτουργία τους. Οι λεπτομέρειες των πρωτοποριακών για την εποχή ιδεών του κορυφαίου δασκάλου και καλλιτέχνη της Αναγέννησης- από σκαπτικά εργαλεία και αντλίες νερού έως ιπτάμενες και αυτοκινούμενες μηχανές – επιβεβαιώνουν την ιδιοφυία του Λεονάρντο και αφήνουν άφωνο τον επισκέπτη.

Όσο για τα υπόλοιπα πολύτιμα συγγράμματα της βιβλιοθήκης, αυτά κινούνται από την ιατρική στη βοτανολογία και από τη ζωολογία στην αστρονομία, ενώ 30.000 περίπου χειρόγραφα έχουν προέλθει από κάθε γωνιά του κόσμου και είναι γραμμένα σε αρχαίες και νεότερες γλώσσες, όπως λατινικά, ελληνικά, εβραϊκά και συριακά.

Η κρύπτη και η αρχαία πόλη

Τέλος, την επίσκεψη ολοκληρώνει η κάθοδος στην κρύπτη της παρακείμενης εκκλησίας San Sepolcro, την οποία μάλιστα απεικονίζει και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σε χάρτη της πόλης που περιλαμβάνεται στα παραπάνω σχέδιά του. Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, η ιστορία όμως της περιοχής είναι πολύ μεγαλύτερη των 1000 ετών, καθώς στη θέση αυτή υπήρχε το forum της αρχαίας πόλης του Μιλάνου. Η ιστορία της κρύπτης και της εκκλησίας είναι συνδεδεμένη με τους Μιλανέζους σταυροφόρους που έφεραν άγιο χώμα από την Ιερουσαλήμ και άλλα ιερά κειμήλια, ενώ βάσει των εξιστορήσεών τους φτιάχτηκε ομοίωμα του Πανάγιου Τάφου στον οποίο είναι έκτοτε αφιερωμένη η εκκλησία. Η κρύπτη αποτελούσε τόπο προσευχής για τον άγιο Κάρολο Μπορρομέο, γι΄αυτό και το γονατιστό άγαλμά του από ζωγραφισμένο πηλό βρίσκεται στο κέντρο του χώρου, μπροστά από το ομοίωμα του τάφου του Χριστού.

Αξίζει να κατεβείτε στους δαιδαλώδεις, θολωτούς χώρους όπου διατηρούνται κάποιες όμορφες τοιχογραφίες από την εποχή εκείνη, καθώς έτσι θα έχετε την ευκαιρία να δείτε και κάποια από τα αρχαιότερα τμήματα του Μιλάνου. Το δάπεδο αποτελείται από μεγάλα κομμάτια λευκής πέτρας από τη Βερόνα και στην ουσία δεν είναι παρά το λιθόστρωτο της αρχαίας ρωμαϊκής αγοράς του 4ου αιώνα, όπου λάμβαναν χώρα οι κύριες πολιτικές και θρησκευτικές δραστηριότητες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρύπτη ξανάνοιξε για τους επισκέπτες το 2016, ύστερα από 50 χρόνια που παρέμενε κλειστή.

Extra tip: Υπολογίστε μισή μέρα για την επίσκεψη και στα τρία μέρη του πολιτιστικού συγκροτήματος Ambrosiana και συνδυάστε τη με ψώνια στην εμπορική περιοχή, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται. Περάστε από το γειτονικό, ιστορικό delicatessen Peck, παγκοσμίως συνώνυμο της Ιταλικής γαστρονομίας από το 1883, καθίστε στο προσεγμένο εστιατόριο του πρώτου ορόφου για γεύμα ή πάρτε κάποια τα νοστιμότατα εδέσματα ημέρας σε πακέτο. Στην καταρτισμένη κάβα Enoteca Lemmallo θα προμηθευτείτε εξαιρετικά Ιταλικά κρασιά, ενώ πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε μια στάση και στη gelateria Ciacco για γνήσιο ιταλικό παγωτό σε μοναδικές γεύσεις –κορυφαίο το Zabajone, είτε με κρασί Marsala, είτε με ρούμι, ή με ουίσκι. Χορτασμένοι από τέχνη και από τις καλύτερες Ιταλικές γεύσεις, επιστρέφετε στην Piazza del Duomo σε λίγα μόλις λεπτά με τα πόδια.

Διαβάστε ακόμα:

Το μποέμ Μιλάνο: Στα Navigli, το κέντρο της νυχτερινής ζωής και στην Brera, την συνοικία των καλλιτεχνών

Δύο κομψά bar στο Μιλάνο για cocktail με απαράμιλλη θέα

Το «salotto» του Μιλάνου: Το μεγαλοπρεπές Duomo, η κομψή πλατεία του και η εντυπωσιακή Galleria