Είναι αλήθεια ότι η λέξη «κονιάκ» δεν φέρνει πρώτα στο μυαλό την εικόνα της γραφικής, μεσαιωνικής πόλης της δυτικής Γαλλίας, αλλά μάλλον το διάσημο προϊόν της, το ευγενές απόσταγμα οίνου με το ζεστό μελί χρώμα, τη βελούδινη γεύση και τα πλούσια αρώματα.
Το κορυφαίο ανάμεσα στα αποστάγματα της κατηγορίας μπράντι, όντως παίρνει το όνομά του από τη μικρή γαλλική πόλη όπου γεννήθηκε και από όπου έμελλε να κατακτήσει τον κόσμο και όντως η φήμη του ξεπερνά τη γενέτειρα του. Το πανέμορφο όμως Κονιάκ, κοντά στη δυτική ακτή της Γαλλίας, έχει να προσφέρει στον επισκέπτη του περισσότερες εμπειρίες από ένα ποτήρι εξαιρετικό κονιάκ.
Αυτή η μικρή και γραφική πόλη που ξαφνιάζει τους επισκέπτες με την αυθεντική ατμόσφαιρά της, τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική, τα όμορφα πάρκα και τους φιλόξενους κατοίκους, βρίσκεται στο νομό Σαράντ-Charente, ο οποίος παίρνει το όνομά του από τον ποταμό που διασχίζει και σχεδόν διχοτομεί το Κονιάκ. Μεταξύ του Μπορντώ στα νότια και της Νάντης πιο βόρεια, το όμορφο Κονιάκ περιβάλλεται από τους διάσημους αμπελώνες της δυτικής πλευράς της χώρας, συνεπώς η τέχνη της οινοποίησης υπήρξε παράδοση συνυφασμένη με τον τόπο αυτό.
Από το εμπόριο αλατιού στο «καμένο κρασί»
Μπορεί στην μοντέρνα εποχή, και ειδικά από το 1936 που το κονιάκ κατοχυρώθηκε ως απόσταγμα Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης, η οικονομία της πόλης να έχει αναπτυχθεί γύρω από το διάσημο «υγρό χρυσό» της, πριν το 16ο αιώνα όμως ο πλούτος προέρχονταν από το εμπόριο αλατιού και κρασιού, που διακινούνταν μέσω του ποταμού Σαράντ. Ανάμεσα στους λαούς στους οποίους κατέληγαν τα κρασιά της περιοχής ήταν και οι Ολλανδοί έμποροι, που μετέφεραν με το σημαντικό στόλο που διέθεταν τον 13ο αιώνα, τα γαλλικά κρασιά στους σκανδιναβικούς λαούς. Τα μακροχρόνια ταξίδια διαμέσου θαλάσσης όμως, αλλοίωναν τη γεύση των κρασιών στα βαρέλια και η λύση δεν βρέθηκε παρά τον 16ο αιώνα, όταν με την απόσταξη του οίνου παράγονταν ένα είδος μπράντι που αποκαλούνταν «καμένο κρασί – brandijwin».
Εξελίσσοντας τη λύση αυτή και προσθέτοντας στη διαδικασία μια δεύτερη απόσταξη, οι Γάλλοι οινοποιοί δημιούργησαν ένα νέο είδος αποστάγματος, με εντονότερα αρώματα αλλά και μια αναπάντεχα ισορροπημένη, δυνατή και κομψή γεύση. Η διαπίστωση δε, ότι η παραμονή του σε βαρέλια μέσα στα οποία ταξίδευε, βελτίωνε περεταίρω τα χαρακτηριστικά του, οδήγησε στη συστηματική πλέον παλαίωση του νέου αποστάγματος, που από το 18ο αιώνα οι Γάλλοι εμπορεύονται με το όνομα της πόλης όπου γεννήθηκε: Cognac. Ο 19ος αιώνας επεφύλασσε δύο σημαντικούς σταθμούς στην ιστορία της πόλης και του ίδιου του ποτού. Απ΄τη μια καθιερώνεται η εμφιάλωση του κονιάκ από τις μεγάλες οικογενειακές ποτοποιίες της περιοχής, απ΄ την άλλη η φυλλοξήρα που πλήττει τους αμπελώνες καταστρέφει 240.000 εκτάρια και διασώζονται μόλις 40.000 εκτάρια αμπελιών. Χρειάστηκαν πάνω από 50 χρόνια και η επικράτηση των ανθεκτικότερων ποικιλιών σταφυλιών Saint Emilion ( ugni blance, folle blanche ) και Colombard, για να αναστραφούν οι συνέπειες της καταστροφής και να φτάσουμε στα σημερινά 80.000 εκτάρια που απαρτίζουν τη νομικά οριοθετημένη αμπελουργική ζώνη του Κονιάκ.
Η γραφική παλιά πόλη με το εντυπωσιακό κάστρο
Το παλαιότερο τμήμα της πόλης –Vieux Cognac, η «ωραία κοιμωμένη» του Κονιάκ μοιάζει να ‘χει μείνει στην εποχή του Μεσαίωνα, με τα λιθόστρωτα δρομάκια να απλώνονται από την επίσης μεσαιωνική πύλη Porte Saint-Jaques, με τους ψηλούς κυλινδρικούς πύργους της που κάποτε έλεγχε την είσοδο στην πόλη, μέχρι την εκκλησία Saint-Leger, που με το ψηλό της κωδωνοστάσιο δεσπόζει στον ορίζοντα του Κονιάκ. Χτισμένη το 12ο αιώνα υπέστη αρκετές μετατροπές στην πορεία του χρόνου, αλλά η πρόσοψη διατηρεί τον αρχικό ρομανικό ρυθμό, με έναν μεγάλο ρόδακα να παραμένει πάνω από την περίτεχνα σκαλιστή είσοδο. Ο ναός δεν είναι το μόνο οικοδόμημα με περίτεχνη πρόσοψη, κάθε άλλο, καθώς χαρακτηριστικό πολλών κτηρίων είναι η διακόσμησή τους με γκροτέσκ μορφές, τα περίφημα γκαργκόιλ, που εξέχουν από τις στέγες και δίνουν σχήμα στις υδρορροές.
Περπατήστε τις Rue Grande, Rue Saulnier και Rue Magdeleine και δείτε τα γοητευτικά σπίτια με τα μεγάλα παράθυρα, χτισμένα από τοπική λευκή πέτρα, που παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο και ανάγονται στον 15ο έως 18ο αιώνα, ενώ ανάμεσά τους παρεμβάλλονται συχνά διάσημες ποτοποιίες. Κι αν σας κάνει εντύπωση το ανάγλυφο ερπετό που θα δείτε να κοσμεί πολλά από αυτά, μην παραξενευτείτε: πρόκειται για μια σαλαμάνδρα, το έμβλημα του βασιλιά Φρανσουά Α ‘, ο οποίος έδωσε την άδεια στην πόλη να εμπορεύεται αλάτι.
Ο βασιλιάς γεννήθηκε το 1496 στο κάστρο Château des Valois που βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Charente. Το κάστρο που ήταν η αγαπημένη κατοικία της μητέρας του Λουΐζας της Σαβοΐας, χτίστηκε στη θέση οχυρού του 10ου αιώνα και ανακατασκευάστηκε αρκετές φορές, ωστόσο διατηρεί ένα μεσαιωνικό πύργο και από το 18ο αιώνα στεγάζει τα επισκέψιμα κελάρια της ιστορικής ποτοποιίας Baron Otard. Αξίζει να ακολουθήσετε μια ξενάγηση στο κάστρο και στις εγκαταστάσεις του φημισμένου οίκου, κατά την οποία η εμβάθυνση στην ιστορία της πόλης συνοδεύεται από γευστική δοκιμή των αποσταγμάτων που ξεκίνησαν να φτιάχνονται εκεί το 1795.
Η νέα πόλη και ο υπέροχος Δημοτικός κήπος
Το ανατολικό τμήμα του Κονιάκ είναι και το πιο πρόσφατο, διαθέτοντας όλα τα στοιχεία μιας τυπικής γαλλικής πόλης: ζωηρή ατμόσφαιρα, μεγάλους εμπορικούς δρόμους με κομψά καταστήματα και πολυάριθμα καφέ. Εδώ αξίζει να εξερευνήσετε τον μεγάλης έκτασης Δημοτικό Κήπο που είναι διαμορφωμένος σε αγγλικό στυλ. Παρτέρια με λουλούδια γεμίζουν το στολισμένο με σιντριβάνια πάρκο, ενώ ο υπέροχος ροδώνας κάνει τον αέρα να μοσχοβολά την άνοιξη. Απολαύστε ένα χαλαρωτικό περίπατο, και θαυμάστε το μικρό γοτθικό πύργο που στέκει καταμεσής μιας λίμνης, ένα νεοκλασικού στυλ περίπτερο και μια βικτωριανού στυλ εξέδρα για τις μπάντες που παίζουν το καλοκαίρι. Στον κήπο θα συναντήσετε και το μεγαλοπρεπές Δημαρχείο, κτήριο του 19ου αιώνα που φέρει έναν εντυπωσιακό πύργο, ενώ αξίζει και μια επίσκεψη στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, επίσης εντός του πάρκου, με προϊστορικά και αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, κεραμικά και έργα ζωγραφικής από το 16ο ως τον 20ο αιώνα.
Σε αυτό το τμήμα της πόλης εξάλλου θα βρείτε και το Fondation d’ Entreprise Martell, ένα πολιτιστικό θεσμό αφιερωμένο σε όλες τις μορφές σύγχρονης τέχνης. Στις εγκαταστάσεις ενός πρώην εργοστασίου εμφιάλωσης, φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις και παραστάσεις καθιερωμένων και ανερχόμενων καλλιτεχνών. Μια άλλη μορφή τέχνης, αυτή του street art και των γκράφιτι, βρίσκει επίσης χώρο να εκφραστεί εδώ, όπως αποδεικνύει μια βόλτα στους δρόμους της νεότερης πόλης. Μάλιστα κάθε Σάββατο διοργανώνονται θεματικοί περίπατοι γύρω από τα ωραιότερα και πιο θεαματικά γκράφιτι, η λεγόμενη Wonderwall, ενώ κάθε Σεπτέμβριο το Κονιάκ φιλοξενεί και το φεστιβάλ steet art Coup de chauffe.
Βόλτα στον Charente και τις παραποτάμιες αποβάθρες
Για πολλές δεκαετίες οι όχθες του ποταμού Charente ήταν το σημείο που χτυπούσε η εμπορική καρδιά της πόλης, με τον ίδιο τον ποταμό και τις διόδους που προσέφερε για τη μεταφορά του αλατιού, των κρασιών και των αποσταγμάτων, να αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην οικονομία της περιοχής. Οι μεγάλες οικογένειες αποσταγματοποιών δεν άργησαν να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους κατά μήκους του, κάτι που για αρκετές από αυτές δεν έχει αλλάξει ούτε στις μέρες μας. Ούτως ή άλλως η παρόχθια βόλτα εκατέρωθεν του ποταμού είναι πολύ ευχάριστη και αξίζει να τη συνδυάσετε με μια επίσκεψη στο εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο Τεχνογνωσίας του Κονιάκ – Musée des Savoir-faire du Cognac.
Πρόκειται για ένα πραγματικό ταξίδι όχι μόνο στο μεθυστικό κόσμο του κονιάκ, αλλά και σ΄ ένα μεγάλο τμήμα της ιστορίας της πόλης, όπου η παράδοση και η κληρονομιά συνοδεύουν την τεχνογνωσία και τη νεωτερικότητα. Οι πλούσιες συλλογές του μουσείου αυτού, που αποτελεί την κατάλληλη αφετηρία για μια γνωριμία με τον κόσμο του εκλεκτότερου των μπράντι, μας μεταφέρουν από τους αμπελώνες της περιοχής στα αποστακτήρια και εξηγούν κάθε στάδιο κα μυστικό από τη παραγωγή ως και την παγκόσμια διανομή του.
Πολύ κοντά, το Μουσείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Κονιάκ – Espace Découverte en Pays de Cognac, στεγάζεται στο πρώην κτήριο της Augier, της παλαιότερης επιχείρησης παραγωγής κονιάκ, και μέσα στις σκηνογραφικά στημένες αίθουσές του διηγείται την ιστορία του ποταμού, του κάστρου όπου γεννήθηκε ο βασιλιάς Φρανσουά Α ‘, της φύσης και των αμπελώνων που περιβάλλουν την πόλη, και βέβαια του «eaux-de-vie» όπως αποκαλείται εδώ το ευγενές απόσταγμα.
Κλείστε τη μέρα σας κατά μήκος του ποταμού με μια βαρκάδα με αέρα περασμένων εποχών. Τα πρώτα χρόνια εμπορίας του κονιάκ, πριν την εμφιάλωσή του, τα βαρέλια μεταφέρονταν μέσω του ποταμού σε ειδικές βάρκες με επίπεδο πυθμένα, που ονομάζονταν Gabares. Ο σημερινός πλέον επισκέπτης μπορεί να κάνει μια υπέροχη βόλτα ως το γειτονικό Jarnac, τη γραφική γενέτειρα του πρώην Προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν, σε μια ρεπλίκα ενός Gabare που πλέον ονομάζεται Dame Jeanne.
Η επίσκεψη στις ιστορικές ποτοποιίες
Είναι ευνόητο ότι ταξίδι στο Κονιάκ χωρίς επίσκεψη στους διάσημους οίκους που παράγουν μερικά από τα ακριβότερα αποστάγματα στον κόσμο, δεν γίνεται. Είτε σας αρέσει η γεύση του είτε όχι, το να δείτε από κοντά τις εγκαταστάσεις κάποιου γνωστού αποστακτηρίου είναι εμπειρία μοναδική, ενώ όλα αποτελούν μέρος της ζωντανής ιστορίας της πόλης. Εξάλλου η βόλτα στα δρομάκια της παλιάς πόλης ή στις όχθες του ποταμού, αναπόφευκτα θα σας φέρει μπροστά σε μερικά ονόματα με βαριά κληρονομιά. Hennessy, Martell, Rémy Martin, Courvoisier, Baron Otard, Camus, Maison Frapin, Louis Royer είναι οι διασημότεροι οίκοι απόσταξης, ανάμεσα στους σχεδόν 200 παραγωγούς της περιοχής.
Καθένας διαθέτει 12 εκτάρια από τους αμπελώνες της περιοχής που χωρίζονται σε 6 ζώνες, ενώ πολλοί από αυτούς οργανώνουν ξεναγήσεις στις εγκαταστάσεις τους στα γαλλικά και τα αγγλικά.
Είναι ο ιδανικός τρόπος για να γνωρίσετε τα μυστικά του εκλεκτού ποτού, τα στάδια παραγωγής του, τους αυστηρούς κανόνες και τη νομοθεσία που τα διέπουν και πώς το οικοσύστημα της περιοχής – το ιδιόμορφο ασβεστολιθικό έδαφος, οι λόφοι και οι κοιλάδες που περιβάλλουν τα αμπέλια, το ποτάμι και η θαλασσινή αύρα – οδηγούν στη μοναδικότητα του τελικού αποστάγματος. Εδώ θα μάθετε και για την υποχρεωτική, τουλάχιστον διετή παλαίωση, τα στοιχεία και τα αστέρια που αναγράφονται στις ετικέτες, τις αποχρώσεις και τα λεπτά, ποικίλα αρώματα που αναδύει ένα ποτήρι εξαιρετικής ποιότητας κονιάκ.
Φυσικά κάθε ποτοποιία επικεντρώνεται στη δική της ιστορία και συνοδεύει την ξενάγηση από γευστική δοκιμή των δικών της αποσταγμάτων. Από τις πιο ενδιαφέρουσες ξεναγήσεις είναι αυτή του οίκου που ίδρυσε ο Richard Hennessy – Ιρλανδός αξιωματικός του στρατού και επιχειρηματίας – το 1765. Με τις εγκαταστάσεις τους να βρίσκονται απέναντι από τον Charente, το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα σύντομο ταξίδι με βάρκα που σας φέρνει στις αποθήκες με τους αποστακτήρες και τα παραδοσιακά εργαλεία κατασκευής των δρύινων βαρελιών. Η ταινία που συνοδεύει την ξενάγηση, σας μεταφέρει στους αμπελώνες και μάλιστα σε όλες τις εποχές, ειδικά τον Οκτώβριο όπου αυστηρά τότε τρυγούνται τα σταφύλια που προορίζονται για κονιάκ.
Όποια ποτοποιία κι αν επιλέξετε να επισκεφθείτε, σίγουρα θα σας μιλήσουν για το «Μερτικό των Αγγέλων – Part des Anges», μια μεταφορική έκφραση που αναφέρεται στην ποσότητα του αποστάγματος που εξατμίζεται από τα βαρέλια κατά τη διαδικασία παλαίωσης, η οποία μάλιστα δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη και ξεπερνά συνολικά ετησίως τις 20 εκατομμύρια φιάλες. Κι όσο οι άγγελοι απολαμβάνουν το μερτικό τους, εσείς δεν έχετε παρά να απολαύσετε το δικό σας, σκέτο σε ποτήρι balloon ή σε κάποιο από τα κοκτέιλ που σερβίρουν τα μπαρ και οι brasserie της πόλης. Κατευθυνθείτε στο Bar 1838 του ξενοδοχείου Hotel Chais Monnet & Spa και κάντε τους αγγέλους να ζηλέψουν με μία από τις 220 ετικέτες κονιάκ που θα βρείτε εδώ.
Διαβάστε ακόμα:
Καμπανία: Ταξίδι στην πατρίδα του αφρώδους οίνου που κατέκτησε τον κόσμο
Senlis & Chantilly: Δύο παραμυθένιοι προορισμοί μια ανάσα από το Παρίσι
