Ήταν κάπου στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν πήγα καλεσμένος για διήμερο στα Βίλια, σε σπίτι φίλων. Η Μιμίκα και ο Αντώνης μού είχαν μιλήσει πολλές φορές για τις ομορφιές της περιοχής. Η αλήθεια είναι ότι είχα περάσει άλλη μία φορά πέρυσι το καλοκαίρι μετά από μπάνιο στο Πορτο Γερμενό. Ήταν, μάλιστα, από τις ημέρες που η Ελλάδα ολόκληρη ήταν καμίνι. Είχα σταματήσει για φαγητό, αλλά η ζέστη ήταν καταλυτικός παράγοντας ώστε να περιοριστεί η διάθεση. Φτάσαμε αργά το βράδυ της Παρασκευής. Βγήκαμε στην πλατεία για φαγητό. Νόστιμη πανσέτα και ωραίες σαλάτες.

13

«Αύριο το πρωί θα φάμε πρωινό από τον φούρνο της Ισμήνης» είπε η φίλη μου, χωρίς να δώσει παραπάνω λεπτομέρειες. Πράγματι, το επόμενο πρωινό, βγήκαμε για περπάτημα στο χωριό. Στρίψαμε σε ένα μικρό στενό-ανηφόρα και στα αριστερά μας, είδα τον φούρνο. Ξυλόφουρνος κανονικός.

Εκείνη την ώρα, έβγαζαν από τον φούρνο μεγάλες φραντζόλες, ενώ είχαν ήδη ξεφουρνίσει τρία μεγάλα ταψιά με σπανακόπιτα και τυρόπιτα. Βλέποντας το φύλλο της σπανακόπιτας, ήρθε στο νου μου η χειροποίητη αυθεντική σπανακόπιτα που βρίσκουμε πλέον όλο και πιο σπάνια.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(350299)
      ["id"]=>
      int(350299)
      ["title"]=>
      string(25) "i-kyria-eleni-ston-fourno"
      ["filename"]=>
      string(37) "i-kyria-eleni-ston-fourno-scaled.jpeg"
      ["filesize"]=>
      int(389589)
      ["url"]=>
      string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-scaled.jpeg"
      ["link"]=>
      string(127) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/enas-drastirios-xylofoyrnos-92-eton-sto/attachment/i-kyria-eleni-ston-fourno/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "8"
      ["description"]=>
      string(158) "Η κα Ελένη Τσούγκου είναι η σημερινή ιδιοκτήτρια του φούρνου/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(25) "i-kyria-eleni-ston-fourno"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(350236)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-03-29 11:50:23"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-03-29 11:54:16"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1920)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-150x150.jpeg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-225x300.jpeg"
        ["medium-width"]=>
        int(225)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(88) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-768x1024.jpeg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1024)
        ["large"]=>
        string(88) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-768x1024.jpeg"
        ["large-width"]=>
        int(768)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(89) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-1152x1536.jpeg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1152)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(89) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/i-kyria-eleni-ston-fourno-1536x2048.jpeg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Η κα Ελένη Τσούγκου είναι η σημερινή ιδιοκτήτρια του φούρνου/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος
Η πολύτιμη Πολυτίμη μας κερνά μελοκούλουρο/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος

Μια διαδρομή από το 1932

Η κυρία Ελένη είναι η σημερινή ιδιοκτήτρια και νύφη της Ισμήνης. «Ο φούρνος λειτουργεί από το 1932. Το 1985, η Ισμήνη, η πεθερά μου, έφυγε από τη ζωή και μαζί με τον άνδρα μου, τον Μελέτιο, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε φούρνο, διατηρώντας τον όπως ακριβώς ήταν».

Όπως θα μου πει στη συνέχεια, το ξεκίνημα δεν ήταν καθόλου εύκολο. Δεν γνώριζαν τις τεχνικές του ζυμώματος και η αλήθεια είναι ότι, στην αρχή, δυσκολεύτηκαν. «Παρόλο που τα πράγματα στην αρχή ήταν δύσκολα, βρέθηκαν άνθρωποι που μας βοήθησαν σημαντικά. Παρόλο που ήρθα νύφη εδώ το 1970, δεν έμαθα να ζυμώνω. Η πεθερά μου τα έκανε όλα μόνη της. Ευτυχώς, όταν αποφασίσαμε να ανοίξουμε τον φούρνο, ένας φούρναρης από το Αλεποχώρι, μας έδωσε τις βασικές γνώσεις». Ο σύζυγος της κυρίας Ελένης είχε το λεωφορείο της γραμμής, που ένωνε τα Βίλια με την Αθήνα αλλά και τη γύρω περιοχή. «Εκείνη την εποχή, τα Βίλια είχαν καλή συγκοινωνία και εξαιτίας αυτού, είχαν και κόσμο όλη την εβδομάδα. Τώρα δυστυχώς, δεν έχει τόση κίνηση, ιδιαίτερα τις καθημερινές.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(350306)
      ["id"]=>
      int(350306)
      ["title"]=>
      string(25) "fotografies-vilia-attikis"
      ["filename"]=>
      string(37) "fotografies-vilia-attikis-scaled.jpeg"
      ["filesize"]=>
      int(664546)
      ["url"]=>
      string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-scaled.jpeg"
      ["link"]=>
      string(127) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/enas-drastirios-xylofoyrnos-92-eton-sto/attachment/fotografies-vilia-attikis/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "8"
      ["description"]=>
      string(114) "Ένας φούρνος που αφηγείται ιστορίες/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος "
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(25) "fotografies-vilia-attikis"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(350236)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-03-29 11:58:57"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-03-29 12:00:48"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1920)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-150x150.jpeg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-225x300.jpeg"
        ["medium-width"]=>
        int(225)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(88) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-768x1024.jpeg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1024)
        ["large"]=>
        string(88) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-768x1024.jpeg"
        ["large-width"]=>
        int(768)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(89) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-1152x1536.jpeg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1152)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(89) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/fotografies-vilia-attikis-1536x2048.jpeg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Ένας φούρνος που αφηγείται ιστορίες/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος
Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος

Η καπνιά του φούρνου

Παρατηρώ τον φούρνο, ο οποίος είναι ακριβώς όπως ήταν και πριν από πολλές δεκαετίες. Η καπνιά έχει μαυρίσει το επάνω μέρος του μαγαζιού, ενώ, όπως ανοίγουν για να ξεφουρνίσουν, βλέπεις το μέγεθός του και το πεντακάθαρο οβάλ εσωτερικό του.

Καθώς περνάει η ώρα, έρχεται στο μαγαζί η Πολυτίμη. Είναι γελαστή και ευδιάθετη. «Αυτή είναι η πολύτιμη Πολυτίμη» θα μου πει η κυρία Ελένη. Η Πολυτίμη είναι η βαφτιστήρα της, η οποία έρχεται καθημερινά και την βοηθάει στο φούρνο. «Μελοκούλουρο δοκιμάσατε;» θα μας ρωτήσει. Το μελοκούλουρο, λοιπόν, είναι ένα ακόμη δημιούργημα της κυρίας Ελένης, το οποίο φτιάχτηκε για ειδικό σκοπό. Θα μας πει: «Όταν δημιουργήθηκε στα Βίλια ο σταθμός της πυροσβεστικής, ήθελαν οι πυροσβέστες κάτι διαφορετικό. Πόσες τυρόπιτες και σπανακόπιτες να φας;». Έτσι, λοιπόν, έφτιαξαν το μελοκούλουρο. Μοιάζει με κουλούρι Θεσσαλονίκης αλλά έχει ζυμωθεί με την προσθήκη μελιού. Αυτό το συστατικό τού έχει δώσει ιδιαίτερη υφή και γεύση.

Στη διαδρομή από τις Ερυθρές

Εκείνη την ημέρα, μιλήσαμε αρκετή ώρα. Μία ακόμη ημέρα, που περνούσα με το αυτοκίνητο, πηγαίνοντας από τις Ερυθρές στην Αθήνα, μπήκα και πάλι στο χωριό. Αγόρασα ψωμί και σπανακόπιτα. «Πάρε και αυτό το μελοκούλουρο για το δρόμο» μου είπε η κυρία Ελένη. Δοκίμασα μία μπουκιά και το άφησα δίπλα. Μέχρι να φτάσω στην Αθήνα, το είχα φάει ολόκληρο. Το σταρένιο ψωμί με το προζύμι, κράτησε για μέρες.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(350316)
      ["id"]=>
      int(350316)
      ["title"]=>
      string(33) "vilia-attikis-fournos-isminis (2)"
      ["filename"]=>
      string(43) "vilia-attikis-fournos-isminis-2-scaled.jpeg"
      ["filesize"]=>
      int(874013)
      ["url"]=>
      string(92) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-scaled.jpeg"
      ["link"]=>
      string(133) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/enas-drastirios-xylofoyrnos-92-eton-sto/attachment/vilia-attikis-fournos-isminis-2/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "8"
      ["description"]=>
      string(46) "Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(31) "vilia-attikis-fournos-isminis-2"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(350236)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-03-29 12:04:04"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-03-29 12:51:51"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1920)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(93) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-150x150.jpeg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(93) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-225x300.jpeg"
        ["medium-width"]=>
        int(225)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(94) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-768x1024.jpeg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1024)
        ["large"]=>
        string(94) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-768x1024.jpeg"
        ["large-width"]=>
        int(768)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(95) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-1152x1536.jpeg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1152)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(95) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/03/vilia-attikis-fournos-isminis-2-1536x2048.jpeg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος
Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος

Κομμάτι της αυθεντικής Ελλάδας

Ο φούρνος αυτός θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας από τους τελευταίους ξυλόφουρνους της Αττικής. Στο δικό μου μυαλό, όμως, είναι κάτι παραπάνω από ένας απλός ξυλόφουρνος. Είναι όλα αυτά που μας συνδέουν με την αυθεντική Ελλάδα. Με μία καθημερινότητα πιο απλή και ταυτόχρονα πιο ουσιαστική και πολύτιμη. Ο φούρνος στα Βίλια είναι ένας λόγος να περνάω πού και πού και από αυτό το χωριό, βλέποντας τη ζωή να συνεχίζεται σε έναν άλλο, πιο ουσιαστικό ρυθμό.

Διαβάστε ακόμα:

Μανόλης Χαρούλης: Μια αυθεντική κρητική φιγούρα στην Ορεινή Κρήτη

Ένα ρυζόγαλο 50 ετών στα Βίλια της Αττικής που δεν χρειάστηκε ποτέ marketing

Μπακαλιάρος, ο ξένος που έγινε δικός μας στο τελετουργικό ελληνικό τραπέζι